Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2019 r.

Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie V Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący SSR Daria Wojciechowska

Protokolant: Milena Oszkiel

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2019 r.

sprawy E. S. c. A. i I. ur. (...) w S.,

obwinionej o to że:

W piśmie z dnia 20 grudnia 2017 r., będąc właścicielem samochodu marki A. o nr rej. (...), wbrew obowiązkowi na żądanie Straży Miejskiej nie wskazała komu powierzyła pojazd do kierowania lub używania w dniu 05 października 2017 r. ok. godz. 15:30

tj. za wykroczenie z art. 96 § 3 KW w związku z art. 78 ust. 4 Ustawy z dnia 20.06.1997 Prawo o ruchu drogowym Dz. U. Nr 108 poz. 908 z późn. zm.

orzeka

I.  Obwinioną E. S. uznaje za winną popełnienia zarzucanego jej czynu i za to na podstawie art. 96 § 3 kw skazuje ją i wymierza jej karę grzywny w wysokości 200 (dwieście) złotych.

II.  Zasądza od obwinionej 30 (trzydzieści) złotych tytułem opłaty, obciąża ją kosztami postępowania w sprawie w kwocie 100 (sto) złotych.

III.  Zasądza od obwinionej na rzecz (...) W. kwotę 20 zł. tytułem zryczałtowanych wydatków poniesionych w toku czynności wyjaśniających

Sygn. akt V W 3890/18

UZASADNIENIE

Na podstawie zgromadzonego i ujawnionego w toku rozprawy głównej materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strażnik miejski B. S. w dniu 5 października 2017 r. ok. godz. 15.30 w W. przy ul. (...) ujawniła wykroczenie drogowe z art. 92 § 1 kw popełnione przez kierującego pojazdem marki A. o numerze rejestracyjnym (...), polegające na niezastosowaniu się do znaku drogowego B-36 „zakaz zatrzymywania się” ( notatka urzędowa – k. 1, zdjęcia – k. 2).

W związku z powyższym, Straż Miejska podjęła czynności wyjaśniające, które wykazały, iż właścicielem pojazdu jest E. S.. Straż Miejska wezwała właściciela pojazdu za pośrednictwem poczty, do wskazania, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, zaznaczając, że kierującego pojazdem należy wskazać poprzez wypełnienie, podpisanie i dostarczenie do Straży Miejskiej części B załącznika w terminie 7 dni od otrzymania wezwania. Straż Miejska jednocześnie poinformowała E. S., że w przypadku, gdy nie dopełni obowiązku określonego w art. 78 ust. 4, 5 ustawy Prawo o ruchu drogowym, tj. nie wskaże komu powierzyła pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, popełni wykroczenie określone w art. 96 § 3 Kodeksu Wykroczeń i wówczas Straż Miejska zakończy prowadzone czynności wyjaśniające w sprawie poprzez skierowanie wniosku o ukaranie do sądu. E. S. poinformowano także, iż zakończenie prowadzonych czynności wyjaśniających w sprawie może nastąpić również poprzez wyrażenie zgody na przyjęcie mandatu karnego kredytowanego w wysokości 100 zł po uprzednim wypełnieniu, podpisaniu i odesłaniu załączonego oświadczenia, zawartego w części C załącznika (pismo – k. 3).

Przedmiotowe wezwanie E. S. odebrała osobiście w dniu 31 października 2017 r. (zwrotne potwierdzenie odbioru – k.4)

E. S. nie wypełniła żadnego z przesłanych przez Straż Miejską załączników i w dniu 7 listopada 2017 r. nadesłała do Straży Miejskiej pismo, w którym wskazała, iż krótkie zatrzymanie przy ul. (...) w W. w dniu 5 października 2017 r. spowodowane było koniecznością udzielenia pomocy chorej osobie, która mieszka w sąsiednim budynku. Nadto wniosła o odstąpienie od procedury kierowania sprawy na drogę sądową oraz od nałożenia na nią mandatu karnego (pismo – k. 5). Następnie pismem z dnia 6 listopada 2017 r. Straż Miejska wezwała E. S. do osobistego stawiennictwa w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania w siedzibie Straży Miejskiej przy ul. (...) w charakterze osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia z art. 92 § 1 kw. Jednocześnie poinformowaną ją, iż istnieje możliwość zakończenia prowadzonych czynności w sprawie, poprzez wyrażenie zgody na przyjęcie mandatu karnego kredytowanego w wysokości 100 zł, po uprzednim wypełnieniu, podpisaniu i odesłaniu załączonego oświadczenia, zawartego w części A (pismo – k. 6). Następnie E. S. w piśmie z dnia 30 listopada 2017 r. skierowanym do Komendanta Straży Miejskiej (...) W. wniosła o umorzenie postępowania mandatowego (pismo – k. 8).

