Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 2 lipca 2018 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w VIII Wydziale Cywilnym

w składzie: przewodniczący: SSR Bartek Męcina

protokolant: st. sekr. sąd. Ewa Ławniczak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 czerwca 2018 roku w Ł.

sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko S. R. (1)

o zapłatę

zasądza od pozwanej S. R. (2) na rzecz powoda (...) S.A. w W. kwotę 338,64 zł. (trzysta trzydzieści osiem złotych sześćdziesiąt cztery grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 października 2016 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 195,36 zł. (sto dziewięćdziesiąt pięć złotych trzydzieści sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII C 649/17

UZASADNIENIE

W dniu 6 października 2016 roku (...) S.A. w W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego adwokatem, wytoczył w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko S. R. (1) powództwo o zapłatę kwoty 698,06 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 2 czerwca 2015 roku pozwana zawarła z (...) spółka z o.o. umowę o nr (...). Ponieważ pozwana nie dokonała zwrotu pożyczki, pierwotny wierzyciel zbył umową cesji zawartą w dniu 17 czerwca 2016 r. wierzytelność na rzecz powoda. Na dochodzoną pozwem kwotę składa się 691,89 zł tytułem należności głównej i 6,17 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za okres od 31 lipca 2016 r. do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu.

(pozew k. 2-3)

W dniu 2 grudnia 2016 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którym nakazał, aby pozwana zapłaciła na rzecz powoda dochodzoną pozwem kwotę wraz z ustawowymi odsetkami oraz koszty procesu.

(nakaz zapłaty k. 4)

Od powyższego orzeczenia S. R. (1) złożyła sprzeciw, którym zaskarżyła nakaz zapłaty w całości i wniosła o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu pozwana podniosła, że zaniechanie spłaty pożyczki wynikało z likwidacji pierwotnego wierzyciela, co pociągnęło za sobą zerwanie umowy o obsługę pożyczki w domu pozwanej. Z tego powodu S. R. (1) zaprzestała od kwietnia 2016 r. spłacać raty pożyczki. Do tego momentu pozwana dokonała spłat w łącznej wysokości 2.247,50 zł, w tym odsetki i koszty obsługi pożyczki w domu pozwanej. Ponieważ pozostała do spłaty kwota stanowiła faktycznie opłatę z tytułu obsługi pożyczki w domu pozwanej, S. R. (1) przestała spłacać pożyczkę.

(sprzeciw k. 6)

Postanowieniem z dnia 16 stycznia 2017 roku Sąd Rejonowy Lublin- Zachód w Lublinie przekazał sprawę do Sądu Rejonowego dla Łodzi- Widzewa w Łodzi z uwagi na wniesienie sprzeciwu.

(postanowienie k. 12 v.)

W pozwie wniesionym na urzędowym formularzu w dniu 14 marca 2017 r. powód podtrzymał żądanie pozwu oraz przedstawił identyczne uzasadnienie, jak w pozwie wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

(pozew złożony na urzędowym formularzu k. 17- 18)

W sprzeciwie wniesionym na urzędowym formularzu S. R. (1) podtrzymała stanowisko zaprezentowane w sprzeciwie wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

(sprzeciw złożony na urzędowym formularzu k. 41- 42)

W piśmie procesowym z dnia 30 maja 2018 r. stanowiącym odpowiedź na sprzeciw strona powodowa wniosła o zasądzenie od pozwanej kwoty 430,58 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a w pozostałej części powód cofnął powództwo. W uzasadnieniu pisma strona powodowa wskazała, że z załączonego przez pozwaną Rejestru spłat wynika, że do zapłaty pozostała kwota 790 zł, w tym 378,70 zł tytułem należności głównej, 51,88 zł tytułem odsetek i 359,42 zł tytułem opłaty za obsługę pożyczki w miejscu zamieszkania. W zakresie wymienionej opłaty w kwocie 359,42 zł powód cofnął powództwo.

