Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Barbara Bojakowska

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2018 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W.

przeciwko P. B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 14 maja 2018 roku, sygn. akt I C 140/18 upr

I.  zmienia zaskarżony wyrok w całości na następujący:

„ 1. oddala powództwo;

2. zasądza od powoda (...) Niestandaryzowanego
Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego
w W. na rzecz pozwanego P. B. kwotę
917 zł (dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zawrotu
kosztów procesu.”

II.  zasądza od powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. na rzecz pozwanego P. B. kwotę 557 zł (pięćset pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zawrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I Ca 305/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 14 maja 2018 r. Sąd Rejonowy w Łasku zasądził od P. B. na rzecz G. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. kwotę 2139,75 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 10 października 2017 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie i obciążył pozwanego kwotą 61 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu.

Powyższe rozstrzygniecie zostało wydane w oparciu o następujące ustalenia i wnioski.

W dniu 20 października 2016 r. została zawarta umowa pożyczki pomiędzy pozwanym P. B. a (...) w kwocie 2 100 zł pożyczki. Nałożono nań następujące opłaty: 350 zł opłaty przygotowawczej, 525 zł prowizji za udzielenie pożyczki i 1 207,50 zł prowizji operacyjnej. Spłata miała nastąpić w 23 ratach. Opłata prowizyjna miała się należeć za obsługę pożyczki, zaś prowizja za udzielenie pożyczki to opłata należna za przygotowanie i udzielenie pożyczki. Oprocentowanie zadłużenia przeterminowanego określono na dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie. Pożyczkodawca mógł wypowiedzieć umowę pożyczki, w tym w przypadku nieterminowej spłaty zadłużenia. Wypowiedzenie miało mieć formę pisemną z 7-dniowym terminem wypowiedzenia. Wówczas pożyczkobiorca był zobowiązany do spłaty całkowitej kwoty zadłużenia, niezwłocznie.

Z dniem 24 marca 2017 r. umowa pożyczki została wypowiedziana. Niespłacona kwota kapitału to 1 978,26 zł.

W dniu 8 września 2017 r. doszło do zawarcia umowy przelewu wierzytelności pomiędzy pierwotnym wierzycielem a powodem. Wierzytelność wynikająca z przedmiotowej umowy pożyczki została przelana na powoda.

W oparciu o powyższe ustalenia oraz treść art. 720 k.c. Sąd Rejonowy stwierdził, że powództwo jest w części uzasadnione. W ocenie Sądu niewątpliwym jest, że obie strony zawarły umowę pożyczki, a powód dostatecznie to udowodnił przedstawiając umowę w formie kserokopii oraz załącznik do umowy przelewu wierzytelności, w którym dokładnie opisano przedmiotowe roszczenie. Zważyć należy na treść art. 243 ¹ k.p.c., zgodnie z którym przepisy dotyczące dowodów z dokumentów stosuje się do każdego dokumentu zawierającego tekst, umożliwiającego ustalenie ich wystawców, zaś zgodnie z art. 77 ³ kc dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. W ocenie Sądu wykazano również fakt niespłacenia pożyczki, wypowiedzenia umowy pożyczki i przez to powstanie zadłużenia z niej wynikającego. Zdaniem Sądu Rejonowego przy ustalaniu wysokości zadłużenia należy odwołać się do załącznika – wykazu zbytych wierzytelności oraz do wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego, w których to dokumentach szczegółowo podano szereg danych dotyczących wierzytelności, w tym jej wysokość, datę wypowiedzenia umowy itd. Wykaz ów jest swoistym oświadczeniem pożyczkodawcy w zakresie owych danych. W ocenie Sądu z przedłożonych dokumentów wynika fakt częściowego uiszczenia raty (roszczenie jest niższe niż kapitał pożyczki) co potwierdza, że została ona uiszczona, a pożyczkobiorca nie kwestionował tego faktu. Sam wyciąg nie ma obecnie mocy dokumentu urzędowego, tym niemniej jest dokumentem prywatnym wzmacniającym powyższe ustalenia. Nadto pozwany poza samym przeczeniem odnośnie faktów podanych przez powoda nie zaprezentował jakichkolwiek dowodów na okoliczność, że istotnie nie jest dłużnikiem.

Brak jest podstaw do twierdzenia, że umowa pożyczki jako taka jest nieważna (art. 58 kc.). Co do pełnomocnictwa ze strony pożyczkodawcy Sąd stwierdza, że umocowanie do tej czynności wynika niejako z faktu, że pożyczkodawca wypełniał treść umowy (wypłacił kwotę pożyczki), a nadto można przywołać treść art. 97 k.c.

