Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVI Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu 25 października 2016 r. w W.

na rozprawie

sprawy z powództwa K. F.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o stwierdzenie nieważności lub ewentualnie o uchylenie uchwały

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda K. F. na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 377,00 zł (trzysta siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Anna Hrycaj

XXVI GC 425/15

Transkrypcja ustnego uzasadnienia orzeczenia wygłoszonego w dniu 03.11.2016r.

Pozwem wniesionym 8 maja 2016 roku powód, K. F., wniósł o stwierdzenie nieważności lub ewentualnie o uchylenie następujących uchwał powziętych przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie (...) S.A. z dnia 8 kwietnia 2015 roku, to jest uchwały numer (...)w sprawie kontynuowania działalności spółki, uchwały numer (...)w sprawie zmiany statutu spółki, uchwały numer (...)w sprawie roszczeń spółki o naprawienie szkody wyrządzonej przy sprawowaniu Zarządu. W zakresie pozwu, co do uchwał numer (...)i (...), pozew został zwrócony zarządzeniem z 2 grudnia 2015 roku (karta 121). W uzasadnieniu pozwu, powód wskazał, że na dzień 8 kwietnia 2015 roku zostało zwołane Walne Zgromadzenie Spółki (...) S.A. na które powód stawił się, przedstawił imienne zaświadczenie o posiadaniu akcji (...) S.A. i nie został dopuszczony do udziału w Zgromadzeniu. W uzasadnieniu pozwu, powód wskazał również, iż w świetle postanowień dyrektywy 2007/36/WE za właściwą należy uznać tę wykładnię przepisów artykułu 406 ze znaczkiem 1 do 406 ze znaczkiem 3 k.s.h., według której, osoba uprawniona z akcji spółki publicznej na 16 dni przed Walnym Zgromadzeniem, niezależnie od realizacji procedury określonej w artykule 406 ze znaczkiem 3 k.s.h. ma prawo udziału w tym Walnym Zgromadzeniu, jeżeli w sposób niebudzący wątpliwości, na przykład za pomocą zaświadczenia wydanego przez Dom Maklerski, udowodni spełnienie przesłanki, o której mowa w artykule 406 ze znaczkiem 1 paragraf 1 k.s.h. Imiennemu zaświadczeniu o prawie uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu określonemu w artykule 406 ze znaczkiem 3 paragraf 2 k.s.h. należy, bowiem, przyznać wyłącznie charakter dowodowy, nie zaś prawno - kształtujący.

W odpowiedzi na pozew, pozwany, wniósł o oddalenie powództwa w całości, podnosząc przede wszystkim brak legitymacji powoda do wytoczenia niniejszego powództwa, wskazując w uzasadnieniu, że powód nie był bezzasadnie niedopuszczony do udziału w Zgromadzeniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

(...) S.A. jest spółką publiczną, której akcje są notowane w alternatywnym systemie obrotu (...), organizowanym przez Giełdę Papierów Wartościowych S.A. w W..

Zarząd (...) zwołał na dzień 8 kwietnia 2015 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie w porządku obrad, którego znalazły się następujące punkty: podjęcie uchwały w sprawie kontynuacji działalności spółki, podjęcie uchwały w sprawie zmian w statucie spółki, podjęcie uchwały w sprawie roszczeń spółki o naprawienie szkody wyrządzonej przy sprawowaniu Zarządu, powołanie rewidentów do spraw szczególnych, w celu zbadania na koszt spółki, określonych zagadnień, związanych z prowadzeniem spraw spółki. Okoliczności powyższe, wynikają z raportu bieżącego spółki numer (...), numer (...), karta 18 do 44, są to również okoliczności bezsporne.

Powód jest akcjonariuszem (...) S.A., co jest również okolicznością na etapie postępowania bezsporną.

