Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 czerwca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Zalewska - Statuch

Sędziowie: SO Antoni Smus

SO Katarzyna Powalska

po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2018 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

z udziałem (...) z siedzibą w K.

o wykreślenie ostrzeżenia o przyłączeniu się wierzyciela do toczącej się egzekucji oraz hipoteki przymusowej

na skutek apelacji wniesionej przez uczestnika (...) z siedzibą w K.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 28 marca 2018 r., sygn. akt DZKW/SR1W/00001256/18

postanawia:

oddalić apelację.

Sygn. akt I Ca 259/18

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 28 marca 2018 r. Sąd Rejonowy w Wieluniu V Wydział Ksiąg wieczystych w sprawie z wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. z udziałem (...) z siedzibą w K. o wykreślenie ostrzeżenia o przyłączeniu się wierzyciela do toczącej się egzekucji oraz hipoteki przymusowej łącznej na skutek skargi uczestniczki postępowania (...) z siedzibą w K. na wpis referendarza sądowego z dnia 30 grudnia 2017 r. w sprawie o numerze pozycji (...) utrzymał w mocy zaskarżony wpis.

Powyższe orzeczenie zapadło przy następujących ustaleniach faktycznych i wnioskach:

Zgodnie z treścią art. 626 ⁸ § 1 i 2 k.p.c. wpis dokonywany jest jedynie na wniosek i w jego granicach, chyba że przepis szczególny przewiduje dokonanie wpisu z urzędu. Rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Z powołanych regulacji wynika, że sąd prowadzący księgi wieczyste ocenia jako materiał dowodowy wyłącznie dokumenty, bowiem jedynie one mogą stanowić podstawę wpisów. Innym materiałem dowodowym sąd nie dysponuje i nie może dysponować. Sąd prowadzący księgę wieczystą nie jest powołany do przeprowadzania dowodów i rozstrzygania sporów. Wyłączona jest więc możliwość prowadzenia postępowania dowodowego i dokonywania na jego podstawie ustaleń faktycznych. Tak ujęta kognicja sądu wieczystoksięgowego pozwala uniknąć uwikłania postępowania o wpis w rozstrzyganie każdorazowo sporów o istnienie prawa wpisanego lub podlegającego wpisowi lub wykreśleniu. Należy wskazać, że skarżąca zakwestionowała zasadność wykreślenia ostrzeżenia o przyłączeniu się (...) C GmbH do toczącej się egzekucji z przedmiotowej nieruchomości, a także przysługującej jej hipoteki przymusowej łącznej do kwoty 2.334.996,00 zł. Zgodnie z art. 313 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku - Prawo upadłościowe (tj. Dz.U. z 2017 r. poz. 2344 ze zm., dalej: „p.u”) sprzedaż dokonana w postępowaniu upadłościowym ma skutki sprzedaży egzekucyjnej. Z kolei, w myśl art. 313 ust. 2 p.u. sprzedaż nieruchomości powoduje wygaśnięcie praw oraz praw i roszczeń osobistych ujawnionych przez wpis do księgi wieczystej lub nieujawnionych w ten sposób, lecz zgłoszonych sędziemu-komisarzowi w terminie określonym w art. 51 ust. 1 pkt 5 p.u. W miejsce prawa, które wygasło, uprawniony nabywa prawo do zaspokojenia wartości wygasłego prawa z ceny uzyskanej ze sprzedaży obciążonej nieruchomości. Skutek ten powstaje z chwilą zawarcia umowy sprzedaży. Podstawą do wykreślenia praw, które wygasły na skutek sprzedaży, jest prawomocny plan podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości obciążonej. Podstawą wykreślenia hipoteki jest umowa sprzedaży nieruchomości. Powyższe przepisy dotyczą likwidacji majątku w postępowaniu upadłościowym, która następuje w drodze sprzedaży tegoż majątku. Trzeba wyjaśnić, że sprzedaż składników majątku upadłego w likwidacyjnym reżimie upadłościowym ma w zasadzie charakter dla kupującego-nabywcy nabycia pierwotnego. Postępowanie upadłościowe obejmujące likwidację majątku upadłego zbliżone jest do postępowania egzekucyjnego. Z uwagi na podobieństwo celów postępowania upadłościowego oraz postępowania egzekucyjnego uzasadnionym winno być przekonanie, iż nabycie rzeczy w toku upadłości traktowane jest tak, jak nabycie w toku egzekucji. Założenie takie znajduje potwierdzenie w art. 313 ust. 1 p.u. Jeżeli zatem sprzedaż została dokonana w postępowaniu upadłościowym i ma skutki sprzedaży egzekucyjnej, to skutki takiej sprzedaży należy oceniać według przepisów o postępowaniu egzekucyjnym. Skutki sprzedaży nieruchomości w postępowaniu upadłościowym normuje również wskazany wyżej przepis. Skutek w postaci wygaśnięcia praw rzeczowych i roszczeń osobistych ciążących na nieruchomości powstaje z chwilą zawarcia umowy sprzedaży. W prawie upadłościowym przyjęto rozwiązanie analogiczne z postępowaniem egzekucyjnym, w którym zgodnie z art. 1003 § 1 k.p.c. podstawą wykreślenia