(pismo procesowe k. 50- 51)

W piśmie procesowym z dnia 18 lipca 2017 r. stanowiącym odpowiedź na zobowiązanie Sądu co do sprecyzowania stanowiska w sprawie, strona powodowa cofnęła powództwo w zakresie kwoty 359,42 zł tytułem opłaty za obsługę pożyczki w miejscu zamieszkania. Ponadto powód ograniczył powództwo o kwotę 100 zł z tytułu wpłaty pozwanej, która w całości została zaliczona na poczet należności głównej. Strona powodowa podtrzymała żądanie pozwu co do kwoty 339,58 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

(pismo procesowe k. 56)

Postanowieniem z dnia 9 sierpnia 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi umorzył postępowanie w części w zakresie żądania zasądzenia kwoty 359,42 zł z uwagi na cofnięcie powództwa w powyższej części.

(postanowienie k. 58)

W piśmie procesowym z dnia 17 kwietnia 2018 r. stanowiącym odpowiedź na zobowiązanie Sądu co do sprecyzowania stanowiska w sprawie, strona powodowa podtrzymała żądanie pozwu co do kwoty 339,58 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz wyjaśniła, że wpłata w kwocie 100 zł została dokonana przez pozwaną w dniu 12 lipca 2016 r., w związku z czym nie została objęta pozwem.

(pismo procesowe k. 84)

W toku dalszego postępowania stanowiska procesowe stron nie uległy zmianie.

(protokół rozprawy k. 90- 91)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2 czerwca 2015 roku (...) spółka z o.o. w W. zawarła ze S. R. umowę pożyczki gotówkowej nr (...) w kwocie 1.500 zł. Pozwana zobowiązała się do zapłaty na rzecz powoda odsetek w kwocie 67,12 zł i opłaty za obsługę w miejscu zamieszkania w kwocie 1.470,38 zł. Pozwana otrzymała kwotę 1.500 zł. Całkowita kwota do zapłaty przez S. R. wyniosła 3.037,50 zł.

(umowa pożyczki k. 19, regulamin pożyczek gotówkowych k. 45)

Od kwietnia 2016 r. S. R. (1) zaprzestała spłacać rat pożyczki. Do tego momentu pozwana dokonała spłat w łącznej wysokości 2.247,50 zł. Do spłaty pozostała pozwanej kwota 790 zł.

(rejestr spłat k. 43)

W dniu 17 czerwca 2016 r. (...) spółka z o.o. w likwidacji w W. zawarła z (...) S.A. w W. umowę sprzedaży wierzytelności, w tym wierzytelności przysługującej wobec pozwanej.

(umowa sprzedaży wierzytelności k. 20- 21, załącznik nr 1 do umowy przelewu wierzytelności k. 22)

Do dnia wyrokowania pozwana nie zapłaciła powodowi kwoty dochodzonej pozwem. (okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie znajdujących się w aktach sprawy dowodów z dokumentów.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo, w ostatecznym kształcie, jest zasadne w całości.

