Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w P. Wydział XV Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Paszyńska-Michałowska

Sędziowie: SSO Brygida Łagodzińska (spr.)

SSO Krzysztof Godlewski

Protokolant: st. protokolant sądowy Marcin Cieślik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2018 r. w P.

sprawy z powództwa M. T. i A. T.

przeciwko (...) spółka z o.o. z siedzibą w P.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Grunwald i Jeżyce w P.

z dnia 13 lipca 2017 r.

sygn. akt IX C 3141/15

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 2.700 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Brygida Łagodzińska Anna Paszyńska-Michałowska Krzysztof Godlewski

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 września 2015 r. powodowie M. T. i A. T. przeciwko pozwanemu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. wnieśli o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kwoty 20.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew z dnia 23 listopada 2015 r. pozwany (...) w P. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

Pismem z dnia 2 marca 2017 r. powodowie rozszerzyli powództwo i wnieśli o zasądzenie na rzecz powodów od pozwanego kwoty 58.736 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz zwrot kosztów procesu od pozwanego na rzecz powoda według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wyrokiem z dnia 13 lipca 2017 roku Sąd Rejonowy Poznań – Grunwald i Jeżyce w P. w punkcie 1. zasądził od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwotę 58.736 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty, w punkcie 2. kosztami postępowania obciążył pozwanego w całości pozostawiając szczegółowe rozliczenie kosztów referendarzowi sądowemu

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu pierwszej instancji:

