Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Paweł Hochman
Sędziowie:	SSO Stanisław Łęgosz (spr.) SSR del. Magdalena Wojciechowska
Protokolant:	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 listopada 2013 roku

sprawy z wniosku I. R.

z udziałem A. R.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od postanowienia Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 24 maja 2013 roku, sygn. akt I Ns 1354/11

postanawia:

1.  zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie drugim w ten sposób, że zasądzoną od uczestnika A. R. na rzecz wnioskodawczyni I. R. kwotę 77.079, 56 złotych podwyższyć do kwoty 84.429,56 złotych ( osiemdziesiąt cztery tysiące czterysta dwadzieścia dziewięć złotych pięćdziesiąt sześć groszy) a w pozostałym zakresie apelację oddalić;

2.  ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 705/13

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 24 maja 2013r. w sprawie INs 1354/11 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. dokonał podziału majątku wspólnego I. i A. byłych małżonków R. składającego się z:

- nakładu budowlanego o wartości 146.576 zł na nieruchomość stanowiącą własność uczestnika A. R. położoną w G., oznaczoną w ewidencji gruntów numerem działki (...),

- szeregu ruchomości dokładnie wymienionych w treści postanowienia

- środków finansowych na rachunku bankowym I. R. o wartości 1.364,84 zł i na rachunku bankowym A. R. o wartości 2.729,43 zł

w ten sposób, że na rzecz wnioskodawczyni przyznał 15 konkretnych składników majątku ruchomego oraz środki finansowe zgromadzone na jej rachunku bankowym, zaś na rzecz uczestnika przyznał pozostałe składniki majątkowe. Zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 77.079 zł 56 gr tytułem dopłaty oraz wzajemnych rozliczeń płatnych w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia. Nakazał pobrać od uczestnika na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2.585 zł tytułem zwrotu kosztów poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 146 zł 96 gr tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Podstawę tego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia.

I. i A. R. pozostawali w związku małżeńskim od dnia 14.04.2007r. do dnia 9.05.2011 r. Ze związku tego mają córkę M. R. urodzoną (...), obecnie dziecko ma 4 lata. A. R. jest obciążony obowiązkiem alimentacyjnym na rzecz córki w wysokości 500 złotych.

A. R. jest właścicielem zabudowanej nieruchomości położonej w G. oznaczonej ewidencyjnie numerem działki (...) o powierzchni 0,035 ha. Nieruchomość kupił w 2002 r.

Na podstawie pozwolenia na budowę z 19.09.2003 r. A. R. na nieruchomości jeszcze jako kawaler wybudował dom mieszkalny o powierzchni użytkowej 146,34m2. Po zawarciu związku małżeńskiego z I. R. prowadzone były prace wykończeniowe domu oraz porządkowanie, zagospodarowywanie i grodzenie posesji: zakładanie blachodachówki i rynien na dachu, zakładanie ogrzewania podłogowego, wylewki, zakładanie grzejników, zakończenie i sprawdzenie instalacji elektrycznej, tynkowane ścian, kładzenie gładzi gipsowych, malowanie, kładzenie płytek i paneli, zakładanie parapetów wewnętrznych i zewnętrznych, zakładanie drzwi wewnętrznych, instalacja armatury, ocieplenie murów domu, tynkowanie i malowanie fasady, założenie instalacji alarmowej, założenie schodów wewnętrznych z barierką, założenie ogrodzenia z płyt żelbetonowych i siatki, szamba, opaski wokół budynku, chodnika, schodów do kotłowni, schodów wejściowych do budynku, budowa tarasu oraz pomieszczenia gospodarczego z kanałem. Nakłady na nieruchomość powstałe po 14.04.2007 r. mają aktualnie wartość rynkową 146.576 złotych.

