Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Trzeja-Wagner

Sędziowie: SO Kazimierz Cieślikowski

SO Krzysztof Ficek (spr.)

Protokolant: Igor Ekert

przy udziale Sabiny Konicz Prokuratora Prokuratury Rejonowej w T.

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2018 r.

sprawy skazanego J. C. ur. (...) w T.

syna S. i T.

w przedmiocie wydania wyroku łącznego

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach

z dnia 24 kwietnia 2018 r. sygnatura akt VI K 809/17

na mocy art. 437 § 1 kpk, art. 624 § 1 kpk

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zwalnia skazanego od zapłaty kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając wydatkami Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 603/18

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach wyrokiem łącznym z dnia 24 kwietnia 2018 roku sygn. akt VI K 809/17 na podstawie art.85 § 1 i 2 kk i art.86 § 1 kk połączył skazanemu J. C. kary pozbawienia wolności orzeczone prawomocnymi wyrokami Sądu Rejonowego w tarnowskich Górach:

⚫

z dnia 25 czerwca 2012 roku sygn. akt II K 212/12,

⚫

z dnia 22 lutego 2013 roku sygn. akt VI K 1368/12,

⚫

z dnia 11 lipca 2017 roku sygn. akt VI K 258/17,

i wymierzył mu karę łączną 3 lat pozbawienia wolności.

Na poczet tej kary zaliczył skazanemu okresy kar dotychczas odbytych w sprawach podlegających łączeniu oraz okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie VI K 1368/12 od dnia 24 października 2012 roku godz.18:00 do dnia 25 października 2012 roku godz.13:00 (jeden dzień) oraz 9 dni za uiszczoną grzywnę. Ustalił też, że pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w połączonych wyrokach podlegają odrębnemu wykonaniu. Skazanego zwolnił od ponoszenia kosztów sądowych.

Od tego wyroku apelację wywiódł obrońca skazanego. Orzeczenie Sądu I instancji zaskarżył w części, co do orzeczonej względem skazanego kary łącznej, jej wymiaru. Zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, a polegający na pominięciu okoliczności przemawiających za orzeczeniem względem skazanego kary łącznej z zastosowaniem pełnej absorpcji, a w szczególności dotychczasowego przebiegu procesu resocjalizacji, obecnie prezentowanej postawy przez skazanego oraz podjętych przez niego działań terapeutycznych skutkujących zmianą zachowania.

Nadto z najdalej posuniętej ostrożności procesowej, a także na wypadek nieuwzględnienia wyżej wskazanego zarzutu, przedmiotowemu orzeczeniu zarzucił niewspółmierność (surowość) orzeczonej kary w stosunku do stopnia winy, motywacji i sposobu zachowania się skazanego, jak i do jego właściwości i warunków osobistych poprzez niezastosowanie okoliczności przemawiających za zastosowaniem zasady pełnej absorpcji, tj. przy zastosowaniu wadliwych kryteriów jej wymiaru.

Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie skazanemu kary łącznej pozbawienia wolności przy zastosowaniu reguły absorpcji, alternatywnie o uchylenie orzeczenia w zaskarżonej części oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Względnie o zmianę wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary w niższym jej wymiarze.

Sąd Okręgowy stwierdził, co następuje :

Apelacja obrońcy nie zasługiwała na uwzględnienie.

Poza sporem jest, że w sytuacji skazanego możliwe do połączenia były trzy kary pozbawienia wolności z wyroków Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach o sygnaturach II K 212/12, VI K 1368/12 i VI K 258/17. Nie zostało także zakwestionowane prawidłowe ustalenie Sądu I instancji, że należało w sprawie zastosować przepisy Kodeksu karnego w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 roku. Wcześniejsze przepisy nie są bowiem dla skazanego korzystniejsze.

Obrońca domaga się wobec skazanego kary łącznej 2 lat pozbawienia wolności, czyli orzeczonej z zastosowaniem reguły absorpcji. Żądanie to jest nieuzasadnione, bowiem skarżący w apelacji skupił się wyłącznie na fragmencie okoliczności decydujących o wymiarze kary łącznej, oczywiście korzystnych dla J. C., a mianowicie zachowaniu skazanego w trakcie pobytu w zakładzie karnym.

Zgodnie z art.85a kk orzekając karę łączną, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Oznacza to, że nie ma racji skarżący, że jedynym podstawowym celem kary, w szczególności pozbawienia wolności, jest wzbudzenie w skazanym poczucia odpowiedzialności, potrzeby przestrzegania porządku prawnego i tym samym powstrzymywanie się od powrotu do przestępstwa. W świetle przywołanego przepisu sąd orzekając karę łączną musi również uwzględniać względy prewencji ogólnej, czyli pamiętać także o kształtowaniu świadomości prawnej społeczeństwa.

Nie jest ważki argument obrony, że kara łączna stanowi swoiste podsumowanie działalności przestępczej konkretnego sprawcy. Twierdzenie to mogłoby mieć istotne znaczenie dla sytuacji skazanego, gdyby chodziło o jego pierwszy pobyt w warunkach izolacji. Obecnie w zakładzie karnym skazany przebywa od 3 marca 2017 roku. Wcześniej odbywał karę 3 miesięcy pozbawienia wolności pomiędzy grudniem 2012 roku a marcem 2013 roku, co jednak nie powstrzymało go od popełniania kolejnych przestępstw po opuszczeniu zakładu karnego (np. sprawy VI K 258/17, II K 1294/13). Jest zatem J. C. osobą wiele razy karaną, zaś kara łączna nie może premiować sprawcę większej ilości przestępstw.