Powodowie są właścicielami nieruchomości gruntowej składającej się z jednej działki ewidencyjnej nr (...) o powierzchni 704 m2, zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym w zabudowie wolnostojącej o jednej kondygnacji nadziemnej z poddaszem, o pow. użytkowej 142,00 m2. Nieruchomość usytuowana jest przy ul. (...) w P. na terenie gminy T.. Pozwany (...) sp. z o.o. w P. prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie transportu lotniczego. Regularne krajowe przewozy lotnicze z lotniska (...) (...) uruchomione zostały w roku 1921. W późniejszym okresie, w szczególności w latach 1931-1938 postępowała rozbudowa cywilnej części lotniska, w trakcie II wojny światowej lotnisko użytkowane było w zasadniczej części na cele wojskowe. Po 1945 roku następował powolny rozwój lotniska. W 1987 r. powstało (...), które przejęło zarządzanie lotniskiem w (...). W 1993 r. przystąpiono do budowy nowego terminalu pasażerskiego, uruchomiono pierwsze połączenie zagraniczne. W dniu 11.07.1997 r. podpisane zostało porozumienie w sprawie utworzenia spółki (...) sp. z o.o., której udziałowcami zostali (...), Miasto P. oraz Skarb Państwa. Dalszy rozwój lotniska przypadał na początek dwudziestego pierwszego wieku, (m.in. w 2001 r. oddano do użytku dwa terminale: pasażerski i cargo oraz nową płytę postojową), systematycznie rozwijano również siatkę regularnych połączeń. Istotne przyspieszenie rozwoju lotniska wiązać należy z przystąpieniem Polski do UE, od którego to momentu rozszerzano połączenia z szeregiem miast europejskich. W dniu 28 lutego 2011 r. (...) Dyrektor Ochrony Środowiska w P. wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia „(...) (...) sp. z o.o. im. (...). Po roku 2011, przy wsparciu funduszy europejskich prowadzono dalszą rozbudowę terminala pasażerskiego, rozbudowę płaszczyzn lotniskowych, budowę nowej sortowni bagażu. Rozwój lotniska w kolejnych dziesięcioleciach skutkował wzrostem operacji lotniczych. Przeciętnie w ujęciu dobowym w roku 2009 wykonywanych było ogółem 76 operacji lotniczych. Do roku 2034 prognozowany jest systematyczny wzrost aż do poziomu 132 operacji na dobę. Aktualnie L. cywilne (...) - (...) jest własnością pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.. Udziałowcami przedsiębiorstwa są Miasto P., (...) oraz Województwo (...). W związku z brakiem możliwości zapewnienia właściwego klimatu akustycznego terenów leżących w pobliżu lotniska, w dniu 30 stycznia 2012r. Sejmik Województwa (...) podjął uchwalę nr (...)w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska (...) - (...) w P.. Uchwała utworzyła obszar ograniczonego użytkowania dla lotniska (...) – (...) w P., którego zarządcą jest pozwany (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.. Zewnętrzną granicę obszaru ograniczonego użytkowania wyznaczono na podstawie: (1) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 55dB, pochodzącego do startów, lądowań i przelotów statków powietrznych; (2) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy LAeqN = 45 dB, pochodzącego od startów, lądowań i przelotów, statków powietrznych; (3) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 50 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska; (4) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy LAeqN = 40 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska. W obszarze ograniczonego użytkowania wyodrębniono dwie strefy: (1) zewnętrzną, której obszar od zewnątrz wyznacza linia będącą granicą obszaru ograniczonego użytkowania, a od wewnątrz linia będąca obwiednią izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 60 dB oraz dla nocy LAeqN = 50 dB, pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych oraz izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 55 dB oraz dla nocy LAeqN = 45 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska; (2) wewnętrzną, której obszar od zewnątrz wyznacza linia będąca obwiednią, o której mowa w pkt 1, a od wewnątrz linia biegnąca wzdłuż granicy terenu lotniska. W strefie zewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania zabroniono budowy nowych szpitali, domów opieki społecznej, budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży; dopuszczono rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży oraz zabroniono tworzenia stref ochronnych ,,A” uzdrowisk. W obszarze ograniczonego użytkowania, w strefie zewnętrznej wprowadzono obowiązek zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w budynkach z pomieszczeniami wymagającymi ochrony akustycznej poprzez stosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej. Powyższa uchwała weszła w życie w dniu 28 lutego 2012 r. Nieruchomość powódki położona jest w P. przy ul. (...). Przy zachodnich granicach administracyjnych Miasta P. zlokalizowany jest (...). Od dnia 28 lutego 2012r. tj. po wejściu w życie Uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...), w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska (...) (...), szacowana nieruchomość położona jest w strefie „wewnętrznej” (...) ograniczonego (...). Wartość szacowanej nieruchomości powodów, zabudowanej budynkiem mieszkalnym uległa zmniejszeniu na skutek wprowadzenia obszaru ograniczonego korzystania dla L. (...) – (...) w P.. Oszacowana przez rzeczoznawcę majątkowego utrata wartości nieruchomości została określona na kwotę 58.736 zł. Pismem z dnia 27 listopada 2013 r. powodowie wezwali pozwanego do zapłaty odszkodowania w związku z objęciem ich nieruchomości obszarem ograniczonego użytkowania kwoty 240.000 zł. Termin zapłaty powodowie określili do dnia 11 grudnia 2013r. Wezwanie pozostało bezskuteczne. Wnioskiem z dnia 19 grudnia 2013 r. powodowie złożyli wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie o zapłatę odszkodowania w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania. W dniu 10 kwietnia 2014 r. na posiedzeniu jawnym nie doszło do zawarcia ugody pomiędzy powódką, a pozwanym. Stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dowodów z odpisów i kopii dokumentów. Pomiędzy stronami bezsporne było, że nieruchomość powodów położona jest w strefie wewnętrznej ograniczonego obszaru użytkowania lotniska cywilnego (...) (...). Spór w niniejszej sprawie dotyczył ustalenia, czy na skutek działalności lotniska (...) (...) i ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania doszło do spadku wartości nieruchomości powodów. Powyższe okoliczności Sąd pierwszej instancji ustalił na podstawie opinii dotyczącej spadku wartości nieruchomości oraz operatu szacunkowego biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego J. W. wraz z ustną opinią uzupełniającą. W przedmiotowej opinii dotyczącej ustalenia czy i w jakim zakresie doszło do spadku wartości nieruchomości powodów na skutek usytuowania w strefie wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska (...) w P. biegły W. poddał analizie porównawczej transakcje sprzedaży nieruchomości podobnych do będącej przedmiotem opinii położonych poza strefą ograniczonego użytkowania. Opierając się na badaniach przeprowadzonych przez (...), zamieszczonych w biuletynie dotyczącym problematyki odszkodowań w związku z utworzeniem strefy ograniczonego użytkowania, biegły wyliczył różnicę pomiędzy wartością przedmiotowej nieruchomości przed ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska (...) – (...), a ich wartością w chwili obecnej (a więc w czasie po wprowadzeniu strefy i zintensyfikowaniu operacji lotniczych). Biegły opierał się na sprawdzonych badaniach, z których wynika jednoznacznie, że ze względu na bliskość lotniska, a także położenie w obszarze ograniczonego użytkowania, nieruchomości, które bezpośrednio sąsiadują z lotniskiem, są mniej atrakcyjne niż nieruchomości o podobnym standardzie i lokalizacji w innych częściach aglomeracji P.. Opinię biegłego zakwestionowała strona pozwana. W piśmie z dnia 1 marca 2017 r. pełnomocnik pozwanej zakwestionował, aby oparcie się przez biegłego w swoich obliczeniach na transakcjach dotyczących nieruchomości znajdujących się w OOU dla lotniska w (...) było właściwe. Stwierdzono także, że biegły nie wyjaśnił w jaki sposób ustalił zastosowane współczynniki regresji oraz nie przedstawił procesu i wyników cząstkowych w zakresie wyliczenia ceny teoretycznej dla poszczególnych atrybutów, które uznał za istotne z punktu widzenia ustalenia spadku wartości nieruchomości. Dalej – powołując się na wyniki prac dr K. S. i dr A. B. F. strona pozwana wskazała na błędy metodologiczne, jakich dopuścić się miał biegły J. W. przy sporządzaniu opinii w innej sprawie. Zdaniem pełnomocnika pozwanego baza 282 transakcji stanowi zbyt skromną podstawę do sformułowania wiarygodnej opinii, nadto dysponowanie przez biegłego zaledwie dziesięcioma transakcjami ze strefy wewnętrznej OOU nie uprawnia go do sformułowania jakichkolwiek wniosków dotyczących spadku wartości nieruchomości w tej strefie. Następnie wskazano, że biegły zastosował zaniżony współczynnik z tytułu wcześniejszego sąsiedztwa lotniska. W konsekwencji pełnomocnik pozwanego wnosił o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego, naprowadzając jednocześnie tezę dowodową i wskazując biegłych, których proponuje powierzyć jej sporządzenie. Pismem z dnia 21 lutego 2017 r. strona powodowa co do zasady nie kwestionując opinii biegłego, zwróciła się o wyjaśnienie z czego wynika zastosowany przez biegłego w obliczeniu ubytku wartości nieruchomości czynnik korygujący 0,95 oraz czy według poziomu cen z dnia 11 grudnia 2013 r. istniała już szkoda z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości powodów. Ustosunkowując się do powyższych zarzutów, na rozprawie w dniu 29 czerwca 2017 r. biegły J. W. złożył ustną opinię uzupełniającą, podtrzymując w całości sporządzoną opinie. Biegły wyjaśnił, iż współczynnik w wysokości 0,95 wynika z uwzględnienia faktu, że przed wprowadzeniem strefy OOU (...) nieruchomość położona była w sąsiedztwie lotniska, które mogło mieć negatywny wpływa na wartość nieruchomości. Nadto podał, iż na datę 11 grudnia 2013 r. szkoda nie była mniejsza niż wyliczona obecnie. Odnosząc się do zarzutów strony pozwanej biegły wskazał, iż cała opinia oparta jest na badaniach tylko i wyłącznie lotniska (...), natomiast informacje poglądowe dotyczące lotniska (...) mają charakter jedynie uzupełniający. Odnośnie współczynnika regresji wielorakiej wyjaśnił, iż zastosowanie licencjonowanych oprogramowań komputerowych gwarantuje prawidłowość wyliczeń i współczynniki te są wynikiem obliczeń macierzy składających się z setek danych. Dodatkowo wyjaśnił, iż w jego opinii została zachowana duża ostrożność, ponieważ dane uzyskane w wyniki analizy statystycznej dodatkowo zostały zweryfikowane poprzez porównanie z innymi opracowaniami, innych biegłych. W ocenie Sądu I instancji pełnomocnik pozwanego nie wskazał takich okoliczności, które podważałyby wnioski biegłego, w tym przyjętą metodę ustalenia utraty wartości nieruchomości po wprowadzeniu obszaru ograniczonego użytkowania. Mając na uwadze powyższe, Sąd ustalając istotne okoliczności sprawy oparł się na wyliczeniach biegłego W.. Co do przedłożonych przez stronę pozwaną opinii prywatnych („kontr-opinii”) dr K. S., dr B. H. i dr A. B. F. to Sąd podkreślił, iż bezpośrednio nie dotyczyły one opinii złożonych w niniejszej sprawie. W tej sytuacji Sąd nie miał możliwości ustalenia, czy podniesione w nich zarzuty – dotyczące opinii sporządzonej w innej sprawie – dotyczą również opinii biegłego J. W. sporządzonych na potrzeby niniejszego postępowania. Inaczej byłoby, gdyby strona pozwana zleciła sporządzenie kontr opinii dotyczącej niniejszej sprawy. W takim przypadku tezy zawarte w opiniach prywatnych musiałyby zostać uwzględnione jako twierdzenia pozwanej, zaś biegły J. W. zobowiązany byłby wyjaśnić niezgodności pomiędzy opiniami. Opinia biegłego łącznie z ustną opinią uzupełniającą w zakresie ustalenia spadku wartości nieruchomości w sposób logiczny obrazuje zależność miejsca lokalizacji nieruchomości w strefie, sposób rozchodzenia się hałasu w strefie, z spadkiem wartości nieruchomości i wpływu poziomu hałasu na wysokość tego spadku. Dodatkowo biegły w sposób wyczerpujący i stanowczy ustosunkował się do zarzutów stron zeznając przed Sądem. Opinia została sporządzona przez biegłego dysponującego wiedzą i doświadczeniem w sporządzaniu opinii w analogicznym sprawach związanych z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania i jest zgodna z zasadami logiki. Biegły posiada uprawnienia legitymujące do wydawania opinii z zakresu akustyki, budownictwa i szacowania wartości nieruchomości. Istotnym jest zdaniem Sądu fakt, że to do biegłego należy wybór metodologii opracowania opinii, a okoliczność, że opinia biegłego okazała się niekorzystna dla strony – nie oznacza, że jest ona niekompletna czy wadliwa. Sąd Rejonowy oddalił wniosek pełnomocnika pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu szacowania wartości nieruchomości na te same okoliczności, w związku z którymi sporządzono już opinie. Opinię biegłego J. W. uznano bowiem za kompletną, spójną i przydatną dla rozstrzygnięcia. Strona pozwana nie przedstawiła zarzutów odnoszących się stricte wobec przedmiotowej opinii – zamiast powyższego posiłkowała się prywatnymi „kontr-opiniami” sporządzonymi na potrzeby innych postępowań sądowych. Zarzuty te często przyjmowały formułę ocen pozwanej (zbyt wąska grupa nieruchomości porównawczych, zbyt duża tolerancja błędu). Na wątpliwości pozwanej biegły wyczerpująco odpowiedział na rozprawie 29 czerwca 2017 r. W ocenie Sądu I instancji wniosek o przeprowadzenie dowodu z innego biegłego zmierzał jedynie do przedłużenia postępowania, zaś ewentualne kolejne opinie nie wniosłyby do sprawy żadnych nowych wiadomości. Niedopuszczalne jest również powoływanie wielu biegłych na okoliczność wyjaśnienia jednego zjawiska bez wyraźnej ku temu przyczyny. Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo okazało się zasadne w całości. W sprawie nie było sporu co do legitymacji procesowej stron. Prawo własności powodów do nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) nie było kwestionowane przez pozwanego, a na tej podstawie oparta była ich legitymacja do wszczęcia procesu. Niewątpliwa była także legitymacja bierna pozwanego. To działalność pozwanej spółki – prowadzącej działalność gospodarczą w transporcie lotniczym - skutkowała wprowadzeniem ograniczeń o których mowa w cytowanej regulacji. Powodowie swoje roszczenie opierali na twierdzeniu, iż z tytułu ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania, uchwałą Sejmiku Wojewódzkiego z dnia 30 stycznia 2012 r. (uchwała nr (...)), doznali szkody majątkowej, polegającej na spadku wartości należącej do nich nieruchomości. Jako podstawę prawną roszczenia strona określiła art. 129 ust 2 poś. W myśl art. 129 ust. 2 poś, w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości, a także – w zw. z art. 136 ust. 3 – koszty poniesione w celu wypełnienia wymagań technicznych przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku podjęcia działań w tym zakresie. Z kolei zgodnie z art. 136 ust. 2 poś, obowiązanym do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania. Normatywną podstawę do wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania reguluje z kolei art. 135 ust. 1 poś obligujący do ustanowienia takiego obszaru m.in. poza terenem lotniska w sytuacji gdy z przeglądu ekologicznego albo z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika, że nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska. Regulacja ta stanowi zatem wyjątek od zasady wyrażonej w art. 144 ust. 1 poś, zgodnie z którą eksploatacja instalacji w rozumieniu art. 3 pkt 6 p.o.ś., nie powinna powodować przekroczenia standardów jakości środowiska. W art. 129 - 136 poś ustawodawca uregulował samodzielne podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej związanej z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości oraz z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania, opierając się na założeniu, że ryzyko szkód związanych z działalnością uciążliwą dla otoczenia powinien ponosić podmiot, który tę działalność podejmuje dla własnej korzyści. Przesłankami tej odpowiedzialności są: (1) wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, (2) szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i (3) związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą. Pojęcie szkody traktować należy szeroko. Według art. 129 ust. 2 in fine poś jako szkodę kwalifikuje się również zmniejszenie wartości nieruchomości i to z jednej strony będące następstwem ograniczeń przewidzianych bezpośrednio w treści stosownego aktu prawa miejscowego tworzącego oou (zwłaszcza dotyczących ograniczeń zabudowy), lecz także wynikające z tego, że wskutek wejścia w życie tego aktu dochodzi do zawężania granic prawa własności z art. 140 k.c. w zw. z art. 144 k.c. Szkodą będzie obniżenie wartości nieruchomości wynikające z tego, że właściciel nieruchomości będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje (hałas). Właściciel nieruchomości może w trybie art. 129 ust 2 poś żądać odszkodowania za poniesioną szkodę (w tym zmniejszenie wartości nieruchomości) w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, przy czym ograniczeniem tym jest także ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania (por. także postanowienie SN z 24.02.2010 r.,(...) oraz wyrok SN z 25.02.2009 r., (...)). Za czynnik wpływający na ubytek wartości nieruchomości uznać należy istnienie zwiększonego w stosunku do innych nieruchomości położonych poza strefą ograniczonego użytkowania a jednocześnie podobnych ze względu na społeczno-gospodarcze przeznaczenie poziomu hałasu lotniczego. Uznać trzeba za wykazane w dostatecznym stopniu, że jest element uwzględniany przez potencjalnych nabywców nieruchomości przy dokonywaniu transakcji nabycia nieruchomości, wpływający negatywnie na potencjalnie możliwą do uzyskania cenę sprzedaży i to niezależnie od faktycznie emitowanego przez ruch lotniczy poziomu hałasu. Decydujące znaczenie ma już sam fakt utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania i dalej, położenia nieruchomości w ramach strefy zewnętrznej i to czy nieruchomość ta leży raczej w pobliżu strefy wewnętrznej czy raczej bliżej zewnętrznej granicy strefy. Wpływ na ubytek wartości ma nawet subiektywna obawa potencjalnych nabywców o skutki katastrof lotniczych (wnioski z wyników badań zagranicznych). W tej sprawie, uchwałą nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 30 stycznia 2012 r. utworzono obszar ograniczonego użytkowania dla lotniska (...) – (...) w P.. Wprowadzenie obszaru ograniczonego użytkowania powoduje w konsekwencji ograniczenie w sposobie korzystania z nieruchomości przez ich właścicieli, użytkowników wieczystych oraz osoby, którym przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości. Objęcie nieruchomości powoda tą uchwałą było bezsporne, nadto podlegało potwierdzeniu w opinii sądowej powołanego w sprawie biegłego. Postępowanie dowodowe przeprowadzone w sprawie doprowadziło do określenia wystąpienia szkody po stronie powoda (rozumianej jako zmniejszenie wartości posiadanego aktywu w ujęciu art. 361 § 2 k.c.) w zakresie spadku wartości nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) o kwotę 58.736 zł. Opinia biegłego J. W. co do istnienia spadku wartości w związku przyczynowo – skutkowym z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania była przekonująca. Sąd Rejonowy kierując się dyspozycją art. 322 k.p.c., mając na uwadze wszystkie okoliczności w sprawie i świadomość, że spadek wartości ustalony przez biegłego ma jedynie wartość orientacyjną ostatecznie przyjął wysokość szkody z tego tytułu na poziomie 58.736 zł. W konsekwencji powyższego, Sąd I instancji zasądził na rzecz powodów solidarnie kwotę 58.736 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 12 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty. O odsetkach ustawowych od zasądzonej należności głównej Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. Roszczenie o odszkodowanie jest roszczeniem bezterminowym, a zatem staje się ono wymagalne, zgodnie z regulacją zastrzeżoną w art. 455 k.c., po wezwaniu dłużnika do zapłaty. Z załączonych do pozwu dokumentów wynika, że powodowie wezwali pozwanego do zapłaty odszkodowania w piśmie z dnia 27 listopada 2013 r. precyzując, że zapłata ma nastąpić do 11 grudnia 2013 r. A skoro tak, to uznać należało, iż pozwany winien spełnić świadczenie do 11 grudnia 2013 r. i od dnia następnego pozostawał w opóźnieniu. Z uwagi na powyższe w przedmiocie roszczenia odsetkowego Sąd orzekł zgodnie z żądaniem powodów. Zgodnie z art. 363 § 2 k.c., jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili. Odsetki ustawowe gwarantują wierzycielowi waloryzację spadku siły nabywczej pieniądza, a na wysokość ustalonych odsetek ustawowych ma przede wszystkim wpływ to, że mają one pełnić także funkcję stymulującą dłużnika do spełnienia świadczenia pieniężnego. W ocenie Sądu Rejonowego, zasądzenie odsetek od dnia wyrokowania mogłoby mieć swoje uzasadnienie wówczas, gdyby między datą wymagalności świadczenia a datą wyrokowania wystąpiła znaczna zmiana wartości nieruchomości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w P. z dnia 28 listopada 2012r., (...), Legalis nr 741177, wyrok Sądu Apelacyjnego w P. z dnia 28 maja 2013 r., I ACa 412/13, Legalis nr 737384). Tego rodzaju uwarunkowania ekonomiczne nie występują jednak w realiach rozpoznawanej sprawy. Nie ma podstaw do przyjęcia, aby poziom cen nieruchomości wzrósł między lutym 2014 r. a dniem wyrokowania. O kosztach postępowania rozstrzygnięto na podstawie art. 98 k.p.c., obciążając nimi w całości pozwanego jako stronę przegrywającą i pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów referendarzowi sądowemu.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył pozwany, zaskarżając je w całości. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

