Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Jacek Matusik

protokolant p.o. protokolant sądowy Eryk Nersisyan

przy udziale prokuratora Mariusza Ejflera

po rozpoznaniu dnia 12 czerwca 2018 r.

sprawy P. J. s. Z. i A. ur. (...) w O.

oskarżonego za czyn z 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Otwocku

z dnia 17 sierpnia 2017 r. sygn. akt II K 55/15

na podstawie art. 439 § 1 pkt 8 kpk uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 17 § 1 pkt 7 kpk postępowanie karne przeciwko P. J. umarza; wydatkami za postępowanie w sprawie obciąża Skarb Państwa; zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Otwocku na rzecz adwokata H. K. kwotę 516,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu w postępowaniu odwoławczym oraz podatek VAT.

Sygn. akt VI Ka 1432/17

UZASADNIENIE

P. J. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 7 lipca 2014 roku w O., woj. (...) za pośrednictwem Internetu działając wspólnie i w porozumieniu z nieustaloną osobą, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem S. D. w kwocie 199,00 zł poprzez wprowadzenie w błąd, w ten sposób, że sprzedał w/w za pośrednictwem portalu (...) w drodze aukcji internetowej o nr (...) buty marki C. a po otrzymaniu pieniędzy w w/w kwocie nie wywiązał się z warunków umowy czym działał na jej szkodę, tj. o czyn z art. 286 § 1 kk

II. w dniu 11 lipca 2014 roku w O., woj. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z nieustaloną osobą, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w kwocie 199 zł M. P. w ten sposób, że oferując do sprzedaży za pośrednictwem portalu (...) buty C. białe krótkie (...) rozmiar 41,5 wprowadził w błąd pokrzywdzoną co do zamiaru wywiązania się z tej transakcji, tj. o czyn z art. 286 § 1 kk

Sąd Rejonowy w Otwocku wyrokiem z dnia 17 sierpnia 2017r., wydanym w sprawie o sygn. akt II K 55/15 oskarżonego P. J.:

1. w ramach zarzucanego mu w pkt. I czynu zabronionego uznał za winnego tego, że w okresie od 23 maja 2014 roku do 7 lipca 2014 roku w O., pow. (...), woj. (...) działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w zamiarze by inna nieustalona osoba dokonała czynu zabronionego z art. 286 § 1 kk, polegającego na doprowadzeniu w dniu 7 lipca 2014 roku S. D. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w kwocie 199 zł poprzez wprowadzenie jej w błąd co do rzeczywistych danych sprzedawcy posługując się danymi P. J. i co do zamiaru wywiązania się z umowy sprzedaży butów marki C. za pośrednictwem portalu internetowego (...), ułatwił mu popełnienie tego czynu w ten sposób, że założył na swoje dane firmę (...), otworzył na w/w firmę w Banku (...) S.A. rachunek bankowy o nr (...) i całość dokumentacji przekazał tej innej nieustalonej osobie i czyn ten zakwalifikował z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i za to na podstawie art. 19 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk skazał oskarżonego go na karę roku pozbawienia;

2. w ramach zarzucanego mu w pkt. II czynu zabronionego uznał za winnego tego, że w okresie od 23 maja 2014 roku do 7 lipca 2014 roku w O., pow. (...), woj. (...) działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w zamiarze by inna nieustalona osoba dokonała czynu zabronionego z art. 286 § 1 kk, polegającego na doprowadzeniu w dniu 11 lipca 2014 roku M. P. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w kwocie 199 zł poprzez wprowadzenie jej w błąd co do rzeczywistych danych sprzedawcy posługując się danymi P. J. i co do zamiaru wywiązania się z umowy sprzedaży butów marki C. za pośrednictwem portalu internetowego (...), ułatwił mu popełnienie tego czynu w ten sposób, że założył na swoje dane firmę (...), otworzył na w/w firmę w Banku (...) S.A. rachunek bankowy o nr (...) i całość dokumentacji przekazał tej innej nieustalonej osobie i czyn ten zakwalifikował z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 19 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 k.k. skazał oskarżonego na karę roku pozbawienia wolności;

3. na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę łączną roku pozbawienia wolności.

Od powyższego wyroku apelację wniósł obrońca oskarżonego, który zaskarżył tenże wyrok w całości i zarzucił mu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę, a mający wpływ na jego treść, poprzez przyjęcie, że oskarżony działał w zamiarze popełnienia przypisanych mu czynów.

Podnosząc powyższy zarzut obrońca wniósł o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanych mu czynów, ewentualnie o złagodzenie orzeczonych kar lub też uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy, Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że zaskarżony wyrok, w dacie rozpoznawania apelacji dotknięty jest tzw. bezwzględną przyczyną odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 8 k.p.k., której stwierdzenie obligowało do uchylenia zaskarżonego wyroku i umorzenia postępowania przeciwko oskarżonemu na podstawie art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k.

