Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 stycznia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Częstochowie VII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Rafał Olszewski

Protokolant: Justyna Szczap

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Zawierciu Zofii Zachariasz

po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2019r.

sprawy J. S. syna J. i H. ur. (...) w Z.

oskarżonego z art. 178 a § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Zawierciu

z dnia 22 sierpnia 2018 r. , sygn. akt II K 597/18

orzeka:

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Zawierciu.

Sygn. akt VII Ka 1015/18

UZASADNIENIE

J. S. został oskarżony o to, że:

w dniu 28 sierpnia 2017 roku około godziny 05:40 w Z. na ulicy (...) w ruchu lądowym, będąc w stanie nietrzeźwości 0,40 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu kierował samochodem marki F. (...) o nr rej. (...)

tj. o czyn z art.178a §1 k.k.

Sąd Rejonowy w Zawierciu wyrokiem z dnia 22 sierpnia 2018 r. wydanym w sprawie II K 597/18:

1.  uznał oskarżonego J. S. za winnego zarzuconego mu czynu, czym wyczerpał ustawowe znamiona występku z art. 178a § 1 k.k. i za to na mocy art. 178a § 1 k.k. w zw. z art. 33 § 1 i § 3 k.k. wymierzył mu karę 100 (stu) stawek dziennych grzywny, przyjmując wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10,- zł (dziesięciu złotych),

2.  na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 (trzech) lat,

3.  na podstawie art. 63 § 4 k.k. na poczet zakazu prowadzenia pojazdów zaliczył okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 28.08.2017r. do dnia 22.08.2018r.,

4.  na podstawie art. 43a § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego świadczenie pieniężne w wysokości 5 000 zł (pięć tysięcy złotych) na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej,

5.  na podstawie art. 627 k.p.k. i art. 627 k.p.k. w zw. z art. 616 § 2 k.p.k. i art. 617 k.p.k. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty postępowania w kwocie 110 zł (sto dziesięć złotych) tytułem wydatków i 100 zł (sto złotych) tytułem opłaty.

Apelację od wyroku wywiódł osobiście oskarżony J. S., zaskarżając wyrok w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu oskarżony J. S. zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia, mający wpływ na jego treść poprzez błędne ustalenie okoliczności i motywacji oskarżonego jako nie usprawiedliwiającej kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwości i tym samym błędne ustalenie, iż nie znajdował się on w sytuacji przymusowej, co skutkowało niezasadnym niezastosowaniem dobrodziejstwa warunkowego umorzenia postępowania karnego względem oskarżonego.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uznanie, że czyn oskarżonego wyczerpuje znamiona przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. i w oparciu o art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 i 3 k.k. wniósł o warunkowe umorzenie wobec oskarżonego J. S. postępowania karnego na okres 3 lat próby i w związku z tym orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres jednego roku.

Na rozprawie 8 stycznia 2019 r. prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego okazała się zasadna, a skutkiem jej wniesienia musiało być uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Zawierciu.

Szczegółowe wskazanie powodów takiej decyzji procesowej Sądu odwoławczego poprzedzić należy jeszcze stwierdzeniem, że oskarżony choć literalnie w apelacji zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych odnośnie błędnego ustalenia okoliczności i motywacji oskarżonego, to jednocześnie, zarzucając niezasadne niezastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania, zarzucił również naruszenie norm materialnych i procesowych wyrażonych w art. 66 § 1 i 2 k.k. oraz art. 67 § 1 i 3 k.k. poprzez ich niezastosowanie (por. A. Zoll, W: W. Wróbel (red.), A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Część II. Komentarz do art. 53-116, WK, 2016, art. 66, nb. 4).

Szczegółowe przedstawienie powodów, dla których wydanie orzeczenia
o kasatoryjnym charakterze okazało się konieczne poprzedzić należy uwagą, że Sąd Rejonowy prawidłowo zrekonstruował stan faktyczny i uznał, że oskarżony wypełnił wszystkie znamiona zarzucanego mu czynu z art. 178a § 1 k.k., jak i że spełnione zostały warunki odpowiedzialności konieczne do uznania go za sprawcę przestępstwa ujęte w części ogólnej kodeksu karnego. Zatem okoliczności popełnienia przestępstwa wątpliwości nie budzą. Zwłaszcza wobec tego, że oskarżony nie kwestionował w toku całego postępowania ani swojej winy ani sprawstwa.