Orzeczona przez Sąd I instancji kara łączna 3 lat pozbawienia wolności jest rozstrzygnięciem wyważonym. Należycie uwzględnia wszystkie okoliczności sprawy. Nie tylko te dla niego niewątpliwie korzystne, ale również negatywne. Z jednej strony uwzględnia okoliczności dotyczące przebiegu resocjalizacji skazanego (pozytywna prognoza penitencjarna, nagrody regulaminowe, brak kar dyscyplinarnych, niesprawianie żadnych problemów wychowawczych, odbywanie kary w systemie programowego oddziaływania, udział w programach reedukacyjnych i terapii, i to z własnej inicjatywy), a z drugiej wielość przestępstw popełnionych przez młodego człowieka w ciągu kilku lat i brak efektów jego wcześniejszego pobytu w zakładzie karnym po odzyskaniu wolności. Nie usprawiedliwia skazanego popełnianie przestępstw w związku z nadużywaniem alkoholu, środków odurzających czy przebywanie w niewłaściwym towarzystwie.

Pamiętać trzeba, że na gruncie art.85a kk nie jest wykluczone uwzględnianie innych niż wymienione w tym przepisie dyrektyw wymiaru kary, w tym dyrektyw bardziej szczegółowych, jak np. dyrektywa bliskości czasowej popełnionych przestępstw czy wskazująca na ich liczbę, dyrektywa rodzaju naruszonego dobra, dyrektywa rodzaju i formy winy oraz motywacji sprawcy (Mozgawa Marek (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2018). Brak jest w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku rozważań w tym względzie. Pomija to także skarżący. Dlatego musiał przywołać je Sąd odwoławczy. Połączeniu podlegają kary pozbawienia wolności za przestępstwa popełnione od siebie w znacznej odległości czasowej. Czynu ze sprawy VI K 1368/12 skazany dopuścił się w lutym 2011 roku, ze sprawy II K 212/12 dnia 5 stycznia 2012 roku, a ze sprawy VI K 258/17 w dniu 8 marca 2014 roku. Każde z tych przestępstw godziło w inne dobro prawne (przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości oraz z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii). Wynika z tego, że pomiędzy przestępstwami nie ma bliskiej więzi czasowej, ani nie godziły one w tożsame dobra chronione prawem. Jest to zatem przesłanka dla skazanego niekorzystna. Obecna postawa skazanego jest chwalebna, ale wymaga utrwalenia, tym bardziej, że jak podał w apelacji obrońca, skazany rozpoczął terapię odwykową, co ma zaradzić głównemu powodowi wchodzenia przez J. C. w konflikt z prawem.

Przypomnieć trzeba jednolite stanowisko judykatury, że jakkolwiek - zgodnie z art. 86 § 1 kk - przy orzekaniu kary łącznej możliwe jest zastosowanie zarówno zasady pełnej absorpcji, jak i zasady pełnej kumulacji, to jednak należy pamiętać, że zastosowanie każdej z tych zasad jest rozstrzygnięciem skrajnym, które może być stosowane wyjątkowo i wymaga wnikliwego umotywowania w uzasadnieniu wyroku (tak m.in. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 25 czerwca 2015 roku sygn. akt II AKa 102/15).

W okolicznościach sprawy nie ma powodów do zastosowania zasady absorpcji, a są argumenty, które nakazują uznać karę łączna 3 lat pozbawienia wolności za spełniającą wszystkie dyrektywy wymiaru kary łącznej. Popełnione czyny nie pozostają ze sobą w związku przedmiotowym, podmiotowym i czasowym, zachodzą zaś po stronie skazanego pozytywne okoliczności związane z zachowaniem podczas odbywania kary pozbawienia wolności. Również kara łączna 3 lat pozbawienia wolności umożliwi skazanemu kontynuację trwającego procesu resocjalizacyjnego. Nad wyraz optymistyczne jest stanowisko obrony, że w sytuacji skazanego podstawowe cele kary zostały w znacznym stopniu względem niego już zrealizowane.

Sąd odwoławczy nie uznał także kary łącznej 3 lat pozbawienia wolności za rażąco surową, niewspółmierną z punktu widzenia celów jakie powinna spełniać. Kara łączna pozbawienia wolności orzeczona na zasadzie asperacji uwzględnia wszystkie okoliczności przemawiające na korzyść skazanego. Na niekorzyść J. C. poczytano okoliczności, które mają taką wymowę. Nadto obu tym grupom nadano właściwą wagę i znaczenie. Nie uchybił zatem Sąd Rejonowy dyrektywom wymiaru kary. Nie było podstaw do zastosowania reguły asperacji w sposób zbliżający karę do ustawowego minimum.

Prawidłowe jest również rozstrzygnięcie o zaliczeniu na poczet kary łącznej okresów rzeczywistego pozbawienia wolności skazanego.

Z tych powodów Sąd Okręgowy zaskarżony wyrok utrzymał w mocy. Skazanego, który jest pozbawiony wolności i w zakładzie karnym pracuje nieodpłatnie (tak opinia o skazanym k.20), zwolnił od ponoszenia wydatków za II instancję, obciążając nimi Skarb Państwa.

Po wydaniu wyroku przez Sąd Rejonowy w karcie karnej skazanego pojawiło się nowe skazanie za czyn z art.209 § 1a kk. Wyrok Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach z dnia 4 września 2018 roku (II K 520/18). Nie było podstaw, by z tego powodu uchylić rozstrzygnięcie Sądu I instancji, które zapadło przy uwzględnieniu wszystkich skazań J. C. w dacie wyrokowania. Obecnie natomiast konieczne będzie rozważenie wszczęcia nowego postępowania o wyrok łączny.