Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Rybniku I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2018 r. w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej w J.

przeciwko E. M. i Ł. M.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powódki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej w J. solidarnie na rzecz pozwanych E. M. i Ł. M. kwotę 2084,35 zł (dwa tysiące osiemdziesiąt cztery złote 35/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 502/18

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 28 lutego 2018 roku powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa wniosła o zasądzenie solidarnie kary umownej od pozwanych E. M. i Ł. M. odpowiadającej wysokości wynagrodzenia ustalonego przez strony w kwocie 10000 zł. W ramach prowadzonej działalności powódka zawarła z pozwanymi w dniu 13 czerwca 2016 roku umowę pośrednictwa wraz z klauzulą wyłączności na okres jednego roku. Zgodnie z postanowieniami klauzuli wyłączności pozwani pośrednio ani bezpośrednio nie mogli naruszyć wyłączności powódki oraz zobowiązali się zapłacić karę umowną w wysokości równowartości wynagrodzenia w przypadku naruszenia któregokolwiek z zastrzeżeń. Pismem z dnia 27.08.2016 roku pozwani skierowali pismo do powódki, w którym rozwiązali umowę pośrednictwa. Dnia 10.10.2016 roku pozwani zawarli umowę sprzedaży z M. F. oraz J. F..

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 12 marca 2018 roku Sąd uwzględnił roszczenie w całości.

Pozwani w sprzeciwie od nakazu zapłaty wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazali, że pozwani skutecznie odstąpili od umowy pośrednictwa, a kara umowna została zastrzeżona w sposób wadliwy. Wskazali, że w rozumieniu przepisu (...) k.c. kara umowna przewidziana w umowie pośrednictwa z powódką stanowi niedozwolone postanowienie umowne. Podnieśli również, że zgodnie z art. 27 ustawy o prawach konsumenta konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów z wyjątkiem kosztów przewidzianych w art. 33, art. 34 ust. 2 i art. 35 w/w ustawy. Umowa nie zawierała informacji, o których mowa o prawach Wskazali nadto, że umowa nie zakazywała dokonywania samodzielnej sprzedaży nieruchomości przez pozwanych bez pośrednictwa innego pośrednika. Podnieśli również, że treść klauzuli wyłączności kształtuje prawa i obowiązki pozwanych w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy.

Sąd ustalił, co następuje:

Dnia 13 czerwca 2016 roku pozwani – będący konsumentami - zatelefonowali do siedziby powódki w celu wyceny domu. Tego samego dnia przyjechała do pozwanych K. K. wraz z umową pośrednictwa nieruchomości i na miejscu w domu pozwanych zostały wypełnione puste pola umowy. Pozwani nie mieli wyboru umowy do podpisania umowy i przedstawiono im gotowy wzorzec. Nie było wzoru umowy bez klauzuli wyłączności. Podczas zawierania umowy nie zostali poinformowani o możliwości odstąpienia od umowy. Kupiec domu pozwanych J. F. dowiedział się o ofercie od nauczyciela z O., gdzie pozwana miała etat.

Dnia 13 czerwca 2016 roku powódka zawarła z pozwanymi umowę pośrednictwa w sprzedaży nieruchomości wraz z klauzulą wyłączności poza siedzibą przedsiębiorstwa. Zgodnie z postanowieniami § 2 umowy powódka zobowiązała się do prowadzenia działań marketingowych mających na celu pozyskanie nabywcy oraz pośredniczeniu w sprzedaży nieruchomości należącej do pozwanych. Zgodnie z § 4 w/w umowy za czynności pośrednictwa pozwani zobowiązani byli do zapłaty powódce kwoty 10.000 zł. W § 7 umowy pośrednictwa zawarta została klauzula wyłączności na okres od dnia 13.06.2016 roku do 13.06.2017 roku, zgodnie z którą powódka była miała być jedynym pośrednikiem w sprzedaży nieruchomości. Pozwani we wskazanym okresie nie mogli bezpośrednio ani pośrednio zawrzeć umowy, która naruszałaby wyłączność powódki.