Nieuwzględnienie wniosku oskarżonego o odroczenie rozprawy (k. 61) stanowiło w realiach niniejszej sprawy istotne uchybienie, które doprowadziło do naruszenia prawa do obrony oskarżonego J. S.. Na kanwie niniejszej sprawy wniosek oskarżonego o odroczenie rozprawy należało uznać za usprawiedliwiony z powodu wystąpienia przyczyn niezależnych od oskarżonego, który zamierzał skorzystać z przysługujących mu uprawnień procesowych. J. S. nie mógł stawić się na termin rozprawy. Pracodawca nie udzielił oskarżonemu możliwości udziału w rozprawie z uwagi na okres urlopowy, sytuację kadrową w miejscu pracy oraz charakter wykonywanej pracy i konieczność zapewnienia zastępstwa pracowników na budowie. Oskarżony, znajdując się w stosunku podporządkowania względem pracodawcy nie miał możliwości bez swojej winy stawić się na termin rozprawy. Oskarżony we wniosku o odroczenie rozprawy wskazał, że pracodawca nie udzielił mu powyższej zgody. Oskarżony dodał, że chciał czynnie realizować swoje uprawnienia procesowe, złożyć wyjaśnienia i przedstawić dowody (k. 60). Nieuwzględnienie tego wniosku spowodowało, że oskarżony przedstawił stosowne dowody dopiero wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia od zapadłego wyroku, który to wniosek o przywrócenie terminu nota bene Sąd Rejonowy uwzględnił, uznając wskazane przez oskarżonego okoliczności jako usprawiedliwione (k. 67-68).

Z wywiedzionej przez oskarżonego apelacji wynika, że oskarżony chciał skorzystać z dobrodziejstwa instytucji warunkowego umorzenia postępowania. Oskarżony przedstawił w toku postępowania odwoławczego dowody – zaświadczenie i opinie pracodawcy, dane medyczne oskarżonego i jego rodziny. Odroczenie rozprawy pozwoliłoby oskarżonemu złożyć stosowny wniosek przed Sądem pierwszej instancji.

Na kanwie niniejszej sprawy, nie odroczenie przez Sąd Rejonowy rozprawy, pozbawiło oskarżonego możliwości realizacji jego prawa do obrony, a oskarżony zasygnalizował sądowi, że zamierza skorzystać z przysługujących mu uprawnień. Okoliczności czynu zarzucanemu oskarżonemu, wskazane także w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jak uprzednia niekaralność oskarżonego, niewielkie przekroczenie cezury oddzielającej zakwalifikowanie czynu oskarżonego jako przestępstwa zamiast wykroczenia w postaci stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu oraz warunki osobiste oskarżonego uzasadniały rozważenie przez Sąd Rejonowy ewentualnej zasadności zastosowania instytucji warunkowego umorzenia postępowania. Oskarżony przyznał się do zarzucanego mu czynu, współpracował z organami procesowymi oraz nie utrudniał postępowania, dlatego należało umożliwić oskarżonemu skorzystanie z prawa do składania wyjaśnień i wniosków dowodowych przed Sądem pierwszej instancji.

Rozpoznając sprawę ponownie Sąd Rejonowy powinien zatem dokonać wnikliwej oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu J. S. przez pryzmat oceny jej kwantyfikatorów wskazanych przez ustawodawcę w art. 115 § 2 k.k., czyli: rodzaju naruszonego dobra prawnego, charakteru naruszonego dobra prawnego, rozmiarów szkody (wyrządzonej albo grożącej), sposobu popełnienia czynu, okoliczności popełnienia czynu, wagi naruszonych przez sprawcę obowiązków, postaci zamiaru, motywacji sprawcy, rodzaju naruszonych reguł ostrożności oraz stopnia naruszenia reguł ostrożności. Odwołując się do rodzaju oraz charakteru naruszonego dobra winien Sąd I instancji wziąć pod uwagę, okoliczności wskazane przez Sąd odwoławczy w poprzednim akapicie.

Ponadto Sąd Rejonowy powinien swe rozstrzygnięcie oprzeć nadto na dowodach przedstawionych także przez oskarżonego, jak również na jego wyjaśnieniach na rozprawie głównej, jeżeli oskarżony skorzysta z prawa do składania wyjaśnień przed Sądem.

Z tych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 436 k.p.k. ograniczył rozpoznanie środka odwoławczego tylko do poszczególnych uchybień, podlegających uwzględnieniu z urzędu, albowiem rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, a rozpoznanie pozostałych uchybień byłoby przedwczesne. Podkreślić należy, że prokurator na rozprawie odwoławczej zgodził się częściowo z argumentami zawartymi w apelacji oskarżonego i wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania (k. 94v).

Mając na uwadze całość powyższych rozważań na mocy art. 437 § 2 k.p.k., Sąd Okręgowy zaskarżony wyrok uchylił i sprawę przekazał Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, albowiem należało przeprowadzić przewód sądowy na nowo w całości, jak również należało zapewnić oskarżonemu prawo do dwuinstancyjnego postępowania sądowego także w zakresie jego wniosków co do sposobu zakończenia postępowania karnego w niniejszej sprawie.