Pismem z dnia 12 grudnia 2017 r. Straż Miejska po raz kolejny wezwała E. S. do osobistego stawiennictwa w siedzibie (...) przy ul. (...) w charakterze osoby podejrzanej (pismo – k. 13). W odpowiedzi na ww. wezwanie E. S. odwołała swoje wyjaśnienia zawarte w poprzednich pismach, wskazując, iż w dniu 5 października 2017 r. ok. godziny 15.30 była w innym miejscu i nie korzystała w tym czasie z samochodu. Wyjaśniła nadto, iż nie jest w stanie jednoznacznie wskazać osoby, która tego dnia użytkowała jej samochód (pismo – k. 15).

Wobec powyższego, Straż Miejska skierowała do Sądu wniosek o ukaranie E. S. za wykroczenie z art. 96 § 3 kw. Wyrokiem nakazowym z dnia 26 października 2018 r. obwiniona została uznana za winną popełnienia zarzucanego jej czynu. Od tego wyroku sprzeciw wniosła obwiniona, wnosząc o umorzenie postępowania, względnie o uniewinnienie. Zarzuciła, że jej wina nie została udowodniona.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: dokumentów w postaci: notatki strażnika miejskiego (k. 1), zdjęć (k. 2), wezwania (k. 3), zwrotnego potwierdzenia odbioru (k.4), pism obwinionej (k. 5, 8-12, 15, 26-29), które to dokumenty wobec braku przeciwdowodów i braku kwestionowania ich przez strony, Sąd ocenił jako odpowiadające prawdzie.

Sąd zważył, co następuje:

Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do uznania, że E. S. swoim zachowaniem wypełniła ustawowe znamiona zarzucanego jej wykroczenia. Obwiniona na rozprawie w dniu 20 lutego 2019 r. nie przyznała się do zarzucanego jej czynu, wskazując, iż z jej samochodu korzysta wiele innych osób i nie wie, kto tego dnia mógł go użytkować. Zarówno te wyjaśnienia, jak i okoliczności przywołane przez obwinioną w piśmie z dnia 20 grudnia 2017 r. oraz w sprzeciwie od wyroku nakazowego, nie powodują braku wyczerpania znamion zarzucanego jej wykroczenia i nie mogą zatem prowadzić do wykluczenia jej odpowiedzialności. Wyjaśnienia obwinionej stanowią jedynie rezultat braku dostatecznej refleksji nad zakresem obowiązku ciążącego na właścicielu pojazdu z mocy art. 96 § 3 kw i art. 78 ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym.

Zgodnie z art. 96 § 3 kw, karze grzywny podlega ten, kto wbrew obowiązkowi nie wskaże na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Wykroczenie określone w art. 96 § 3 kw. ma na celu zatem m.in. ustalenie kierującego pojazdem w razie popełnienia przestępstwa lub popełnienia wykroczenia z udziałem tego pojazdu. Przepis ten odnosi się wprost do obowiązku wynikającego z art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym, zgodnie z którym właściciel lub posiadacz pojazdu jest obowiązany wskazać na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, chyba że pojazd został użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec.