Powód, stawił się na Zgromadzeniu w dniu 8 kwietnia 2015 roku, przedstawił imienne zaświadczenie o akcjach w (...) S.A., posiadanych przez niego na dzień 23 marca 2015 roku i nie dostał dopuszczony do udziału w Zgromadzeniu. Z treści zaświadczenia numer (...) (karta 46 akt) wynika, że (...) Banku (...) S.A. zaświadcza, że pan K. F., zamieszkały ulica (...), Pesel(...), posiada rachunek inwestycyjny w (...) Banku (...) S.A. Na powyższym rachunku na dzień 23 marca 2015 roku znajdywało się 200 sztuk papierów wartościowych spółki (...) S.A. o kodzie (...). Jednocześnie w treści tego zaświadczenia wskazano, że wydaje się je na prośbę zainteresowanego i niniejsze zaświadczenie nie jest imiennym zaświadczeniem o prawie uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu. Powód, nie był wymieniony na liście przekazanej przez KDPW, jako uprawniony do udziału w Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu. Jest to okoliczność bezsporna. Powód, nie zwracał się przed Zgromadzeniem do Zarządu Spółki o wydanie mu listy akcjonariuszy uprawnionych do uczestnictwa w Zgromadzeniu ani o uzupełnienie listy uprawnionych do uczestnictwa o jego osobę. Jest to również okoliczność bezsporna.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, przytoczonych wyżej w treści uzasadnienia, to jest w szczególności raportów bieżących spółki numer (...)i (...) (karta 18 do 44), zaświadczenia numer (...) z 27 marca 2015 roku (karta 46).

Sąd oddalił wnioski dowodowe powoda o przesłuchanie świadków R. B., W. Ł. oraz R. K. z uwagi na to, że jak wskazał pozwany w odpowiedzi na pozew, okoliczności, na jakie mieliby zeznawać świadkowie są w sprawie bezsporne. Okoliczności te, jak ustalił Sąd, wynikają z dokumentów załączonych do akt sprawy, ale jak słusznie zauważył pozwany są one bezsporne i żadnej z okoliczności stanu faktycznego pozwany nie zakwestionował. Pozwany, w odpowiedzi na pozew, wskazał, że niniejsze postępowanie jest typowym sporem o prawo. Pozwany nie kwestionuje, bowiem, że powód stawił się w dniu Walnego Zgromadzenia spółki 8 kwietnia 2015 roku w siedzibie spółki oraz że zgłosił chęć uczestnictwa w Zgromadzeniu i tego uczestnictwa mu odmówiono z uwagi na fakt, że nie figurował na liście uprawnionych do udziału w Zgromadzeniu, sporządzonej przez Zarząd stosownie do artykułu 406 ze znaczkiem 3 paragraf 3 k.s.h., w oparciu o wykaz, przekazany pozwanej przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.

Sąd zważył, co następuje.

Zgodnie z artykułem 425 § 1 kodeksu spółek handlowych osobom lub organom spółki wymienionym w artykule 422 § 2 k.s.h. przysługuje prawo do wytoczenia przeciwko spółce powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały Walnego Zgromadzenia sprzecznej z ustawą. Przepisu artykułu 189 k.p.c. nie stosuje się. Prawo do wniesienia powództwa wygasa z upływem 6 miesięcy od dnia, w którym uprawniony, powziął wiadomość o uchwale, nie później jednak niż z upływem 2 lat od dnia powzięcia uchwały (§ 2). Zgodnie z § 3, powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały Walnego Zgromadzenia spółki publicznej, powinno być wniesione w terminie 30 dni od dnia jej ogłoszenia, nie później jednak niż w terminie roku od dnia powzięcia uchwały.

