Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

G., dnia 19 lipca 2018r

Sąd Rejonowy w Gdyni, I Wydział Cywilny

Przewodniczący: SSR Małgorzata Nowicka - Midziak

Protokolant: Małgorzata Wilkońska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 lipca 2018r

sprawy z powództwa Prokuratora Rejonowego w Kępnie działającego na rzecz S. S.

przeciwko Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G.

o ustalenie

1.  oddala powództwo;

2.  nie obciąża Prokuratora Rejonowego w Kępnie działającego na rzecz S. S. kosztami procesu.

Sygn. akt I C 980/17

UZASADNIENIE

Prokurator Rejonowy w Kępnie, działający na rzecz S. S., wniósł pozew przeciwko Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. w G., domagając się ustalenia nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z poręczenia umowy pożyczki (kredyt konsumencki) nr (...) zawartej w dniu 14.01.2015r w K. pomiędzy H. S. (1), jako pożyczkobiorcą i S. S. jako poręczycielem, z powodu sfałszowania podpisu S. S..

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 14.01.2015r w K. H. S. (1) zawarł umowę pożyczki nr (...) z pozwaną, a jako poręczyciela wskazano żonę H. S. (2) S.. Na umowie widnieje podpis poręczycielki, przy czym S. S. nie wiedziała o fakcie zawarcia takiej umowy przez męża, ani nie poręczała takiej pożyczki. W toku postępowania przygotowawczego w sprawie o sygn. akt PR Ds 865/2016 Prokuratury Rejonowej w Kępnie powołano biegłego z zakresu badania pisma ręcznego i dokumentów, który stwierdził, że podpisy o treści (...) pod umową, jak i na załącznikach do umowy nie są autentycznymi podpisami S. S.. Ustalono również, że mąż S. H. S., emerytowany funkcjonariusz Policji, jest chory na nowotwór mózgu. Zdaniem Prokuratora umowa poręczenia zawarta przez S. S. jest nieważna na podstawie art. 58§1 i 2 k.c.

Prokurator wskazał również, że należność wynikająca z umowy została zaspokojona przez osobę, która może w przyszłości wystąpić z roszczeniem regresowym z tego tytułu przeciwko S. S., dlatego trzeba wyeliminować z obrotu prawnego umowę, która jest nieważna.

(pozew k. 2 – 4; pismo przygotowawcze k. 111 i V akt)

S. S. nie przystąpiła do procesu w charakterze powódki.

(zpo zawiadomienia i pouczenia k. 79 akt)

W odpowiedzi na pozew, pozwana wniosła o oddalenie powództwa, podnosząc brak interesu prawnego w ustaleniu jakiego się domaga Prokurator. Pozwana przyznała, że H. S. (1) w dniu 14.01.2015r zawarł z pozwaną zaskarżoną umowę, która została poręczona przez poręczyciela podpisanego jako (...). Przedmiotowa pożyczka była spłacana terminowo do lipca 2016r. Następnie w związku z powstaniem zadłużenia przeterminowanego, pozwana kierowała wezwania do zapłaty do pożyczkobiorcy i poręczyciela. W dniu 19.12.2016r pożyczka została całkowicie spłacona przelewem na rachunek przeznaczony do dokonywania spłat. W ocenie pozwanej, Prokurator nie wykazał interesu prawnego w sprawie. Poręczenie jest akcesoryjne. Poręczyciel nie odpowiada, gdy zobowiązanie dłużnika wygasło. Poręczenie wygasło z chwila wygaśnięcia długu głównego. W przedmiotowej sprawie zadłużenie z tytułu zaskarżonej umowy pożyczki zostało spłacone, a spłaty nie dokonała poręczycielka.

Pozwana wskazała również, że Prokurator nie wykazał podstawy na jakiej firma (...) spłaciła zobowiązanie kredytobiorcy i może wystąpić z roszczeniem regresowym do poręczyciela zgodnie z treścią art. 518 k.c. Zgodnie z powołanym art. 518 k.c. zgoda dłużnika na wstąpienie przez spłacającego dług w prawa wierzyciela winna być pod rygorem nieważności wyrażona na piśmie.

