Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 sierpnia 2018 r.

Sąd Okręgowy___________________ w Gliwicach Wydział IX

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2018 r. w Rybniku

sprawy z odwołania B. K. (B. K.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o ekwiwalent pieniężny z tytułu prawa do bezpłatnego węgla

na skutek odwołania B. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 16 kwietnia 2018r nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję, w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej B. K. prawo do wypłaty ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla za 2018r.

Sędzia

Sygn. akt IX U 777/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 kwietnia 2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił B. K. prawa do ekwiwalentu pieniężnego za rok 2018, gdyż wniosek o prawo do ekwiwalentu należy zgłaszać do końca I kwartału roku, w których ekwiwalent ma zostać wypłacony.

Ubezpieczona odwołała się od tej decyzji. Wskazała, że mąż E. K. miał prawo do wypłaty ekwiwalentu wraz z emeryturą. Wskazała, że nikt nie poinformował jej, iż konieczne jest złożenie wniosku w sprawie ekwiwalentu.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona B. K. od 10 czerwca 2017r. uprawniona jest do renty rodzinnej po zmarłym mężu E. K., emerytowanym pracowniku Zakładu (...) w R..

E. K. był uprawniony do emerytury górniczej od 1986r. Jej wypłata nastąpiła od dnia 1.08.1988r.

Wyrokiem tut.Sądu z dnia 14 lipca 2010r.w sprawie IXU 972/10 przyznano E. K. prawo do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla w ilości 2,5 tony za 2006r. i 2,5 tony za 2007r.

Następnie organ rentowy, po rozpoznaniu wniosków E. K. , kolejnymi decyzjami, przyznał mu prawo do ekwiwalentu z tytułu bezpłatnego węgla za lata 2008-2009, 2010-2011, a następnie za lata 2012-2017 prawo do ekwiwalentu zostało przyznane bez konieczności składania wniosków w związku ze zmianą art.7 ustawy z dnia 06.07.2007r. o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych, o czym organ rentowy poinformował męża ubezpieczonej pismem z dnia 11 stycznia 2012r.

W dniu (...) mąż ubezpieczonej zmarł.

W dniu 9 kwietnia 2018r. ubezpieczona złożyła wniosek o wypłatę ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla za rok 2018.

W rozpoznaniu wniosku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

(dowód: akta organu rentowego ubezpieczonej i jej męża, przesłuchanie ubezpieczonej na rozprawie w dniu 24 lipca 2018r. – k.22v.a.s.).

Dane wynikające z akt organu rentowego oraz zeznania ubezpieczonej Sąd uznał za kompletne i wystarczające do rozstrzygnięcia sprawy. Stan faktyczny był niesporny pomiędzy stronami.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej zasługuje na uwzględnienie.

Zasady i sposób realizacji spornego świadczenia reguluje ustawa z dnia 06.07.2007r. o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych (t.j.Dz. U.z 2016r., poz.1192). Przepis art. 2 pkt 1 tej ustawy wprowadza definicję legalną pojęcia „osoby uprawnionej”. Według niej, przez „osoby uprawnione” należy rozumieć „emerytów i rencistów mających ustalone prawo do emerytury lub renty, którzy pobierali bezpłatny węgiel w naturze od przedsiębiorstw robót górniczych lub przeszli na emeryturę lub rentę z tych przedsiębiorstw oraz wdowy, wdowców i sieroty mających ustalone prawo do renty rodzinnej po byłych pracownikach przedsiębiorstw robót górniczych, uprawnionych do bezpłatnego węgla na podstawie Układu Zbiorowego Pracy dla pracowników zakładów górniczych z dnia 21.12.1991r. i którzy uzyskali emeryturę lub rentę przed dniem 01.01.2007r., a po dniu 31.12.2001r. nie pobierali ekwiwalentu”.

W rozpoznawanej sprawie bezsporne jest, że od nabycia prawa do emerytury, tj. od 1986r. do chwili śmierci, mąż ubezpieczonej E. K. - pobierający emeryturę górniczą - zachował status „osoby uprawnionej” w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy o ekwiwalencie pieniężnym. Również bezspornym jest, że organ rentowy pismem z dnia 11.01.2012r. poinformował go, iż w związku ze zmianą art.7 ustawy z dnia 06.07.2007r. o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych-osobom, którym ZUS wypłacał ekwiwalent na wniosek zgłoszony przed dniem 1.01.2012r. ekwiwalent w latach 2012-2015 zostanie wypłacony bez konieczności złożenia kolejnych wniosków o jego wypłatę.

