Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2018r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Grażyna Kursa

Protokolant: Aldona Maciończyk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 listopada 2018r. w R.

sprawy z powództwa małoletniego M. P. działającego przez matkę M. N., K. P.

przeciwko H. P.

o alimenty

1)  zasądza od pozwanego H. P. na rzecz małoletniego powoda M. P. alimenty w kwocie po 100 zł (sto złotych) miesięcznie, płatne do rąk matki małoletniego powoda M. N. do dnia 5-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat;

2)  zasądza od pozwanego H. P. na rzecz powódki K. P. alimenty w kwocie po 100 zł (sto złotych) miesięcznie, płatne do dnia 5-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat;

3)  oddala powództwo w pozostałej części;

4)  odstępuje od obciążania pozwanego kosztami postępowania;

5)  wzajemnie znosi koszty zastępstwa procesowego;

6)  nadaje wyrokowi w punkcie 1 i 2 rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akta IV RC 29/18

UZASADNIENIE

Małoletni powód M. P., działający przez matkę M. N., oraz powódka K. P., domagali się od pozwanego H. P. alimentów w wysokości po 500 zł na rzecz każdego z nich, począwszy od stycznia 2018 roku.

W uzasadnieniu tych żądań, powodowie wskazali, że pozwany jest ich dziadkiem ojczystym. Ojciec powodów G. P. nie uiszczał dobrowolnie alimentów na rzecz swoich dzieci, co skutkowało dochodzeniem ich na drodze egzekucji komorniczej. Od września 2017 roku powodowie nie otrzymują kwoty zasądzonych alimentów. Komornik poinformował matkę powodów, że G. P. od sierpnia 2017 roku przebywa na urlopie bezpłatnym. Miejsce zamieszkania ojca powodów nie jest znane. Tym samym potrzeby uprawnionych nie są należycie zabezpieczone. (...) finansowego matce powodów udzielają dziadkowie macierzyści, co jednak nadal nie wystarcza na pokrycie usprawiedliwionych kosztów utrzymania dzieci. Podniesiono nadto, że pozwany ma dobrą sytuację ekonomiczną, albowiem zarówno on jak i jego żona otrzymują świadczenia emerytalne (pozwany wysokie). Nadto pozwany pracuje w pełnym wymiarze czasu pracy. Strona powodowa wskazała także, że dziadkowie ojczyści nie chcą dobrowolnie wspierać wnuków, którzy z uwagi na nieodpowiedzialną postawę ojca, pozostają w niedostatku. (k. 2-4)

Pozwany H. P., w odpowiedzi na pozew, wniósł o oddalenie powództwa w całości. Zarzucił, że roszczenie jest bezzasadne, brak jest bowiem okoliczności potwierdzających, że uzyskanie świadczeń alimentacyjnych od ojca powodów jest niemożliwe. Niezależnie od powyższego wskazał, że kwota dochodzonych roszczeń jest wygórowana, wykracza poza usprawiedliwione potrzeby powodów jak i jego możliwości zarobkowe. Nadto zarobki matki powodów pozwalają w pełni sprostać obowiązkowi alimentacyjnemu w całości. (k. 35-37)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Małoletni powód M. P. urodzony (...) oraz powódka K. P. urodzona (...) pochodzą ze związku małżeńskiego G. P. i M. N.. Małżeństwo rodziców powodów zostało rozwiązane przez rozwód mocą wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z 12 marca 2013 roku, w sprawie o sygn. akt II RC 53/13. Cytowanym orzeczeniem kosztami utrzymania powodów obciążono oboje rodziców, zasądzając od ojca alimenty w kwocie po 800 zł miesięcznie.

Ojciec powodów nie uiszczał na bieżąco alimentów na rzecz swoich dzieci co skutkowało ich dochodzeniem w drodze egzekucji komorniczej prowadzonej w sprawie Kmp 59/13. Stan zobowiązań ojca powodów na dzień 4 grudnia 2017 roku kształtuje się następująco: 7476,00 zł tytułem alimentów zaległych oraz 1600 zł tytułem alimentów bieżących.