(odpowiedź na pozew k. 81 – 85, pismo przygotowawcze k. 117-119 akt)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14.01.2015r pomiędzy pozwaną Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo – Kredytową im. F. S. w G. a H. S. (1) została zawarta umowa pożyczki (kredyt konsumencki) nr (...). Z treści dokumentów wynika, że poręczycielem zobowiązania jest S. S.. S. S. zawiadomiła organy ścigania o podejrzeniu podrobienia jej podpisu jako poręczyciela na przedmiotowej umowie. W wyniku postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Kępnie w sprawie o sygn. akt PR Ds.865.2016, po zasięgnięciu opinii biegłego do spraw badania dokumentów, biegły ustalił, że podpisy pod przedmiotową umową i zawarte w załącznikach do niej, nie są autentycznymi podpisami S. S.. Pozwana nie kwestionuje, że umowa pożyczki w zakresie poręczenia nie została podpisana przez S. S.. H. S. (1) jest chory na nowotwór mózgu i nie był w stanie odpowiedzieć żonie na jej pytania związane z umową. Pozwana nie sprzedała należności wynikającej z zaskarżonej umowy na rzecz innego podmiotu czy osoby.

(okoliczności niesporne ustalone w oparciu o umowę z dnia 14.01.2015 k. 9-31 akt, opinię biegłego z dn. 7.04.2017r k. 35- 52 akt, oświadczenie pozwanej na rozprawie w dniu 15.03.2018r k. 126 akt, płyta k. 127 akt, zeznania S. S. k. 235 akt, płyta 236 akt, oświadczenie pozwanej na rozprawie w dniu 12.07.2018r k.239, płyta k. 240 akt)

Zobowiązanie wynikające z wyżej opisanej umowy było regularnie spłacane do lipca 2016r przez H. S. (1), następnie pozwana wzywała pożyczkobiorcę i poręczyciela do spłaty długu. W dniu 19.12.2016r zobowiązanie wynikające z umowy zostało w całości na rzecz pozwanej spłacone. Przelewu dokonał (...) Obrót Wierzytelnościami K. A.. S. S. nie zna K. A., nie wie jakie relacje łączyły go z H. S. (1), nie wie nic na temat jakiejkolwiek umowy z K. A.. Nikt nie zwracał się do niej o zwrot spłaconego zobowiązania, oprócz wezwań kierowanych wcześniej przez pozwaną. Nie jest przeciwko niej prowadzone postępowanie egzekucyjne.

(dowód: potwierdzenie wpłat k. 97-98 akt, zeznania S. S. k. 235 akt, płyta 236 akt)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony tj. umowy pożyczki z dnia 14.01.2015r z załącznikami, opinii biegłego ds. technicznego badania pisma oraz potwierdzenia dokonanych wpłat z tytułu pożyczki, które nie budzą wątpliwości co do ich wiarygodności, a nadto żadna ze stron ich nie kwestionowała co do istnienia i zawartych treści, zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary.

Ponadto Sąd oparł się również na zeznaniach S. S., uznając je za w pełni wiarygodne. Nie były zakwestionowane przez strony. S. S. wskazała, że nie poręczała zaskarżonej umowy, co pozostawało poza sporem, że nie spłacała w grudniu 2016r pożyczki wynikającej z umowy, że nie zna K. A., nie zawierała z nim żadnej umowy, nie wie kto spłacił zobowiązanie z tytułu pożyczki.

