Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2018 r.

Sąd Rejonowy w Biskupcu I Wydział Cywilny, w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 października 2018 r. w B.

sprawy z powództwa Zakładu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B.

przeciwko E. G.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.619,61 zł (jeden tysiąc sześćset dziewiętnaście złotych sześćdziesiąt jeden groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot:

- 1.473,11 zł od dnia 1 lipca 2018 do dnia 19 października 2018 r.,

- 146,50 zł od dnia 5 lipca 2018 r. do dnia 19 października 2018 r.;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza pozwanej na rzecz powódki kwotę 366,22 zł (trzysta sześćdziesiąt sześć złotych dwadzieścia dwa grosze) tytułem zwrotu części kosztów procesu;

IV.  zasądzone w punkcie I wyroku świadczenie rozkłada na 17 (siedemnaście) rat, przy czym 16 kolejnych rat w kwocie po
100,00 zł (sto złotych), natomiast rata nr 17 w kwocie 53,98 zł (pięćdziesiąt trzy złote dziewięćdziesiąt groszy), obejmujące kwotę 1.473,11 i odsetki ustawowe za opóźnienie od tej kwoty od 1 lipca 2018 r. do 19 października 2018 r. oraz kwotę 146,50 zł i odsetki ustawowe za opóźnienie od tej kwoty od 5 lipca 2018 r. do 19 października 2018 r. z zaznaczeniem, że raty będą płatne miesięcznie począwszy od listopada 2018 r. do 10-go każdego miesiąca, z zastrzeżeniem, iż w przypadku uchybienia w spłacie którejkolwiek z rat cała pozostała należność do zapłaty staje się natychmiast wymagalna.

UZASADNIENIE

Powód Zakład (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. wniósł o zasądzenie od pozwanej E. G. kwoty 2.296,63 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot: 2.008,79 zł od 1 lipca 2018 r. do dnia zapłaty i 287,84 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu wskazał, że Zakład (...) w B. zawarł 22 sierpnia 2011 r. z pozwaną umowę o najmu lokalu socjalnego położonego w B.. Powód dochodzi należności z tytułu czynszu najmu i opłat za tzw. media za okres od maja 2014 r. do czerwca 2018 r. w łącznej wysokości 2.008,79 zł oraz 287,84 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w zapłacie wyliczonych do 30 czerwca 2018 r.

Pozwana E. G. na rozprawie w dniu 10 października 2018 r. podniosła zarzut przedawnienia roszczenia wobec należności, które były należne do czerwca 2015 r. Odnośnie pozostałej części wniosła by rozłożyć ją na raty po 100,00 zł. Wskazała, iż obecnie pomaga jej syn. Ma ona przyznany zasiłek w kwocie 600,00 zł, nie pracuje, zaś jej stan zdrowia nie pozwala na podjęcie dodatkowego zatrudnienia. Wniosła o nie obciążanie jej kosztami procesu z uwagi na jej trudną sytuację finansową.

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny:

Poprzednik prawny powoda Zakładu (...) sp. z o.o. z siedzibą w B. – Zakład (...) w B. w dniu 22 sierpnia 2011 r. zawarł z E. G. umowę najem lokalu socjalnego położonego w (...)/1. Zgodnie z § 7 umowy najemca zobowiązał się uiszczać opłaty z tytułu czynsz najmu w wysokości 15,11 zł oraz inne: za zimną wodę 2,30 zł, wywóz nieczystości stałych – 11,30 zł, łącznie 28,71 zł. Ustalono płatność do 25-go każdego miesiąca (§ 8 umowy).

Umowa została zawarta na czas określony od dnia 26 kwietnia 2011 r. do 14 kwietnia 2014 r.

Wedle § 9 umowy wynajmującego upoważniono do podwyższania czynszu za wypowiedzeniem najpóźniej na 1 miesiąc naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego. W przypadku zmiany opłat, o których mowa w § 7 dokonywanych w czasie trwającej umowy, najemca zobowiązał się uiszczać zmienione opłaty po każdorazowym pisemnym zawiadomieniu wynajmującego (§ 10 umowy).