- § 8 pkt. 2 uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 30 stycznia 2012 roku poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że w strefie wewnętrznej ograniczonego obszaru użytkowania ustawionego dla (...) w P. zostały ustanowione ograniczenia w użytkowaniu nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową;

- art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (dalej jako poś) przez błędną jego wykładnię, a co za tym idzie błędne zastosowanie przepisu poprzez przyjęcie, że:

a) w wyniku ustanowienia uchwałą obszaru ograniczonego użytkowania dla L. (...) - (...) doszło do ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości powodów, podczas gdy uchwała nie przewiduje żadnych ograniczeń w sposobie korzystania z nieruchomości mieszkalnych w strefie wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania;

b) spadek wartości nieruchomości powodów pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z wejściem w życie uchwały, podczas gdy takiego związku brak, skoro oddziaływanie na ich nieruchomość występowało wcześniej, a uchwała nie przewiduje żadnych ograniczeń w sposobie korzystania z nieruchomości w strefie wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania;

- art. 140 k.c. w zw. z art. 144 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że wskutek wprowadzenia uchwałą obszaru ograniczonego użytkowania dla L. (...) - (...) doszło do zawężenia granic własności powodów i tym samym ścieśnienia wyłącznego władztwa właścicieli względem nieruchomości położonej na obszarze ograniczonego użytkowania;

- art. 481 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i w skutek czego, błędne przyjęcie, że odsetki od zasądzonej kwoty powinny być liczone od dnia 12 grudnia 2013 r., tymczasem odsetki powinny zostać naliczone od dnia wyrokowania.

2. naruszenie przepisów postępowania, tj.:

- art. 236 k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie i uczynienie podstawą wyroku opinii biegłego J. W., która nie odpowiada na pytanie postawione w tezie dowodowej przez Sąd I instancji i stanowi jej bezprawną i arbitralną modyfikację prowadząc tym samym do założenia w opinii a priori, że w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania (dalej: oou) doszło do utraty wartości

- nieruchomości powodów, podczas gdy opinia biegłego miała dopiero wykazać czy do takiego spadku w ogóle doszło - co w konsekwencji miało istotny wpływ na wynik sprawy - bowiem biegły przygotował opinię pod z góry założoną tezę o utracie wartości rynkowej nieruchomości powodów, a opinia koncentruje się jedynie na oszacowaniu wielkości spadku wartości;

- art. 227 k.p.c. poprzez:

a) wydanie przez Sąd pierwszej instancji wyroku z pominięciem zgłoszonych przez pozwanego środków dowodowych, w postaci dowodu z opinii innego biegłego, którego przeprowadzenie w obliczu błędów metodologicznych opinii biegłego sądowego J. W. należy uznać za uzasadnione;

b) nieprzeprowadzenie zgłoszonych przez stronę pozwaną dowodów z opinii dr K. S. oraz dr A. B. - F., które wyraźnie wskazywały na błędy w przyjętej przez biegłego sądowego J. W. metodologii pracy;

c) pominięcie dowodu z pisma Przewodniczącego Sejmiku Województwa (...), którego przeprowadzenie, w obliczu błędów w konstrukcji modelu spadku wartości nieruchomości biegłego J. W., należy uznać za uzasadnione;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie przez Sąd granic swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji wyprowadzenie ze zgromadzonego materiału dowodowego wniosków z niego niewynikających, schematyczną i pobieżną ocenę materiału dowodowego, nierozważenie go w sposób wszechstronny, a w efekcie nieustalenie lub błędne ustalenie faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie, a ujawniające się poprzez:

a) pominięcie faktu, że to operacje w porze nocnej determinują oddziaływanie akustyczne pozwanego, albowiem zasięg OOU dostosowany jest do poziomu hałasu w porze nocnej, kiedy obowiązują zaostrzone normy,

b) pominięcie faktu, że przed wprowadzeniem OOU liczba operacji lotniczych w porze nocnej była zdecydowanie wyższa aniżeli po prowadzeniu obszaru (20 operacji lotniczych w porze nocnej w latach 2009 - 2010, a wcześniej nawet do 26 operacji w nocy), podczas gdy obecnie wykonywanych jest 12 równoważnych operacji lotniczych w porze nocnej;

c) pominięcie faktu, że sąsiedztwo lotniska miało wpływ na wartość nieruchomości przed wprowadzeniem OOU;

- art. 233 § 1 k.p.c. polegające na uznaniu przez Sąd obu opinii biegłego sądowego J. W. za jasne, rzeczowe oraz przejrzyste i uczynieniu ich podstawą ustalonego stanu faktycznego, podczas gdy opinie te nie uwzględniają istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy czynników, a także przyjmują za współczynniki wartości i parametry, które prowadzą do błędnej konstrukcji modelu różnicowania spadku wartości i dyskwalifikują wyniki uzyskiwane na jego podstawie, co czyni je nieprzydatnymi dla rozstrzygnięcia sprawy;

- art. 328 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, tj. niewskazanie w uzasadnieniu wyroku przyczyny, dla których Sąd I instancji odmówił wiarygodności mocy dowodowej dokumentów wskazanych przez pozwaną w odpowiedzi na pozew, co uniemożliwia poddanie wyroku kontroli instancyjnej;

W związku z powyższym pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie punktu 1 poprzez oddalenie powództwa oraz zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie punktu 2 poprzez zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania za drugą instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

