Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2018 roku

Sąd Okręgowy w Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny w składzie:

Przewodniczący: SSO Waldemar Pałka

Sędziowie: SO Jolanta Piórkowska (spr.)

SR del do SO Andrzej Hinz

Protokolant: st. sekr. sądowy Sylwia Łastowska

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2018 roku w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniej Z. S. reprezentowanej przez matkę M. J.

przeciwko P. S.

o alimenty

na skutek apelacji małoletniej powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 6 czerwca 2018 roku

sygn. akt III RC 299/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I o tyle tylko, że zmienia datę płatności alimentów do 5 każdego miesiąca;

2.  w pozostałej części apelację oddala;

3.  koszty procesu za instancję odwoławczą między stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt: VI RCa 262/18

UZASADNIENIE

Przedstawicielka ustawowa małoletniej Z. M. A. J. wniosła o zasądzenie od pozwanego P. S. kwoty po 1200 zł miesięcznie tytułem alimentów, płatnych do dnia 5 -tego dnia każdego miesiąca z góry wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki małoletniej.

W uzasadnieniu pozwu podała, że obowiązek osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem spoczywa wyłącznie na matce, pozwany partycypuje w kosztach utrzymania dziecka łożąc na jego utrzymanie kwoty w różnych wysokościach, które jednak nie są wystarczające do pokrycia kosztów związanych z utrzymaniem dziecka.

Pozwany zaakceptował roszczenie powódki do kwoty po 600 zł miesięcznie. Wniósł o zasądzenie powyższej kwoty, płatnej do 10-tego dnia każdego miesiąca, do rąk matki małoletniej wraz z należnymi odsetkami. w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat.

Wskazał, że żądana przez powódkę kwota jest rażąco zawyżona i nie odpowiada zarówno usprawiedliwionym potrzebom dziecka jak również możliwościom majątkowym i zarobkowym pozwanego. Zaznaczył, że dziecko ma zaledwie dwa lata, jest zdrowe i rozwija się prawidłowo, a całkowity miesięczny koszt jego utrzymania wynosi około 700 – 800 zł.

Sąd Rejonowy w Olsztynie postanowieniem z dnia 17 grudnia 2017 r. sygn. akt III RC 299/17 udzielił zabezpieczenia w sprawie w ten sposób, że na czas trwania postępowania zobowiązał pozwanego do łożenia na rzecz córki kwoty po 600 zł miesięcznie tytułem alimentów, płatnych do rąk matki do 20-tego dnia każdego miesiąca z góry wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od 1 grudnia 2017 r.

Następnie wyrokiem z dnia 6 czerwca 2018 r. sygn. akt III RC 299/17 Sąd Rejonowy w Olsztynie zasądził od pozwanego na rzecz małoletniej Z. S. alimenty w kwocie po 600 zł miesięcznie za okres od dnia 1 grudnia 2017 r. do 1 czerwca 2018 r., zaś poczynając od 1 czerwca 2018 r. alimenty w kwocie po 800 zł miesięcznie, płatne do rąk matki małoletniej powódki M. J., do 15-tego dnia każdego miesiąca z góry, z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, przy czym na poczet zasądzonych alimentów zaliczył pozwanemu alimenty uiszczone w wykonaniu postanowienia Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 17 grudnia 2017 r. w przedmiocie zabezpieczenia. W pozostałej części powództwo oddalił, odstąpił od obciążenia stron kosztami sądowymi, koszty procesu wzajemnie zniósł oraz wyrokowi w punkcie zasądzającym alimenty nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

W uzasadnieniu wyroku Sąd podał, że zasądzona wyrokiem na rzecz małoletniego dziecka kwota alimentów jest wystarczająca i w połączeniu z osobistymi staraniami matki małoletniej pozwoli na pokrycie usprawiedliwionych jej potrzeb. Orzekając w przedmiocie świadczenia alimentacyjnego Sąd wziął pod uwagę standardowe koszty utrzymania dziecka, przy uwzględnieniu również wydatków ponoszonych w związku z częstymi infekcjami małoletniej, wizytami u lekarza oraz schorzeniami – niedoczynnością tarczycy małoletniej oraz potrzebą używania specjalistycznych butów a także środków dla alergików. W ocenie Sądu Rejonowego kwota 800 zł mieści się w możliwościach majątkowych i zarobkowych pozwanego, taką kwotę pozwany był bowiem w stanie łożyć dobrowolnie. Sąd zaznaczył, że pozwany prowadząc działalność gospodarczą ponosi również koszty jej prowadzenia a wzrost zysków jest uzależniony od pory roku, zatem dochody pozwanego nie są stałe. Sąd zwrócił uwagę na fakt, że to na obojgu rodzicach spoczywa obowiązek alimentacyjny, jednak z uwagi na ograniczone uczestnictwo pozwanego w wychowaniu dziecka, to on winien dokładać się do kosztów utrzymania dziecka w większym stopniu niż matka. W ocenie Sądu Rejonowego korzystanie z prywatnej opieki medycznej przez małoletnią jest nadużywane. Takie działania są usprawiedliwione, kiedy nie ma realnej możliwości świadczeń refundowanych. Dotyczy to świadczeń niedostępnych lub trudnych do otrzymania, porad specjalistycznych. Za daleko idące sąd uznał rozciąganie tego stanowiska na świadczenia o charakterze ogólnym typu wizyty w przychodni związane z przeziębieniem czy bilansem rozwojowym dziecka. Dlatego w pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone.