W trakcie trwania małżeństwa I.i A. R.zakupili dwa samochody - C. (...)nr rejestracyjny (...), rok produkcji 2001 oraz R. nr rejestracyjny (...). A. R.jest w posiadaniu pierwszego z aut, drugie 30-letnie oddał na złom. Aktualna wartość rynkowa samochodu C. (...)nr rejestracyjny (...)według stanu na dzień 10.05.2011 r. wynosi 14.700 złotych. W trakcie trwania małżeństwa I.i A. R.zakupili ponadto:

-żyrandol metalowy, kinkiet metalowy, 3 żyrandole halogenowe, 3 plafony o -łącznej wartości 633 złotych;

-halogenowe oświetlenie schodów o wartości 290 złotych;

-2 lampki nocne o wartości 44 złotych;

-segment kuchenny o wartości 1.857 złotych;

-stolik kuchenny z narożnikiem o wartości 367 złotych;

-hoker o wartości 217 złotych;

-8 ram i szyn do firan o łącznej wartości 415 złotych;

-wieszak na ubrania o wartości 85 złotych;

-3 lustra ścienne o wartości 187 złotych;

-meble stołowe (segment, stół, 6 krzeseł) o wartości 1.537 złotych;

-komodę o wartości 256 złotych;

-komplet mebli sypialnianych (łóżko i 2 szafki nocne) o wartości 642 złotych;

-kanapę narożną o wartości 699 złotych;

-telewizor plazmowy L. 42 cale o wartości 1.375 złotych;

-obrazy o łącznej wartości 168 zło-tych;

-odtwarzacz CD M. o wartości 90 złotych;

-zegar ścienny o wartości 11 złotych;

-płytę kuchenną o wartości 144 złotych;

-zlew kuchenny o wartości 130 złotych;

-okap kuchenny F. o wartości 109 złotych;

-krajalnicę do chlebaZ.o wartości 126 złotych;

-butlę gazową 11 kg o wartości 51 złotych;

-kuchenkę mikrofalową A. o wartości 248 złotych;

-odkurzacz Z. o wartości 71 złotych;

-czajnik bezprzewodowyE.o wartości 22 złotych;

-wazon bambusowy o wartości 340 złotych;

-biurko i fotel o wartości 203 złotych;

-łóżko dla dziecka (wersalkę) o wartości 441 złotych;

-choinkę sztuczną, bombki, światełka o łącznej wartości 264 złotych;

-stalowe drążki w garderobie o wartości 238 złotych;

-akcesoria łazienkowe (wieszak, mydelniczka, uchwyt na papier toaletowy) o -łącznej wartości 57 złotych;

-roletę w oknie łazienkowym o wartości 32 złotych;

-meble ogrodowe o łącznej wartości 692 złotych;

-8 lamp tarasowych o łącznej wartości 377 złotych;

-2 doniczki ogrodowe betonowe o łącznej wartości 53 złotych;

-10 sztuk ręczników o łącznej wartości 59 złotych;

-drzwi garażowe blaszane o wartości 759 złotych;

-wentylator domowy o wartości 35 złotych;

-firany i zasłony o wartości 268 złotych;

-5 kwietników o wartości 101 złotych;

-2 dywany o łącznej wartości 178 złotych;

-komplet noży kuchennych o wartości 23 złotych;

-2 drewniane deski dokrojenia o łącznej wartości 12 złotych;

-deskę do prasowania i żelazko o łącznej wartości 105 złotych;

-2 suszarki do włosów o łącznej wartości 24 złotych;

-narzędzia (szpadel, taczkę, drabinę metalową, wąż ogrodowy, skrzynkę z narzędziami drobnymi) o łącznej wartości 139 złotych;

-młot udarowy, szlifierkę kątową, wiertarkę udarową, kosiarkę do trawy o łącznej wartości 612 złotych;

-kołdrę puchową o wartości 85 złotych;

-pościel bawełnianą 4 komplety o łącznej wartości 53 złotych. Na dzień rozwodu w posiadaniu tych rzeczy był A. R..