(dowód: umowa najmu nr (...) k. 16-16v.; Uchwała nr VIII/50/11 Rady Miejskiej w B. z dnia 28 października 2011 r. k. 17; Uchwała nr VIII/49/11 Rady Miejskiej w B. z dnia 28 października 2011 r. k. 18)

Powód pismem z 15 marca 2017 r. wezwał pozwaną do zapłaty w terminie 30 dni kwoty 4.482,16 zł.

(dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem odbioru k. 11-11v.)

Powód sporządził analityczne zestawienie obrotów i sald za miesiące stycznia 2014 r. do czerwca 2018 r. z saldem początkowym -1.798,60 zł i z saldem końcowym -2.008,79 zł oraz zestawienie odsetek od stycznia 2014 r. do czerwca 2018 r. z saldem początkowym 582,73 zł i z saldem końcowym 287,84 zł.

Suma należności głównej wynikającej z zaległości pozwanej z tytułu zawartej umowy w okresie od lipca 2015 r. do czerwca 2018 r. wynosiła 1.473,11 zł.

(dowód: analityczne zestawienie obrotów i sald k. 12-13, k. 14-15)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało tylko częściowemu uwzględnieniu.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o okoliczności bezsporne oraz dokumenty zgromadzone w aktach sprawy.

Pozwana nie kwestionowała zasady dochodzenia od niej należności oraz sposobu jej wyliczenia, podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia.

Zgodnie z art. 659 § 1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

W ocenie Sądu pozwana podnosząc zarzut przedawnienia skutecznie uchyliła się od obowiązku zaspokojenia znacznej części zobowiązania. Powód nie wskazał żadnych okoliczności, które mogłyby świadczyć, że roszczenie ponad kwotę 1.619,61 zł nie uległo przedawnieniu. Nie dołączono do pozwu żadnych dokumentów na tę okoliczność.

Zgodnie z treścią przepisu art. 117 k.c., z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne (§2).

W przedmiotowej sprawie powód niewątpliwie dochodzi roszczenia majątkowego – domaga się bowiem zasądzenia na jego rzecz kwoty 2.296,63 zł wraz z odsetkami. Zgłoszone roszczenie nie jest objęte żadnym wyjątkiem od zasady przedawniania się roszczeń majątkowych.

Terminy przedawnienia roszczeń majątkowych reguluje przepis art. 118 k.c. (stanowiący lex generalis), który wskazuje, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat sześć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata (brzmienie obowiązujące). Roszczenie dochodzone przez powoda bez wątpienia związane było z prowadzoną przez powoda działalnością gospodarczą – jak wynika działu (...) odpisu Krajowego Rejestru Sądowego, a ponadto dochodzone świadczenie jest również roszczeniem o świadczenie okresowe, bowiem polega ono na przekazywaniu określonej kwoty pieniężnej w oznaczonych odstępach czasu, a zatem termin przedawnienia tego roszczenia wynosi 3 lata.

Stosownie do art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Wymagalność poszczególnych należności wskazanych w zestawieniu analitycznym obrotów i sald była określona w umowie, z której wynikało, że wynagrodzenie należy uiszczać do 25-go każdego miesiąca. Zatem mając na uwadze powyższe rozważania dotyczące przedawnienia, wszelkie należności, których wymagalność przypadła na okres przed lipcem 2015 r. uznać należy za przedawnione (pozew wniesiono 5 lipca 2018 r.). Jeżeli chodzi o odsetki od tych należności to wobec ich charakteru jako świadczenia ubocznego, tak dalece powiązanego ze świadczeniem głównym, to uzasadnione pozostaje twierdzenie o ich akcesoryjności wobec tego świadczenia głównego. W konsekwencji roszczenie o odsetki przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego, jeżeli takie ma miejsce. Takie stanowisko wyraził też Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 26 stycznia 2005 r. (sygn. III CZP 42/04) wskazując m.in., że gdyby roszczenie uboczne nie przedawniało się wraz z przedawnieniem roszczenia głównego, dłużnik dla obrony przed nieprzedawnionym roszczeniem ubocznym musiałby, ze względu na uzależnienie powstania roszczenia ubocznego od istnienia roszczenia głównego, wdać się w spór co do przesłanek roszczenia głównego, a to przekreślałoby znaczenie przedawnienia się roszczenia głównego. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę zgadza się w wyrażonym w tym orzeczeniu stanowiskiem.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należało, że podnoszony przez pozwaną zarzut przedawnienia zasługiwał na uwzględnienie we wskazanym zakresie. Nie zostało bowiem wykazane, ażeby termin przedawnienia uległ przerwaniu.