W niniejszej sprawie do obwinionej E. S. w dniu 23 października 2017 r. skierowane zostało wezwanie, w którym pouczono ją o treści art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Nadto wezwaną obwinioną do pisemnego wskazania, w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania, danych osoby, której powierzyła pojazd do kierowania lub używania w dniu 5 października 2017 r. ok. godz. 15.30. Wezwanie to obwiniona odebrała osobiście w dniu 31 października 2017 r., co potwierdziła własnoręcznym podpisem. Należy zaznaczyć, iż jak słusznie podkreśla się w doktrynie, sytuacja, w której osoba osobiście zobowiązana odebrała kierowane do niej pismo uprawnionego organu i nie udzieliła na nie właściwej odpowiedzi lub w ogóle jej zaniechała, przesądza o wypełnieniu przez taką osobę znamion wykroczenia stypizowanego w art. 96 § 3 kw. ( por. W. Jankowski [w:] Grzegorczyk T. (red.), Jankowski W., Zbrojewska M., Kodeks wykroczeń. Komentarz, Wolters Kluwer 2013). W takim przypadku niewskazaniem będzie przede wszystkim udzielenie odpowiedzi negatywnej, np. w przypadku, gdy osoba zobowiązana nie wskaże żadnej osoby ale, niewskazaniem będzie również zaniechanie udzielenia odpowiedzi na powyższe pytanie. Zdaniem Sądu, ustawodawca przewidział bowiem możliwość niewskazania wbrew obowiązkowi przez zobowiązanego osoby kierującej lub używającej dany pojazd w oznaczonym czasie jedynie pod warunkiem wykazania, że pojazd ten został użyty - po pierwsze wbrew woli i wiedzy ww., po drugie przez nieznaną osobę, po trzecie ww. nie mógł temu zapobiec. Warunki te jednocześnie muszą zostać spełnione łącznie.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego bezsprzecznie wynika, że obwiniona nie wywiązała się z nałożonego na nią obowiązku. Należy wskazać, iż E. S. w piśmie z dnia 7 listopada 2017 r. i 30 listopada 2017 r. poinformowała, iż to ona tego dnia użytkowała pojazd. Następnie zaś w piśmie z dnia 20 grudnia 2017 r., w sprzeciwie od wyroku nakazowego oraz składając wyjaśnienia przed Sądem obwiniona wskazywała, iż nie wie kto tego dnia korzystał z jej samochodu.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, że w dniu 5 października 2017 r. ok. godz. 15:30 w W. przy ul. (...) strażnik miejski ujawnił wykroczenie drogowe popełnione przez kierującego pojazdem marki A. o nr rej. (...). Świadczy o tym notatka urzędowa oraz sporządzone przez strażnika miejskiego zdjęcia, dokumentujące powyższe zdarzenie. Bezsporne jest również, że obwiniona została skutecznie wezwana przez Straż Miejską do udzielenia informacji o osobie, której powierzony został ww. pojazd do kierowania lub używania w tym czasie i osobiście odebrała w dniu 31 października 2017 r. wezwanie, do wskazania konkretnej osoby.

W odniesieniu do podnoszonych przez obwinioną zarzutów co do treści samego wezwania, warto podkreślić, iż organ nie zwraca się z zapytaniem o wskazanie osoby, która popełniła wykroczenie – zwraca się wyłącznie o wskazanie osoby, której pojazd został powierzony do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Wskazanie osoby, której został powierzony pojazd do używania lub kierowania nie jest zatem w żadnym razie tożsame z oskarżeniem tej osoby o popełnienie czynu zabronionego. Norma prawna zawarta w art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym przewiduje możliwość uchylenia się od obowiązku wskazania na żądanie uprawnionego organu komu został powierzony pojazd do używania lub kierowania w oznaczonym czasie jedynie w sytuacji, gdy pojazd został użyty wbrew woli tej osoby i jej wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mogła ta osoba zapobiec. Wyjaśnienia obwinionej obrazują jednocześnie, że nie wystąpiły w sprawie warunki, na podstawie których mogłaby się ona uchylić od obowiązku odpowiedzi na temat danych osoby, której powierzyła pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Jeszcze raz wypada zaznaczyć, że udzielenie informacji Straży Miejskiej na temat tego komu pojazd został powierzony, nie jest równoznaczne ze wskazaniem przez właściciela, że to ta osoba popełniła wykroczenie - osoba, której pojazd powierzono, może przecież na przykład bez zgody lub wiedzy właściciela powierzyć ten pojazd jeszcze komuś innemu. Organ zaś nie zwrócił się do obwinionej z zapytaniem o wskazanie osoby, która popełniła wykroczenie – lecz wyłącznie o wskazanie osoby, której pojazd został powierzony do kierowania lub używania w oznaczonym czasie.