Pierwszą i zasadniczą kwestią w sprawie o stwierdzenie nieważności lub uchylenie uchwały jest, więc, ustalenie, czy powód posiada legitymację materialną do wystąpienia z takim powództwem. Zgodnie z § 2 artykułu 422 k.s.h., prawo do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały Walnego Zgromadzenia, a w konsekwencji również powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały przysługuje Zarządowi, Radzie Nadzorczej oraz poszczególnym członkom tych organów, akcjonariuszowi, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu, zażądał zaprotokołowania sprzeciwu. Wymóg głosowania nie dotyczy akcjonariusza akcji niemej. Akcjonariuszowi bezzasadnie niedopuszczonemu do udziału w Walnym Zgromadzeniu, akcjonariuszom, którzy nie byli obecni na Walnym Zgromadzeniu, jedynie w przypadku wadliwego zwołania Walnego Zgromadzenia lub też powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad. W wyroku z dnia 22 kwietnia 2014 roku Sąd Apelacyjny w Szczecinie I ACA 900/13 słusznie wskazał, że wykładnia językowa przepisu artykułu 422 § 2, w związku z artykułem 425 § 1 k.s.h. wskazuje, iż katalog podmiotów legitymowanych do wytoczenia powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały w spółce akcyjnej jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca, nie stosuje, bowiem, żadnych zabiegów językowych w celu wskazania, iż również inne podmioty, poza ujętymi w tym przepisie, mają stosowną legitymację. Wskazać również należy, iż przepis przyznający danemu podmiotowi możliwość wytoczenia powództwa danego rodzaju jest przepisem kompetencyjnym, zaś przepisy te nie mogą być interpretowane rozszerzająco.

W niniejszej sprawie należało, więc rozważyć, czy powód jest akcjonariuszem pozwanej spółki, czy będąc akcjonariuszem powód został bezzasadnie niedopuszczony do udziału w walnym zgromadzeniu. Negatywna odpowiedź na którekolwiek z postawionych wyżej pytań wykluczy legitymację materialną powoda i będzie prowadziła do oddalenia powództwa.

Okoliczność, że powód jest akcjonariuszem w niniejszej sprawie jest bezsporna. Na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd ustalił, że powód jest akcjonariuszem pozwanego, powód nie został dopuszczony do udziału w walnym zgromadzeniu, powód nie przedstawił innego zaświadczenia o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu, powód nie został ujęty w wykazie sporządzonym przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A.

