Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 13 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Małgorzata Małecka

Protokolant:stażysta Tomasz Wojciechowski

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 grudnia 2018 r. w Poznaniu

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko Województwu (...) Zarządowi Dróg Wojewódzkich w P.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 97.403,70 zł (dziewięćdziesiąt siedem tysięcy czterysta trzy złote 70/00 groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 marca 2017 r. do dnia zapłaty;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  kosztami procesu w całości obciąża pozwanego i w związku z tym zasądza od pozwanego na rzecz powoda 10.288 zł, w tym 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

/-/ SSO M. Małecka

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 listopada 2017r. powód M. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę (...) kwoty 97.403.70 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu tytułem wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane polegające na bieżącej konserwacji istniejącej drogi wojewódzkiej nr (...) G. – C. - Ś. na wyznaczonym odcinku, które wykonał jako podwykonawca (...) spółki z o. o. w Ż..

W odpowiedzi na pozew z dnia 20 lutego 2018r. pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Wojewodę (...) wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie zwrotu kosztów procesu. Swoje stanowisko uzasadnił tym, że (...) Zarząd Dróg Wojewódzkich, z którego działalnością jest związane dochodzone pozwem roszczenie nie jest jednostką organizacyjną Skarbu Państwa, tylko Województwa (...) i to ono winno być stroną pozwaną.

Na rozprawie w dniu 5 marca 2018r. Sąd, zgodnie z wnioskiem powoda z dnia 28 lutego 2018r., wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego Województwo (...) Zarząd Dróg Wojewódzkich w P. w miejsce pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę (...).

W odpowiedzi na pozew z dnia 25 kwietnia 2018r. pozwany Województwo (...) Zarząd Dróg Wojewódzkich w P. wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie zwrotu kosztów procesu. Zażądał również zawiadomienia o toczącym się procesie i wezwania do udziału w sprawie Syndyka Masy Upadłości (...) spółki z o. o. w upadłości likwidacyjnej. Pozwany swoje stanowisko uzasadnił tym, że wykonawca prac na drodze wojewódzkiej nr (...) G. – C. – (...) spółka z o. o. w Ż. zbyt późno zgłosił, że ma zamiar skorzystać z pomocy podwykonawcy, co nie uzyskało akceptacji pozwanego. Tym samym powód zawarł umowę z (...) spółką z o. o. na własne ryzyko i nie może aktualnie żądać od pozwanego zapłaty wynagrodzenia za wykonane prace.

Syndyk Masy Upadłości (...) spółki z o. o. w upadłości likwidacyjnej nie przystąpił do sprawy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód M. K. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) w P.. (bezsporne)

W ramach prowadzonej działalności, powód zawarł w dniu 25 listopada 2016r. umowę z (...) spółką z o. o. w Ż., na podstawie której zobowiązał się do wykonania „ bieżącej konserwacji istniejącej nawierzchni drogi wojewódzkiej nr (...) G. – C. – Ś., m. C. od km 4+330 do km 4+915,” które to prace były objęte wcześniejszą umową, zawartą w dniu 24 listopada 2016r. łączącą (...) z pozwanym jako zamawiającym. Umowa z 24 listopada 2016r. regulowała warunki, które wykonawca winien spełnić pragnąc skorzystać z pomocy podwykonawcy.

Wykonawca był obowiązany do przedłożenia pozwanemu projekt umowy z podwykonawcą. W ciągu 7 dni od otrzymania zgłoszenia, zamawiający miał prawo do zgłoszenia pisemnych zastrzeżeń do przedłożonego projektu umowy o podwykonawstwo. Niezgłoszenie pisemnych zastrzeżeń do przedłożonego projektu umowy o podwykonawstwo w ustalonym terminie, zgodnie z umową miało być uznane za akceptację projektu umowy przez zamawiającego ( par. 12 pkt 4, 5, i 6 umowy – k. 100 akt) Powód od zgłoszenia go jako podwykonawcy uzależniał rozpoczęcie wykonywania prac, albowiem z uwagi na trudną sytuację finansową (...) obawiał się trudności z uzyskaniem wynagrodzenia.

