Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił wniosek świadka D. N. o uchylenie grzywny za niestawiennictwo, nałożonej postanowieniem z dnia 20 października 2017 r. z uwagi na nieusprawiedliwienie nieobecności. W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wyjaśnił, że w sprawie D. N. był kilkakrotnie wzywany do stawiennictwa w charakterze świadka. Świadek nie stawił się na terminie rozprawy w dniach 7 lipca 2016 r., 25 sierpnia 2016 r. (usprawiedliwiając nieobecność wyjazdem wakacyjnym), a także w dniu 20 października 2016 r. Na rozprawie w dniu 29 listopada 2016 r. świadek wniósł natomiast o uchylenie grzywien nałożonych postanowieniami z dnia 7 lipca 2016 r. i z dnia 20 października 2016 r. Świadek usprawiedliwił wówczas swoją nieobecność na terminie rozprawy w dniu 7 lipca 2016 r. awarią samochodu, a wyjaśnienie to Sąd uwzględnił i postanowieniem wydanym w dniu 12 grudnia 2016 r. zwolnił świadka od grzywny nałożonej postanowieniem z dnia 7 lipca 2016 r. Sąd pierwszej instancji zważył jednak, że – wbrew twierdzeniom swojego pełnomocnika – świadek nie usprawiedliwił swojej nieobecności na posiedzeniu wyznaczonym na rozprawę w dniu 20 października 2016 r., o czym świadczy fakt, iż na pytanie Przewodniczącego oświadczył do protokołu, że nie pamięta dlaczego w tej dacie nie stawił się w sądzie. W konsekwencji Sąd pierwszej instancji uznał, że świadek nie usprawiedliwił swojej nieobecności stosownie do art. 275 k.p.c., nie zachodziły zatem przesłanki zwolnienia go z obowiązku uiszczenia grzywny nałożonej postanowieniem z dnia 20 października 2016 r.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył świadek D. N. zarzucając temu rozstrzygnięciu:

a)  naruszenie przepisu art. 233 k.p.c. poprzez błędną ocenę twierdzeń świadka i mylne przyjęcie, że świadek nie dokonał należytego usprawiedliwienia nieobecności na rozprawie, pomimo faktu, że świadek usprawiedliwił swoją nieobecność na rozprawie w dniu 29 listopada 2016 r. w trybie art. 275 k.p.c. poprzez usprawiedliwienie nieobecności na najbliższym posiedzeniu, na które świadek został wezwany, jak również poprzez złożenie pisma procesowego zatytułowanego „wniosek o uchylenie grzywny”, zawierającego usprawiedliwienie nieobecności na rozprawie, co powinno skutkować uchyleniem nałożonej kary; jak również poprzez dowolną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, polegającą na mylnym przyjęciu, że podana przyczyna nieobecności w postaci awarii samochodu, nie stanowiła obiektywnej przeszkody uniemożliwiającej przybycie z W. na rozprawę do B., w sytuacji, gdy nieoczekiwana awaria pojazdu rzeczywiście stanowiła istotną i obiektywną przeszkodę pozbawiającą świadka możliwości stawienia się na rozprawę;

b)  art. 275 k.p.c. poprzez niezastosowanie, pomimo iż świadek usprawiedliwił swoją nieobecność na rozprawie w dniu 20 października 2016 r. na najbliższym posiedzeniu w dniu 29 listopada 2016 r.

Wskazując na powyższe zarzuty świadek domagał się zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez uwzględnienie jego wniosku o uchylenie kary grzywny za niestawiennictwo na rozprawie nałożonej postanowieniem z dnia 20 października 2016 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 274 § 1 k.p.c., za nieusprawiedliwione niestawiennictwo sąd skaże świadka na grzywnę, po czym wezwie go powtórnie, a w razie ponownego niestawiennictwa skaże go na ponowną grzywnę i może zarządzić jego przymusowe sprowadzenie. Stosownie do dyspozycji przepisu art. 163 k.p.c. sąd wymierza grzywnę do trzech tysięcy złotych.

