Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 września 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2018 r. w Szczecinie

sprawy J. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

o wysokość świadczenia

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 31 października 2017 r. sygn. akt IV U 522/17

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od J. A. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Barbara Białecka SSA Urszula Iwanowska SSO del. Gabriela Horodnicka

- Stelmaszczuk

Sygn. akt III AUa 25/18

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. decyzją z dnia 31.05.2017 odmówił ubezpieczonemu J. A. obliczenia emerytury zgodnie z art. 55 w zw. z art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity opubl. w Dz. U. z 2016r., poz. 887).

W odwołaniu od decyzji organu rentowego ubezpieczony podniósł, że spełnił wszystkie warunki do obliczenia emerytury w oparciu o zasady określone w art. 55
w zw. z art. 26 ustawy emerytalnej. Po osiągnięciu wieku emerytalnego kontynuował bowiem ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a także wystąpił z wnioskiem po dniu
31 grudnia 2008r. W orzecznictwie sądowym dokonano takiej interpretacji treści
art. 55 cyt. ustawy, która pozwala na jego zastosowanie także do tych emerytów, którzy nabyli uprawnienie do emerytury w wieku powszechnym przed dniem
31 grudnia 2008 r. i po tej dacie zgłosili wniosek o przeliczenie emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Koszalinie wyrokiem z dnia 31.10.2017 roku oddalił odwołanie.

Sąd I instancji ustalił, że J. A. urodził się (...) Decyzją ZUS Oddział w K. z dnia 30 sierpnia 2001 r., po rozpatrzeniu wniosku z dnia
11 czerwca 2001r, przyznał ubezpieczonemu od 1 czerwca 2001 r. prawo
do emerytury powszechnej i ustalił wysokość świadczenia zgodnie z art. 15 i 53 ustawy emerytalnej. Przed przyznaniem emerytury ubezpieczony był uprawniony
do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Bezpośrednio po ustaleniu prawa do emerytury nie kontynuował zatrudnienia, a ostatnie jego zatrudnienie
przed przyznaniem emerytury ustało 16 marca 2001r. Ubezpieczony pismem z dnia
9 maja 2016 r. uzupełnionym pismem z dnia 15 maja 2017 r., wniósł o ustalenie wysokości emerytury na podstawie art. 26 w zw. art. 55 i art. 55a ustawy emerytalnej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. decyzją z 31 maja 2017 r. odmówił ponownego obliczenia emerytury.

W oparciu o tak poczynione ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy uznał,
że odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Wskazał na treść art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - (tekst jednolity opubl. w Dz. U. z 2016r. poz. 887) - zwanej ustawą emerytalną – i podniósł, że przedmiotem sporu była wyłącznie wykładnia prawa. Zaakceptował stanowisko prawne prezentowane w orzeczeniach Sądu Najwyższego, zgodnie z którym ubezpieczony, który po ukończeniu zwykłego wieku emerytalnego określonego w art. 27 ustawy emerytalnej przed dniem 1 stycznia 2009 r., kontynuował ubezpieczenie społeczne i równocześnie realizował prawo do emerytury, nie jest uprawniony do jej obliczenia na zasadach przewidzianych w art. 55 tej ustawy. Wyjaśnił, że zasadnicze znaczenie dla zastosowania art. 55 ustawy emerytalnej ma bowiem utrzymywanie przez osobę w nim określoną statusu osoby ubezpieczonej (art. 4 ust. 13 cyt. ustawy) oraz stwierdzenie, że status ten zachowują osoby, które przeszły na emeryturę, jeżeli po nabyciu prawa podlegają obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym (art. 13 i 14 ustawy systemowej). Po to jednak, żeby „wejść” do nowego systemu obliczania emerytur chodzi właśnie o wstrzymanie się z realizacją nabytego prawa do czasu, kiedy te nowe reguły zaczną działać. Zdaniem Sądu Okręgowego, ubezpieczony nie może natomiast skorzystać z możliwości obliczenia emerytury na podstawie art. 55 ustawy i to niezależnie od tego czy kontynuował ubezpieczenie emerytalne lub rentowe, czy też nie, gdyż prawo do powszechnej emerytury na podstawie art. 27 ustawy zostało mu przyznane przed dniem 31 grudnia 2008r (w wysokości obliczonej według dotychczasowych zasad). Sąd Okręgowy poddał analizie orzecznictwo wskazane przez ubezpieczonego i przyjął, że nie ma ono zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż dotyczy odmiennego stanu faktycznego i prawnego, a mianowicie osób, które przed dniem 31 grudnia 2008 r. nabyły prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 29 ustawy) lub emerytury wcześniejszej (art. 32 ustawy), a następnie, tj. po 31 grudnia 2008 r. złożyły wnioski o emeryturę w wieku powszechnym.

