Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2018 r. w Lublinie

sprawy G. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o wysokość należności z tytułu zaległych składek

na skutek apelacji G. T.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 12 grudnia 2017 r. sygn. akt VIII U 742/17

I.  zmienia częściowo zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję
i ustala, że zadłużenie G. T. nie obejmuje należności
z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i ubezpieczenie zdrowotne za okres od lipca 2009 roku do 31 grudnia 2011 roku;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  znosi wzajemnie koszty postępowania apelacyjnego.

Iwona Jawor-Piszcz Elżbieta Gawda Małgorzata Rokicka-Radoniewicz

III AUa 132/18

UZASADNIENIE

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 1 lutego 2017 roku na podstawie art. 83 ust. 1 i art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2016, poz. 963 ze zm.) stwierdził, że G. T. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy. Wskazał, ze zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę, naliczonymi na dzień wydania decyzji wynosi z tytułu:

- składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01 - 39 za okres od lipca 2009 roku do marca 2010 roku w łącznej kwocie 691,54 złotych, w tym odsetek za zwłokę w wysokości 519,00 złotych;

-składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01 - 39 za okres od marca 2010 roku do lipca 2016 roku w łącznej kwocie 228,32 złotych, w tym odsetek za zwłokę w wysokości 164,00 złotych;

-składek na Fundusz Pracy w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres marca 2010 roku w łącznej kwocie 46,25 złotych, w tym odsetek za zwłokę w wysokości 33,00 złotych.

Od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Lublinie wniósł G. T., który wskazywał, że zaległości na jego koncie nie zostały prawidłowo naliczone. Podniósł również zarzut przedawnienia dochodzonych należności. Zarzucił, że do daty wydania decyzji organ rentowy nie powziął żadnych czynności zmierzających do ściągnięcia należności, w których poinformowałby ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 12 grudnia 2017 roku oddalił odwołanie. Sąd Okręgowy ustalił, że poza sporem pozostaje, iż G. T. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą. Z tytułu jej prowadzenia, wnioskodawca podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i zobowiązany był do opłacania składek. W związku z nieopłaceniem składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy, na koncie płatnika powstało zadłużenie.

Pismem z dnia 7 grudnia 2016 roku organ rentowy zawiadomił o wszczęciu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Po stwierdzeniu zadłużenia na koncie płatnika składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w dniu 1 lutego 2017 roku wydał zaskarżoną decyzję.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, których treść nie była kwestionowana przez strony w toku procesu.

Fakt podlegania przez wnioskodawcę ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w spornych okresach był w sprawie bezsporny i niekwestionowany w toku postępowania.

Sąd Okręgowy orzekł, że zgodnie z dyspozycją art. 46 ust. 1 oraz art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. 2017, poz. 1778 ze zm.) płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy a także przesyłać deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc.

Zgodnie z przepisem art. 23 ust. 1 ustawy od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku ordynacja podatkowa (Dz. U. 2015, poz. 749 ze zm.).

Na zasadzie art. 32 ustawy systemowej, do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Na wnioskodawcy, który prowadził działalność gospodarczą i który był płatnikiem składek spoczywał obowiązek obliczania, rozliczania oraz opłacania należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy. Na odwołującym spoczywał również ciężar dowodu w niniejszej sprawie, że należne składki opłacił w terminie lub, że winien je opłacić w innej wysokości niż to wskazał organ rentowy. Wnioskodawca jednak takiego dowodu nie przedstawił.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy dokonał rozliczenia konta ubezpieczonego, wyraźnie stwierdzając, za jakie okresy wnioskodawca nie uiścił należnych składek w terminie i określił wysokość zaległych składek oraz odsetek z tytułu zwłoki

Odnosząc się do podnoszonego zarzutu przedawnienia Sąd Okręgowy stwierdził, że zgodnie z dyspozycją art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń I społecznych, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2011 roku, należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5-5d (które nie dotyczą niniejszej sprawy).

Dopiero z dniem 1 stycznia 2012 roku, na podstawie art. 11 pkt 1 ustawy 0 redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 232, poz. 1378 ze zm.) zmieniającego treść art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, skrócony został okres przedawnienia składek na ubezpieczenia społeczne z 10 do 5 lat. Ponieważ bieg przedawnienia spornych należności składkowych rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 roku, dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy kluczowe znaczenie ma art. 27 powyższej ustawy regulujący zagadnienia intertemporalne. Zgodnie z jego ust. 1, do przedawnienia należności z tytułu składek, o którym mowa w art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 roku, stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 roku.