Skazując oskarżonego za dwa opisane wyżej przestępstwa z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. Sąd Rejonowy ustalił, iż jego zachowanie polegało na tym, że w maju 2014 roku przyjął propozycję nieustalonej osoby, by w zamian za zapłatę pieniędzy założył firmę oraz konta w banku, a następnie oddał owej osobie całą dokumentację oraz udzielił dostępu do w/w konta. W dniu 23 maja 2014 roku P. J. zarejestrował działalność gospodarczą pod nazwą (...). Następnie w dniu 10 czerwca 2014 roku w Banku (...) S.A. otworzył rachunek o numerze (...) na swoją firmę. Po założeniu konta w banku P. J. wszystkie dokumenty dotyczące firmy oraz związane z kontem bankowym oddał nieustalonemu mężczyźnie, od którego w zamian otrzymał 200 złotych. Dokonując tych czynności P. J. wiedział, że zmierza to „do nieuczciwej sytuacji”. Osoba, która prosiła P. J. o założenie firmy i konta w banku, prosiła także, aby mówił on, że uczynił to z własnej inicjatywy bez udziału osób trzecich. Jednocześnie wobec tego, że w dniach 7 i 11 lipca 2014 roku nieustalona osoba posługując się nazwą firmy założonej przez oskarżonego oraz jego rachunkiem bankowym dokonała dwóch oszustw na szkodę S. D. i M. P., Sąd potraktował zachowanie oskarżonego jako dwa odrębne przestępstwa stypizowane w art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k.

W toku postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy dołączył odpis prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 19 lutego 2018 roku wydanego w sprawie o sygn. akt II K 441/17, którym to wyrokiem P. J. został uznany za winnego tego, że:

1. w okresie od 23 maja 2014 roku do dnia 7 lipca 2014 roku w O. woj, (...), działając w celu aby inna nieustalona osoba dokonała oszustwa, pomógł tej nieustalonej osobie w doprowadzeniu w dniu 12 lipca 2014 roku N. K. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w kwocie 179 złotych, które polegało na wprowadzeniu pokrzywdzonej w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z zawartej na portalu aukcyjnym umowy kupna - sprzedaży, w ten sposób, że założył działalność gospodarczą pod firmą (...) a następnie założył na rzecz w/w podmiotu rachunek bankowy w Banku (...) S,A. nr (...) następnie udostępnił nieustalonej osobie wszelką dokumentację związaną z zawarciem umowy tego rachunku, na który to rachunek zostały przelane pieniądze w kwocie 179 złotych pochodzące ze sprzedaży wystawionych na portalu (...) butów C. (...), tj. występku z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § k.k.

2. w okresie od 23 maja 2014 roku do 7 lipca 2014 roku w O., pow. (...), woj. (...) działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, działając w celu aby inna nieustalona osoba dokonała oszustwa, pomógł tej nieustalonej osobie w doprowadzeniu w dniu 13 lipca 2014 roku A. Z. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w kwocie 358 złotych, które polegało na wprowadzeniu pokrzywdzonej w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z zawartej na portalu aukcyjnym umowy kupna - sprzedaży, w ten sposób, że założył działalność gospodarczą pod firmą (...) a następnie założył na rzecz w/w podmiotu rachunek bankowy w Banku (...) S.A. nr (...) następnie udostępnił nieustalonej osobie wszelką dokumentację związaną z zawarciem umowy tego rachunku, na który to rachunek zostały przelane pieniądze w kwocie 358 złotych pochodzące ze sprzedaży wystawionych na portalu (...) butów C. (...), tj. występku z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § k.k.

Za oba te czyny, wskazanym wyżej wyrokiem, skazano oskarżonego i na podstawie art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i wymierzono mu kary jednostkowe oraz karę łączną pozbawienia wolności. Powyższy wyrok uprawomocnił się w dniu 30 marca 2018 roku.