W niniejszej sprawie Prokurator domagał się ustalenia nieistnienia umowy poręczenia pożyczki zawartej w dniu 14.01.2015r., wskazując, że S. S. nie podpisała umowy poręczenia. W konsekwencji powództwo zostało oparte na art. 58 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c

W związku z treścią odpowiedzi na pozew, Sąd rozważał czy Prokuratorowi działającemu na rzecz S. S. przysługuje interes prawny w ustaleniu jakiego się domaga. Zwrócić bowiem należy uwagę, iż art. 189 k.p.c. ma charakter materialnoprawny, a interes prawny stanowi merytoryczną przesłankę takiego powództwa o ustalenie, która decyduje o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda, że wymieniony w powództwie stosunek prawny lub prawo istnieje bądź nie istnieje. Stanowi zatem przesłankę dopuszczalności powództwa. Powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa powinno być skierowane przeciwko podmiotowi prawa, który istnienie czy też jak w niniejszej sprawie nieistnienie tego stosunku prawnego kwestionuje czy też narusza, albo rości sobie również własne prawa. Wskazać też należy na utrwalony w orzecznictwie i doktrynie pogląd, że interes prawny uzasadniający wniesienie powództwa o ustalenie nie zachodzi wówczas, gdy możliwe jest w istniejącej sytuacji powództwo o świadczenie (por m.in.: orz. SN z dnia 13 kwietnia 1965r. II CR 266/64, OSPiKA 1066/6-8/166) lub gdy zainteresowany może na innej drodze osiągnąć w pełni ochronę swoich praw (tak m. in.: wyrok SN z dnia 22 listopada 2002r, IV CKN 1519/00, LEX nr 78333, por. też: wyrok SN z dnia 6 czerwca 1997 r., II CKN 201/97, M. Prawn. 1998/2/3, wyrok SN z dnia 21 stycznia 1998 r., II CKN 572/97, wyrok SN z dnia 29 marca 2001 r., I PKN 333/00, Prok. i Pr. 2002/2/43).

W niniejszej sprawie pomiędzy stronami nie istnieje spór czy przedmiotowa umowa jest ważna. Pozwany nie kwestionował bowiem faktu, że S. S. nie podpisała umowy poręczenia pożyczki. S. S. nie zawarła więc skutecznie umowy z pozwaną i nie jest zobowiązana do świadczenia zgodnie z umową. Należność wynikająca z umowy została spłacona przez K. A., prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie obrotu nieruchomościami. S. S. nie zawierała z nim żadnej umowy, nie wyrażała zgody na spłatę długu, czy na wstąpienie w prawa wierzyciela w żadnej formie. Nie zostały spełnione przesłanki z art. 518 k.c. Powód nie udowodnił, że K. A. był za dług wynikający z umowy odpowiedzialny osobiście lub pewnymi przedmiotami majątkowymi, lub że przysługuje mu prawo przed którym spłacona wierzytelność ma pierwszeństwo zaspokojenia, czy że działał za zgodą dłużnika wyrażoną pod rygorem nieważności na piśmie. Pozwana nie sprzedała wierzytelności wynikającej z umowy. S. S. nie była wzywana do zapłaty należności z umowy przez inne podmioty niż przez pozwaną, przed spłatą zobowiązania. Wobec powyższego uznać należało, że po stronie Prokuratora, działającego na rzecz S. S., nie istnieje interes prawny w ustaleniu jakiego się domaga.

Z tych też względów Sąd w punkcie 1 wyroku na podstawie art. 58 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c. oddalił powództwo.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążając Prokuratora kosztami procesu. Sąd uznał, że Prokurator występując z pozwem nie miał żadnej wiedzy kto i na jakiej podstawie dokonał spłaty zobowiązania umownego, nie miał wiedzy o tym, że pozwana nie sprzedała wierzytelności z tytułu zaskarżonej umowy osobom trzecim. Nie miał informacji o tym kto, kiedy i jaką należność z tytułu umowy zapłacił. Wszystkie okoliczności były przedmiotem postępowania dowodowego w niniejszym postępowaniu. Prokurator wystąpił z pozwem, chroniąc słuszne interesy osoby poszkodowanej przestępstwem, tym samym zasady współżycia społecznego przemawiają za odstąpieniem od obciążania Prokuratora kosztami zastępstwa procesowego strony przeciwnej.