W odpowiedzi na apelację pozwanego, powodowie wnieśli o oddalenie w całości apelacji strony pozwanej oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów dotyczących prawa materialnego (ponieważ wpływają one na zakres istotnych ustaleń faktycznych) wskazać należy, że ostatecznie ukształtowała się jednolita linia orzecznicza Sądu Najwyższego, zgodnie z którą ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, według art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska zwanej dalej p.o.ś jest także samo ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania, a w związku z ustanowieniem tego obszaru pozostaje nie tylko obniżenie wartości nieruchomości, będące następstwem ograniczeń przewidzianych bezpośrednio w treści aktu normatywnego o utworzeniu obszaru, zwłaszcza dotyczących ograniczeń zabudowy, lecz także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z tego, że wskutek wejścia w życie takiego aktu dochodzi do zawężenia granic własności (art. 140 k.c. w zw. z art. 144 k.c.) i tym samym ścieśnienia wyłącznego władztwa właściciela względem nieruchomości położnej na obszarze ograniczonego użytkowania. O ile bowiem właściciel, przed wejściem w życie aktu wprowadzającego rzeczony obszar, mógł żądać zaniechania immisji, na przykład hałasu, przekraczającej standard ochrony środowiska, o tyle, w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania, możliwości takiej został pozbawiony. Szkodą podlegającą naprawieniu, na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś., jest zatem w konsekwencji także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, iż właściciel nieruchomości będzie musiał ponosić dopuszczalne na tym obszarze immisje, na przykład hałas. Takie stanowisko przedstawił Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 21 sierpnia 2013 r. (...) i z dnia 25 maja 2012 r. (...) i stanowisko to podzielane jest przez Sąd Okręgowy przy rozpoznawaniu niniejszej sprawy. Mając na uwadze treść art. 129 p.o.ś. oraz treść zarzutów pozwanego, należy podnieść, że stanowisko to zachowuje aktualność również na gruncie przedmiotowej sprawy i nie ma żadnych podstaw ku temu aby je podważać z uwagi na okoliczność, że zostało wyrażone na tle spraw dotyczących obszaru ograniczonego użytkowania utworzonego dla innego lotniska.

Art. 129 ust. 1 p.o.ś. stanowi, że jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób, lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem, stało się niemożliwie lub istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części. Zgodnie natomiast z art. 129 ust. 2 p.o.ś., w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. W przedmiotowym postępowaniu z zebranego materiału dowodowego wynikało, że nieruchomość powodów znajduje się w obszarze ograniczonego użytkowania utworzonym dla L. (...) - (...) w strefie wewnętrznej. Stwierdzić należy, że samo usytuowanie nieruchomości powodów w obszarze organicznego użytkowania lotniska, w świetle wcześniejszych rozważań, przesądza o ograniczeniu sposobu korzystania z tej nieruchomości, a to z uwagi na zawężenie uprawnień właścicielskich, wyrażające się głównie w konieczności znoszenia ponadnormatywnego hałasu, w którym powodowie również upatrywali źródła szkody, a więc konieczności znoszenia immisji przekraczających standard jakości środowiska, którym w razie braku uchwały z 30 stycznia 2012 r., właściciel mógłby się przeciwstawić jako działaniom bezprawnym w świetle art. 174 ust. 1 ustawy. Tymczasem obszar ograniczonego użytkowania dla terenów wokół L. (...) wprowadzony został dlatego, że nie można było dotrzymać standardów emisji hałasu dla środowiska (art. 135 ustawy) i naruszenia tego standardu czy nawet ich potencjalną możliwość usankcjonował. Szkodą podlegającą naprawieniu, na podstawie art. 129 ust. 2 ustawy, jest więc w tym wypadku obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że powodowie będą musieli znosić dopuszczalne w tym obszarze immisje. Stwierdzić należy więc, że istnieje adekwatny związek przyczynowy między wprowadzeniem OOU a szkodą powstałą w mieniu powodów, która przejawia się w utracie wartości, należącej do nich nieruchomości.

Brak ograniczeń w użytkowaniu nieruchomości powodów, czy też wcześniej istniejący hałas związany z działalnością lotniska nie uzasadniają twierdzenia pozwanego, iż do spadku wartości nieruchomości powodów nie doszło na skutek wprowadzenia ograniczonego obszaru użytkowania i objęcia nieruchomości powodów strefą wewnętrzną. Zasadnie przyjął Sąd Rejonowy, iż obniżenie wartości nieruchomości powodów jest wynikiem ustalenia, że odczuwalne są negatywne oddziaływania lotniska, którym właściciele nieruchomości nie mogą się po utworzeniu strefy ograniczonego użytkowania skutecznie przeciwstawić i zmuszeni są je znosić bez prawa żądania zaniechania tych immisji. Przekłada się to z kolei na obniżenie cen tych nieruchomości, gdyż potencjalni nabywcy biorą pod uwagę, że będą zmuszeni znosić te negatywne oddziaływania, przede wszystkim zaś zwiększoną w porównaniu do innych - nie obarczonych takim sąsiedztwem - nieruchomości emisję hałasu.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił w niniejszej sprawie stan faktyczny i dokonał trafnej oceny prawnej. Zdaniem Sądu Okręgowego, skarżący nie zakwestionował skutecznie ani oceny dowodów dokonanej przez Sąd Rejonowy i jego ustaleń faktycznych, ani oceny prawnej, a jego zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego są chybione. Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, zaś na podstawie jego wyników, dokonał trafnych ustaleń faktycznych, które doprowadziły do wysnucia prawidłowych wniosków i wydania słusznego rozstrzygnięcia.