Przedawnienie jest instytucją prawa bezwzględnie obowiązującego (ius cogens) i regulujące je przepisy nie mogą być uchylone lub zmienione wolą stron – zgodnie z treścią przepisu art. 119 k.c., terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.

Należy zauważyć, iż zgodnie z treścią przepisu art. 117 § 2 k.c. sam upływ terminu przedawnienia nie wywołuje skutku przedawnienia, lecz powoduje powstanie po stronie tego, przeciw komu przysługuje roszczenie, uprawnienia do uchylenia się od jego zaspokojenia. Dotyczy to nie tylko roszczenia głównego, ale i odsetek za opóźnienie (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10.11.1995 r., III CZP 156/95). Ten przeciwko komu roszczenie przysługuje, zachowuje pełną swobodę korzystania z przedawnienia, chyba że po upływie terminu przedawnienia, zrzeka się tego zarzutu. Pozwana w niniejszej sprawie nie zrzekła się korzystania z zarzutu przedawnienia.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że pozwana skutecznie podniosła zarzut przedawnienia roszczenia powoda w części dotyczącej należności głównej w wysokości 535,68 zł wraz z odsetkami wyliczonymi na kwotę 141,34 zł. Skorzystanie przez pozwaną z przysługującego jej prawa i uchylenie się od zaspokojenia roszczenia obliguje Sąd do oddalenia żądania pozwu obejmującego przedawnione roszczenie, o czym orzeczono w punkcie II wyroku.

Sąd zasądził należność główną w kwocie 1.473,11 zł obejmującą okres od lipca
2015 r. do czerwca (...)., albowiem pozwana nie kwestionowała samej zasady i wysokości poszczególnych należności z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty, zgodnie z żądaniem od 1 lipca 2018 r.

O odsetkach Sąd orzekł zgodnie z art. 481 § 1 k.c. oraz art. 482 § 1 k.c., uwzględniając w tym zakresie żądanie pozwu. Zgodnie z przywołanym jako pierwszym przepisem jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Stosownie zaś do art. 482 § 1 k.c. od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy, co w niniejszej sprawienie miało miejsca.

Jeżeli zaś chodzi o skapitalizowane odsetki w łącznej żądanej kwocie 287,84 zł, to Sąd wyliczył odsetki należne od kwot wskazanych w zestawieniu wymagalnych od lipca 2015 r. od 26-go każdego miesiąca do 30 czerwca 2018 r. Łączna należność z tego tytułu wyniosła 146,50 zł.

Odsetki ustawowe, a od 1 stycznia 2016 r. odsetki ustawowe za opóźnienie od zaległości (mając na względzie umowny termin płatności wynagrodzenia tj. do 25-go każdego miesiąca) wyliczone zostały w następujący sposób od kwot:

- 38,30 zł od dnia 26 lipca 2015 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 8,03 zł,

- 38,30 zł od dnia 26 sierpnia 2015 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 7,77 zł,

- 38,30 zł od dnia 26 września 2015 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 7,51 zł,

- 38,30 zł od dnia 26 października 2015 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 7,26 zł,

- 38,30 zł od dnia 26 listopada 2015 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 7,00 zł,

- 38,30 zł od dnia 26 grudnia 2015 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 6,75 zł,

- 38,30 zł od dnia 26 stycznia 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 6,52 zł,

- 38,30 zł od dnia 26 lutego 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 6,29 zł,

- 38,30 zł od dnia 26 marca 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 6,07 zł,

- 38,30 zł od dnia 26 kwietnia 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 5,85 zł,

- 38,30 zł od dnia 26 maja 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 5,63 zł,

- 38,30 zł od dnia 26 czerwca 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 5,40 zł,

- 38,75 zł od dnia 26 lipca 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 5,24 zł,

- 38,75 zł od dnia 26 sierpnia 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 5,01 zł,

- 38,75 zł od dnia 26 września 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 4,78 zł,