Bezsporne, a ponadto dowód: umowa z 25.11.2016r. (k. 22-29 akt), umowa z 24.11.2016r. (k. 93 -105 akt), zeznania powoda (k. 210 akt)

Pismem z dnia 28 listopada 2016r. (...) spółka z o. o. zgłosiła podwykonawcę pozwanemu. Tego samego dnia w/w pismo zostało dostarczone pozwanemu (k.207-208 akt). Pozwany nie zgłosił pisemnych zastrzeżeń do przedłożonego projektu umowy o podwykonawstwo. Powód wykonał prace objęte umową przed świętami Bożego Narodzenia w 2016r. Pozwany nie zgłosił żadnych zastrzeżeń, co do jakości wykonanych prac.

Dnia 22 grudnia 2016r. powód wystawił fakturę nr (...) na rzecz (...) spółki z o. o. na kwotę 97.403,70 zł, która nie została zapłacona nawet w części.

Bezsporne, a ponadto dowód: pismo (...) z dnia 28.11.2016r. (k. 21, 207-208 akt), protokół z 15 grudnia 2016r. (k. 108-108v akt), faktura Vat nr (...) (k.16 akt), zeznania świadka A. S. (k. 146 akt), zeznania świadka M. P. (k. 180-181 akt), zeznania świadka Z. K. (k. 188 akt).

Powód wystąpił z pozwem o zapłatę p-ko (...) spółce z o. o. w Ż. do Sądu Okręgowego w Poznaniu. Z uwagi na ogłoszenie upadłości (...) postepowanie zostało zawieszone 16 października 2017r.

Pismem z dnia 27 stycznia 2017r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 97.403,70 zł. W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty, w piśmie z dnia 15 lutego 2017r. pozwany oświadczył, że nie zostały w jego ocenie spełnione warunki uprawniające podwykonawcę do żądania zapłaty za wykonane prace przez zamawiającego, albowiem nie wyraził on zgody na to.

Bezsporne, a ponadto dowód: postanowienie z dnia 16.10.2017r. (k. 10 akt), wezwanie do zapłaty (k.12-13 akt), pismo pozwanego z 15 lutego 2017r. (k. 110 akt)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów, zeznań świadków M. P., Z. K., D. R. (1), K. B., M. M. (2), powoda oraz częściowo na podstawie zeznań świadka A. S..

Zgromadzone w sprawie dokumenty urzędowe i prywatne Sąd uznał za w pełni wiarygodne. Na podkreślenie zasługuje, że nie były one kwestionowane przez strony, jak również Sąd nie znalazł podstaw, aby kwestionować zgromadzone w sprawie dokumenty urzędowe i prywatne z urzędu. Wiarygodność kserokopii dokumentów również nie budziła wątpliwości Sądu. Mimo, że kserokopia nie jest dokumentem, a stanowi jedynie element twierdzenia strony o istnieniu dokumentu o treści odpowiadającej kserokopii, to w niniejszej sprawie żadna ze stron nie podniosła zarzutów kwestionujących istnienie określonych dokumentów prywatnych czy urzędowych. Podkreślić jednak w tym miejscu należy, że mimo że Sąd nie kwestionował wiarygodności dokumentów, to jednak uznał, że w części z nich daty dotyczące zakończenia prac przez powoda, dokonania ich odbioru w sposób świadomy i celowy nie odzwierciedlały rzeczywistości i były akceptowane przez obie strony. Nie ulega wątpliwości Sądu, że prace przez powoda zostały zakończone najwcześniej 22 grudnia 2016r. i wtedy został dokonany ich odbiór. Aby jednak, dokumentacja pozwanego (protokoły odbioru, dziennik budowy) korelowała z zawartą przez pozwanego z głównym wykonawcą umową, strony porozumiały się co do wpisania w nich dat niezgodnych z rzeczywistością.

Sąd w całości dal wiarę zeznaniom świadków M. P. i Z. K., albowiem były one logiczne, spójne oraz zgodne z resztą zebranego w sprawie materiału dowodowego, któremu Sąd dał wiarę. Nie ulega wątpliwości, że powód wykonał prace objęte umową z dnia 25 listopada 2016r. zawartą z (...) spółką z o. o. w Ż.. Co istotne, pozwany w istocie nie kwestionował tego, że powód prace te wykonał, lecz twierdził, że nie udzielił zgody (...) na skorzystanie z pomocy podwykonawcy przy wykonywaniu prac. Świadkowie zeznali, że zakończenie wykonania prac nastąpiło przed świętami Bożego Narodzenia 2016r., co pokrywa się z zeznaniami powoda oraz z zasadami doświadczenia życiowego.