Wedle zatem zasady wynikającej z tego przepisu do należności składkowych nieprzedawnionych do 1 stycznia 2012 roku (wedle starych zasad z zastosowaniem 10-letniego okresu przedawnienia) ma zastosowanie 5-letni termin przedawnienia, z tym jednakże bardzo istotnym zastrzeżeniem, że liczy się go nie od daty ich wymagalności, tak jak o tym stanowi art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ale od dnia 1 stycznia 2012 roku.

W niniejszej sprawie należności z tytułu nieopłaconych składek dotyczą okresu od lipca 2009 roku do marca 2010 roku, oraz w przypadku składek na ubezpieczenie zdrowotne od marca 2010 roku do lipca 2016 roku, zaś sporna decyzja została wydana w dniu 1 lutego 2017 roku. Stosując zatem 10-letni okres przedawnienia uznać należy uznać, że składki za miesiące wskazane w decyzji nie uległy przedawnieniu zgodnie z dotychczasowymi przepisami. W ocenie Sądu w sprawie niniejszej doszło do zawieszenia biegu powyższego terminu przedawnienia na podstawie przepisu art. 24 ust. 5e cytowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowiącym, że bieg terminu przedawnienia zawiesza się, jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd; zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż przez 2 lata.

Jak wynika z akt sprawy, pismem z dnia 7 grudnia 2016 roku, doręczonym wnioskodawcy w dniu 9 grudnia 2016 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. zawiadomił o wszczęciu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Uznać zatem należy, że od tego dnia aż do dnia uprawomocnienia się tej decyzji termin przedawnienia uległ zawieszeniu. Gdyby nawet liczyć termin pięcioletniego przedawnienia - zakończył się on dopiero z dniem 31 grudnia 2016 roku. Powyższe oznacza, że należne i nieprzedawnione są wszystkie składki na ubezpieczenia w spornym okresie, wskazane w treści zaskarżonej decyzji.

Od tego wyroku apelację wniósł wnioskodawca G. T. zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucał naruszenie prawa materialnego polegające na jego niewłaściwym zastosowaniu tj. art.24 ust.5e ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i stwierdzenie, że skarżący nie jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest częściowo zasadna, co skutkuje zmianą wyroku oraz poprzedzającej go decyzji w zakresie składek należnych do dnia 31 grudnia 2011 roku.

Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny, ale wydając rozstrzygnięcie błędnie zinterpretował przepis art.24 ust. 5e ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 22017 roku, poz.1778) regulujący zawieszenie biegu przedawnienia, jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Sąd Okręgowy przyjął, że w sprawie niniejszej doszło do zawieszenia biegu przedawnienia na skutek doręczenia wnioskodawcy pisma z dnia 7 grudnia 2016 roku o wszczęciu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Funduszu Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Stanowisko takie nie znajduje uzasadnienia w treści powołanego przepisu art.24 ust.5e – przepis ten uzależnia zawieszenie biegu przedawnienia od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. W sprawie ustalenia wysokości należności wnioskodawcy żaden inny organ nie wydawał decyzji a pismo organu rentowego zawiadamiające o wszczęciu postępowania w sprawie określenia tych należności nie powoduje zawieszenia biegu przedawnienia.

W tej sytuacji należy przyjąć, że należności z tytułu składek, których wymagalność nastąpiła przed dniem 31 grudnia 2011 roku uległy przedawnieniu. Z tych względów i na mocy powołanego przepisu oraz na podstawie art.386 § 1 kpc Sąd Apelacyjny orzekł, jak w punkcie I sentencji.

W pozostałej części apelacja okazała się nieuzasadniona, ponieważ stosownie do przepisu art.24 ust.4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wobec składek, które stały się wymagalne po dniu 1 stycznia 2012 roku, nie upłynął termin przedawnienia i Sąd Apelacyjny na mocy art.385 kpc orzekł, jak w punkcie II sentencji.

Orzeczenie o kosztach uzasadnia przepis art.100 kpc.