Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 29 listopada 2018 r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia – SO Elżbieta Majewska

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Alina Darul

przy udziale

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2018 r. w Koninie

sprawy D. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania D. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

z dnia 19.05.2017r. znak: (...)

O d d a l a odwołanie.

SSO Elżbieta Majewska

Sygn. akt III U 562 / 17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 maja 2017 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. odmówił D. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 10.05.2017 r., którym nie stwierdzono stanu niezdolności do pracy u wnioskodawcy , a zatem nie zostały spełnione przesłanki do przywrócenia prawa do świadczenia.

Z decyzją tą nie zgodziła się D. M. wnosząc odwołanie. Odwołująca podniosła, iż z powodu schorzeń ortopedycznych, ginekologicznych i psychicznych jest całkowicie niezdolna do pracy i z tego tytułu powinna być jej przyznana renta.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. wniósł o oddalenie odwołania podnosząc, że na okoliczność stanu zdrowia odwołująca została przebadana przez komisję lekarską ZUS, która nie stwierdziła stanu niezdolności do pracy.

Sąd ustalił i zważył co następuje :

D. M. , ur. (...)., posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe , ukończyła zasadniczą szkołę rolniczą w zawodzie rolnik, pracowała jako pracownik produkcji roślinnej w (...) w Ł. (w latach 1983 – 1985 ) oraz szwaczka, formiarka w zakładzie produkcji włókienniczej (w latach 1985 – 1997 ).

W okresie zatrudnienia ubezpieczona przebywała na urlopie wychowawczym od 01.08.1987 r. do 30.09.1997 r. (urlop na 4 dzieci, w tym jedno specjalnej troski).

Natomiast w okresie od 01.01.1999 r. do 31.08.2011 r. D. M. pobierała świadczenie opiekuńcze na syna W..

Od dnia 24.01.2012 r. D. M. była uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy , a świadczenie to było jej przyznane na okres do dnia 31.03.2015 r. W dniu 03.03.2015 r. ubezpieczona złożyła wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty . Lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 07.05.2015 r. nie stwierdził stanu niezdolności do pracy u wnioskodawczyni. Od powyższego orzeczenia D. M. wniosła sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS, która następnie orzeczeniem z dnia 22.06.2015 r. również nie stwierdziła stanu niezdolności do pracy.

Decyzją z dnia 06 lipca 2015 r. ZUS II Oddział w P. odmówił ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy powołując się na orzeczenie komisji lekarskiej z dnia 22.06.2015 r. Od tej decyzji D. M. wniosła odwołanie i na skutek tego odwołania toczyło się postępowanie przed Sądem Okręgowym w Koninie – sygn. akt III U 770/15. W trakcie tego postępowania Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych specjalistów ortopedy, ginekologa i psychiatry. Biegli , po zapoznaniu się z dokumentacja lekarską, po przebadaniu odwołującej rozpoznali u niej :

- dyskopatię kręgosłupa bez upośledzenia sprawności i bez objawów zespołu

bólowego,

- stan po plastyce przedniej i tylnej pochwy z jednoczesną amputacją części

pochwowej szyjki macicy,

- wysiłkowe gubienie moczu w wywiadzie,

- zaburzenia depresyjno – lękowe.

Odwołująca przebyła operację plastyczną pochwy i z uwagi na to przeciwwskazana jest praca fizyczna wymagająca większego wysiłku, nie może więc wykonywać pracy w gospodarstwie rolnym wymagającej większego wysiłku fizycznego natomiast nie ma przeciwwskazań do pracy jaką odwołująca ostatnio wykonywała na stanowisku formierza. Zgłaszane przez badaną wysiłkowe nietrzymanie moczu nie znalazło potwierdzenia w przeprowadzonym badaniu, a w celu potwierdzenia lub wykluczenia zgłaszanej dolegliwości niezbędne byłoby badanie urodynamiczne , jednak wynik tego badania nie zmieni oceny zdolności do pracy odwołującej przy uwzględnieniu jej kwalifikacji .

Z powodu schorzeń ortopedycznych biegły także nie stwierdził wówczas niezdolności do pracy. Wprawdzie wykonane badania obrazowe uwidaczniały zmiany dyskopatyczne kręgosłupa jednak przeprowadzone badanie ortopedyczne nie ujawniło jakiejkolwiek dysfunkcji , tym bardziej w stopniu , który powodowałby niezdolność do pracy. Również stan psychiczny nie uzasadniał orzekania niezdolności do pracy. Odwołująca przez większość życia opiekowała się chorym dzieckiem , a 4 lata po śmierci dziecka ujawniła się u niej reaktywna depresja z lękami ,na podłożu przedłużającej się reakcji żałoby. Opisywane przez ubezpieczoną objawy mają charakter nerwicowy, wynikają ze struktury osobowości , skłonności do reagowania emocjonalnego na stresy. Występujące objawy psychopatologiczne w obecnym kształcie nie są podstawą do orzekania niezdolności do pracy.