W związku z powyższym stwierdzić należy, iż analiza treści zaskarżonego wyroku oraz wyroku Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 19 lutego 2018 roku, sygn. akt II K 441/17 prowadzi do wniosku, że w obu postępowaniach przedmiotem rozpoznania przez Sąd Rejonowy w Otwocku było to samo zachowanie oskarżonego polegające na tym, że w dniu 23 maja 2014 roku zarejestrował on działalność gospodarczą pod nazwą (...), a następnie w dniu 10 czerwca 2014 roku w Banku (...) S.A. otworzył rachunek o numerze (...) na swoją firmę, po czym po założeniu konta w banku wszystkie dokumenty dotyczące firmy oraz związane z kontem bankowym oddał nieustalonemu mężczyźnie. Świadczy o tym nie tylko tożsamy okres w jakim miały być popełnione wszystkie czyny przypisane oskarżonemu w/w wyrokami, ale również tożsamość założonej przez niego firmy oraz otwartego rachunku bankowego. Niewątpliwie również z przytoczonych powyżej opisów czynów – we wszystkich czterech przypadkach – wynika, że w stosunku do oskarżonego można mówić o jednym działaniu (zachowaniu) przestępnym podjętym w okresie od dnia 23.05.2014 r. do dnia 7.07.2014 r., polegającym na założeniu działalności gospodarczej pod firmą (...), założeniu na rzecz w/w podmiotu rachunku bankowego w Banku (...) S.A. nr (...) i następnie udostępnieniu nieustalonej osobie wszelkiej dokumentacji związanej z zarejestrowaniem w/w działalności gospodarczej i założeniem w/w rachunku bankowego – które to zachowanie stanowiło pomocnictwo do następnie dokonanych przez inną osobę przestępstw oszustwa. Ta inna nieustalona osoba w późniejszym okresie, już bez faktycznego zaangażowania oskarżonego, wykorzystując „przedpole” przygotowane przy pomocy oskarżonego, dokonała następnie kilku przestępstw oszustwa. Nie da się wywieść – że oskarżony – w świetle poczynionych przed Sąd meriti ustaleń faktycznych – popełnił kilka przestępstw oszustwa w formie zjawiskowej pomocnictwa, jako że jego zamiar koncentrował się li tylko na zarejestrowaniu firmy (...), założeniu konta bankowego i przekazania dokumentacji z tym związanej nieustalonej osobie, które to zachowania zmierzały do udzielenia pomocy tej nieustalonej osobie w dokonaniu w przyszłości bliżej niesprecyzowanych oszustwa na szkodę osób których tożsamość nie była wtedy znana oskarżonemu (okoliczności sprawy wskazują również, że nie była ona wówczas znana także samemu sprawcy tychże oszustw). Oczywistym jest bowiem, że oskarżony nie był w stanie przewidzieć ile osób i w jaki dokładnie sposób doprowadzi do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, osoba, której przekazał dokumenty. Nie da się uznać, że oskarżony za każdym razem – gdy osoba której przekazał w/w dokumenty oferowała osobom pokrzywdzonym towary do sprzedaży, bez zamiaru wywiązania się z transakcji – popełniał przestępstwa oszustwa w formie zjawiskowej pomocnictwa. Jego przestępne zachowanie zakończyło się po przekazaniu w/w dokumentów, a konkretne oszustwa były już popełniane przez tę inną nieustaloną osobę. Można byłoby mówić w odniesieniu do oskarżonego o odrębnych przestępstwach popełnionych w formie zjawiskowej pomocnictwa do oszustwa tylko wówczas, gdyby materiał dowodowy wykazał, że przed każdą transakcją ta nieznana osoba kontaktowała się z oskarżonym, a ten za każdym razem przekazywał jej czy to jakieś dokumenty dotyczące działalności gospodarczej (...), czy też dostęp do konta bankowego – w celu dokonania przez tę inną osobę konkretnego przestępstwa oszustwa. Takich zaś dowodów w sprawie nie ma.

W tej sytuacji, w ocenie Sądu Okręgowego, niezależnie od faktu, że pokrzywdzonymi przez nieustalonego sprawcę są cztery różne osoby, a poszczególne zachowania tego sprawcy miały miejsce w czterech różnych dniach, to P. J. dopuścił się tylko jednego czynu zabronionego określonego w art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. niezależnie od tego ilu odrębnych przestępczych zachowań dopuścił się rzeczywisty sprawca, któremu oskarżony dopomógł. Tym samym więc uznać należało, że w dacie orzekania przez Sąd Odwoławczy zaskarżony wyrok, uznany być musi za dotknięty uchybieniem określonym w art. 439 § 1 pkt 7 k.p.k. albowiem ponownie skazano oskarżonego za czyn, za który został on już wcześniej prawomocnie skazany wyrokiem. Wskazać jednak należy, iż uchybienie to nie obciąża Sądu wydającego zaskarżone orzeczenie, albowiem w dacie jego wydania, wyrok Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 19 lutego 2018 roku, sygn. akt II K 441/17, nie tylko nie był prawomocny, ale w ogóle jeszcze nie zapadł.

Stwierdzenie powyższej okoliczności skutkowało, o czym była już mowa na wstępie, koniecznością uchylenia wyroku Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 17 sierpnia 2017 r., sygn. akt II K 55/15 i umorzenia postępowania przeciwko oskarżonemu w oparciu o przepis art. 17 § 1 pkt. 7 k.pk.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł, jak w wyroku.