W ocenie Sądu pierwszej instancji uzasadniony był zarzut zastosowania przez pożyczkodawcę klauzul abuzywnych. Dotyczą one prowizji za udzielenie pożyczki i prowizji operacyjnej. Powołując się na treść z art. 385 ¹ § 1 k.c. Sąd Rejonowy uznał, że prowizja operacyjna w kwocie 1207.50 zł jest niepowiązana z rzeczywistym kosztem obsługi pożyczki, a przez to go nie odzwierciedla, którą to praktykę należy ocenić negatywnie. Sama zaś prowizja za udzielenie pożyczki – 525 zł również nie wydaje się być ekwiwalentem kosztów związanych z przygotowaniem jak należy rozumieć z jej nazwy operacji pożyczkowej, skoro pożyczkodawca pobiera także opłatę – 350 zł.

W obu przypadkach, zdaniem Sądu, komentowane postanowienia umowy są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy konsumenta – pozwanego, a przez to go nie wiążą.

W konsekwencji Sąd doszedł do przekonania, że pozwanego obciąża obowiązek zwrotu należności głównej – 1 978,26 zł oraz samej opłaty przygotowawczej. Przy czym w tym zakresie Sąd zauważa, że z tytułu opłat i prowizji powód domaga się 1 746,51 zł, a zatem należy zakładać, że pozwany częściowo uiścił sumy z tego tytułu. Ponieważ w w/w kwocie nie mogą się mieścić obie prowizje, to po odjęciu ich wysokości (1 207,50 zł i 525 zł) pozostaje 14,01 zł.

Nadto powód ma prawo domagać się odsetek. Wynika ono z treści art. 359 kc i art. 481 kc. Odsetki za okres od 24 marca 2017 r. (wypowiedzenie umowy) do 2 października 2017 r. (złożenie pozwu) wyniosły 147,48 zł.

Ostatecznie, zdaniem Sądu pozwany był dłużny na moment wytoczenia powództwa: 1 978,26 zł (kapitał pożyczki), 14,01 zł (opłata przygotowawcza) i 147,48 zł (skapitalizowane odsetki).

Sąd rejonowy uznał też , że powód dostatecznie wykazał fakt przelewu wierzytelności obciążającej dłużnika (vide umowa przelewu wraz z załącznikiem), przy czym umowa nosi podpisy notarialnie poświadczone. Załączono również oświadczenie o zapłacie ceny za przelane wierzytelności. Nie ma zatem podstaw do kwestionowania jej ważności.

Nie podzielił zarzutu o przedwczesności powództwa, w sytuacji gdy roszczenie było wymagalne jeszcze przed jego wytoczeniem. Fakt nieprzeprowadzenia mediacji nie stanowi przeszkody do uwzględnienia żądania.

Mając na względzie powyższe Sąd zasądził w pkt 1 wyroku kwotę 2 139,75 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 10 października 2017 r. do dnia zapłaty (art. 359 kc i art. 481 kc). W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c.

Apelację od wyroku wniósł pozwany, który zaskarżył go w części uwzględniającej żądanie oraz rozstrzygniecie o kosztach procesu.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.: - art. 233 § 1 k.p.c. poprzez całkowicie dowolną i sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego materiału dowodowego w szczególności ocenę załącznika do umowy cesji

a)  polegającą na przyjęciu, iż doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki, podczas gdy powód na tę okoliczność nie przedłożył żadnego dowodu, z którego by wynikało, iż podjął on przedmiotowe działanie.

b)  polegającą na przyjęciu, iż poprzednik prawny powoda skutecznie wypowiedział umowę w dniu 24 marca 2017 r., podczas gdy brak jest dowodu wskazującego na wymagalność umowy pożyczki w ww. terminie.

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu przez Sąd, iż strona pozwana nie kwestionowała zgromadzonych w sprawie dokumentów, podczas gdy z pism procesowych pełnomocnika pozwanego wynika, iż podnosił on zarzut nieotrzymania przez pozwanego wypowiedzenia umowy, co winno skutkować uznaniem przez sąd, iż nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki oraz, że okres umowy jeszcze nie upłynął.

- naruszenie art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powód udowodnił fakty świadczące o skutecznie dokonanym wypowiedzeniu umowy, w sytuacji gdy takie dowody nie zostały przeprowadzone, a także, iż dokumentem tym nie może być załącznik do umowy cesji. Powyższe powinno skutkować uznaniem przez sąd, iż powód na poparcie swoich twierdzeń nie przedstawił żadnych dowodów mogących świadczyć o ich prawidłowości.