(umowa pośrednictwa wraz z klauzulą wyłączności z dnia 13.06.2016 r. k. 7-9, przesłuchanie pozwanych k. 74-75)

15 lipca 2016 r. J. F. wpłacił na rzecz pozwanych zadatek w wysokości 10000 zł.

(potwierdzenie k. 67)

Pismem z dnia 27 sierpnia 2016 roku powodowie odstąpili od umowy z powódką wskazując, że we własnym zakresie znaleźli kupca na zakup nieruchomości.

(pismo z dnia 27.08.2016 r. k. 10)

Pozwani 10 października 2016 roku zawarli umowę sprzedaży, na podstawie której sprzedali swoją nieruchomość osobie, którą wyszukali wcześniej we własnym zakresie.

(wydruk z księgi wieczystej numer (...) k. 11-14, przesłuchanie pozwanych k. 74-75)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie powołanych dowodów z dokumentów oraz z przesłuchania pozwanych. Natomiast w zakresie zeznań świadków M. B. i K. K. Sąd nie uznał je za wiarygodne. Z treści zeznań świadka M. B. wynikało, że umowa zawarta była pomiędzy powódką w siedzibie spółki w R. przy ulicy (...). Podczas pierwszej wizyty nie poznała nazwiska pozwanych. Pierwszy raz dane pozwanych poznała z systemu. Tymczasem z treści zeznań świadka K. K., wynikało, że pozwani podpisali umowę podczas pierwszej wizyty. Po podpisaniu umowy, świadek zrobiła zdjęcia nieruchomości. Kwestionowała, że pozwani znaleźli kupca na własną rękę. Wskazała, że w kalendarzu ma wpisane dane i numer telefonu kupca, z którym później pozwani zawarli umowę sprzedaży. Z kupcem umówiona była na prezentację na termin 24 lipca 2016 roku. Zeznania te były wewnętrznie sprzecznie w zakresie kiedy M. B. miała poznać dane pozwanych. Ponadto jeżeli faktycznie J. F. był umówiony około 24 lipca 2016 r. z pośrednikiem, to całkowicie nieracjonalnym byłoby wpłacenie zaliczki na rzecz pozwanych 15 lipca 2016 r. Strona powodowa nie wykazała, aby faktycznie w notatniku K. K. była jakakolwiek adnotacja dotycząca spotkania z J. F.. Z tych przyczyn Sąd nie przyjął przedmiotowych zeznań za wiarygodne.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Bezsporne pomiędzy stronami było zawarcie umowy pośrednictwa określonej w art. 180 ust 3 ugn. Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 30.05.2014 r. (Dz. U. 2017.683 j.t) o prawach konsumenta konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów, z wyjątkiem kosztów określonych w art. 33, art. 34 ust. 2 i art. 35. Termin 14 dniowy zasadniczo wygasa po tym okresie, ma to na celu ograniczenie niepewności po stronie przedsiębiorcy, co do trwałości umowy zawartej z konsumentem. W punkcie 41 preambuły dyrektywy (...) stwierdzono, że w celu osiągnięcia pewności prawa do obliczania terminów przewidzianych w tej dyrektywie powinno mieć zastosowanie rozporządzenie 1182/71. Przyznanie konsumentom prawa odstąpienia od umów zawieranych na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa stanowi wyjątek od zasady pacta sunt servanda.