Z kolei w myśl art. 275 k.p.c. świadek w ciągu tygodnia od daty doręczenia mu postanowienia skazującego go na grzywnę lub na pierwszym posiedzeniu, na które zostanie wezwany, może usprawiedliwić swe niestawiennictwo. W razie usprawiedliwienia niestawiennictwa sąd zwolni świadka od grzywny i od przymusowego sprowadzenia.

Powołany przepis wskazuje więc dwie możliwości usprawiedliwienia niestawiennictwa świadka - bądź w terminie tygodnia od daty doręczenia mu postanowienia skazującego na grzywnę, bądź na pierwszym posiedzeniu, na które świadek zostanie wezwany.

Zgodzić należy się z Sądem Rejonowym, że niestawiennictwo świadka D. N. na rozprawie w dniu 20 października 2016 r. nie zostało usprawiedliwione. Świadek ma bezwzględny obowiązek stawiennictwa w sądzie nawet wtedy, gdyby nie miał żadnej wiedzy o okolicznościach sprawy albo gdyby zamierzał skorzystać z prawa odmowy zeznań. Usprawiedliwioną przyczyną nieobecności świadka może być jego choroba (potwierdzona zaświadczeniem wystawionym przez lekarza sądowego), ważny wyjazd służbowy lub poważny wypadek losowy (zob. Krzysztof Knoppek, Komentarz do art. 274 kodeksu postępowania cywilnego, System Informacji Prawnej LEX 2013). Do usprawiedliwienia świadek powinien też przedłożyć dowody na potwierdzenie zaistnienia powyższych przyczyn niestawiennictwa, albo przynajmniej powyższą okoliczność uprawdopodobnić.

Warunkiem wymierzenia grzywny jest prawidłowość doręczenia świadkowi wezwania i jego nieusprawiedliwione niestawiennictwo w wyznaczonym terminie. Bezspornym jest, iż skarżący został prawidłowo zawiadomiony o terminie wyznaczonym na dzień 20 października 2016 r. ( k. 338 akt), a pomimo tego nie stawił się na rozprawie. Świadek ten mógł uwolnić się od grzywny po spełnieniu warunków wskazanych w art. 275 k.p.c. i usprawiedliwić swoje niestawiennictwo zarówno na pierwszym posiedzeniu na który zostanie wezwany jak również w piśmie procesowym lub w zażaleniu wniesionym w ciągu tygodnia od daty doręczenia mu postanowienia skazującego go na grzywnę.

Podkreślić należy jednak, że na rozprawie w dniu 29 listopada 2016 r. świadek D. N. wyraźnie podał, że nie pamięta, dlaczego nie był obecny na rozprawie w dniu 20 października 2016 r. Na awarię samochodu jako przyczynę niestawiennictwa powołał się wówczas w odniesieniu do swojej nieobecności ale na rozprawie w dniu 7 lipca 2016 r., a nie w dniu 20 października 2016 r. (zob. protokół rozprawy z dnia 29 listopada 2016 r. - k. 362 i 363 akt). Tym samym bezpodstawne są zarzuty zażalenia jakoby awaria pojazdu nie stanowiła dla Sądu Rejonowego obiektywnej przeszkody uniemożliwiającej dotarcie świadka do siedziby Sądu. Takie wyjaśnienie Sąd pierwszej instancji uwzględnił, jednak jako usprawiedliwienie nieobecności świadka na rozprawie w dniu 7 lipca 2016 r. i postanowieniem z dnia 12 grudnia 2016 r. zwolnił świadka od grzywny nałożonej postanowieniem z dnia 7 lipca 2016 r. ( k. 371 akt). Ubocznie jedynie zauważyć trzeba, że świadek nie zaoferował żadnych dowodów dla wykazania przyczyny swojego niestawiennictwa w dniu 20 października 2016 r., ograniczając się faktycznie wyłącznie do zanegowania w zażaleniu stanowiska Sądu Rejonowego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił zażalenie świadka, stosownie do art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

Elżbieta Kala Artur Fornal Marek Tauer