II. naruszenie prawa materialnego,

-

art. 720 k.c. poprzez błędne uznanie przez sąd, iż pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy pożyczki, w sytuacji, gdy brak jest jakiegokolwiek dowodu wskazującego na fakt zawarcia umowy, przekazania przez powoda pozwanemu kwoty pożyczki oraz dokonywania przelewów przez pozwanego tytułem spłaty umowy pożyczki.

-

naruszenie art. 6 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie, a w konsekwencji uznanie, iż strona powodowa sprostała ciążącemu na niej obowiązkowi udowodnienia dochodzonego roszczenia, w sytuacji braku wykazania przez powoda faktu zawarcia umowy pożyczki oraz przekazania kwoty pożyczki pozwanemu i nieuiszczania przez niego opłat wynikających z umowy pożyczki.

- art. 512 k.c. kodeksu cywilnego poprzez błędną wykładnię i uznanie, że nabywca

wierzytelności nie ma obowiązku zawiadomienia dłużnika o przelewie.

W oparciu o powyższe zarzuty apelujący zniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części zasądzającej kwotę 2.139,75 zł i oddalenie powództwa także co to tej kwoty oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja co do zasady jest uzasadniona, chociaż nie wszystkie jej zarzuty są trafne.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu naruszenia prawa procesowego art. 233 § 1 k.p.c. polegającego na całkowicie dowolnej i sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenie zgromadzonego materiału dowodowego w szczególności ocenę załącznika do umowy cesji, z którego Sąd Rejonowy wydedukował, iż doszło do wypowiedzenia umowy pożyczki, należy w całości zgodzić się z apelującym, że brak było wystarczających dowodów, aby poczynić ustalenie, że umowa pożyczki została skutecznie wypowiedziana oraz , że nastąpiło to 24 marca 2017 r. Dodowem na tę okoliczność z pewnością nie może być załącznik do umowy cesji. Wprawdzie do odpowiedzi na apelację powód załączył kserokopię wypowiedzenia umowy z dnia 24 marca 2017 r.( k 93), ale abstrahując do tego, że załączona kopia jest nieczytelna w części podpisu, to mimo wezwania przez Sąd Okręgowy pełnomocnik powoda nie przedłożył dowodu nadania wypowiedzenia dla pozwanego. W tych okolicznościach trzeba zgodzić się z apelującym, że powód nie wykazał skutecznie faktu wypowiedzenia umowy poprzednikowi prawnemu, co powoduje, że nie mógł skutecznie nabyć wymagalnej na datę przelewu wierzytelności.

Poza tym nawet gdyby przyjąć, że powód mógł nabyć wierzytelność jeszcze niewymagalną, to w dacie wystąpienia z pozwem oraz wydania wyroku przez sądy obu instancji umowa jeszcze nie uległa zakończeniu, co nastąpiło 20 września 2018 r., co skutkowało przyjęciem, że żądanie byłoby przedwczesne.

Nie można też podzielić poglądu powoda zwartego w piśmie z dnia 6 września 2018 r. ( k 115), że roszczenie stało się wymagalne w toku procesu, ponieważ Sąd jest związany podstawą faktyczną roszczenia ( art. 321 k.p.c.), którą było wypowiedzenie umowy i nabycie wymagalnej przez powoda wierzytelności. Natomiast zmiana podstawy faktycznej roszczenia w postępowaniu apelacyjnym jest niedopuszczalna.

Pozostałe zarzuty zawarte w apelacji nie są trafne.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 232 k.p.c., który nakłada na strony obowiązek udowodnienia faktów z których wywodzą skutki prawne, ponieważ zarzucana przez apelującego błędna ocena dowodów nie mieści się w tym przepisie.

Wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd pierwszej instancji nie naruszył też prawa materialnego. Sąd Rejonowy słusznie przyjął, że pozwany zawarł skuteczne ważną umowę pożyczki, oraz otrzymał umówioną kwotę.

Trafnie także Sąd Rejonowy uznał, że dla skuteczności przelewu wierzytelności nie jest wymagane zawiadomienie o tym dłużnika. Podane w apelacji judykaty dotyczące art. 512 k.c. dotyczą sytuacji kiedy dłużnik z uwagi na brak wiedzy o przelewie wierzytelności reguluje należność do rąk pierwotnego wierzyciela, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

W związku z brakiem wykazania przez powoda skutecznego wypowiedzenia umowy przez zbywcę wierzytelności powództwo podlegało oddalaniu o czym Sąd orzekł na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

O kosztach procesu za obie instancje orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., obciążając powoda kosztami poniesionymi przez pozwanego, to jest wynagrodzenia pełnomocnika za obie instancje ustalone stosowanie do wartości przedmiotu sporu i wartości zaskarżenia oraz zwrot opłaty sądowej od apelacji.