Sąd w całości dał również wiarę zeznaniom świadka D. R. (1) – pracownika (...), który pełnił funkcję kierownika budowy i potwierdził zgłoszenie powoda jako podwykonawcy pozwanemu. Świadek zeznał również, że powód uczestniczył w spotkaniu na placu budowy z A. S., który był inspektorem nadzoru pozwanego (tzw. wewnętrznym, działającym jak pracownik) i miał świadomość, że powód będzie wykonywał prace na drodze. A. S. nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń do tego, że prace będzie wykonywał powód. Zdaniem świadka, A. S. nie mógł odnieść wrażenia, że powód jest pracownikiem firmy (...), albowiem jest on osobą znaną na rynku usług drogowych. Potwierdził również, że prace były wykonywane na podstawie umowy zawartej przez (...) jeszcze w grudniu 2016r., a więc po terminie zakończenia prac ustalonym na 30 listopada 2016r. Potwierdza to, że dokumenty złożone przez pozwanego, w szczególności dziennik budowy, nie odzwierciedlały rzeczywistego przebiegu prac i ich umiejscowienia w czasie.

Za wiarygodne w całości Sąd uznał również zeznania świadka K. B. – kierownika technicznego (...), który potwierdził, że powód uzależnił przystąpienie do prac od zgłoszenia do inwestorowi, a także, że pozwany na żadnym etapie wykonywania prac nie zgłaszał zastrzeżeń co do skorzystania przez wykonawcę z usług firmy powoda. Świadek nie potwierdził również, by w rozmowie z A. S. został kiedykolwiek poinformowany przez swojego rozmówcę o tym, że w przypadku skorzystania z podwykonawcy przez (...), (...) zerwie umowę.

Sąd dał również wiarę zeznaniom świadka M. M. (2) – kierownika wykonawstwa robót, który także potwierdził fakt wykonywania przez powoda robót na zlecenie (...) oraz braku jakichkolwiek zastrzeżeń ze strony pozwanego co do tej sytuacji. Wprawdzie świadek z uwagi na upływ czasu nie posiadał szczegółowych informacji na temat wykonywania prac przez powoda, jednakże jego zeznania okazały się cenne co do ustalenia przyczyn zawierania w okresie jesienno-zimowym wielu umów przez podmioty dysponujące środkami z budżetów samorządowych lub budżetu centralnego. Powodem była wola wykorzystania posiadanych jeszcze pieniędzy. W takich przypadkach strony nie podchodziły rygorystycznie do terminów wykonania prac, albowiem istotniejsze było dla nich podpisanie umowy. Za wiarygodnością zeznań świadka w tej części przemawia fakt, że prace były wykonywane przez okres ok. miesiąca, mimo że z umowy wynikało że mają one zostać wykonane w terminie 7 dni.

Sąd w całości dał również wiarę zeznaniom powoda, albowiem okazały się logiczne, spójne i korelowały z reszta zebranego w sprawie materiału dowodowego, uznanego przez Sąd za wiarygodny. Powód wyjaśnił przyczyny, które zadecydowały o tym, że zgodził się na podpisanie umowy z (...) spółką z o. o. z terminem zakończenia prac na 30 listopada 2016r. (termin musiał być zgodny z terminem wskazanym w umowie między zamawiającym a głównym wykonawcą), mimo że zakres robót nie był możliwy do zrealizowania w tym terminie i ostatecznie prace zostały wykonane w ciągu miesiąca (zostały zakończone 23.12.2016r.) Powód potwierdził, również, iż uzależnił wykonanie prac ( z uwagi na trudną sytuację finansową (...)) od zgłoszenia go przez głównego wykonawcę zamawiającemu, a także iż pozwany wiedział od samego początku, że (...) korzysta z podwykonawcy, za czym przemawiało zachowanie jego inspektora A. S., który razem z powodem i kierownikiem budowy obszedł cały teren, na którym miały być wykonywane prace i nie kwestionował obecności powoda w tym spotkaniu. Powód zaprzeczył, by pozwany w jakikolwiek sposób poinformował go o tym, że nie akceptuje go jako podwykonawcy, co pozostaje w zgodzie z zeznaniami pozostałych świadków, którym Sąd dał wiarę. Podkreślić należy, że także pozwany nie twierdził, by w sposób wynikający z umowy poinformował powoda bądź głównego wykonawcę o niezaakceptowaniu firmy powoda jako podwykonawcy.

