Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Aleksandra Żurawska

Sędziowie: SO Barbara Nowicka

SO Longina Góra

Protokolant: Agnieszka Ingram

po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2014 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa A. I.

przeciwko Towarzystwu (...) SA w W.

o zapłatę 48.000 zł

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Kłodzku

z dnia 26 września 2013 r., sygn. akt I C 769/11

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od strony pozwanej Towarzystwa (...) SA w W. na rzecz powódki A. I. kwotę 8.000 (osiem tysięcy złotych) zł z odsetkami ustawowymi od dnia 4 kwietnia 2011r. (pkt I) oraz nie obciąża powódki kosztami procesu (pkt II);

II.  oddala dalej idącą apelację;

III.  nie obciąża powódki kosztami postępowania apelacyjnego;

IV.  nakazuje stronie pozwanej uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kłodzku kwotę 400 zł tytułem części opłaty od apelacji, od której powódka była zwolniona i nie obciąża powódki pozostałą opłatą.

Sygn. akt II Ca 972/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 września 2013r. Sąd Rejonowy w Kłodzku oddalił powództwo A. I. przeciwko Towarzystwu (...) SA w W. o zapłatę 48.000zł.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że:

Powódka od kilku lat leczy się z powodu spłycenia fizjologicznej lordozy kręgosłupa lędźwiowego, przepuklin krążków międzykręgowych z uciskami

(w tym lewego nerwu (...)), zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych trzonów

i stawów międzykręgowych, zmian przeciążeniowych, które wywołują u niej dolegliwości bólowe kręgosłupa.

W dniu 4 grudnia 2010r. w (...)” w M.(prowadzonej przez M. S.) wydano powódce leki nie zgodnie z treścią recepty, wystawionej 3 grudnia 2010r. przez specjalistę neurologa, a mianowicie powódce wydano lek o nazwie N. (...) mg.

W tym samym dniu – po upływie około dwóch godzin od zażycia wydanych jej leków – R. (...)mg i N. (...) mg – powódka poczuła się źle, odczuwała objawy zdenerwowania, osłabienia, drętwienia ust i języka, suchość w ustach, przyspieszonej akcji serca. Z uwagi na pogarszający się stan zdrowia, została odwieziona do szpitala w B..

W dniu 4 grudnia 2010r. powódka została przyjęta do Oddziału (...)Szpitala w B., gdzie przebywała do 6 grudnia 2010r. Stwierdzono u niej reakcję niepożądaną na leki (N., R.) – zaburzenia krtaniowe (bezgłos, chrypka, uczucie duszności), które po zastosowanym leczeniu ustąpiły i powódka została wypisana z powyższego szpitala bez dolegliwości z zalecaniem kontroli lekarskiej, konsultacji neurologicznej, laryngologicznej i alergologicznej, ponadto powódce zalecono ostrożne stosowanie leków.

W okresie od 4 maja 2011r. do 8 czerwca 2011r. powódka przebywała

w Instytucie (...) nad O. na terenie Czech z uwagi

na chroniczny zespół bólowy kręgosłupa.

Decyzją z datą 19 maja 2011r. strona pozwana przyznała powódce kwotę 2000zł tytułem zadośćuczynienia za doznane skutki powyższego wypadku z dnia 4 grudnia 2010r.

W okresie od 30 kwietnia 2013r. do 3 maja 2013r. powódka była hospitalizowana w Oddziale (...)Specjalistycznego (...)w P.z uwagi na ból dolnego odcinka kręgosłupa i zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe.

W wyniku zdarzenia z dnia 4 grudnia 2010r. u powódki wystąpiła niepożądana reakcja uczuleniowa na leki N.i R.– reakcja uczuleniowa pod postacią zaburzeń krtaniowych (bezgłos, chrypka, uczucie duszności) oraz osłabienia. Występujące objawy uczuleniowe mogły w okresie narastania spowodować u powódki strach o własne zdrowie, a nawet życie

i w okresie narastania objawów wiązało się to ze znacznym cierpieniem fizycznym (uczucie duszności) i psychicznym (strach). Niesterydowe leki przeciwzapalne (R.) jak i leki przeciwbólowe (N.) powszechnie stosuje się w leczeniu dolegliwości bólowych ze strony kręgosłupa, zwłaszcza w ostrych bólach.

