Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Mirosław Kędzierski

Protokolant Olga Szałapska

przy udziale Macieja Przygody - prokuratora Prokuratury Rejonowej Bydgoszcz-Południe w Bydgoszczy

po rozpoznaniu dnia 25 października 2018 r.

sprawy M. P. (2) s. A. i J. ur. (...) w B.

oskarżonego z art. 178a § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 25 kwietnia 2018 r. sygn. akt IX K 530/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, iż wymierzona oskarżonemu kara ograniczenia wolności na mocy art. 34 § 1 a pkt 4 kk ma polegać na potrąceniu 15 % jego wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na rzecz (...) (...) w B.;

2.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i jego wydatkami obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IV Ka 688/18

UZASADNIENIE

M. P. (2) oskarżony został o to, że w dniu 28 lutego 2017r. w B. przy ul. (...) po drodze publicznej kierował samochodem marki (...) nr rej. (...), będąc pod wpływem środka odurzającego w postaci marihuany, tj. o czyn z art.178a§1 kk.

Wyrokiem z dnia 25 października 2018r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w sprawie IX K 530/17 uznał oskarżonego M. P. (2) za winnego tego, że w dniu 28 lutego 2017r. w B. przy ul. (...) po drodze publicznej, w ruchu lądowym, prowadził pojazd mechaniczny – samochód marki (...) nr rej. (...) znajdując się pod wpływem środka odurzającego, działającego podobnie do alkoholu, w stężeniu odpowiadającym stanowi nietrzeźwości powyżej 0,5 ‰, co potwierdziło badanie jego krwi, które wykazało obecność (9 tetrahydrokannabinolu (9-THC) w stężeniu 7,32 ng/ml, tj. przestępstwa z art.178a§1 kk i za to na podstawie art.178a§1 kk wymierzył mu karę roku ograniczenia wolności poprzez wykonywanie w okresie jej trwania, na podstawie art.34§1a pkt 1 kk i art.35§1 kk nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym; na podstawie art.63§1 kk na poczet orzeczonej kary ograniczenia wolności zaliczył okres zatrzymania oskarżonego w dniu 28 lutego 2017r. godz.22:10 do 1.03.2017r. godz.01:45, przy czym jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności jest równy dwóm dniom kary ograniczenia wolności; na podstawie art.43a§2 kk orzekł od oskarżonego świadczenie pieniężne w kwocie 5.000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej; na podstawie art.42§2 kk orzekł wobec oskarżonego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat; na podstawie art.63§4 kk na poczet orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych zaliczył okres zatrzymania prawa jazdy od 1 marca 2017r.; wymierzył oskarżonemu 180 zł opłaty sądowej i obciążył go kosztami postępowania w sprawie.

Od powyższego wyroku apelację wniósł obrońca oskarżonego, zaskarżając wyrok w całości.

Na podstawie art.427§2 kpk zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił :

1.  niesłuszne nie orzeczenie warunkowego umorzenia postępowania wobec oskarżonego mimo zaistnienia ku temu przesłanek i tego, że byłoby to wystarczające dla zapobieżenia popełnienia przez oskarżonego innego przestępstwa ;

2.  rażącą niewspółmierność orzeczonej kary ograniczenia wolności na okres 1 roku w wymiarze 30 godzin miesięcznie, gdy wystarczającym byłoby orzeczenie warunkowego umorzenia postępowania.

Mając powyższe na uwadze, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uznanie oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu oraz uznając, iż wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, a okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, na podstawie art.66§1 kk w zw. z art.67§1 kk prowadzone przeciwko niemu postępowanie karne warunkowo umorzyć na okres próby 1 roku oraz o nie obciążanie oskarżonego kosztami postępowania, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie wobec oskarżonego kary ograniczenia wolności poprzez potrącanie 10% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez Sąd; uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu I instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja obrońcy w części w której kwestionowała brak orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania wobec oskarżonego jest bezzasadna i na uwzględnienie nie zasługiwała.

Nie jest tym samym zasadny zarzut orzeczenia rażąco niewspółmiernie kary w postaci roku ograniczenia wolności zamiast warunkowego umorzenia postępowania.

Zasadny jest natomiast wniosek ewentualny obrońcy o orzeczenie wobec oskarżonego kary ograniczenia wolności w postaci potrącania 10 % jego wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym, o czym w dalszej części uzasadnienia.

Zgodnie z art. 66 § 1 k.k. Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy nie karanego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

Z analizy sprawy wynika, że okoliczności popełnienia przypisanego oskarżonemu czynu nie budzą wątpliwości. Prawidłowo ustalone zostały przez Sąd Rejonowy i są niekwestionowane przez obrońcę. Podkreślenia wymaga fakt, iż oskarżony nie był dotychczas karany. Jego postawa, warunki i właściwości osobiste, wykazują, że nie jest on osobą zdemoralizowaną, przejawiającą lekceważenie dla obowiązującego porządku prawnego. Jest on osoba młodą prowadząca ustabilizowany tryb życia.