Apelację od wyroku wniosła strona powodowa zaskarżając wyrok w części w zakresie punktu zasądzającego alimenty co do terminu płatności rat świadczenia oraz co do punktu oddalającego powództwo w pozostałym zakresie i wzajemnego zniesienia kosztów procesu.

Wyrokowi zarzuciła:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego art.135§1 kro poprzez jego błędną wykładnię polegającą na:

- uznaniu, że kwota alimentów po 800 zł. miesięcznie jest odpowiednia do zaspokojenia potrzeb dziecka, podczas gdy usprawiedliwione potrzeby dziecka wraz z udziałem w opłatach za mieszkanie, kosztem letniego wypoczynku, uzasadniają obciążenie pozwanego na rzecz dziecka kwotą 1200 zł miesięcznie;

- niewłaściwym ustaleniu możliwości finansowych pozwanego wynikiem czego jest wysokość ustalonych alimentów, podczas gdy sytuacja majątkowa i zarobkowa pozwanego będącego prężnym przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą przynoszącą mu znaczne dochody wielokrotnie wyższe aniżeli osiągane przez matkę dziecka jest bardzo dobra w porównaniu z trudną sytuacją finansowa matki małoletniej;

2. naruszenie przepisów postępowania art. 233 § 1 k.p.c. polegające na niewszechstronnym i niepełnym rozważeniu materiału dowodowego co skutkowało:

- przyjęciem kwoty 800 zł alimentów jako adekwatnej do możliwości pozwanego, podczas gdy są znacznie wyższe z racji charakteru prowadzonej działalności i osiąganych dochodów:

- przyjęciem, że zasadzona kwota na rzecz małoletniej jest wystarczająca do zaspokojenia jej wszystkich potrzeb z uwzględnieniem jej prawa do życia na poziomie zbliżonym do poziomu jej ojca, podczas gdy materiał dowodowy wskazuje, że małoletnia uczęszcza do przedszkola co wiąże się z odpłatnością, a jej problemy zdrowotne wymagają znacznych wydatków na leczenie.

W konsekwencji wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1.  zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniej powódki kwoty 1200 zł miesięcznie, płatnej do dnia 5-tego każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki dziecka poczynając od 1 grudnia 2017 r;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania przed sądami obu instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.;

ewentualnie wniosła o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Nadto na podstawie art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. wniosła o dopuszczenie i przeprowadzenie dołączonych do apelacji dowodów z pisma ZUS z dnia 23 lipca 2018 r., oraz informacji lekarza POZ z dnia 11 lipca 2018 r. na okoliczność możliwości finansowych oraz stanu zdrowia matki małoletniej, którymi nie dysponowała przed Sądem I instancji.

W uzasadnieniu apelacji podkreśliła, bardzo dobra sytuację materialną pozwanego. Podniosła, że ojciec dziecka uzyskuje dochód w wysokości około 20 000 zł miesięcznie, co pozwala mu na partycypowanie w kosztach utrzymania dziecka na poziomie 1200 zł miesięcznie. Koszty utrzymania małoletniej córki stron oscylują w granicach 1500 zł. miesięcznie. Małoletnia wymaga specjalistycznego leczenia a nadto ma skłonność do częstych infekcji co generuje znaczne koszty jej utrzymania. Zaznaczyła, że dotychczas małoletnia korzystała z prywatnych wizyt lekarskich, bowiem lekarz przyjmujący w ramach funduszu NFZ stawiał chybione diagnozy dotyczące zdrowia dziecka. Wówczas pozwany nie wyrażał dezaprobaty wobec takiego leczenia. Wskazała, że posiada zadłużenie w ZUS-ie, które aktualnie spłaca w ratach. Podała, że ostatnio zdiagnozowano u niej chorobę tarczycy , której leczenie wymagać będzie kolejnych dodatkowych wydatków. Podkreśliła, że pozwany prowadząc działalność gospodarczą przez cały miesiąc otrzymuje dochód, dlatego zasadnym jest ustalenie terminu płatności do dnia 5-tego każdego miesiąca. Dla pozwanego nie zrobi to różnicy, natomiast powódka musi zaplanować wydatki na cały miesiąc.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Wskazał, że wydany przez Sąd Rejonowy w Olsztynie wyrok jest prawidłowy i oparty na prawidłowych ustaleniach. Uwzględnia w całości możliwości majątkowe oraz zarobkowe pozwanego, jak również usprawiedliwione potrzeby małoletniej Z.. Zakwestionował twierdzenia powódki w zakresie jego możliwości zarobkowych, zaznaczył, że powódka w sposób zawiniony doprowadziła do zadłużenia w ZUS-ie. Uznał, że matka małoletniej nie dokłada wszelkich starań aby uzyskiwać dochody, które umożliwią jej partycypowanie w kosztach utrzymania dziecka w wymaganym zakresie. Wskazał, że prywatne wizyty lekarskie nie mają racjonalnego wytłumaczenia. Zwrócił uwagę na fakt, że matka dziecka uniemożliwia mu spotykanie się z małoletnią, co jednak w pewnym zakresie odciążałoby ją finansowo, bowiem ojciec podczas osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem ponosiłby koszty z tym związane. Mógłby dokonać zakupu odzieży dla małoletniej – miałby możliwość przymierzenia rzeczy, czego aktualnie zrobić nie może.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna jedynie w części i w części podlegała uwzględnieniu.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że wydane przez Sąd I instancji rozstrzygnięcie zapadło na podstawie prawidłowo poczynionych ustaleń natury faktycznej, jak też prawnej.