Sąd jedynie częściowo dał natomiast wiarę zeznaniom świadka A. S.. Nie budziły wątpliwości Sądu zeznania świadka w części zgodnej z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym, uznanym przez Sąd za wiarygodny. Świadek zeznał, że zna powoda, a także iż w związku z brakiem zapłaty za wykonane przez jego firmę prac przez (...) kontaktował się z K. B. w tej sprawie. Niewiarygodne są natomiast jego zeznania, że informował tę osobę (K. B.), że jeżeli (...) podtrzymuje zgłoszenie powoda jako podwykonawcy, to pozwany zrywa umowę. Pozwany nie wykazał bowiem, aby (...) wycofał zgłoszenie, a w sytuacji gdy tego nie uczynił nie wykazał, by zerwał umowę z głównym wykonawcą. Co więcej, pozwany nie zgłosił żadnych zastrzeżeń, w formie wynikającej z umowy z dnia 24 listopada 2016r., co do zgłoszenia podwykonawcy, co zostało potraktowane przez powoda za akceptację jego firmy. Tym samym, zeznania świadka w tej części zostały potraktowane przez Sąd jako złożone jedynie na użytek niniejszego postepowania. Niewiarygodne są również zeznania świadka w części, w której oświadczył, że nie spotkał się na tej budowie z powodem, mimo iż powód i świadek D. R. (2) wiarygodnie zeznali, że do takiego spotkania doszło. Niewiarygodne były również zeznania świadka, że prace główne zostały wykonane przez powoda do 15 grudnia 2016r., albowiem zarówno powód, jak i świadkowie M. P., Z. K., M. M. (2) wiarygodnie zeznani, ze prace zostały zakończone przed świętami Bożego Narodzenia, najwcześniej 22 grudnia 2016r.

Zeznania świadka A. C. okazały się niewiarygodne, w świetle złożonego przez niego oświadczenia, że o wykonywaniu prac podwykonawczych przez powoda dowiedział się dopiero po otrzymaniu wezwania do zapłaty. Powód wykazał bowiem w wiarygodny sposób, że został on zgłoszony jako podwykonawca pozwanemu już 28 listopada 2018r.. Ponadto świadek zeznał, że był osobą pełniącą nadzór inwestorski nad wykonywanymi przez powoda pracami. Skoro tak, niewiarygodne jest, że nie miał wiedzy kto wykonuje nadzorowane przez niego prace. Niewiarygodne okazały się również jego zeznania, że prace były wykonane do końca listopada 2016r., w świetle zeznań wiarygodnych świadków wskazanych wyżej, którzy oświadczyli, iż zakończenie wykonywania prac nastąpiło najwcześniej 22 grudnia 2016r.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda objęte pozwem zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Co istotne, bezsporne w niniejszej sprawie było wykonanie przez powoda prac konserwatorskich istniejącej drogi wojewódzkiej nr (...) G. – C. – Ś. w sposób prawidłowy, o czy świadczą protokoły odbioru prac.

Sporne było jedynie, czy powodowi należała się kwota wynagrodzenia w wysokości 97.403,70 zł od pozwanego jako inwestora. Powód argumentował, że wobec zgłoszenia jego firmy jako podwykonawcy zamawiającemu i braku sprzeciwu z jego strony na udział w procesie budowlanym, powodowi jako współpracującemu należy się wynagrodzenie za wykonane prace od pozwanego. Powód powoływał się w szczególności na treść art. 647(1) kc, zakładającego solidarną odpowiedzialność inwestora za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę.