Przypomnieć można, że (...) S.A. w W. wniósł o zasądzenie od S. R. (2) kwoty 698,06 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu, czyli 6 października 2016 r. do dnia zapłaty tytułem zobowiązania wynikającego z zawartej w dniu 2 czerwca 2015 roku z (...) spółka z o.o. umowy pożyczki pieniężnej o nr (...). Bezspornym w przedmiotowej sprawie było twierdzenie faktyczne powoda o tym, że S. R. łączyła z pierwotnym wierzycielem umowa, na mocy której udzielono pozwanej pożyczki pieniężnej, która miała zostać zwrócona wraz z odsetkami w oznaczonych terminach. Należy również zauważyć, że strona powodowa wykazała swoją legitymację procesową do wystąpienia z przedmiotowym powództwem poprzez przedstawienie zawartej w dniu 17 czerwca 2016 r. pomiędzy (...) spółka z o.o. w likwidacji w W., a (...) S.A. w W. umowy sprzedaży wierzytelności. Na okoliczność, że wierzytelność przysługująca wobec pozwanej była przedmiotem wymienionej umowy cesji, strona powodowa przedstawiła wyciąg z załącznika nr 1 do umowy sprzedaży wierzytelności. Okolicznością bezsporną było także to, że S. R. (1) zaprzestała spłacać zadłużenie wynikające z zawartej w dniu 2 czerwca 2015 roku z (...) spółka z o.o. umowy pożyczki pieniężnej o nr (...). Pozwana potwierdziła, że od kwietnia 2016 r. zaprzestała spłacać raty pożyczki, a wówczas jej zadłużenie z tego tytułu wyniosło 790 zł. Strony były również zgodne, że przed wniesieniem pozwu S. R. (1) dokonała jednej wpłaty w kwocie 100 zł, która według oświadczenia powoda została zaliczona na poczet należności głównej. Pozwana podnosiła natomiast, że zaprzestała spłacać zadłużenie z tytułu pożyczki nie ze swojej winy, a na skutek przyczyn leżących po stronie pierwotnego wierzyciela, który ostatecznie uległ likwidacji. Powyższa okoliczność ma znaczenie dla oceny momentu, od którego pozwana popadła w zwłokę ze spłatą zadłużenia, czyli dla roszczenia odsetkowego, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia. Ponadto S. R. (1) twierdziła, że kwota dochodzona pozwem stanowi w istocie opłatę za obsługę pożyczki w jej miejscu zamieszkania, a wobec tego, że na skutek likwidacji pierwotnego wierzyciela obsługa przestała być realizowana, opłata jest nienależna, a w konsekwencji powództwo powinno ulec oddaleniu. Strona powodowa podzieliła częściowo powyższą argumentację pozwanej, gdyż w piśmie procesowym z dnia 18 lipca 2017 r. stanowiącym odpowiedź na zobowiązanie Sądu co do sprecyzowania stanowiska w sprawie, strona powodowa cofnęła powództwo w zakresie kwoty 359,42 zł tytułem opłaty za obsługę pożyczki w miejscu zamieszkania, a podtrzymała żądanie pozwu co do kwoty 339,58 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W konsekwencji postanowieniem z dnia 9 sierpnia 2017 roku Sąd umorzył postępowanie w części w zakresie żądania zasądzenia kwoty 359,42 zł z uwagi na cofnięcie powództwa w powyższej części. Natomiast w pozostałym zakresie, stanowiącym różnicę pomiędzy kwotą dochodzoną pierwotnie w pozwie- 698,06 zł, a kwotą co do której umorzono postępowanie- 359,42 zł, powództwo podlegało uwzględnieniu. Co prawda S. R. (1) wskazywała, że przy zawieraniu umowy pożyczki uzyskała informację, że jej wpłaty będą w pierwszej kolejności zaliczane na poczet należności głównej, później na odsetki, a na końcu na opłatę z tytułu obsługi pożyczki w domu. Jednak na powyższą okoliczność pozwana nie zgłosiła żadnych wniosków dowodowych, chociażby z przesłuchania siebie w charakterze strony. Nie ulega wątpliwości, że to na S. R. (1) spoczywał obowiązek udowodnienia, że spełniła swoje zobowiązanie wynikające z przedmiotowej umowy pożyczki w całości, gdyż obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stosownie bowiem do treści art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi powód. Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie w pełni podziela zaś stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku (I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76), że rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności jeżeli strona jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika (art. 232 k.p.c.). Dlatego też twierdzenia S. R. (2) w tym zakresie Sąd uznał jako nieudowodnione.