Rodzice I. R.- W.i B.małżonkowie M.w 2010 r. darowali córce kwotę 30.000 złotych. I. R.darowiznę przeznaczyła na opłaty związane z dokształcaniem, wydatki bieżące związane z utrzymaniem rodziny oraz zakup materiałów służących do budowy garażu (garaż został wybudowany na nieruchomości A. R., a następnie z uwagi na niezgodność wykonania z założeniami pozwolenia budowlanego decyzją Inspektora Budowlanego przeznaczony do rozbiórki).

Dnia 6.08.2007 r. I. R.zawarła z (...)w T.umowę kredytu mieszkaniowego na kwotę 30.000 złotych. W czasie trwania małżeństwa i po ustaniu związku kredyt ten spłaca wyłącznie A. R.. Po ustaniu związku małżeńskiego A. R.spłacił ten kredyt w wysokości 17.492,74 złotych.

A. R. jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego w w/w Banku pobrał kredyt w wysokości 15.000 złotych (umowa z dnia 10.03.2004 r.). W okresie od 14.04.2007 r. do 10.09.2008 r. A. R. spłacił ten kredyt w łącznej wysokości 5.130,16 złotych (kapitał plus odsetki).

W dniu 14.06.2005 r., także przed zawarciem związku małżeńskiego, A. R. zaciągnął u pracodawcy - obecnie (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w W. pożyczkę z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w kwocie 4.000 złotych. Pożyczka została spłacona w 33 ratach miesięcznych -pierwsza rata w wysokości 160 złotych plus odsetki

Na dzień 10.05.2011 r. na rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym I. R.w (...)w T. (...). Oddział w W.znajdowały się środki pieniężne w wysokości 1.364,84 złotych, a na rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym A. R.- w wysokości 2.729,43 złotych.

I. R. ma 26 lat, z zawodu jest pedagogiem. Obecnie mieszka wraz z córką w domu rodziców w Ż.. Utrzymuje się z zasiłku dla bezrobotnych w wysokości 580 złotych, wspólnie z rodzicami prowadzi gospodarstwo domowe. Czasami pracuje dorywczo jako bufetowa w hotelu, zarabia miesięcznie od 600 do 800 złotych. Szuka stałej pracy. Dziecko chodzi do przedszkola. Od ojca otrzymują alimenty w wysokości 570 złotych miesięcznie. I. R. nie ma oszczędności. Po rozwodzie zakupiła na własne potrzeby auto.

A. R. ma 34 lata, z zawodu jest elektrykiem. Pracuje w wodociągach na stanowisku maszynisty z wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 2.700 złotych. Nie ma innych dochodów, nie ma oszczędności. W 2012 r. ponownie się ożenił. Żona utrzymuje się z wynagrodzenia minimalnego.

Jako niewiarygodne Sąd uznał w części zeznania świadków przesłuchanych na wniosek uczestnika K. R., M. M., W. M., G. R. i A. R. w zakresie, w jakim zeznali oni, że budynek mieszkalny w dacie zawarcia związku małżeńskiego przez I. i A. R. był w zasadzie wykończony (brakowało malowania ścian, części paneli, mebli), albowiem zeznania te pozostają w sprzeczności z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności dziennikiem budowy, w którym wyszczególnione są daty i etapy wykonywania poszczególnych prac inwestorskich oraz zeznaniami świadków (obcych dla stron), którzy pracowali przy budowie. Sąd uznał, że zeznania te zostały złożone na potrzeby uczestnika z uwagi na więzy rodzinne łączące tych światków z uczestnikiem (świadkowie ci to rodzeństwo i małżonkowie rodzeństwa).

Sąd uznał także za niewiarygodne zeznania światków K. R. i M. M. (sióstr uczestnika) oraz samego uczestnika w zakresie, w jakim kwestionowali oni skład majątku wspólnego stron w zakresie ruchomości stanowiących wyposażenie domu. Zeznania te także pozostają w sprzeczności z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym - dowodem z oględzin płyty z nagraniem uroczystości ślubnej, szczegółowymi zeznaniami świadków - rodziców wnioskodawczyni oraz konsekwentnymi zeznaniami samej wnioskodawczyni, a poza tym nie są spójne. Zeznania uczestnika odnośnie składu majątku wspólnego w zakresie ruchomości są ponadto chaotyczne, wyrywkowe i w dużej mierze enigmatyczne.