Powyższe ustalenia prowadzą do konieczności rozważenia, czy w takich okolicznościach powód został bezzasadnie niedopuszczony do udziału w zgromadzeniu, gdyż tylko to uzasadniałoby jego legitymację materialną do wystąpienia z niniejszym powództwem. Mocą Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych oraz Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, które weszły w życie dnia 3 sierpnia 2009 roku transponowano do prawa krajowego rozwiązania przyjęte w dyrektywie 2007/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 roku, w sprawie wykonania niektórych praw akcjonariuszy spółek notowanych na rynku regulowanym, w zakresie usprawnienia zasad wykonywania praw udziałowych przez akcjonariuszy spółek, których akcje dopuszczone są do obrotu na rynku regulowanym. Do Kodeksu spółek handlowych wprowadzono nową regulację określającą tak zwany dzień rejestracji, record day, rozumiany, jako dzień ustalenia osób uprawnionych do udziału w walnym zgromadzeniu. Określenie dnia rejestracji, uczestnictwa w walnym zgromadzeniu zostało uregulowane tylko w stosunku do spółek publicznych i nie ma zastosowania do spółek prywatnych. W stosunku do tych ostatnich zastosowanie ma artykuł 406 ksh. Dzień rejestracji obowiązuje do modelu dnia ustalenia prawa, z którym mamy do czynienia w sytuacji akredytacji uprawnień majątkowych, jak prawo do dywidendy (porównaj artykuł 348(2) zdanie 2 ksh), czy prawo poboru akcji nowych emisji (porównaj artykuł 432(2) zdanie 1 ksh). To znaczy takich, które wykonywane są za pośrednictwem urządzeń rejestrujących stan posiadania kwalifikacyjnych przesądzających o statusie poszczególnych akcjonariuszy. Takie rozwiązanie zastosowano również wobec uprawnień korporacyjnych, przy czym trzeba było ustalić korektę na potrzeby akcji występujących w formie dokumentów. Dlatego system wykazania legitymacji na potrzeby dnia rejestracji inaczej przedstawia się przy akcjach zdematerializowanych, a inaczej przy akcjach tradycyjnych. Niemniej w obydwu przypadkach ustawodawca przyjął, jako miarodajny dzień przypadający na 16 dni przed datą walnego zgromadzenia (por. artykuł 406 ze znaczkiem 11 ksh), co mieści się w granicach czasowych zakreślonych przez artykuł 7 ustęp 3 dyrektywy 2007/36/WE. (...)prawodawca związany był w tym przedmiocie postanowieniami dyrektywy 2007/36/WE, która nakazuje, aby dzień rejestracji był jednolity dla wszystkich akcjonariuszy spółek objętych jej zakresem przedmiotowym. Wobec powyższego nie jest dopuszczalne jakiekolwiek różnicowanie dnia rejestracji, zarówno w odniesieniu do formy akcji, jak i ich postaci. W konsekwencji dzień rejestracji pozostaje wspólny dla wszystkich akcjonariuszy spółki publicznej. Jak już wspomniano dzień rejestracji został określony na 16 dni przed datą walnego zgromadzenia i oznacza to, że prawo uczestnictwa w walnym zgromadzeniu spółki publicznej mają tylko te osoby, które były akcjonariuszami spółki na 16 dni przed datą walnego zgromadzenia. W przepisie tym mowa jest o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu, co nie jest równoznaczne z prawem głosu, na przykład w przypadku akcji niemych. Określenie 16-dniowego terminu dnia rejestracji pozwala na zrealizowanie wymogu sporządzenia listy uprawnionych do udziału w walnym zgromadzeniu przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych i firmy inwestycyjne. Zakreślony przez ustawodawcę 16-dniowy termin, jest terminem sztywnym, nie może być zmieniany, to jest skracany ani wydłużany, w szczególności postanowieniami statutu spółki. Z treści artykułu 7 ustęp 3 dyrektywy 2007/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 roku wynika, że dzień rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu może być określone przez państwo członkowskie, jako dzień przypadający na 1 do 30 dni przed walnym zgromadzeniem. Jednocześnie (...)ustawodawca zdecydował się na zastosowanie 16-dniowego terminu w oparciu o następujące przesłanki natury chronologicznej. Terminy podano licząc do dnia walnego zgromadzenia:

a)  3 dni powszednie są wymagane zgodnie z artykułem 407(1) ksh na wyłożenie i umożliwienie do wglądu w lokalu zarządu spółki listy akcjonariuszy uprawnionych do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu.

b)  7 dni to ujęte w artykule 406(3) § 5 ksh termin na przekazanie spółce publicznej przez podmiot prowadzący depozyt papierów wartościowych, zbiorczej listy uprawnionych.

c)  12 dni wymagane, zgodnie z treścią artykułu 406(3) § 6 ksh na przekazanie do podmiotu prowadzącego depozyt papierów wartościowych przez firmy inwestycyjne i banki powiernicze, jednostkowych list uprawnionych.