- 38,75 zł od dnia 26 października 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 4,56 zł,

- 38,75 zł od dnia 26 listopada 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 4,33 zł,

- 38,75 zł od dnia 26 grudnia 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 4,10 zł,

- 38,75 zł od dnia 26 stycznia 2017 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 3,87 zł,

- 38,75 zł od dnia 26 lutego 2017 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 3,64 zł,

- 38,75 zł od dnia 26 marca 2017 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 3,43 zł,

- 42,58 zł od dnia 26 kwietnia 2017 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 3,52 zł,

- 42,58 zł od dnia 26 maja 2017 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 3,27 zł,

- 42,58 zł od dnia 26 czerwca 2017 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 3,02 zł,

- 44,58 zł od dnia 26 lipca 2017 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 2,91 zł,

- 44,58 zł od dnia 26 sierpnia 2017 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 2,64 zł,

- 44,58 zł od dnia 26 września 2017 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 2,38 zł,

- 44,58 zł od dnia 26 października 2017 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 2,12 zł,

- 44,58 zł od dnia 26 listopada 2017 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 1,86 zł,

- 44,58 zł od dnia 26 grudnia 2017 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 1,60 zł,

- 44,58 zł od dnia 26 stycznia 2018 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 1,33 zł,

- 44,58 zł od dnia 26 lutego 2018 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 1,07 zł,

- 44,58 zł od dnia 26 marca 2018 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 0,83zł,

- 44,58 zł od dnia 26 kwietnia 2018 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 0,56 zł,

- 45,58 zł od dnia 26 maja 2018 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 0,31zł,

- 45,58 zł od dnia 26 czerwca 2018 r. do 30 czerwca 2018 r. w wysokości 0,04 zł,

Sąd Rejonowy uznał, że w niniejszej sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek pozwalający na rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty (art. 320 kpc).

Pozwana nie pracuje, od stycznia przyznano jej zasiłek w kwocie ok. 600,00 zł, przeszła zawał, przez który nie może podejmować żadnej dodatkowej pracy, stale przyjmuje leki, ma poważne problemy z kręgosłupem, jej sytuacja materialna nie jest dobra. Pozwana deklarowała, że chce spłacić swoje nieprzedawnione zobowiązanie, ale nie będzie w stanie tego zrobić jednorazowo, syn pomoże jej w ratalnej spłacie. W ocenie Sądu stan majątkowy, rodzinny i zdrowotny pozwanej czyni niemożliwym i nadmiernie utrudnionym spełnienie świadczenia w sposób jednorazowy w pełnej wysokości i od razu. E. G. podała, że jest w stanie uiszczać kwotę 100,00 zł miesięcznie. W światłe tych okoliczności Sąd Rejonowy uznał, że rozłożenie długu na 17 rat, w tym 16 po 100 zł, zaś 17 rata -53,98 zł, opisanych w punkcie III sentencji wyroku, jest uzasadnione. Rozłożenie płatności na raty pozostawia pozwanej i tak minimalne już środki do egzystencji. Rozstrzygnięcie to jest zgodne z zasadami współżycia społecznego.

Rozłożenie zasądzonego w niniejszym postępowaniu świadczenia na raty opiera się również na założeniu, że orzeczenie będzie mogło być wykonane w ratach bez potrzeby przeprowadzania egzekucji, albowiem pozwana będzie w stanie spełnić zasądzone świadczenie w dłuższym okresie czasu w częściach.

Zgodnie z przepisem art. 102 kpc w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Do kręgu "wypadków szczególnie uzasadnionych" należą okoliczności zarówno związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Do pierwszych zalicza się np. charakter żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie roszczeń, do drugich - sytuację majątkową i życiową strony. Pozwana wykazała, że znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, rodzinnej i zdrowotnej, o czym była mowa powyżej.

Mając wymienione okoliczności na uwadze Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda połowę należnych kosztów (koszty należne 732,44 zł / 2), przy uwzględnieniu stopnia wygranej w sprawie (1.017,00 zł x 72,02 %= 732,44 zł) na które składały się: opłata od pozwu 100,00 zł, opłata od pełnomocnictwa 17,00 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 900,00 zł, określone zgodnie z § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).