Sąd rozpoznając niniejszą sprawę oparł się w głównej mierze na dokumentach oraz zeznaniach wnioskodawczyni i świadków przez nią przedstawionych, a nadto na opiniach biegłych, które ostatecznie, po wyjaśnieniach, nie były kwestionowane przez strony.

Sąd w sprawie ustalił, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą nakłady na nieruchomość stanowiącą własność uczestnika o wartości rynkowej ustalonej przez biegłą rzeczoznawcę majątkowego na kwotę 146.576 złotych, ruchomości, w tym samochód i wyposażenie domu, o wartościach ustalonych przez biegłych rzeczoznawców zgodnie z pkt I.2 postanowienia oraz środki finansowe na rachunkach o oszczędnościowo-rozliczeniowych stron na dzień ustania wspólności w kwotach odpowiednio - 1.364,84 złotych i 2.729,43 złotych zgodnie z informacją bankową. Ponieważ nabyty w czasie trwania małżeństwa samochód marki R. nr rejestracyjny (...) został oddany z uwagi na zużycie na szrot, Sąd nie brał go w ogóle pod uwagę przy podziale majątku.

Strony nie doszły do porozumienia w zakresie sposobu podziału majątku, pomimo nakłaniania ich w tym względzie przez Sąd. Początkowo wnioskodawczyni i uczestnik wnosili o fizyczny podział majątku (z ewentualnymi dopłatami), ale na ostatniej rozprawie wnioskodawczyni domagała się już jedynie spłaty pieniężnej.

Sąd doszedł do przekonania, że możliwy jest fizyczny podział majątku (preferowany przez ustawodawcę), albowiem brak przesłanek w okolicznościach sprawy do uznania, że jest on niezgodny z przepisami ustawy, społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałoby za sobą istotną zmianę lub znaczne zmniejszenie wartości rzeczy. Na rzecz wnioskodawczy przyznał środki finansowe na jej rachunku bankowym oraz te ruchomości, które mogą zostać łatwo wyłączone z posesji uczestnika, z uwagi na ich wygląd i charakter nadają się do użytkowania w innym miejscu, nie są nadmiernie zużyte. O przyznanie części z nich wnioskodawczyni wnioskowała na początku postępowania. Pozostałe ruchomości oraz środki finansowe na rachunku uczestnika Sąd przyznał uczestnikowi, w szczególności samochód, który od kilku lat użytkuje na wyłączność. Rzeczą oczywistą jest, że Sąd przyznał także na rzecz uczestnika nakłady budowlane na nieruchomość stanowiącą jego własność.

Dokonując takiego podziału majątku Sąd przekazał na wyłączną własność wnioskodawczyni składniki majątku o łącznej wartości 7.754, 84 złotych, a na rzecz uczestnika - o wartości 172.476,43 złotych (łączna wartość majątku wyniosła 180.231,27 złotych). Ponieważ udział w majątku wspólnym wnioskodawczyni i uczestnika wynosił po 1/2, Sąd zasądził na rzecz wnioskodawczyni dopłatę.

Wnioskodawczyni powinna otrzymać dopłatę w wysokości 82.360,80 złotych (180.231,27 złotych : 2 - 7.754,84 złotych), ale Sąd - zgodnie z wnioskami stron -dokonał dodatkowych rozliczeń mających na celu uwzględnienie pokrycia długu uczestnika z majątku wspólnego oraz spłaty wspólnego długu z majątku osobistego uczestnika.

Uczestnik po ustaniu wspólności majątkowej spłacił wspólny dług małżeński zaciągnięty przez wnioskodawczynię (kredyt mieszkaniowy z dnia 6.08.2007 r.) w kwocie 17.492,74 złotych, stąd Sąd odliczył z dopłaty należnej wnioskodawczyni kwotę 8.746,37 złotych (17.492,74 złotych : 2).