W dniu 4 grudnia 2010r. wystąpiła u powódki gwałtowna reakcja nadwrażliwości typu idiosynkrazji po zażyciu tabletki Leku R. (...)mg i tabletki leku N. (...)mg, wydanego omyłkowo zamiast leku N. (1) (...)mg.

W wyniku burzliwie przebiegającej reakcji nietolerancji typu idiosynkrazji – obrzęk gardła i krtani, duszność brocho spastyczna – powódka doznała rozstroju na zdrowiu. Narastające objawy uczuleniowe spowodowały cierpienia fizyczne w postaci obrzęku gardła i krtani z objawami gwałtownego kaszlu

i duszności oraz cierpienia psychicznego – lęk o własne zdrowie, a nawet zagrożenie życia. Nie było natomiast obrażeń fizycznych ciała.

Wskutek powyższego wypadku powódka nie doznała stałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Przebyta u powódki reakcja pseudo-alergiczna nie miała żadnego wpływu na dynamikę, względnie przebieg podstawowego dla powódki schorzenia, tj. na zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa. Ujawnienie tej nadwrażliwości utrudnia farmakoterapię tego schorzenia, ponieważ znacznie zawęża dopuszczalność stosowania leków jako tzw. leków bezpiecznych.

W wyniku powyższej ostrej reakcji alergicznej powódka doznała przemijających (nie długotrwałych) skutków natury fizycznej i psychicznej.

Przy takich ustaleniach faktycznych Sąd Rejonowy oddalił powództwo wskazując, że z treści opinii biegłego z zakresu chorób wewnętrznych i alergologii, J. P., wynika, iż u powódki wystąpiła wprawdzie gwałtowna reakcja nadwrażliwości typu idiosynkrazji po zażyciu tabletki leku R. (...)mg i tabletki leku N. (...)mg, wydanego omyłkowo zamiast leku N. (1) (...)mg – w dniu 4 grudnia 2010r. w (...)

w M., lecz powódka – mimo tego nie doznała trwałego (stałego) ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek powyższego wypadku (skutki natury fizycznej i psychicznej z nim związane miały charakter przemijający).

Sygn.akt II Ca 972/13

- 3 -

Wprawdzie biegły J. P.w swoich opiniach wskazał , że biorąc pod uwagę gwałtowny przebieg reakcji idiosynkrazji stanowiącej zagrożenie zdrowia, a nawet życia – powódce należy przyznać (...)uszczerbek na zdrowiu na skutek przebytego rozstroju zdrowia fizycznego i psychicznego, to jednak konsekwentnie twierdził, że powódka nie doznała trwałego (stałego)ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek powyższego wypadku, a skutki natury fizycznej i psychicznej z nim związane miały charakter przemijający.

W ocenie Sądu, kwota 2000zł, którą powódka dotychczas otrzymała od strony pozwanej, stanowi wystarczające zadośćuczynienie za doznaną krzywdę (cierpienia fizyczne i psychiczne odczuwane przez powódkę wskutek wystąpienia u niej wyżej opisanej reakcji alergicznej) i mając na względzie całość zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności treść opinii biegłego J. P., Sąd uznał powództwo za bezzasadne

w całości.

W apelacji od tego wyroku powódka zarzuciła mu:

1)  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na błędnym ustaleniu, wbrew treści opinii biegłych, że: nie doznała uszczerbku na zdrowiu, podczas gdy z opinii wynika, że do rozstroju zdrowia doszło a zdarzenie miało charakter gwałtowany; przeszła reakcję „pseudo-alergiczną”, podczas gdy reakcja ta była poważną reakcją alergiczną, która mogła zagrażać nawet jej życiu; do cierpień psychicznych nie doszło, podczas gdy takie cierpienia zarówno fizyczne jak i psychiczne oraz strach miały u niej miejsce wpływając na komfort życia po zdarzeniu z 4 grudnia 2010r.

aż po dziś dzień; błędnym przyjęciu, że do rozstroju zdrowia nie doszło podczas, gdy ona cierpiała i nadal cierpi szczególnie nie mogąc uśmierzyć bólu kręgosłupa na skutek strachu przed lekami, które wcześniej pozwalały jej na skuteczną walkę z bólem;