obciążeń nieruchomości jest prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności wraz z planem podziału sumy uzyskanej z egzekucji, natomiast hipotekę wykreśla się na podstawie samego postanowienia o przysądzeniu własności (art. 1003 § 2 k.p.c). Przedmiotowa umowa sprzedaży z dnia 13 października 2017 roku, na mocy której (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. nabył od syndyka masy upadłości spółki pod firmą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowo - akcyjna z siedzibą w W. nieruchomość, objętą księgą wieczystą Kw Nr (...), stanowi sprzedaż dokonaną w postępowaniu upadłościowym, ze skutkami określonymi w art. 313 ust. 1 i 2 p.u. Jak wynika bowiem z § 3 umowy sprzedaży, została ona zawarta w trybie art. 56 a - h prawa upadłościowego, po zatwierdzeniu warunków sprzedaży przez Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie Wydział X Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych na mocy postanowienia z dnia 04 września 2017 roku, sygn. akt X GU 1135/17. Jeżeli zatem do powyższej transakcji stosuje się art. 313 ust. 1 i 2 p.u., należało stwierdzić, że z chwilą zawarcia umowy sprzedaży wygasła przysługująca (...) C GmbH hipoteka przymusowa. Sprzedaż dokonana w postępowaniu upadłościowym ma skutki sprzedaży egzekucyjnej, co oznacza, że nabycie przez kupującego nieruchomości w wymienionym trybie miało charakter pierwotny - nastąpiło bez obciążeń. Jednocześnie godzi się podkreślić, że omówione uprawnienia skarżącej wygasły ex lege, a przytoczone przepisy prawa nie przewidują konieczności uzyskania uprzedniej zgody wierzyciela (tutaj (...) C GmbH) na wykreślenie hipoteki. W miejsce prawa, które wygasło, uprawniony nabywa bowiem prawo do zaspokojenia wartości wygasłego prawa z ceny uzyskanej ze sprzedaży obciążonej nieruchomości. Co się tyczy podstawy wykreślenia hipoteki, należy stwierdzić, że kwestię tę reguluje wprost art. 313 ust. 2 p.u., stanowiąc, że właściwą podstawą jest umowa sprzedaży nieruchomości, którą prawidłowo wskazał referendarz sądowy. Zdaniem Sądu Rejonowego, podstawę wykreślenia ostrzeżenia o przyłączeniu się wierzyciela do toczącej się egzekucji z nieruchomości również stanowi umowa sprzedaży nieruchomości w postępowaniu upadłościowym. Nie ulega wątpliwości, że skoro nabycie w tym trybie składnika majątkowego ma charakter pierwotny, wówczas nie może nadal toczyć się względem niego postępowanie egzekucyjne. Warto również zwrócić uwagę na art. 146 ust. 1 p.u., zgodnie z którym postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku wchodzącego w skład masy upadłości, wszczęte przed dniem ogłoszenia upadłości, ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem ogłoszenia upadłości. Postępowanie to umarza się z mocy prawa, po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. załączył do wniosku o wpis prawomocne postanowienie z dnia 04 września 2017 roku Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy Wydział X Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych w sprawie o sygn. akt X GU 1135/17 o ogłoszeniu upadłości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowo - akcyjnej z siedzibą w W.. Trzeba było więc uznać, że jeszcze przed zawarciem umowy sprzedaży postępowania egzekucyjne z przedmiotowej nieruchomości, w tym w sprawach Km 74/15 i Km 883/13, umorzyły się z mocy prawa. Także i w tym przypadku, ustawodawca nie przewidział konieczności wyrażenia zgody przez wierzyciela na usunięcie wzmianki o toczącej się egzekucji z księgi wieczystej. Dlatego też umowa z dnia 13 października 2017 roku stanowiła wystarczający dokument pozwalający na wykreślenie ostrzeżenia o przyłączeniu się (...) C GmbH do toczącej się egzekucji z nieruchomości.

Apelację od powyższego postanowienia w ustawowym terminie wywiodła pełnomocnik wierzyciela (...) w K., która zaskarżyła w całości postanowienie Sądu Rejonowego w Wieluniu z dnia 28 marca 2018 r. i zarzuciła rozstrzygnięciu:

-

błąd w ustaleniach faktycznych polegających na przyjęciu, iż w postępowaniu upadłościowym prowadzonym przez Sąd Rejonowy dla Miasta stołecznego Warszawy Wydział X Gospodarczy do spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych w sprawie X GU 1135/17 upadłość ogłosiła (...) Sp. z o.o. SKA, gdy faktycznie była to (...) Sp. z o.o.,

-

brak dokonania ustaleń, czy postanowienie Sądu Rejonowego dla Miasta Stołecznego Warszawy Wydział X Gospodarczy do spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych w sprawie X GL) 1135/17 z dnia 04 września 2017 r. jest prawomocne, co wobec braku wzmianki w rubryce 5 odpisu z KRS upadłego budzi wątpliwości uczestnika,