Poza sporem jest też, że w związku z tym ZUS już bez dalszych wniosków E. K. decyzjami z dnia 5.03.2012r., 5.03.2013r, 5.03.2014r, 5.03.2015r., 29.03.2016r. i następnie decyzją z dnia 5.03.2017r. przyznał mu prawo do ekwiwalentu z tytułu bezpłatnego węgla za kolejne lata do 2017r. włącznie.

Kwestią sporną jest natomiast ocena, czy - zgodnie z przepisami ustawy o ekwiwalencie pieniężnym - warunkiem koniecznym dokonania wypłaty ekwiwalentu za 2018 rok wdowie po zmarłym emerycie górniczym B. K. było złożenie przez nią wniosku zawierającego żądanie wypłaty ekwiwalentu w terminie wynikającym z art. 7 ust. 6 pkt 2a ustawy, tj. do końca I kwartału 2018 roku. B. K. swój wniosek złożyła 9 kwietnia 2018r.

Rozpoznając sprawę należy zwrócić uwagę na rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 04.04.2014r., sygn. akt I BU 13/13, LEX nr 1483567, w którym wskazano, że do zastosowania art. 8 ust. 1 ustawy z 2007r. o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych, wystarczające jest złożenie przez emeryta górniczego przed śmiercią pierwszego wniosku o wypłatę ekwiwalentu, bez konieczności złożenia wniosku o wypłatę za następne lata.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że dla dokonania przez organ rentowy wypłaty ekwiwalentu pieniężnego, który przysługiwałby mężowi odwołującej za 2018 rok, gdyby żył, nie zachodziła konieczność złożenia przez niego kolejnego (odrębnego) wniosku o wypłatę świadczenia za sporny okres, bowiem podstawą dokonania takiej wypłaty byłoby uprzednie złożenie przez niego wniosków o wypłatę ekwiwalentu za okresy wcześniejsze.

W konsekwencji przyznania prawa do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla E. K., również prawo to nabyła wdowa po nim, gdyż jej uprawnienia są pochodną uprawnień męża. Z momentem nabycia prawa do renty rodzinnej przeszły na nią również uprawnienia z tytułu ekwiwalentu pieniężnego, będącego dodatkowym świadczeniem związanym z rentą rodzinną. Tym samym, nastąpiła ciągłość skutków pierwotnego wniosku o wypłatę ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla, złożonego przez zmarłego męża. W konsekwencji nie było konieczności ponownego składania wniosku o wypłatę, albowiem cały czas wypłacany jest ekwiwalent pieniężny przynależny E. K.. Takie stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Katowicach w sprawie o tożsamym przedmiocie sporu (sygn. akt. III AUa 2040/15, wyrok z 6.07.2016r.) i tut. Sąd w pełni podziela ten pogląd.

Podkreślić nadto należy, iż ubezpieczona stała się osobą uprawnioną do pobierania ekwiwalentu w rozumieniu przepisu art. 2 pkt 1 ustawy z 06.07.2007r. o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla… od 10 czerwca 2017r., gdyż od tej daty uprawniona jest do renty rodzinnej po zmarłym mężu.

Zauważyć także należy, że uzasadnione wątpliwości budzi sposób poinformowania ubezpieczonej o przysługujących jej prawach w związku ze śmiercią męża - udzielonych przez pracowników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Stosownie bowiem do art. 9 k.p.a. - organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, w tym celu udzielają im niezbędnych informacji. Skoro, w ocenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do wypłaty ekwiwalentu pieniężnego dla ubezpieczonej z tytułu prawa do bezpłatnego węgla konieczne było złożenie wniosku, to niewątpliwie pracownik ZUS winien o tym poinformować ubezpieczoną w chwili składania przez nią wniosku o rentę rodzinną.

W tym zakresie Sąd w pełni podziela stanowisko Sądu Apelacyjnego w Katowicach zawarte w wyroku z dnia 6 lipca 2016r. sygn. akt. III AUa 2040/15 .

Z tych względów Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ §2 kpc, zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał B. K. prawo do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla za 2018r.

SSR del. Renata Stańczak