2)  obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść zapadłego w sprawie orzeczenia – art. 233§1 kpc w zw. z art. 328§2 kpc poprzez brak wszechstronnego rozważenia zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, z wyjątkiem opinii biegłego J. P., brak analizy pozostałego materiału i jakiegokolwiek uzasadnienia ze strony Sądu, którym dowodom odmówił wiarygodności i dlaczego;

3)  obrazę prawa materialnego , która miała wpływ na treść zapadłego postanowienia – art. 445§1 kc przez jego niewłaściwe zastosowanie i błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że zadośćuczynienie należy się jedynie wtedy, gdy określony zostanie procentowy uszczerbek na

- 4 -

zdrowiu, podczas gdy zadośćuczynienie obejmuje krzywdę, cierpienia fizyczne i psychiczne i ma za zadanie stanowić przynajmniej częściową rekompensatę za skutki zdarzenia powodujące pogorszenie się jakości życia poszkodowanej, co miało miejsce w sprawie i jest to wartość niemierzalna procentowo; art. 444§1 kc poprzez błędną wykładnię pojęć rozstroju zdrowia oraz uszkodzenia ciała polegającą na przyjęciu, że nie doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ani rozstroju zdrowia, podczas gdy doszło u niej do rozstroju zdrowia a sam stan długotrwałości nie jest jedynym kryterium przyjęcia odpowiedzialności deliktowej zobowiązanego , a wpływa jedynie na wysokość zasądzonego zadośćuczynienia.

Wskazując na powyższe zarzuty powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa w całości ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy rozpoznając apelację oparł się na ustaleniach faktycznych Sądu Rejonowego mających uzasadnienie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i zważył co następuje:

Apelacja podlegała częściowemu uwzględnieniu.

Jakkolwiek ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego są w większości prawidłowe i znajdują oparcie w zebranym materiale dowodowym, to jednak wyciągnięte wnioski z tego materiału są niewłaściwe a przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów jest dowolna, sprzeczna z zasadami doświadczenia życiowego i nie uwzględnia jednoznacznych związków przyczynowo – skutkowych.

Konsekwencją błędnej oceny zebranego materiału dowodowego było naruszenie przepisu art. 445§1 kc w zw. z art. 444§1 kc poprzez jego wadliwą subsumcję do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, skutkującą zaniżeniem należnego powódce zadośćuczynienia pieniężnego.

Z niewadliwych ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że powódka

w następstwie zażycia omyłkowo wydanego w aptece leku w dniu 4 grudnia 2010r. przebyła ostrą reakcję alergiczną, którą biegły sądowy z zakresu alergologii (...) J. P.w swojej opinii z 16 stycznia 2012r. określił jako reakcję nietolerancji typu idiosynkrazji na leki R.

i N.mającą u powódki gwałtowny przebieg i stanowiącą nawet zagrożenie życia z uwagi na obrzęk gardła i krtani oraz duszność bronchospastyczną.

Sygn. akt II Ca 972/13

- 5 -

W wyniku tego zdarzenia powódka doznała rozstroju zdrowia a narastające objawy uczuleniowe spowodowały u niej cierpienia fizyczne (obrzęk gardła i krtani, z objawami gwałtownego kaszlu i duszności) oraz cierpienia psychiczne (lęk o własne zdrowie a nawet życie).

Zgodnie z art. 445§1 kc w zw. z art. 444§1 kc zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę przysługuje w wypadku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia,

a więc może być przyznane nie tylko wtedy, gdy nastąpiło uszkodzenie ciała

i rozstrój zdrowia , lecz również wtedy gdy miało miejsce tylko uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, tak jak w przypadku A. I..

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił też w oparciu o opinię biegłego

J. P., że powódka przebyła reakcję pseudoalergiczną co

w żadnym razie nie umniejsza jej cierpień, lecz zostało dokładnie wyjaśnione przez biegłego. Idiosynkrazja jest nazwana reakcją pseudoalergiczną , ponieważ jest to nadmierna reakcja organizmu na dany lek, która daje kliniczne objawy alergiczne, ale alergią sensu stricte nie jest. Nie ma bowiem podłoża immunologicznego.

Sąd Rejonowy nie uwzględnił natomiast przy ocenie krzywdy powódki, iż doznała ona wprawdzie przemijającego, ale uszczerbku na zdrowiu, który biegły określił na (...). Rozmiar uszczerbku na zdrowiu jest jednym z kryteriów mierzenia krzywdy poszkodowanego i ma wpływ na wysokość zadośćuczynienia.