Odwołująca na rozprawie w dniu 16 czerwca 2016 r. podnosiła, że jej stan zdrowia znacznie się pogorszył bowiem odczuwa znaczne dolegliwości bólowe kręgosłupa , doszło też do pogorszenia stanu psychicznego. Ubezpieczona przedłożyła wówczas nowa dokumentację lekarską, w tym zdjęcie RTG kręgosłupa z dnia 13.05.2016 r. , USG jamy brzusznej oraz dokument potwierdzający odbycie wizyty u lekarza ginekologa. Po zapoznaniu się z dodatkową dokumentacją lekarską biegli ginekolog i psychiatra nie stwierdzili podstaw do zmiany dotychczas wydanej opinii natomiast biegły ortopeda stwierdził, że przedstawione badanie RTG uwidacznia znaczną patologiczną kifozę kręgosłupa lędźwiowego , ze zmianami wtórnymi. Zdaniem biegłego ortopedy takiego stopnia wygięcie kręgosłupa powoduje , że nie jest w stanie przenosić prawidłowo obciążeń i nie może wykonywać pracy fizycznej średnio – ciężkiej. W przypadku odwołującej oznacza to częściową niezdolność do pracy na okres 2 lat , od maja 2016 r. tj. od wykonania RTG z widoczną progresją zmian.

Postanowieniem z dnia 19 stycznia 2017 r. sygn. akt III U 770 / 15 Sąd Okręgowy w Koninie uchylił decyzję z dnia 06.07.2015 r. i przekazał sprawę organowi rentowemu celem rozpoznania oraz umorzył postępowanie. Sąd przyjął, iż po wniesieniu odwołania ubezpieczona przedłożyła wyniki badań RTG kręgosłupa, które wskazują na inny stopień zaawansowania zmian zwyrodnieniowych niż przyjmowała to komisja lekarska ZUS i jest to okoliczność , która ma wpływ na ocenę zdolności do pracy. Powyższe postanowienie jest prawomocne.

Po przekazaniu sprawy organowi rentowemu odwołująca została poddana ponownemu badaniu przez lekarza orzecznika ZUS, który orzeczeniem z dnia 05.04.2017 r. stwierdził, że odwołująca jest częściowo niezdolna do pracy od daty złożenia wniosku do 31.10.2017 r. Pod adresem tego orzeczenia Główny Lekarz Orzecznik ZUS w dni 13.04.2017 r. zgłosił zarzut wadliwości i przekazał sprawę do rozpatrzenia komisji lekarskiej ZUS. Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 10.05.2017 r. nie stwierdziła stanu niezdolności do pracy u wnioskodawczyni. Powyższe orzeczenie stanowiło podstawę wydania zaskarżonej decyzji.

W celu wyjaśnienia kwestii spornej Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego ortopedy M. G. (1), który wydawała opinię w sprawie III U 770/15. Biegły rozpoznał zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa i stwierdził, że odwołująca jest częściowo niezdolna do pracy od wykonania badania RTG w maju 2016 r. na okres 2 lat. W ocenie tego biegłego odwołująca nie może wykonywać pracy fizycznej średnio – ciężkiej związanej ze schylaniem się , dźwiganiem, przyjmowaniem wymuszonej pozycji. Może natomiast wykonywać prace lekkie.

Pod adresem wydanej opinii pozwany zgłaszał szereg zastrzeżeń , a ostatecznie wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego ortopedy. Sąd uwzględnił powyższy wniosek i dopuścił dowód z innego biegłego ortopedy. Biegły specjalista ortopeda A. C. (1) rozpoznał u odwołującej przewlekły zespół bólowy kręgosłupa , głównie w odcinku L-S , z okresowymi zaostrzeniami w wywiadzie oraz chorobę zwyrodnieniowa stawów kolanowych w początkowym okresie. Zdaniem biegłego ubezpieczona nie jest obecnie ani też nie była po zakończeniu poprzednich świadczeń niezdolna do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji z powodu schorzeń narządu ruchu. Odwołująca zgłasza dolegliwości i zaburzenia ze strony narządu ruchu jednak skargi te nie przekładają się na istotne objawy kliniczne , skutkujące istotną dysfunkcja narządu ruchu. W czasie badania odwołującej nie stwierdzono bowiem rozległych zaników mięśniowych , objawów korzeniowych, niedowładów neurologicznych tak istotnych w schorzeniach kręgosłupa. Biegły nie stwierdził także istotnych zniekształceń i dysfunkcji ruchowych kręgosłupa oraz stawów obwodowych ani tez istotnej niewydolności chodu , a stan ortopedyczny biegły ocenił jako stabilny i zadowalający. Wprawdzie w opisie załączonych badan obrazowych kręgosłupa stwierdza się pewne mnogie zmiany patologiczne , ale nie nakładają się one na istotne objawy kliniczne i nie skutkują istotnymi dysfunkcjami narządu ruchu. Opisywane zmiany w obrazach RTG i RM dotyczące kręgosłupa stanowią o zwyrodnieniowym , inwolucyjnym charakterze schorzenia jednak bez istotnego , manifestujące się klinicznie konfliktu neurologicznego.