Komornik poinformował matkę powodów, że ojciec uprawnionych złożył u swojego dotychczasowego pracodawcy wniosek o udzielenie urlopu bezpłatnego, na którym będzie przebywał do 9 lipca 2019 roku. Powodowie od sierpnia 2017 roku nie otrzymują od pozwanego alimentów. Matka małoletniego powoda i powódka zwróciły się do Sądu Okręgowego w Gliwicach – sekcji obrotu prawnego z zagranicą- w celu ustalenia miejsca pobytu ojca uprawnionych oraz sporządzenia wniosku o realizację alimentów od dłużnika zamieszkałego za granicą. Ustalenie miejsca pobytu ojca uprawnionych na chwilę obecną jest niemożliwe.

Małoletni powód ma obecnie 13 lat i kontynuuje edukację w szkole podstawowej. Jest dzieckiem ogólnie zdrowym, trenuje piłkę nożną. Miesięczny koszt treningów to kwota rzędu 300 zł. Ponadto uczęszcza na korepetycje z języka angielskiego – koszt jednej lekcji to kwota 50 zł. Pozostałe koszty utrzymania małoletniego powoda to:

- wyżywienie - 500 zł,

- przybory szkolne - 300 zł rocznie,

- odzież - 300 zł.

Powódka ma 19 lat, rozpoczęła naukę w szkole policealnej w K. na kierunku - (...) usług kosmetycznych. Zajęcia odbywają się codziennie w godzinach od 8:00 lub 10:00 do 16:00, 17:00. Powódka codziennie dojeżdża do K., koszt dojazdów wynosi 120 zł. Wyprawka do szkoły kosztowała jednorazowo 500 zł. Powódka leczy się u podologa, koszt wizyt u lekarza to kwota 120 zł co trzy tygodnie. Z uwagi na problemy dermatologiczne powódka musi używać specjalnych środków czystości dla alergików. Pozostałe koszty utrzymania powódki to:

- wyżywienie - 500 zł,

- ubrania - 300 zł,

- rozrywka - 100 zł,

- szkoła - 100 zł,

W okresie od lipca do końca sierpnia 2018 roku powódka pracowała w sklepie (...) w wymiarze ¾ etatu. Otrzymane tam wynagrodzenie przeznaczyła na wakacje i ubrania, kupiła także bratu kurtkę i buty.

Powodowie mieszkają z matką w wynajmowanym mieszkaniu. Koszty mieszkaniowe rodziny kształtują się następująco: czynsz - 680 zł, woda - 70-100 zł, gaz - n50 zł, Internet - 50 zł, telewizja - 50 zł. W przeliczeniu na mieszkańca jest to wydatek rzędu 305 zł miesięcznie.

Matka powodów ma 36 lat, obecnie pracuje jako kierownik sklepu (...), z wynagrodzeniem w wysokości około 3900 zł netto miesięcznie (w tym: zasadnicze wynagrodzenie, dodatki za pracę w godzinach nocnych i w godzinach nadliczbowych). W okresie braku regularnego wpływu świadczeń alimentacyjnych matka powodów korzystała ze wsparcia finansowego rodziny. Matka uprawnionych posiada samochód, którego roczne ubezpieczenie wynosi 2000 zł. Samochodem tym dojeżdża do pracy oraz wozi syna na treningi. Miesięczny koszt paliwa to kwora rzędu 400 zł. Matka powodów pozostaje w nieformalnym związku z T. B., z którym nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego.

(dowód: odpisy aktów urodzenia powodów k. 7,8, zeznania matki małoletniego powoda k. 116-117, zeznania powódki k. 124-124v, zeznania świadka H. N. k.81v-81, zeznania świadka T. B. k.114v.-117 zaświadczenie komornika k. 9, rachunki i potwierdzenia przelewów k. 10-17, zaświadczenie pracodawcy matki powodów k. 76, 113, zaświadczenie Zespołu Szkół w C. k. 77, zaświadczenie gabinetu podologicznego k. 102, zaświadczenie Policealnej Szkoły (...) w R. k. 103, zaświadczenie Policealnej Szkoły (...).pl. w K. k. 123, informacja komornika i (...) SA KWK (...) k. 104, 105)