Sąd Rejonowy niewłaściwie ocenił wielkość krzywdy doznanej przez powódkę w następstwie zdarzenia z 4 grudnia 2010r. w postaci cierpień fizycznych i związanych z nimi przeżyć psychicznych i niezasadnie uznał, że przyznane jej w toku postępowania likwidacyjnego zadośćuczynienie

w wysokości 2.000zł jest sumą odpowiednią w rozumieniu przepisu art. 445§1 kc.

Mając na uwadze zakres rozstroju zdrowia doznany przez powódkę, gwałtowny przebieg reakcji jej organizmu na podane leki, czas trwania cierpień fizycznych, czasokres pobytu w szpitalu oraz ujemne przeżycia psychiczne związane z cierpieniami fizycznymi, zadośćuczynienie ustalone całościowo za wszystkie krzywdy powinno zostać, w ocenie Sądu Okręgowego określone na kwotę 8.000zł, co z sumą 2.000zł wypłaconą przez ubezpieczyciela da 10.000zł.

Dopiero tak ustalone zadośćuczynienie spełni swoją funkcję kompensacyjną

i będzie odpowiednią rekompensatą krzywdy moralnej pozostającej w sferze subiektywnych przeżyć skarżącej w okolicznościach rozpoznawanej sprawy.

- 6 -

Natomiast nie ma uzasadnienia żądanie zasądzenia od strony pozwanej dalszej kwoty 40.000zł z tego tytułu skoro dolegliwości powódki były przemijające i nie skutkowały trwałym, czy długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu.

Powódka nie może do swojej krzywdy pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym z zażyciem mylnie wydanych leków w aptece zaliczać cierpień związanych ze zwiększeniem się dolegliwości bólowych wynikających z jej wcześniejszego podstawowego schorzenia – zmian zwyrodnieniowo – dyskopatycznych kręgosłupa na skutek zaprzestania pobierania przez nią leków przeciwbólowych z obawy przed niepożądaną reakcją organizmu, podobną do tej z 4 grudnia 2010r.

Istotnie ujawniona po tym zdarzeniu nadwrażliwość powódki na aspirynę i niektóre niesterydowe leki przeciwzapalne utrudnia leczenie dolegliwości bólowych kręgosłupa z uwagi na konieczność wyeliminowania części leków na które jest uczulona.

Jednakże strona pozwana nie może ponosić odpowiedzialności za ograniczenie możliwości skutecznego leczenia schorzenia powódki z racji jej nietolerancji typu idiosynkrazji na określone leki.

Jak wynika z materiału sprawy powódka nie wiedziała przed wypadkiem

z 4 grudnia 2010r., że jest uczulona na jakiekolwiek leki, obecnie leczy się

u alergologa i otrzymała szczegółowy wykaz leków, których nie może stosować ze względu na możliwość wywołania niebezpiecznych reakcji niepożądanych typu alergicznego.

Cierpienia psychiczne pod postacią lęku przed użyciem jakichkolwiek leków przeciwbólowych , by nie doszło do kolejnej reakcji alergicznej zostały natomiast uwzględnione przez Sąd Okręgowy i mieszczą się w zakresie przyznanego zadośćuczynienia w łącznej kwocie 10.000zł.

Z powyższych przyczyn Sąd Okręgowy zmienił z mocy art. 386§1 kpc zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 8.000zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 kwietnia 2011r. oraz nie obciążył powódki kosztami procesu na podstawie art. 102 kpc ze względu na charakter sprawy (pkt I).

Oddalił dalej idącą apelację stosownie do art. 385 kpc jako nieuzasadnioną (pkt II). Nie obciążył powódki kosztów postępowania apelacyjnego zgodnie z art. 102 kpc w zw. z art. 391§1 kpc z uwagi na charakter sprawy i fakt, że określenie zadośćuczynienia zależało od oceny Sądu (pkt III). Nadto nakazał uiścić stronie pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 400zł tytułem części opłaty od apelacji, od której powódka była zwolniona, stosownie do wyniku postępowania apelacyjnego (art. 113 ust. 1

Sygn. akt II Ca 972/13

- 7 –

ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych) i nie obciążył powódki pozostałą opłatą na podstawie art. 113 ust. 4 tej ustawy (pkt IV).