Z uwagi na rozbieżność opinii biegłych ortopedów oraz uwzględniając fakt, że odwołująca zgłaszała zastrzeżenia pod adresem opinii biegłego A. C. (1) Sąd dopuścił dowód z opinii innego biegłego specjalisty ortopedy, a powyższy dowód został przeprowadzony w dodrze pomocy sądowej przed Sądem Okręgowym w Toruniu. Biegły ortopeda R. A. (1) po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską , po przebadaniu wnioskodawczyni oraz uzyskaniu od niej wywiadu, a także po zapoznaniu się z opinią poprzednich biegłych ortopedów rozpoznał u odwołującej wielopoziomowe zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowego. Z powodu rozpoznanego schorzenia brak jednak podstaw do orzekania niezdolności do pracy u wnioskodawczyni. Wprawdzie zmiany stwierdzane w badaniach obrazowych są ewidentne lecz sama ich obecność przy braki objawów podrażnieniowych czy też uszkodzenia układu nerwowego oraz przy braku istotnego ograniczenia funkcji nie mogą stanowić podstawy do uznania długotrwałej niezdolności do pracy. Zdaniem biegłego odwołująca jest zdolna do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji po dniu 31.03.2015 r. Może wymagać okresowego leczenia w ramach krótkotrwałych zwolnień lekarskich w przypadku nasilenia dolegliwości.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach ZUS, w aktach sprawy tut. Sądu sygn. III U 770/15, w szczególności opinii biegłych psychiatry i ginekologa oraz opinii biegłych lekarzy sądowych ortopedów A. C. (1) i R. A. (1).

Zdaniem Sądu opinia biegłych lekarzy sądowych jest jasna, spójna, logiczna i wyczerpująca. Swoje stanowisko biegli w sposób fachowy i zrozumiały uzasadnili, a wnioski opinii są jednoznaczne i stanowcze. Ocena i analiza dokonana przez biegłych w opinii jest dogłębna i oparta na dokumentacji lekarskiej oraz wiedzy i doświadczeniu w zakresie specjalności biegłych, a wnioski opinii są przekonywujące. Biegli zapoznali się z dokumentacją lekarską, przeprowadzili badanie przedmiotowe ubezpieczonej , a w swojej opinii uwzględnili też wyniki obiektywnych badań obrazowych. Wydając opinię biegli uwzględniali także informacje uzyskane od ubezpieczonej w trakcie zbierania wywiadu oraz dokumentację lekarską załączoną do akt sprawy, biegli specjaliści z dziedziny ortopedii odnieśli się także w swoich opiniach do opinii wydanej przez biegłego M. G. i wskazali przyczyny , dla których nie podzielili jej wniosków. Zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie opinię wydawało dwóch niezależnych od siebie biegłych ortopedów i obie opinie są zgodne i zawierają taką samą ocenę zdolności do pracy wnioskodawczyni.

Sąd odmówił natomiast wiarygodności opinii biegłego ortopedy M. G. bowiem była ona odosobniona i nie znalazła potwierdzenia w badaniu przedmiotowym przeprowadzonym przez pozostałych dwóch specjalistów w tej dziedzinie. Zauważyć należy, że biegły M. G. wydając opinię w sprawie sygn. III U 770/15 także nie stwierdzał niezdolności do pracy u odwołującej , a swoje stanowisko zmienił na podstawie wyłącznie wykonanego badania RTG , bez przeprowadzania ponownego badania wnioskodawczyni. Takie ponowne badanie biegły przeprowadził następnie w przedmiotowej sprawie, a z opisu badania ortopedycznego nie wynika by występowało istotne ograniczenie w funkcjonowaniu narządu ruchu u odwołującej. Rację należy przyznać biegłym A. C. i R. A. co do tego, że samo stwierdzenie występowania zmian zwyrodnieniowych nie uzasadnia orzekania niezdolności do pracy bowiem ważne jest to czy zmiany te powodują istotne ograniczenia funkcji narządu ruchu, czy występują objawy uszkodzenia układu nerwowego lub objawy podrażnieniowe. W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym stwierdzenie niezdolności do pracy nie jest uzależnione od samego występowania schorzeń u konkretnego pracownika, ale od wpływu tych schorzeń na jego możliwość pracy, dlatego nie można przyjąć, że wystąpienie jakiejś choroby może być samo z siebie uznawane za niezdolność do pracy, bez dokonywania oceny wpływu tej choroby na organizm ubezpieczonego i jego zdolność do wykonywania pracy. Jednocześnie ocena taka zawsze musi być dokonywana indywidualnie, w okolicznościach konkretnego przypadku, bowiem wpływ tych samych schorzeń na organizm człowieka i ich nasilenie może być różne w przypadku każdej indywidualnej osoby (tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22.03.2018 r. I UK 232/17 ).