Zgodnie natomiast z art. 29 w/w ustawy, jeżeli konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie odstąpienia od umowy, prawo to wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia upływu terminu, o którym mowa w art. 27. Jest to przepis zgodny z obecnie obowiązującym prawem Unii Europejskiej, ponieważ zgodnie z art. 10 ust. 1 dyrektywy (...) termin do odstąpienia od umowy ulega przedłużeniu do 12 miesięcy, jeżeli przedsiębiorca nie udzielił konsumentowi informacji o prawie do odstąpienia od umowy, wymaganej na podstawie art. 6 ust. 1 lit. h dyrektywy. Taki wniosek potwierdza motyw 43 dyrektywy (...). Wynika z niego, że brak poinformowania konsumenta w sposób odpowiedni powinien skutkować przedłużeniem terminu do odstąpienia od umowy. Bieg terminu 14-dniowego jest liczony od dnia udzielenia konsumentowi informacji i powinien być wyznaczany zgodnie z rozporządzeniem nr 1182/71/EWG. Do zachowania przewidzianych w art. 29 terminów do odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa wystarczające jest wysłanie oświadczenia o odstąpieniu od umowy przed ich upływem. W niniejszej sprawie Sąd nie miał wątpliwości, że umowa z dnia 13 czerwca 2016 roku została zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa. Zeznania świadków M. B. i K. K. zawierały wewnętrzne sprzeczności i niedokładności. M. B. zeznała, że pierwszy raz dane poznała z systemu powódki a podczas pierwszej wizyty nie poznała nazwiska pozwanych. Świadek K. K. zeznała, że „po podpisaniu umowy zrobiła zdjęcia nieruchomości…”. Ponadto zeznała, że z klientem J. F. była umówiona na prezentację nieruchomości dnia 24 lipca 2016 roku, podczas gdy z potwierdzenia wpłaty zaliczki wynika, że dnia 10 lipca 2016 roku klient był już zdecydowany i na ten cel wpłacił zaliczkę w kwocie 10.000 zł. Sama treść umowy jest umową powielaną, drukowaną w jednakowym brzmieniu dla wszystkich klientów powódki. W treści wypełniane są jedynie puste pola, co nasuwa poważne wątpliwości co do wcześniejszej negocjacji warunków umowy oraz zastosowania § 7 umowy dotyczącej klauzuli wyłączności. Brak jest stosownych pouczeń o prawie odstąpienia od umowy, jeżeli jest zawierana poza lokalem przedsiębiorstwa. W niniejszej sprawie Sąd stwierdził, że umowa pomiędzy powódką, a pozwanymi została podpisana poza lokalem przedsiębiorstwa, wobec czego termin wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia upływu terminu, o którym mowa w art. 27 ustawy o prawach konsumenta. Strona powodowa poza zeznaniami świadków nie zaoferowała innych dowodów na potwierdzenie, że do zawarcia umowy doszło w siedzibie przedsiębiorcy, a tym samym w oparciu o treść art. 6 k.c. okoliczność ta była niewykazana przez stronę powodową. Pozwani pismem z dnia 27 sierpnia 2016 roku skutecznie wypowiedzieli umowę, bowiem nie zostali poinformowani o prawie odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od dnia podpisania umowy. Bieg terminu 14-dniowego jest liczony od dnia udzielenia konsumentowi informacji i powinien być wyznaczany zgodnie z rozporządzeniem nr 1182/71/EWG.

Co więcej nawet, gdyby przyjąć odmiennie to pozwani nie naruszyli klauzuli wyłączności określonej w § 7 umowy. Pozwani samodzielnie pozyskali klienta w osobie J. F. i bez udziału pośrednika dokonali sprzedaży nieruchomości. Pozwani nie mieli zawartej innej umowy pośrednictwa, tym samym nie doszło do naruszenia zapisów umowy. Także powódka nie wykazała, aby to faktycznie dzięki podjętym przez nią czynnościom doszło do skojarzenia kupca ze sprzedającymi. Same twierdzenia pośrednika, że był umówiony na spotkanie z kupcem nie było wystarczające do wykazania tej okoliczności. Sama treść umowy nie zakazywała samodzielnej sprzedaży, a wyłącznie korzystanie z usług innego pośrednika.

Brak było jednak podstaw do stwierdzenia, aby § 7 stanowił klauzulę abuzywną mając na uwadze, że zmierzał do zabezpieczenia uzasadnionych interesów strony powodowej, w sytuacji gdyby pozwani pomimo klauzuli wyłączności umieścili oferty także u innych pośredników. Zapis ten nie miał cech sprzecznych z dobrymi obyczajami lub rażąco naruszający interesy konsumentów.

Z tych przyczyn powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. zasądzając od powódki na rzecz pozwanych kwotę 2084,35 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na co złożyła się opłata skarbowa 34 zł, wynagrodzenie pełnomocnika według norm przepisanych 1800 zł oraz zgodnie ze spisem kosztów uzasadnione wydatki związane z dojazdem pełnomocnika w wysokości 250,35 zł (które w całości wykazano k. 71-73).

Sędzia