Odnosząc się do zarzutu apelacji naruszenia art. 233 k.p.c. to zdaniem Sądu Okręgowego Sąd pierwszej instancji nie naruszył zasady swobodnej oceny dowodów, wszechstronnie ocenił zebrany materiał dowodowy, zgodnie z regułami prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Ocena mocy i wiarygodności dowodów, przedstawiona w pisemnym uzasadnieniu orzeczenia, mogłaby być skutecznie podważona w postępowaniu apelacyjnym tylko wówczas, gdyby wykazano, że zawiera ona błędy logiczne, wewnętrzne sprzeczności, czy jest niepełna. Uchybień takich nie sposób się jednak dopatrzyć w pisemnych motywach zaskarżonego postanowienia. Podniesione zarzuty mogłyby być uwzględnione jedynie wówczas gdyby wykazano, że zebrane dowody w części zostały ocenione w sposób rażąco wadliwy, sprzeczny z zasadami logiki bądź doświadczenia życiowego. Tego apelujący nie dowiódł, a jego twierdzenia, że z zebranego materiału dowodowego w sprawie wynikają odmienne ustalenia niż te które poczynił Sąd I instancji są wyrazem jedynie własnej oceny dowodów i własnej wersji stanu faktycznego, korzystnej dla skarżącego, ale oderwanej od dowodów i ustaleń Sądu Rejonowego. Sąd Okręgowy dokonał własnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, wywodząc z niego zakresowo tożsame – co Sąd I instancji, wnioski. Przeszkodą do uwzględnienia roszczenia powodów nie mogła być okoliczność, że przed wprowadzeniem obszaru liczba operacji lotniczych w porze nocnej była wyższa niż obecnie, a zdaniem pozwanego właśnie te operacje determinują zasięg obszaru. Apelujący zdaje się nie dostrzegać, iż nie tylko hałas emitowany w porze nocnej wpływa na postrzeganie nieruchomości położonej w obrębie obszaru. Należy podkreślić, że oceniając zasadność roszczenia wywodzonego z artykułu 129 ustęp 1 i 2 poś, Sąd jest zobowiązany poddać całościowej analizie rozmiar ingerencji lotniska w prawo własności nieruchomości położonych w granicach obszaru. Ingerencja ta wyraża się w ograniczeniu korzystania z nieruchomości w sposób niezakłócony, wolny od immisji, przy czym ani obowiązujące normy prawne, ani względy słuszności nie pozwalają na wniosek, że ograniczenie lotów w porze nocnej może zniwelować równoległe i systematyczne zwiększanie operacji w ciągu dnia, co przecież jest niesporne. Przyjęcie przez lotnisko określonej ostatecznej liczby operacji nocnych wynika z dostosowania się do wymogów decyzji środowiskowej, jednak ograniczenie to nie zmierza do odwrócenia ogólnego, negatywnego dla nieruchomości położonych w obszarze, trendu rozwoju portu lotniczego. Samo otwarcie legalnej drogi do zwiększenia liczby operacji lotniczych, niezależnie od modyfikacji schematu lotów - tak samo jak sąsiedztwo lotniska - odstrasza więc nabywców, powodując spadek nieruchomości.

W odniesieniu do wartości nieruchomości i spadku tejże wartości Sąd poczynił ustalenia na podstawie opinii i operatu szacunkowego biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego J. W. oraz jego ustnych wyjaśnień złożonych na rozprawie w dniu 29 czerwca 2017 roku. Biegły wskazał w opinii, iż z uwagi na specyfikę faktycznego wprowadzania rzeczywistych utrudnień dla nieruchomości w określonych strefach określenie utraty wartości nieruchomości na skutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania jest zadaniem trudnym i dość skomplikowanym. Nie oznacza to jednak wbrew twierdzeniom apelującego, iż opinia jest wewnętrznie sprzeczna. Trudność ustalenia spadku wartości nieruchomości z uwagi na to, iż obniżanie się wartości nieruchomości trwa do kilkunastu lat oraz z uwagi na to, iż identyfikacja lotów jest rozłożona do roku 2034, nie oznacza, iż takie ustalenie nie jest możliwe, a w zasadzie do tego sprowadzałaby się konkluzja apelującego. W apelacji został ponownie podniesiony zarzut, iż biegły wykorzystał doświadczenia z zakresu wyceny nieruchomości położonych w ograniczonym obszarze użytkowania lotniska (...), co było niezasadne, albowiem lotnisko wojskowe ma inny charakter i usytuowane jest w innej części miasta. Biegły podczas ustnych wyjaśnień odniósł się do tej kwestii i wyraźnie wskazał, iż opinia w sprawie dotycząca utraty wartości oparta została na badaniach tylko i wyłącznie lotniska (...), a informacje poglądowe o lotnisku (...) miały charakter tylko i wyłącznie uzupełniający. Biegły sądowy wskazał na badania ankietowe przeprowadzone przez dr B. H. (2) i M. K. przeprowadzone w drugiej połowie 2006 roku w odniesieniu do określenia głównych cech niekorzystnego sąsiedztwa wpływającego na wartość nieruchomości jak również na wyniki badań uzyskane przez biegłego K. R. na skutek zastosowanej analizy statystycznej dla lotniska (...) – (...). Apelujący pominął natomiast, iż biegły dokonał analizy wyników i uznał, iż można przyjąć jako parametr średniej utraty wartości nieruchomości dla strefy zewnętrznej 5,43%, a dla strefy wewnętrznej 10,88% ( w tym miejscu nadmienić należy, iż biegły sądowy w przedmiotowej sprawie oparł się na innej metodzie, o czym Sąd wypowie się poniżej). Sąd odwoławczy zauważa nadto, iż skoro pełnomocnik pozwanego miał wątpliwości co do korzystania przez biegłego z podanych wyżej badań to winien kwestię tę wyjaśnić podczas przesłuchania biegłego. Natomiast po wyjaśnieniach biegłego, iż opinie prywatne miały charakter polemiczny oraz iż dane uzyskane w wyniku analizy statycznej dodatkowo zostały zweryfikowane poprzez porównanie z innymi opracowaniami innych biegłych, które były dokonywane w późniejszym okresie czasu i na innych próbkach oraz iż średnie parametry spadku wartości uzyskiwane w innych opracowaniach są bardzo podobne od tych, które uzyskał we własnych obliczeniach – pełnomocnik pozwanego nie zgłosił dalszych pytań do biegłego. Twierdzenia zatem o ignorowaniu badań innych rzeczoznawców przez biegłego są niezasadne, biegły analizował przeprowadzone badania i dokonał ich oceny, a co najistotniejsze oparł się na własnych badaniach.