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018, poz. 1270, .t.j.) niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji – art. 12 ust. 2 i 3 ustawy.

W świetle przepisu art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)jest niezdolny do pracy;

2)ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

W myśl przepisu art. 107 powołanej ustawy prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz ich wysokość ulega zmianie , jeżeli w wyniku badania lekarskiego przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

W przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości, że ubezpieczona D. M. do dnia 31.03.2015 r. była uprawniona do pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy . Okolicznością sporną było natomiast to czy jest nadal osobą niezdolną do pracy w rozumieniu powołanych przepisów. Przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło Sądowi ustalić, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy bowiem nie utraciła w znacznym stopniu zdolności do wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Wprawdzie z powodu przebytej operacji narządu rodnego odwołująca jest niezdolna do pracy wymagającej większego wysiłku fizycznego to jednak nie oznacza to, że w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Podkreślić bowiem należy, że dokonując oceny poziomu kwalifikacji odwołującej uwzględnić trzeba nie tylko rodzaj wykształcenia jakie odwołująca uzyskała, ale także umiejętność wykonywania pracy jaką zdobyła w trakcie zatrudnienia w przedsiębiorstwie zajmującym się produkcja wyrobów włókienniczych . W wyroku z dnia 17 kwietnia 2018 r. I UK 85/17 Sąd Najwyższy stwierdził, że o poziomie posiadanych kwalifikacji do pracy decyduje nie tylko wykształcenie, lecz także uzyskana poprzez przyuczenie do zawodu umiejętność wykonywania specjalistycznej, kwalifikowanej pracy – także pracy fizycznej. Niższy będzie poziom kwalifikacji osoby wykonującej proste prace fizyczne, niewymagające przyuczenia zawodowego niż poziom kwalifikacji osoby wykonującej prace wymagające określonych specjalistycznych umiejętności nabywanych na podstawie przygotowania zawodowego. Ponadto Sąd ten podkreślił, że przy ocenie częściowej niezdolności chodzi przede wszystkim o ustalenie możliwości dalszego wykonywania dotychczasowej pracy (przy uwzględnieniu jej rodzaju i charakteru), a następnie dopiero możliwości wykonywania innej pracy przy uwzględnieniu posiadanych kwalifikacji zawodowych.

Odwołująca przed uzyskaniem świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki nad dzieckiem pracowała jako formierz przy produkcji skarpet w zakładzie zajmującym się produkcją materiałów włókienniczych. Tego rodzaju pracę odwołująca może wykonywać bez żadnych ograniczeń, a także może wykonywać inne prace fizyczne, które nie wymagają większego wysiłku fizycznego. Ograniczenie do wykonywania pracy dotyczy jedynie pracy fizycznej wymagającej większego wysiłku fizycznego, biorąc jednak pod uwagę zarówno rodzaj dotychczasowej pracy wykonywanej przez wnioskodawczynię jak i pracy w charakterze pracownika produkcji roślinnej w przemyśle rolniczym, a więc pracy zgodnej z wykształceniem odwołującej, stwierdzić należy, że istniejące ograniczenie nie powoduje by odwołująca w znacznym stopniu utraciła zdolność do wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji i to od dnia wstrzymania poprzednich świadczeń.

Pewnych prac fizycznych odwołująca nie może wprawdzie wykonywać jednak w może wykonywać szereg innych fizycznych , które mieszczą się w ramach posiadanych przez nią kwalifikacji , przy uwzględnieniu zarówno wykształcenia jak i zdobytego doświadczenia oraz umiejętności w czasie podejmowania zatrudnienia . W szczególności stwierdzić należy, że nie ma żadnych przeszkód do wykonywania przez ubezpieczoną dotychczasowej pracy.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd , na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie jako nieuzasadnione i orzekł jak w wyroku.

SSO Elżbieta Majewska