W trakcie trwania małżeństwa uczestnik spłacał swoje zobowiązania zaciągnięte jeszcze będąc w stanie wolnym, to jest kredyt z 10.03.2004 r. i pożyczkę z 14.06.2005 r. Z majątku wspólnego kredyt został spłacony w kwocie 5.130,16 złotych, a pożyczka - w kwocie 1.800,12 złotych. Ponieważ o te kwoty majątek wspólny został uszczuplony, wnioskodawczyni należy się stosowna rekompensata w łącznej kwocie 3.465,14 złotych (5.130,16 złotych + 1.800,12 złotych : 2).

Sąd przy rozliczeniach nie wziął pod uwagę darowizny pieniężnej dokonanej przez rodziców wnioskodawczy na jej rzecz, o co wnosiła wnioskodawczyni, albowiem darowizna ta została skonsumowana. Wnioskodawczyni przeznaczyła ją na opłaty związane z dokształcaniem, wydatki bieżące związane z utrzymaniem rodziny oraz zakup materiałów służących do budowy garażu, który został przeznaczony do rozbiórki. Darowizna ta nie znajduje odzwierciedlenia w żadnym składniku majątku wspólnego, a zatem nie może stanowić nakładu z majątku osobistego na majątek wspólny.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, aby uczestnik bezprawnie dnia 17.01.2011 r. przywłaszczył sobie środki pieniężne w kwocie 1.898 złotych, na co wskazywała wnioskodawczyni we wniosku, a zatem Sąd nie miał podstaw do uwzględnienia tej kwoty przy rozliczeniach.

Wnioskodawczyni nie udowodniła także, że uczestnikowi zwrócono połowę przypadającej ulgi na dziecko w rozliczeniu za rok 2010 r. wynoszącej 1.112,04 złotych. Sąd uznał twierdzenia wnioskodawczy w tym zakresie jako gołosłowne, a zatem nie mogące mieć znaczenia przy rozliczeniach w sprawie.

Ponieważ dopłata zasądzona na rzecz wnioskodawczyni jest znacząca, Sąd odroczył uczestnikowi termin jej płatności na 3 miesiące od uprawomocnienia się orzeczenia celem zgromadzenia funduszy (np. zaciągnięcia kredytu). Sąd nie odraczał płatności na dłuższy czas, albowiem sprawa o podział majątku toczy się od października 2011 r. i przez ten czas uczestnik powinien przedsięwziąć już jakieś czynności mające na celu zrekompensowanie udziału wnioskodawczyni (uczestnik był świadom, że nakłady z majątku wspólnego na jego majątek osobisty stanowią lwią część całego majątku i zostaną jemu przyznane).

Od powyższego postanowienia apelację złożyła wnioskodawczyni.

W apelacji tej zarzuciła:

1. Błędne wyliczenie spłaty z majątku ruchomego oraz pominięcie w końcowym rozliczeniu wartości samochodu C. który został przyznany uczestnikowi,

2. zaniżenie wartości nakładu budowlanego przyjętego jako składnik majątku wspólnego poprzez pominięcie i niedokonanie podziału środków poniesionych na schody w kotłowni wraz z kutymi barierkami, nakładów na szambo w kwocie 2.534 zł, podestu wraz ze schodami do budynku i barierek, wybudowanie tarasu wraz z barierkami i kostką oraz fundamentem i wylewką pod taras w kwocie 11.180zł, pomieszczenia gospodarczego oraz tynków ozdobnych w kwocie 3.500 zł , schodów z drewna wewnętrznych w kwocie 5000 zł , barierek ze stali nierdzewnej w kwocie 6000zł, kosztów związanych z oddaniem i adaptacją budynku w kwocie 3000 zł, kosztów odtworzenia ogrodzenia z siatki o wartości1825 zł, bramy i furtki metalowej w kwocie 2020 zł, ogrodzenia w postaci płyt żelbetonowych wartości 14.601 zł, opaski z kostki wokół budynku 5.985 zł, chodnika na kwotę 1.452 zł,