Pozwany ma 62 lata, mieszka z żoną U. P. w mieszkaniu własnościowym. Otrzymuje emeryturę w wysokości 3600 zł. Poza emeryturą nie ma innych źródeł dochodów, w 2017 roku pracował dorywczo u B. K., wykonując prace budowlane na podstawie umów zlecenia, uzyskując wynagrodzenie w kwocie 500 zł. Obecnie nie może świadczyć żadnej pracy fizycznej z uwagi na zaćmę. Pozwany nie ma żadnych oszczędności. Poza mieszkaniem, nie ma żadnego majątku. Mieszkanie stanowi współwłasność jego i jego żony. Żona pozwanego otrzymuje emeryturę w wysokości 390 zł miesięcznie. Pozwany korzysta z kredytu odnawialnego, trzynaście lat temu wziął kredyt w P. w kwocie 45.000 zł na prośbę syna i synowej, którzy spłacali swoje pożyczki w bankach, aktualnie pozwany spłaca to zobowiązanie z kredytu odnawialnego w ratach po 380 zł miesięcznie. Drugi kredyt wziął w 2014 roku w E. w kwocie 30.000 zł też dla syna i synowej na poczet spłaty ich zadłużenia, raty spłaty wynoszą 680 zł miesięcznie do 2021 roku.

Koszty utrzymania mieszkania to: czynsz – 850 zł miesięcznie, energia elektryczna - 200 zł co dwa miesiące, gaz – 90 zł co dwa miesiące. Ubezpieczenie pozwanego stanowi 200 zł co trzy miesiące, ubezpieczenie żony pozwanego – 62 zł miesięcznie, na środki sanitarne pozwany przeznacza około 300 zł miesięcznie.

Pozwany choruje na zaćmę, w związku z czym miał dwa zabiegi w klinice okulistycznej w K., jest planowany trzeci zabieg. Krople do oczu kosztują 120 zł co dwa tygodnie.

Żona pozwanego choruje na cukrzycę II stopnia, nadciśnienie tętniczce, dnę moczanową oraz ma chore powieki. Miesięczny koszt jej lekarstw wynosi 500 zł.

Powodowie sporadycznie odwiedzają dziadków. Dziadkowie w święta i urodziny przekazują wnukom w ramach prezentów kwoty pieniężne. Przykładowo, z okazji ostatnich świąt Bożego Narodzenia małoletni powód otrzymał od dziadków 200 zł, a powódka 300 zł. Z okazji urodzin każdy z powodów otrzymał po 150 zł.

(dowód: zeznania pozwanego k. 124v-125, zeznania świadka U. P. k. 114v-115v, zeznania świadka B. K. k. 114v, karty informacyjne leczenia szpitalnego k. 78, 119, zaświadczenia lekarskie k.79, dokumentację medyczną k. 45-47, 96, 106-108, 120, skierowanie na zabieg k. 53-54, 79, faktury i rachunki k. 43-44, 48- 52, 60-61, 109 – 112, 121, wyciąg z harmonogramu spłat rat kredytu k. 55-56, przelew k. 57, potwierdzenie wpłaty gotówkowej k. 58, informację PIT 11 za rok 2017 k. 41-42, wyciąg z konta osobistego k. 122, decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. k. 62-65, umowy zlecenia k. 66-73)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody przeprowadzone w sprawie szczegółowo powyżej opisane. Zeznania stron oraz świadków Sąd uznał za spójne, logiczne, wzajemnie się uzupełniające i znajdujące potwierdzenie w zebranych w sprawie dokumentach, których prawdziwości strony nie kwestionowały. Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych, a przeprowadzone postępowanie Sąd uznał za wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył co następuje.