Sąd Rejonowy dokonał szczegółowej i prawidłowej analizy wskazanego przez strony materiału dowodowego, czemu dał wyraz o obszernym uzasadnieniu wyroku.

Sąd Okręgowy podzielił wnioski Sądu I instancji w zakresie możliwości majątkowych i zarobkowych pozwanego jak również usprawiedliwionych potrzeb dziecka. Kwota 800 zł jest odpowiednia do wieku dziecka i standardowych kosztów jego utrzymania, przy uwzględnieniu ponadpodstawowych wydatków związanych z leczeniem tarczycy, z chorobą skóry dziecka, zaleceń noszenia odpowiedniego obuwia oraz częstych infekcji. Sąd Rejonowy dostrzegł problemy zdrowotne dziecka, prawidłowo wymienił kwoty, które są przeznaczane na utrzymanie dziecka, zasadnie uznając, że obowiązek alimentacyjny obciąża oboje rodziców i nie może spoczywać, w rzeczonym stanie faktycznym, jedynie na jednej stronie. Matka małoletniej również w odpowiednim stopniu winna partycypować w kosztach utrzymania dziecka, bowiem ma zatrudnienie i osiąga stały dochód. Zawinione działanie matki dziecka – spowodowanie zadłużenia w ZUS-ie nie może skutecznie wpłynąć w ocenie Sądu Odwoławczego na obniżenie jej obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka. Stan zdrowia przedstawicielki ustawowej dziecka nie powoduje niezdolności do pracy i nie wpływa na faktyczne jej możliwości zarobkowe. Wskazać przy tym należy, że matka dziecka ograniczając pozwanemu kontakty z dzieckiem, pozbawia się dodatkowego odciążenia finansowego w utrzymaniu córki. Podczas osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, pozwany również ponosi koszty utrzymania dziecka, pokrywa wydatki związane z jedzeniem, rozrywką a nawet ma możliwość dokonania zakupów odzieżowych.

Sąd Okręgowy uznał, że zasadnym będzie ustalenie terminu płatności alimentów zgodnie z wnioskiem matki małoletniej do dnia 5- tego każdego miesiąca z góry. Pozwany, prowadząc działalność gospodarczą uzyskuje dochód przez cały miesiąc i jest w stanie uiszczać raty alimentacyjne w ustalonym przez Sąd terminie. Matka małoletniej natomiast będzie miała możliwość zaplanować wydatki na cały miesiąc, szczególnie, że opłaty związane z uczęszczaniem dziecka do przedszkola należy płacić na początku miesiąca.

Sąd Odwoławczy nie podzielił zatem stanowiska skarżącej w zakresie kwestionowania rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego odnośnie ustalonego obowiązku alimentacyjnego pozwanego na rzecz małoletniej powódki . W ocenie Sądu argumenty apelacji nie zdołały go zdyskredytować. W konsekwencji po analizie postępowania przeprowadzonego przez Sąd Rejonowy dokonanej przez pryzmat zarzutów apelacyjnych oraz przeprowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego w ramach postępowania odwoławczego, Sąd Okręgowy uznał, wyrok Sądu I instancji za słuszny i prawidłowy wymagający jedynie nieznacznej korekty w części dotyczącej zmiany terminu płatności ustalonych alimentów.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku. Na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd oddalił apelację w pozostałej części, bowiem w tym zakresie była ona bezzasadna.

Wobec częściowego tylko uwzględnienia żądania powódki, Sąd na podstawie art. 100 k.p.c. koszty za instancję odwoławczą między stronami wzajemnie zniósł.