3. nieuwzględnienie nakładów w kwocie 20.000 zł na garaż, który w momencie ustania wspólności majątkowej znajdował się na terenie posesji,

4. nierozliczenie ulgi podatkowej na dziecko za 2010 r., w sytuacji gdy to sam sąd mógł zwrócić się do Urzędu Skarbowego o stosowną informację co do skorzystania przez uczestnika z takiej ulgi,

5. zaniżenie przez biegłą wartości stanu surowego zamkniętego budynku wzniesionego na nieruchomości uczestnika

Występując z tymi zarzutami wnosiła o zmianę zaskarżonego postanowienia w części dotyczącej wysokości zasądzonej spłaty poprzez jej podwyższenie o dalszą kwotę 49.040zł.

Sąd Okręgowy, zważył co następuje:

Złożona apelacja wywołuje skutek w postaci podwyższenia zasądzonej na rzecz wnioskodawczyni dopłaty jedynie o kwotę 7.350 zł.

Za uzasadniony należy bowiem uznać tylko zarzut pominięcia przez sąd pierwszej instancji w rozliczeniu majątkowym stron kwoty 14.700 zł, stanowiącej wartość samochodu osobowego C., przyznanego na własność uczestnikowi. Rzeczywiście wartość tego składnika majątkowego została przez sąd pominięta, co doprowadziło do zaniżenia zasądzonej od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni dopłaty o kwotę stanowiącą połowę wartości samochodu. Dlatego też Sąd Okręgowy w uwzględnieniu apelacji, w tym tylko zakresie dokonał korekty zaskarżonego orzeczenia, podwyższając należną wnioskodawczyni dopłatę do wysokości 84.429,56 zł ( art. 386§1 kpc).

Natomiast w pozostałej części apelacja nie jest uzasadniona i podlega ona oddaleniu. Zarzuty z jakimi wystąpiła wnioskodawczyni dotyczyły trzech kwestii:

- wartość nakładu budowlanego przyjętego jako składnik majątku wspólnego,

- nieuwzględnienie nakładu na budynek garażu

- nierozliczenie ulgi podatkowej za 2010r. przysługującej na dziecko.

Wartość nakładu budowlanego polegającego na wykończeniu budynku mieszkalnego wzniesionego na nieruchomości uczestnika zostały ustalone przez sąd na podstawie przeprowadzonego dowodu z opinii biegłego.

Wnioskodawczyni w apelacji stara się podważyć wielkość nakładu twierdząc, że zaniżona została przyjęta w opinii wartość budynku w stanie surowym zamkniętym, jak również że w szacunku biegłego nie uwzględniono szeregu dokonanych prac na etapie wykończenia budynku. Dokładna analiza pisemnej treści opinii biegłego tego jednak nie potwierdza.

Podzielić należy także stanowisko sądu pierwszej instancji, że nie można w podziale majątku wstępnego rozliczać nakładu budowlanego na garaż, skoro wzniesienie garażu nastąpiło wbrew pozwoleniu na budowę, co doprowadziło w efekcie do jego rozbiórki.

Błędne jest także stanowisko skarżącej, że to sąd pierwszej instancji winien poszukiwać dowodów dla ustalenia czy uczestnik postępowania korzystał z ulg podatkowych przysługujących na dziecko i w tym celu z urzędu winien zwracać się do Urzędu Skarbowego. To strony w postępowaniu obowiązane są przedstawiać dowody, zaś ich brak musi prowadzić do ujemnych konsekwencji w postaci niewykazania przynależności danego składnika do majątku wspólnego

Z tych względów apelacja wnioskodawczyni w pozostałej części podlega oddaleniu, jako nieuzasadniona ( art. 385 kpc).

Na oryginale właściwe podpisy