W dalszej kolejności należy zauważyć, że w myśl art. 451 § 1 kc dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Jednakże to, co przypada na poczet danego długu, wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne oraz na zalegające świadczenia główne. Z kolei zgodnie z art. 451 § 3 kc w braku oświadczenia dłużnika lub wierzyciela spełnione świadczenie zalicza się przede wszystkim na poczet długu wymagalnego, a jeżeli jest kilka długów wymagalnych - na poczet najdawniej wymagalnego. Biorąc pod uwagę to, że S. R. (1) dokonując wpłat z tytułu poszczególnych rat pożyczki, nie wskazywała na poczet jakich należności dokonuje spłaty, a także mając na uwadze treść łączącej pozwaną i pierwotnego wierzyciela umowy pożyczki wraz z regulaminem, jak również brzmienie powołanych przepisów kc, w ocenie Sądu pierwotny wierzyciel miał uprawnienie do stosunkowego zaliczania wpłat pozwanej na poczet należności głównej, odsetek i opłaty z tytułu obsługi pożyczki w domu. Dlatego też twierdzenia S. R. (2) o spełnieniu świadczenia w całości należało uznać za chybione.

Można jeszcze zauważyć, że po cofnięciu powództwa w zakresie kwoty 359,42 zł strona podtrzymywała żądanie pozwu co do kwoty 339,58 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, pomimo, że pierwotnie wnosiła o zasądzenie kwoty 698,06 zł. Dlatego też w zakresie przekraczającym różnicę pomiędzy kwotą dochodzoną pierwotnie w pozwie, a kwotą co do której umorzono postępowanie (698,06 zł - 359,42 zł= 338,64 zł), Sąd uznał żądanie strony powodowej jako niedopuszczalne w postepowaniu uproszczonym rozszerzenie powództwa.

Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził od S. R. (2) na rzecz powoda kwotę 338,64 zł, stanowiącą różnicę pomiędzy kwotą dochodzoną pierwotnie w pozwie, a kwotą co do której umorzono postępowanie (698,06 zł - 359,42 zł= 338,64 zł) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 października 2016 r., czyli od dnia wniesienia pozwu, do dnia zapłaty.

M.-prawną podstawę roszczenia odsetkowego powoda stanowi przepis art. 481 § 1 k.c., zgodnie z treścią którego jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Wskazany przepis art. 481 k.c. obciąża dłużnika obowiązkiem zapłaty odsetek bez względu na przyczyny uchybienia terminu płatności sumy głównej. Sam fakt opóźnienia przesądza, że wierzycielowi należą się odsetki. Dłużnik jest zobowiązany uiścić je, choćby nie dopuścił się zwłoki w rozumieniu art. 476 k.c., a zatem nawet w przypadku gdy opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności i choćby wierzyciel nie doznał szkody. Odpowiedzialność dłużnika za ustawowe odsetki w terminie płatności ma zatem charakter obiektywny. Do jej powstania jedynym warunkiem niezbędnym jest powstanie opóźnienia w terminie płatności. Zgodnie z treścią § 2 art. 481 k.c. jeżeli strony nie umówiły się co do wysokości odsetek z tytułu opóźnienia lub też wysokość ta nie wynika ze szczególnego przepisu, to wówczas wierzycielowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie. Jak była już o tym mowa S. R. (1) wskazała, że zaprzestała spłacać swoje zobowiązanie na skutek likwidacji pierwotnego wierzyciela. Jednak pozwana przyznała, że przed wniesieniem pozwu strona powodowa wzywała ją do spełnienia świadczenia. Dlatego też Sąd uznał, że co najmniej od dnia 31 lipca 2016 r. S. R. (1) pozostawała w zwłoce ze spełnieniem świadczenia.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto w oparciu o art. 100 k.p.c.
w zw. z art. 98 k.p.c. Strona powodowa wygrała sprawę w 48 % i dlatego w takim stopniu należy się jej zwrot kosztów procesu. Koszty poniesione przez powoda wyniosły łącznie 407 zł i obejmowały: opłatę sądową od pozwu – 30 zł, opłatę skarbową od pełnomocnictwa – 17 zł oraz koszty zastępstwa adwokata w kwocie 360 zł – § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie. Pozwana nie poniosła żadnych kosztów procesu. Mając na uwadze powyższe należało zasądzić od pozwanej na rzecz powoda kwotę 195,36 zł, stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami faktycznie poniesionymi a kosztami, które strona pozwana powinna ponieść (407 zł * 48%= 195,36 zł).