Zdaniem pozwanego, roszczenie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie, albowiem w zawartej z inwestorem umowie (...) zobowiązał się do niekorzystania z pomocy podwykonawców. Umowa jedynie przewidywała możliwość skorzystania z pomocy podwykonawcy w trakcie realizacji umowy. Pozwany stał na stanowisku, że (...) nie dochował warunków umożliwiających mu skorzystanie z pomocy innej firmy (par. 12 ust.4 umowy), albowiem przesłał pozwanemu pismo zgłaszające podwykonawcę na dwa dni przed zakończeniem prac, mimo iż przysługiwał mu termin 7 dni na zgłoszenie pisemnych zastrzeżeń.

W tym miejscu zauważyć jednak należy, iż nie jest prawdą, by prace objęte umową łączącą (...) z pozwanym zakończyły się w terminie do 30 listopada 2016r. Jak zostało to wykazane w niniejszej sprawie, trwały one co najmniej do 22 grudnia 2016r.. Tym samym, zgłoszenie podwykonawcy złożone w dniu 28 listopada 2016r. przez głównego wykonawcę pozwanemu nastąpiło w terminie umożliwiającym pozwanemu zajęcie stanowiska co do udziału w pracach powoda, zwłaszcza, że powód do momentu złożenia zgłoszenia go jako podwykonawcy inwestorowi podejmował jedynie prace przygotowawcze, poprzedzające przystąpienie do prac budowlanych. Pozwany nie skorzystał z możliwości zgłoszenia pisemnych zastrzeżeń (par. 12 pkt 5 umowy z dnia 24.11.2016r.), co zostało potraktowane za akceptację korzystania przez (...) z podwykonawcy.

Ubocznie należy zauważyć, iż nielogiczne jest stanowisko pozwanego, iż zgłoszenie nastąpiło na dwa dni przed zakończeniem prac, co czyni je bezaskutecznym. Skoro umowa została zawarta przez (...) z pozwanym dnia 24 listopada 2016r., a termin zakończenia prac został przewidziany na 30 listopada 2016r., to w istocie nawet zgłoszenie podwykonawcy w dniu zawarcia umowy przez strony byłoby nieskuteczne, albowiem nastąpiłoby na 6 dni przed zakończeniem robót i nie zapewniałoby możliwości złożenia przez pozwanego pisemnych zastrzeżeń w terminie 7 dni wynikającym z umowy. W ocenie Sądu, strony zawierając umowę z dnia 24 listopada 2016r. miały świadomość, że termin jej realizacji, ustalony na 30 listopada 2016r. nie zostanie dochowany. Dla pozwanego bardziej istotne niż dochowanie tego terminu było doprowadzenie do wykonania prac jeszcze w 2016r. Daty zakończenia określonych prac zawarte w dokumentacji dotyczącej budowy zostały dostosowane do treści umowy. O akceptacji takiej sytuacji świadczy pośrednio fakt niewyciągnięcia żadnych konsekwencji wobec (...) przez pozwanego z tytułu wykonania prac po terminie. Pozwany był świadomy bowiem tego, że zakres prac objętych umową nie jest możliwy do realizacji w terminie wskazanym w umowie. W ocenie Sądu, pozwany miał również świadomość i akceptował wykonywanie części prac zleconych głównemu wykonawcy przez podwykonawcę.

Mając zatem powyższe na względzie oraz treść art. 647(1) par. 1 kc Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 97.403,70 zł.

Sąd zasądził również od pozwanego odsetki ustawowe za opóźnienie w płatności od 6 marca 2017r. uwzględniając treść par. 5 pkt 9 umowy z dnia 24 listopada 2016r. Powód poinformował pozwanego o tym, że pozostaje niezapłacone wynagrodzenie objęte fakturą VAT nr (...) o wartości 97.403,70 zł pismem z dnia 27 stycznia 2017r. Tym samym, Sąd zasądził odsetki od kwoty wynagrodzenia od 6 marca 2017r. (7 dni na doręczenie pisma z dnia 27 stycznia 2017r. + 30 dni), w pozostałym zakresie oddalając powództwo.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc. Na koszty procesu poniesione przez powoda złożyły się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 4.871 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 5.400 zł, łącznie 10.288 zł.

/-/ SSO Małgorzata Małecka

ZARZĄDZENIE

1. notować,

2. odpis uzasadnienia doręczyć pełnomocnikowi pozwanego,

3. z apelacją bądź za 21 dni.

P., 14 stycznia 2019r. /-/ SSO Małgorzata Małecka