Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lutego 2018 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział XV Cywilny- Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Brygida Łagodzińska

po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2018 roku w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. H.

przeciwko M. B.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu

z dnia 7 kwietnia 2017 roku

sygn. akt IC 246/17

I.  uchyla zaskarżony wyrok w punktach 1. oraz 3. i sprawę w tym zakresie przekazuje Sądowi Rejonowemu Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej;

II.  w pozostałej części apelację oddala.

Brygida Łagodzińska

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do Sądu Rejonowego (...) w P. powódka K. H. wniosła o zasądzenie od pozwanej M. B. kwoty 4.550 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

Nakazem zapłaty z dnia 24 czerwca 2016 roku orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana M. B. zaskarżyła nakaz zapłaty w części tj. w zakresie połowy kwoty oraz odsetek w całości.

Wyrokiem z dnia 7 kwietnia 2017 r. Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu w punkcie 1. zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4.350 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, w punkcie 2. w pozostałym zakresie postępowanie umorzył, w punkcie 3. zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 100 zł.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiodła pozwana, zaskarżając je w całości. Skarżąca podniosła, że nie zgadza się na to, aby spłacić w całości zasądzoną kwotę na rzecz K. H.. Według niej połowę winien zapłacić P. B., albowiem pożyczka była zaciągana przez nich jako małżeństwo. Wskazała również, iż powinna zostać przesłuchana przez Sąd, gdyż wcześniej z uwagi na zwolnienie lekarskie do czerwca 2017 roku nie było to możliwe. Ponadto, wniosła o obciążenie kosztami P. B..

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja okazała się zasadna, a zaskarżony wyrok podlegał częściowo uchyleniu z uwagi na nierozpoznanie istoty sprawy.

W postępowaniu uproszczonym, stosownie do art. 515 ¹³§2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.
Z tych względów Sąd odwoławczy pominął w uzasadnieniu ustalenia faktyczne i rozważania prawne poczynione przez Sąd pierwszej instancji.

Na wstępie należy podnieść, że Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na nieprawidłowym ustaleniu, iż pozwana M. B. zaskarżyła w całości wydany przeciwko niej nakaz zapłaty. W pierwszej kolejności wskazać należy, iż w pozwie zgłoszono żądanie zasądzenia na rzecz powódki kwoty 4.550 zł wraz z odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana M. B. zaskarżyła nakaz zapłaty w części tj. w zakresie połowy kwoty oraz odsetek, tj. 2 500 zł oraz odsetek w całości. Natomiast, Sąd I instancji, po wniesieniu sprzeciwu, przeprowadził postępowanie w zakresie całej dochodzonej pozwem kwoty, to jest co do kwoty 4.550 zł wraz z odsetkami. Powódka zaś na rozprawie w dniu 3 marca 2017 roku oświadczyła, iż podtrzymuje żądanie zapłaty kwoty 4.350 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, cofnęła natomiast powództwo o zapłatę kwoty 200 zł. Sąd Rejonowy zasądził kwotę 4.350 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19 stycznia 2016 roku, w pozostałym zakresie umorzył postępowanie. Działanie takie było nieprawidłowe i stanowiło naruszenie przepisu art. 505 § 1 i 2 k.p.c. , zgodnie z którym, w razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc, jednakże jedynie w takiej części, w jakiej nakaz ten został zaskarżony sprzeciwem. Przy tym w myśl art. 504 § 2 k.p.c. nakaz zapłaty, przeciwko któremu w całości lub w części nie wniesiono skutecznie sprzeciwu, ma skutki prawomocnego wyroku. Nakaz zapłaty w zakresie, w jakim nie został wniesiony przez pozwaną sprzeciw, uprawomocnił się i od tego momentu w zakresie tej kwoty ma moc prawomocnego wyroku. W sprzeciwie zaś pozwana wyraźnie wskazała, iż zaskarża nakaz w części. Przy czym wyjaśnienia wymaga, czy zaskarżyła połowę orzeczonej kwoty w nakazie tj. kwotę 2.275 zł, czy też zaskarżyła nakaz w części co do kwoty roszczenia głównego 2.500 zł. Wskazanie zakresu zaskarżenia co do kwoty głównej w sprzeciwie nie jest jednoznaczne, jest to prawdopodobnie wynikiem tego, iż pozwana odnosząc się do połowy kwoty wskazuje na wysokość pożyczki 5.000 zł. Wyjaśnienia zatem wymaga w jakim zakresie co do roszczenia głównego nakaz zapłaty nie został zaskarżony. Niewątpliwie zaś pozwana zaskarżyła nakaz w całości co do odsetek i kosztów.

Oparcie swojego rozstrzygnięcia na błędnym przyjęciu, że pozwana zaskarżyła nakaz zapłaty w całości spowodowało, iż Sąd I instancji nie zbadał istoty sprawy, a uchybienie to miało wpływ na wynik sprawy. Sąd Okręgowy dysponując zgromadzonym materiałem dowodowym, nie był jednak w stanie ustalić w jakim zakresie pozwana zaskarżyła nakaz zapłaty i tym samym w jakiej części jako niezaskarżonej stał się prawomocny. Należy mieć również na względzie fakt, iż w toku postępowania powódka cofnęła powództwo co do kwoty 200 zł.

W konsekwencji powyższego, w niniejszej sprawie rozpoznanie istoty sprawy winno polegać na poddaniu przez Sąd Rejonowy ocenie przede wszystkim roszczenia powódki w zakresie w jakim zostało ono zaskarżone przez pozwaną sprzeciwem. Brak było podstaw aby Sąd pierwszej instancji orzekał o całości dochodzonego roszczenia w kwocie 4.350 zł ( po częściowym cofnięciu powództwa), albowiem w części orzekł ponownie o tym samym roszczeniu objętym już prawomocnym nakazem zapłaty.

W judykaturze przyjmuje się, że nierozpoznanie istoty sprawy w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c. zachodzi wówczas, gdy rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy, gdy zaniechał on zbadania materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony, bezpodstawnie przyjmując, że zachodzą przesłanki procesowe lub materialnoprawne unicestwiające roszczenie, a sąd drugiej instancji nie podzielił tej oceny. Ogólnie rzecz ujmując, do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi wówczas, gdy sąd pierwszej instancji uznał, że należące do istoty sprawy okoliczności muszą – z przyczyn procesowych lub materialnoprawnych – pozostać poza jego ustaleniami i oceną (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2014 r., V CZ 37/14).

Taka właśnie sytuacja powstała w niniejszej sprawie, dlatego też Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. i art. 108 § 2 k.p.c., uchylił zaskarżony wyrok w zakresie punktu 1 i 3 sprawę przekazał do ponownego rozpoznania. W pozostałej części co do punktu 2. obejmującego umorzenie postępowania apelacja podlegała oddaleniu

Sąd Rejonowy przy ponownym rozpoznaniu sprawy w pierwszej kolejności winien ustalić w jakim zakresie pozwana zaskarżyła wydany przeciwko niej nakaz zapłaty, a w jakim zakresie stał się on prawomocny. Dopiero po ustaleniu tej okoliczności Sąd przeprowadzi postępowanie jedynie w tym zakresie w jakim nakaz zapłaty utracił moc i wyda merytoryczne rozstrzygnięcie.

Brygida Łagodzińska