Z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego nie zgodził się ubezpieczony. Zaskarżył wyrok w całości. Zarzucił orzeczeniu naruszenie art. 55 ustawy emerytalnej poprzez jego niewłaściwą wykładnię polegającą na przyjęciu, że może mieć zastosowanie jednie w sytuacji, gdy ubezpieczony po raz pierwszy występuje z wnioskiem o ustalenie emerytury na podstawie art. 27 cyt. ustawy po dniu 31 grudnia 2008 r., podczas gdy przepis ten nie wyklucza możliwości ustalenia emerytury w oparciu o treść art. 26 cyt. ustawy dla osoby, która poza spełnieniem pozostałych przesłanek wymienionych w art. 55 ustawy, wystąpiła z wnioskiem o emeryturę obliczoną na podstawie art. 26 ustawy po dniu 31 grudnia 2008 r., nawet jeżeli wcześniej miała ustalone prawo do emerytury na postawie art. 27 ustawy emerytalnej, a nawet gdy pobierała świadczenie emerytalne.

Wskazując na powyższe, skarżący wniósł o zmianę wyroku i przyznanie prawa do ponownego obliczenia emerytury na podstawy art. 55 ustawy emerytalnej
i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny uznał, że wyrok Sądu Okręgowego jest prawidłowy.

Jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy sporna w niniejszej sprawie jest wykładnia art. 55 ustawy o emeryturach i rentach.

Ustawodawca wyraźnie przewidział możliwość zastosowania art. 55 ustawy tylko dla osób spełniających warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, które kontynuowały ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego, a z wnioskiem o przyznanie emerytury wystąpiły po dniu 31 grudnia 2008 r., wyłączył więc możliwość przeliczenia "starej" emerytury według nowych zasad. Chodzi wyłącznie o przyznanie emerytury uzyskanej przez wypełnienie warunków przewidzianych w art. 27 ustawy i obliczenie jej według art. 26, które może nastąpić tylko po dniu 1 stycznia 2008 r.

Nie chodzi o przeliczenie, lecz o przyznanie emerytury nabytej na podstawie art. 27 ustawy, a realizowanej dopiero po dniu 1 stycznia 2008 r., zatem z przepisu tego mogą skorzystać osoby, które przeszły na emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym dopiero po dniu 31 grudnia 2008 r. Upadła koncepcja, że osoba, która uzyskała prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2008 r. i z tego prawa - przez pobieranie emerytury - skorzystała, może to świadczenie przeliczyć tak, jakby przeszła na emeryturę po tym dniu. Zastosowanie art. 55 ustawy zależy więc od złożenia pierwszego wniosku o emeryturę tzw. powszechną na podstawie art. 27 ustawy po dniu 31 grudnia 2008 r. W związku z tym z art. 55 ustawy nie mogą korzystać ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r., także kontynuujący ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w art. 27 ustawy wieku emerytalnego, którym przyznane zostały emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego (art. 27 ustawy) przed końcem 2008 r. w wysokościach obliczonych według dotychczasowych zasad.

Zasadnicze znaczenie dla zastosowania art. 55 ustawy ma utrzymywanie przez osobę w nim określoną statusu osoby ubezpieczonej (art. 4 ust. 13 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), oraz stwierdzenie, że status ten zachowują osoby, które przeszły na emeryturę, jeżeli po nabyciu prawa podlegają obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym (art. 13 i 14 u.s.u.s.). Po to jednak, żeby "wejść" do nowego systemu obliczania emerytur chodzi właśnie o wstrzymanie się z realizacją nabytego prawa do czasu, kiedy te nowe reguły zaczną działać. Wyraźnie przewidziano w art. 55 ustawy możliwość obliczenia emerytury na podstawie art. 26 ustawy, czyli emerytury przyznanej na wniosek zgłoszony po dniu 13 grudnia 2008 r., po spełnieniu warunków określonych w art. 27 ustawy. W konsekwencji, emerytura osób, które spełniły warunki przewidziane w art. 27 i pobierały świadczenia na wniosek złożony przed dniem 31 grudnia 2008 r., nie może być wyliczona na podstawie art. 53 z uwzględnieniem art. 55 w związku z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, choćby po ukończeniu wieku 60 lub 65 lat podlegały ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo lub dobrowolnie. Inaczej mówiąc, ubezpieczony, który po ukończeniu zwykłego wieku emerytalnego określonego w art. 27 przed dniem 1 stycznia 2008 r., kontynuował ubezpieczenie społeczne, równocześnie realizując prawo do emerytury, nie jest uprawniony do jej obliczenia na zasadach przewidzianych w art. 55 ustawy. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2017 r., II UK 652/15).

Ubezpieczony J. A. nie może zatem skorzystać z obliczenia emerytury na nowych zasadach na podstawie art. 55 ustawy albowiem emerytura z tytułu ukończenia wieku powszechnego została mu przyznana od 1czerwca 2001r. i od tej daty pobiera to świadczenie. Nie ma zatem w tych okolicznościach znaczenia fakt, że ubezpieczony podjął zatrudnienie w okresie od 1 marca 2017r. do 30 kwietnia 2017r.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny uznał, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu, zaś apelacja jako bezzasadna, podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c., o czym orzeczono w punkcie 1 sentencji wyroku. Na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Sąd zasądził od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego koszty zastępstwa procesowego za postępowanie apelacyjne zgodnie z § 10 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 265).