W świetle powyższych przepisów można zrekonstruować sekwencję zdarzeń prowadzących do wykazania legitymacji akcjonariuszy spółki z akcji zdematerializowanych. Otóż w pierwszej kolejności akcjonariusze spółki publicznej posiadający akcje zdematerializowane, mogą żądać nie wcześniej niż po ogłoszeniu walnego zgromadzenia, ale nie później niż w dniu rejestracji, od podmiotu uprawnionego prowadzącego rachunek papierów wartościowych, wystawienia imiennego zaświadczenia o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu (artykuł 406(3) § 2 ksh). Następnie podmioty prowadzące rachunki papierów wartościowych, które wystawiły zaświadczenie o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu przekazują nie później niż na 12 dni przed datą walnego zgromadzenia informację o tym do podmiotu prowadzącego depozyt papierów wartościowych, jakim jest KDPW S.A. (artykuł 406(3) § 7 zdanie 1 w związku ze zdaniem 2 ksh). Po trzecie KDPW S.A. w oparciu o dane otrzymane od podmiotu prowadzącego rachunki papierów wartościowych, przygotowuje wykaz osób będących akcjonariuszami spółki na dzień rejestracji (artykuł 406(3) § 7 zdanie 1 w związku z § 6 ksh). Ostatecznie KDPW S.A. udostępnia wykaz osób zarejestrowanych w dniu rejestracji akcjonariuszy spółki publicznej tejże spółce, przy czym przekazanie przedmiotowego wykazu następuje w drodze wykorzystania środków komunikacji elektronicznej nie później niż na tydzień przed dniem walnego zgromadzenia (artykuł 406(3) § 8 ksh). Choć jednak doszło do przeszkód natury technicznej uniemożliwiających przekazanie przez KDPW S.A. wykazu akcjonariuszy uprawnionych, wówczas z mocy artykułu 406(3) § 8 punkt 2 ksh, dokument taki przekazany zostaje spółce w formie fizycznej nie później niż na 6 dni przed datą walnego zgromadzenia. Akcjonariusze z akcji zdematerializowanych mogą, zatem uczestniczyć w walnym zgromadzeniu, o ile zgłosili żądanie wydania im imiennego zaświadczenia o prawie do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu, bowiem czynność wydania tego dokumentu jednocześnie uruchamia cały proces techniczny zmierzający do zamieszczenia ich w wykazie przekazywanym przez KDPW S.A. spółce publicznej, zaś przedmiotowy wykaz stanowić będzie podstawę dla weryfikacji przez spółkę osób uprawnionych. Powód nie przedstawił imiennego zaświadczenia o prawie do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu, ani przed jego terminem, ani na zgromadzeniu. Sąd zważył przy tym, że nie ma wątpliwości, co do tego, że przedstawiona wyżej wykładnia, która uzależnia prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu od zachowania określonej w k.s.h. procedura jest zgodna z prawem unijnym, a więc ma charakter wykładni prounijnej. Zgodnie z artykułem 7 cytowanej wyżej dyrektywy wykazanie faktu bycia akcjonariuszem może być uzależnione jedynie od wymogów, które są konieczne do zapewnienia identyfikacji akcjonariuszy tylko w zakresie, w jakim są one proporcjonalne do osiągnięcia tego celu. Zgodna z tą regulacją jest procedura określona w artykule 406(1) § 2. Na żądanie uprawnionego ze zdematerializowanych akcji na okaziciela spółki publicznej zgłoszono nie wcześniej niż po ogłoszeniu zwołania walnego zgromadzenia, nie później niż w pierwszym dniu powszednim po dniu rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu, pomiot prowadzący rachunek papierów wartościowych wystawia imienne zaświadczenie o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu. Powód nie przedstawił imiennego zaświadczenia o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu, nie wykazał, aby o takie zaświadczenie wystąpił. W dalszym zakresie rozważania, co do zgodności uregulowanej przepisami ksh procedury z dyrektywą nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Powód, bowiem nie tylko nie znalazł się na liście KDPW S.A. uprawnionych do uczestniczenia w zgromadzeniu, ale w ogóle nie posiadał imiennego zaświadczenia o prawie uczestniczenia w walnym zgromadzeniu, a więc nie wykazał swojego uprawnienia w sposób niebudzący wątpliwości podczas stawienia się na walnym zgromadzeniu.

Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że powód był akcjonariuszem pozwanego, ale zasadnie nie został dopuszczony do udziału w walnym zgromadzeniu. W takiej sytuacji Sąd uznał, że powód nie ma legitymacji do wniesienia powództwa i z tego powodu powództwo oddalił.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie artykułu 981 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, skoro powód przegrał proces w całości, to z tego tytułu zobowiązany był zwrócić pozwanemu poniesione przez pozwanego koszty postępowania, na które składały się koszty zastępstwa procesowego.