Analiza apelacji obrońcy w sposób jednoznaczny przekonuje o tym, że swój wniosek opiera wyłącznie na ocenie jego właściwości i warunków osobistych oraz dotychczasowego sposobu życia. Obrońca nie przedstawił natomiast żadnej argumentacji, która odnosiłaby się do społecznej szkodliwości czynu oskarżonego.

Trzeba bowiem mieć na uwadze, iż najistotniejszą przesłanką warunkowego umorzenia postępowania, jest to, aby wina sprawcy i społeczna szkodliwość popełnionego przez niego czynu nie były znaczne. Wskazane w art. 66 § 1 k.k. właściwości i warunki osobiste sprawcy, jego postawa i dotychczasowy sposób życia stanowią odrębną przesłankę warunkowego umorzenia postępowania. W doktrynie przyjmuje się, iż nie mogą one być uwzględniane w ocenie społecznej szkodliwości popełnionego czynu i winy sprawcy, tj. przemawiać za ich "znacznością" lub "nieznacznością". Trzeba zatem przyjąć, że przesłanka ta wchodzi w grę dopiero po ustaleniu, iż społeczna szkodliwość czynu i wina sprawcy nie są znaczne. Przypomnieć należy, że w doktrynie prezentowano w przeszłości różne stanowiska co do tego jakie elementy składają się na społeczną szkodliwość czynu. Obecnie podkreśla się, iż spory na temat okoliczności wpływających na ujemną zawartość czynu przerwał ustawodawca w 1997 r., wprowadzając, do kodeksu karnego określenie tych okoliczności które odpowiadają założeniom tzw. koncepcji kompleksowej. O stopniu społecznej szkodliwości mają zatem decydować wyłącznie okoliczności związane z czynem i to zarówno natury przedmiotowej, jak i podmiotowej (por. W. Wróbel, A. Zoll, Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2010, s. 310 - 312). W orzecznictwie podkreśla się przy tym, że art. 115 § 2 k.k., który zawiera zamknięty katalog kryteriów oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu, nie pozostawia wątpliwości, że dominujące znacznie mają okoliczności z zakresu strony przedmiotowej, a pominięto natomiast okoliczności związane z samym podmiotem czynu, tj. sprawcą, takie jak: wiek, opinia, właściwości i warunki osobiste, które wpływają na wymiar kary (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2008 r., V KK 1/08, R-OSNKW 2008, poz. 1325). Uznać zatem trzeba, że okoliczności z zakresu strony przedmiotowej mają znaczenie dominujące w porównaniu z przesłankami strony podmiotowej.

W istocie ten aspekt sprawy czyli okoliczności popełnienia czynu : czas i miejsce popełnienia czynu oraz kontekst sytuacyjny zachowania się sprawcy wydaje się mieć w realiach sprawy szczególną doniosłość.

Sąd Okręgowy po analizie wszystkich okoliczności sprawy doszedł do wniosku, że zarówno stopnia winy oskarżonego jak i stopnia społecznej szkodliwości zarzucanego mu czynu nie sposób uznać za nieznaczny, skoro oskarżony będąc pod wpływem środka odurzającego o znacznym stężeniu ( zatrzymujący go policjant bez trudu dostrzegł jego nienaturalny wygląd i zachowanie ), w centrum dużego miasta zdecydował się prowadzić samochód. Nadto nie bez znaczenia jest i to, że oskarżony na żadnym etapie postepowania nie wyraził skruchy, nie pokazał, że żałuje swojego czynu, że zrozumiał naganność swojego postepowania. Nie można także pominąć faktu, że oskarżony składając wyjaśnienia na rozprawie próbował kwestionować swoją winę. Okoliczności te należy mieć na uwadze przy ocenie postawy oskarżonego.

W tych okolicznościach sam fakt dotychczasowej niekaralności oskarżonego, który jest osobą bardzo młodą i w dacie zdarzenia miał zaledwie 24 lata, prowadzi ustabilizowany tryb życia nie może być okolicznością determinującą zastosowanie wobec niego dobrodziejstwa warunkowego umorzenia postępowania.

Zasadny jest wniosek obrońcy o zmianę wyroku i orzeczenie wobec oskarżonego kary ograniczenia wolności poprzez potrącanie wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny.

Otóż wobec faktu, iż oskarżony M. P. (2) ma stałą pracę i to poza miejscem stałego zamieszkania, nie jest racjonalnym zobowiązywanie go do nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne.

W ocenie Sądu zatem zasadnym jest potrącanie 15 % jego wynagrodzenia za pracę w okresie kary, a więc odmiennie niż domagał się obrońca, który wnioskował o 10%. Zdaniem Sądu Okręgowego okoliczności czynu przypisanego oskarżonemu nie uzasadniają bowiem orzeczenia tej kary w najniższej, bo 10-cio procentowej wysokości.

Tym bardziej, że i dotychczas orzeczona kara w postaci prac na cele społeczne, była orzeczona w wyższej wysokości ( 30 godzin ) niż najniższej ( 20 godzin ).

Z tych względów orzeczono jak w wyroku.

Orzeczenie o kosztach sądowych oparto o brzmienie przepisów art.635 kpk i 624§1 kpk, mając na uwadze aktualną sytuację majątkową i rodzinną oskarżonego oraz wysokość orzeczonych wyrokiem obciążeń finansowych.