Apelujący zarzucił, iż model zastosowany przez biegłego obarczony jest błędnymi założeniami. Zarzucił, iż błąd polega na umiejscowieniu na modelu punktów procentowych spadku wartości nieruchomości o wartościach 5,43% dla strefy zewnętrznej i 10,88% dla strefy wewnętrznej, zdaniem pozwanego model ten obarczony jest błędami statystycznymi i metodologicznymi. Sąd Okręgowy wskazuje, iż podnosząc ten zarzut apelujący pominął, iż biegły sądowy dokonał analizy wyników uzyskując powyższy rezultat, wskazał, iż można stosować dla każdej nieruchomości ten sam średni parametr spadku wartości nieruchomości, ale zdaniem biegłego powinno różnicować się te spadki w zależności od położenia w strefie według zasady, że spadki są większe dla nieruchomości położonych bliżej końca pasa startowego ( gdzie obciążenie hałasem jest większe), a mniejsze w odniesieniu do nieruchomości położonych bliżej zewnętrznej granicy danej strefy ( gdzie obciążenia hałasem są mniejsze). Apelując nie zauważył, iż biegły sądowy zastosował autorski model i zasadę różnicowania procentowych spadków wartości nieruchomości – odległości punktów charakterystycznych na najdłuższym odcinku biegnącym od końca pasa startowego zarówno w strefie wewnętrznej jak i zewnętrznej. Przy zastosowaniu tej metody opisanej na 26 do 29 opinii o zmniejszeniu wartości rynkowej nieruchomości zabudowanej położonej w P. przy ul. (...) biegły ustalił spadek na granicy zewnętrznej 7%, a na granicy wewnętrznej 3,9%. Do metody zastosowanej przez biegłego apelujący nie odniósł, iż w żaden sposób, nie zakwestionował jej. Odnośnie zaś nakładów koniecznych na zapewnieniem komfortu akustycznego to zarzuty w tym zakresie są całkowicie chybione, albowiem roszczenie obejmowało jedynie zmniejszenie wartości nieruchomości. Natomiast co do określenia wartości nieruchomości, to zauważyć należy, iż biegły przeanalizował lokalny rynek nieruchomości zabudowany budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi obejmujący takie miejscowości jak P., B., S., W., L. i L. obejmujący okres od stycznia 2014 roku do początku września 2016 roku, łącznie 69 transakcji. Na podstawie analizy tych transakcji biegły wskazał, iż w analizowanym okresie poziom średnich cen wykazywał dużą stabilność. Następnie biegły zestawił 12 transakcji ( a nie 10 jak to podał apelujący) z analizowanego obszaru. O ile pozwany miał zastrzeżenia czy to co do ilości transakcji czy innych przyjętych atrybutów winien podnieść je przed Sądem pierwszej instancji, a w szczególności wyjaśnić podczas przesłuchania biegłego, czego nie uczynił. Mając powyższe na uwadze zdaniem Sądu Okręgowego opinię biegłego sądowego uznać należy za w pełni przydatną do rozstrzygnięcia sprawy.

Skoro Sąd Rejonowy zasadnie uznał opinię biegłego rzeczoznawcy majątkowego za wiarygodną i posiadające moc dowodową, to brak jest podstaw do uznania trafności zarzutu naruszenia art. 227 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku dowodowego strony pozwanej o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego. Zarzut ten byłby trafny wyłącznie w sytuacji, gdyby wiązał się z wykazaniem przez stronę procesu wadliwości sporządzonej opinii. W apelacji nie sposób doszukać się kontrargumentów, które obalałyby dokonaną w sprawie ocenę dowodów. Dla skuteczności zarzutu nie jest wystarczające powołanie się na dokumenty złożone Sądowi wraz pismem kwestionującym opinię biegłego, skoro nie zostały one uznane za istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany, na podstawie ar. 380 k.p.c., postanowienia Sądu Rejonowego o oddaleniu wniosku dowodowego, o przeprowadzenie dowodu z kolejnych opinii biegłych sądowych.

Sąd Rejonowy trafnie wskazał, że odsetki od zasądzonej wierzytelności liczone winny być od dnia wezwania do zapłaty. Zgodnie bowiem z treścią art. 481 § 1 k.c., wierzycielowi przysługują odsetki za czas opóźnienia w spełnieniu przez dłużnika świadczenia pieniężnego. Dłużnik zaś popada w opóźnienie wówczas, gdy nie spełnia świadczenia w ustalonym terminie, co wynika z art. 476 k.c. Jeżeli termin nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania (art. 455 k.c.). Wynikające z ustawy zobowiązanie do zapłaty odszkodowania nie wynika z właściwości zobowiązania, ani nie został przez strony oznaczony. Dlatego pozwany winien spełnić świadczenie niezwłocznie po jego wezwaniu. Dlatego chybiony jest zarzut pozwanego naruszenia art. 481 § 2 k.c. w związku z art. 455 k.c. i art. 363 § 2 k.c.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. oraz art. 99 i § 10 ust. 1 pkt 1 zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, obciążając nimi pozwanego jako stronę przegrywającą. Koszty te obejmują koszty zastępstwa procesowego powodów w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 2.700 zł.

Brygida Łagodzińska Anna Paszyńska – Michałowska Krzysztof Godlewski