W zakresie możliwości wystąpienia przez Straż Miejską z wnioskiem o ukaranie, należy zauważyć, że obwiniona błędnie stawia zarzut, jakoby Straż Miejska przed skierowaniem wniosku o ukaranie nie ujawniła faktu popełnienia wykroczenia i jego sprawcy. Popełnienie wykroczenia z art. 96 § 3 kw. następuje w momencie upływu 7-dniowego terminu do wskazania informacji organowi. W niniejszej sprawie, Straż Miejska skierowała wniosek o ukaranie po upływie 7 dni od doręczenia obwinionej wezwania, jak również po tym, jak otrzymała od E. S. pismo, w którym odmówiła ona wskazania żądanych informacji.

Chybiony jest również zarzut rzekomego pomieszania ról procesowych. Zwracając się o wskazanie danych osoby, której pojazd w oznaczonym czasie został powierzony do używania lub kierowania, Straż Miejska realizowała uprawnienie z art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym, nie wzywała właściciela pojazdu ani jako świadka ani jako obwinionego, a zatem prawo do odmowy złożenia wyjaśnień nie obejmowało zaistniałej sytuacji.

W sprawie niniejszej na obwinionej, jako użytkowniku pojazdu, ciążył obowiązek w zakresie uregulowanym w art. 96 § 3 kw i w art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym, by mógł zgodnie z ustawą zrealizować obowiązek udzielenia informacji organowi. Oznacza to, że osoba zobowiązana wobec organu ma obowiązek posiadania danych na temat tego, kto użytkował jej pojazd i czynić to może w sposób dla siebie dogodny i przez siebie obrany, np. poprzez zwykłe – zapamiętywanie tych faktów, bądź jeśli osoba nie przechowuje w pamięci takich danych np. poprzez powierzenie ewidencjonowania takich zdarzeń innym osobom, tak by zgodnie z ustawą móc efektywnie wywiązać się z obowiązku wobec organu, w sytuacji zwrócenia się o takie dane przez organ zgodnie z art. 96 § 3 kw. Wykroczenie (zgodnie z art. 6 § 1 kw) można popełnić nie tylko w zamiarze bezpośrednim ale także ewentualnym, tzn. przewidując możliwość popełnienia wykroczenia godzić się na to. Zatem, obwiniona jako użytkownik pojazdu, podając, że nie może i nie jest w stanie pamiętać, komu powierzyła pojazd, a jednocześnie nie zabezpieczając sobie danych na temat tego komu faktycznie pojazd przekazała, tym samym biorąc pod uwagę istnienie ustawowego obowiązku określonego w art. 96 § 3 kw, przewidywała możliwość popełnienia tego wykroczenia tzn. godziła się na jego popełnienie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał obwinioną E. S. za winną popełnienia zarzucanego jej wykroczenia z art. 96 § 3 kw. Obwiniona jest osoba dorosłą, w pełni poczytalną, nie zachodziła żadna okoliczność wyłączająca jej winę.

Ustalając wymiar kary, Sąd kierował się dyrektywami wymiaru kary z art. 33 kw., a zatem pod uwagę brał stopień społecznej szkodliwości czynu i cele kary w zakresie społecznego oddziaływania, a także cele zapobiegawcze i wychowawcze. Wykroczenie wskazane w art. 96 § 3 kw. zagrożone jest karą grzywny. Sąd ocenił, że orzeczona wobec obwinionej kara grzywny w wysokości 200 zł jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości czynu obwinionej. Zdaniem Sądu taki wymiar kary zrealizuje cele prewencji indywidualnej, która ma za zadanie przede wszystkim przeciwdziałanie tego typu zachowaniom w przyszłości, jak i prewencji generalnej, której zadaniem jest kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa i utrwalanie prawidłowych postaw wobec prawa.

Mając na uwadze zasadę, iż to obwiniony w wypadku przypisania mu odpowiedzialności winien ponosić ciężar materialny prowadzonego postępowania, Sąd zasądził od obwinionej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 30 złotych tytułem opłaty oraz kwotę 100 złotych tytułem kosztów postępowania, a także zasądził od obwinionej na rzecz (...) W. kwotę 20 zł tytułem zryczałtowanych wydatków poniesionych w toku czynności wyjaśniających.

Z tych względów orzeczono, jak w sentencji wyroku.