-

naruszenie przepisów prawa materialnego art. 313 § 1 PrUpN i art. 146 ust 1 PrUpN przez ich zastosowanie, z uwagi na fakt, iż właściciel nieruchomości nie ogłosił upadłości a zatem nie znajdują zastosowania przepisy tej ustawy.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżąca wniosła o uchylenie postanowienia o wykreśleniu wpisu: ostrzeżenia o wszczęciu egzekucji na rzecz (...) w Niemczech w sprawie KM 74/17 i KM 883/13 oraz hipoteki przymusowej łącznej wpisanej na rzecz wierzyciela (...) w K. w kwocie 2.334.996,00 zł i utrzymanie obu wpisów w mocy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja pełnomocnika (...) z siedzibą w K. okazała niezasadna.

Na wstępie podnieść należy, iż nie ma zupełnie racji skarżący przekonując, iż Sąd I instancji dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na przyjęciu, iż w postępowaniu upadłościowym prowadzonym przez Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy Wydział X Gospodarczy do spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych w sprawie X GU 1135/17 upadłość ogłosiła (...) Sp. z o.o. SKA, gdy faktycznie była to (...) Sp. z o.o. Z postanowienia Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie Wydział X Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych z dnia 04 września 2017 r. w sprawie sygn. akt X GU 1135/17 (karta 440-441 akt sprawy) jednoznacznie bowiem wynika, że Sąd ten wskazanym orzeczeniem ogłosił upadłość (...) Sp. z o.o. S.K.A. z siedzibą w W., zarejestrowanej w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonym przez Sąd Rejonowy dla miast stołecznego Warszawy w Warszawie XII Wydział Gospodarczy pod numerem KRS (...), a nie jak próbuje przekonywać skarżący (...) Sp. z o.o.

Niezasadny okazał się również kolejny z podniesionych przez pełnomocnika (...) z siedzibą w K. zarzutów tj. brak dokonania ustaleń, czy postanowienie Sądu Rejonowego dla Miasta Stołecznego Warszawy Wydział X Gospodarczy do spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych w sprawie X GU 1135/17 z dnia 04 września 2017 r. jest prawomocne. Z pisemnych motywów skarżonego rozstrzygnięcia wynika, że rozpoznając skargę uczestniczki postępowania (...) z siedzibą w K. na wpis referendarza sadowego z dnia 30 grudnia 2017 r. w sprawie o numerze pozycji (...) Sąd Rejonowy w Wieluniu dokonał oceny całokształtu zgormadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym przede wszystkim na znajdującym się na kartach 440-440v akt niniejszym sprawy odpisie postanowienia Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie Wydział X Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych z dnia 04 września 2017 r. w sprawie sygn. akt X GU 1135/17. Wartym podkreślenia pozostaje, iż na wskazanym odpisie znajduje się opatrzona datą oraz podpisem Sędziego adnotacja, która jasno dowodzi, że wskazane orzeczenie jest prawomocne, a data tej adnotacji wskazuje na 13 października 2017 r. Zatem orzeczenie to było prawomocne w dacie dokonania czynności notarialnej przez syndyka w postaci zawarcia umowy sprzedaży. Nadto z pisemnych motywach rozstrzygnięcia (k. 5 uzasadnienia orzeczenia- k. 469 akt sprawy) Sąd Rejonowy w Wieluniu wprost wskazuje, że (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. załączył do wniosku o wpis prawomocne postanowienie z dnia 04 września 2017 roku Sądu Rejonowego dla miasta Stołecznego Warszawy Wydział X Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych w sprawie o sygn.. akt XGU 1135/17 o ogłoszeniu upadłości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowo-akcyjnej z siedzibą w W.”. W świetle powyższego nie sposób uznać, aby Sąd dopuścił się wskazanych błędów w ustaleniach faktycznych.

Skutkiem tego nie można zgodzić się z zarzutem skarżącego, iż Sąd Rejonowy w Wieluniu zakwalifikował ustalony stan faktyczny pod niewłaściwe normy prawa materialnego tj. art. 313 § 1 Prawa Upadłościowego i art. 146 ust. 1 Prawa Upadłościowego. Dokonanie przez Sąd pierwszej instancji w oparciu o odpis powołanego powyżej orzeczenia słusznych ustaleń, że ogłoszono upadłość (...) Sp. z o.o. S.K.A. z siedzibą w W., czyli spółki będącej właścicielem nieruchomości uzasadniało w pełni zastosowanie wskazanych normy Ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo Upadłościowe (Dz.U. 2003 nr 60 poz. 535). Prawomocne zaś w dacie dokonania czynności postanowienie o zatwierdzeniu warunków sprzedaży składnika majątkowego dającego syndykowi uprawnienie dokonania kwestionowanej czynności dopełniło warunków skutecznego jej dokonania, a w konsekwencji zaistnienia podstawy czynności kwestionowanej apelacją.

Z tych powodów podniesione zarzuty należało uznać za nieuzasadnione, co skutkowało oddaleniem apelacji na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.