Zgodnie z art. 128 k.r.o obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

W myśl art. 132 k.r.o. obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Przy tym w myśl art. 133 § 2 k.r.o. żądanie świadczeń alimentacyjnych od pozostałych członków rodziny (w tym również dziadków) powinno być przede wszystkim uzasadnione niedostatkiem uprawnionego. Jak podkreśla się w orzecznictwie „niedostatek występuje nie tylko wtedy, gdy uprawniony do alimentacji nie posiada żadnych środków utrzymania, lecz określa także i taką sytuację materialną osoby uprawnionej, gdy nie może ona w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2000 r. I CKN 1187/99). W doktrynie wyrażono pogląd, że potrzeby usprawiedliwione to takie, których zaspokojenie pozwala uprawnionemu żyć w warunkach odpowiadających jego wiekowi, stanowi zdrowia, wykształceniu itp. Katalog owych potrzeb jest sprawą indywidualną (tak Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod. red. H. Doleckiego, 2010 r. teza 3 do art. 135).

W niniejszej sprawie ojciec powodów nie wywiązuje się ze swojego obowiązku alimentacyjnego, w związku z czym obowiązek ponoszenia w całości ciężarów związanych z utrzymaniem i wychowaniem wspólnych dzieci spoczywa na matce, która pomimo świadczenia pracy zarobkowej oraz odpowiedniej staranności i wykorzystania wszystkich możliwości zarobkowych, nie jest w stanie samodzielnie zapewnić dzieciom środków utrzymania. Biorąc pod uwagę fakt, że matka małoletniego powoda w całości wypełnia swój obowiązek alimentacyjny względem syna poprzez osobiste starania, w całości także utrzymuje pełnoletnią córkę, zabezpieczenie finansowe dzieci winno spoczywać na ojcu. Tymczasem egzekucja alimentów od ojca jest bezskuteczna. W tej sytuacji zgodnie z art. 128, 129 i 132 k.r.o. obowiązek alimentacyjny obciąża również subsydiarnie dalszych krewnych, a w szczególności dziadków (podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1966 r., sygn. III Cr 89/66 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1974r., sygn. III CRN 66/74, Lex nr 7468). Jednakże należy pamiętać, że zobowiązani są w tej samej kolejności dziadkowie obu linii, tj. linii ojczystej i macierzystej, przy czym, ponieważ zobowiązanie ich nie jest solidarne, każdy z nich w myśl art. 129 § 2 k.r.o. jest zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych tylko w części odpowiadającej jego możliwościom zarobkowym i majątkowym. Stosownie do treści art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Dziadek ojczysty powodów uzyskuje emeryturę w kwocie 3600 zł miesięcznie, jest to jego jedyne źródło dochodów, nie świadczy już bowiem prac dorywczych ze względu na chorobę oczu. Jego zobowiązania zaciągnięte celem pomocy dla syna i matki powodów wynoszą łącznie 1060 zł miesięcznie, koszty mieszkaniowe stanowią 995 zł miesięcznie, koszty leczenia 240 zł miesięcznie, do tego dochodzą koszty ubezpieczenia i wyżywienia, nie wspominając o kosztach odzieży, obuwia czy środków czystości. Nadto pozwany wspiera finansowo żonę, której emerytura w kwocie 390 zł wystarcza jedynie na pokrycie jej kosztów leczenia. W tej sytuacji pozwany posiłkuje się kredytem odnawialnym. W świetle powyższych rozważań, jakkolwiek Sąd nie kwestionuje kosztów utrzymania powodów, kwota alimentów w wysokości po 500 zł miesięcznie na rzecz każdego z uprawnionych przekracza granice możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego. Zdaniem Sądu jednak, łączna kwota alimentów w wysokości 200 zł nie będzie stanowić dla pozwanego zbytniego uszczerbku dla koniecznych kosztów jego utrzymania, dla powodów natomiast będzie stanowić stałe źródło utrzymania, dopóki ich ojciec nie będzie w stanie sprostać swojemu obowiązkowi alimentacyjnemu.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 132 k.r.o., art. 133 § 2 k.r.o. i art. 135 k.r.o. Rygor natychmiastowej wykonalności nadano na mocy art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. O kosztach orzeczono w oparciu o przepis art. 102 k.p.c. o kosztach zastępstwa adwokackiego na podstawie art. 100 k.p.c.