Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Remigiusz Pawłowski

protokolant: p.o. protokolant sądowy Zuzanna Poźniak

po rozpoznaniu dnia 15 marca 2019 r.

sprawy J. K., syna J. i J., ur. (...) w W.

obwinionego z art.10 ust. 2 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku
w gminach z dnia 13.09.1996 r. ;

art.10 ust. 2a w zw. z art. 5 ust. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13.09.1996 r. w zw. z §2 pkt 1 uchwały nr XIV/292/2015 Rady Miasta (...) W.
z dnia 9.07.2015 r. w sprawie uchwalenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie (...) W.;

art.10 ust. 2 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13.09.1996 r. ;

na skutek apelacji wniesionej przez obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

z dnia 22 maja 2018 r. sygn. akt III W 44/18

I.  zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:

1.  uchyla karę grzywny;

2.  uniewinnia obwinionego od wykroczenia opisanego w punkcie 3 komparycji wyroku, kwalifikowanego z art. 10 Ust. 2 w zw. z art. 6 Ust. 1 pkt. 1 Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13.09.1996 r.;

3.  na podstawie art. 9 § 2 kw wymierza obwinionemu za czyny opisane w punkcie 1 i 2 komparycji wyroku karę grzywny w wysokości 100 zł (sto złotych);

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zwalnia obwinionego od ponoszenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym .

VI Ka 1090/18

UZASADNIENIE

Apelacja obwinionego jest zasadna tylko w takim zakresie, w jakim wskazuje na obrazę prawa materialnego, w części skazującej go za wykroczenie z art. 10 ust 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13 września 1996r. (zwanej dalej ustawą), polegające na nie posiadaniu w określonym miejscu i czasie wymaganych umów i dowodów opłat za odbiór i wywóz nieczystości ciekłych. W tym zakresie Sąd prawidłowo ustalił stan faktyczny, czego zresztą nie kwestionował obwiniony, bowiem mimo oprowadzania nieczystości płynnych w sposób przewidziany prawem, nie posiadał żadnych potwierdzających tę okoliczność dokumentów, choć art. 6 ust 1 ustawy zobowiązuje do posiadania stosownej pisemnej umowy z podmiotami uprawnionymi do świadczenia usług asenizacyjnych.

Rzecz jednak w tym, że wskazany art. 10 ust 2 ustawy penalizuje jedynie zaniechanie wykonywania obowiązków wymienionych w art. 5 ust 1 ustawy, w szczególności pkt 3b, nie zaś 6 ust 1 pkt 1 ustawy, jak wskazano we wniosku o ukaranie, a dalej w wyroku. Czym innym jest pozbywanie się zebranych na nieruchomości nieczystości ciekłych w sposób niezgodny z ustawą, czego obwinionemu w ogóle nie zarzucono, ale czego również nie udało się zebranym materiałem udowodnić, a czym innym brak wymaganych na okoliczność wybierania nieczystości dokumentów. Obie sytuacje mogą istnieć niezależnie od siebie, lecz tylko pierwsza z nich jest wykroczeniem. Skoro zatem przypisano obwinionemu zachowanie, które nie wyczerpuje znamion penalizowanych przez ustawę, wyrok należało w tym zakresie zmienić, a J. K. od czynu opisanego w pkt 3 komparycji wyroku uniewinnić.

W pozostałej części, co do ustaleń faktycznych, oceny prawnej i przyjętych kwalifikacji przypisanych wykroczeń wyrok jest prawidłowy, zaś podjęta w apelacji krytyka ma polemiczny charakter. Podniesione zarzuty nie zawierają takich argumentów, które w omawianym zakresie winny skutkować zmianą zaskarżonego orzeczenia lub jego uchylenie. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że ustawa nie wymaga do stosowania zawartych w niej regulacji odnoszących się do usuwania odpadów, by dana nieruchomość była oddana do użytkowania. Istota ochrony środowiska i zachowania porządku oraz czystości wiąże się z zapobieganiem gromadzenia odpadów, co wynikać ma z użytkowania nieruchomości, a nie jej zamieszkiwaniem. Orzecznictwo NSA wskazuje przy tym, że „pojęcie: "nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy", w kontekście konieczności zorganizowania odbioru odpadów komunalnych, należy wiązać z faktycznym jej zamieszkiwaniem, a nie odwoływać się do wąskiego rozumienia terminu "zamieszkiwania", jakie przypisuje się mu na gruncie Kodeksu cywilnego. Niewątpliwie spod takiego cywilistycznego rozumienia terminu "zamieszkiwania" wymykają się nieruchomości zamieszkałe nieregularnie, sezonowo, czy nieruchomości zabudowane obiektami letniskowymi. Stylizacja normatywna art. 6c ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1399) prowadzi do wniosku, że zamiarem ustawodawcy nie było utożsamianie nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy, wyłącznie z nieruchomościami zamieszkałymi stale. Chodzi o to, aby wszystkie nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, choćby robili to nieregularnie, wchodziły w zakres abstrakcyjnego pojęcia "nieruchomości zamieszkanych", w przeciwieństwie do tych, na których nie mieszkają mieszkańcy, a powstają odpady komunalne. Wytwarzać odpady komunalne mogą zarówno stali mieszkańcy gminy, jak i osoby przebywające na jej terenie tymczasowo, czy nieregularnie.” (wyrok z dnia 14.02.2017r. II OSK 1418/15, a także wyrok WSA w Krakowie z 5.04.2018r. I SA/Kr 122/18). Nie ulega wątpliwości, że obwiniony korzystając z rzeczonej nieruchomości kilka razy w tygodniu spełniał kryteria zamieszkiwania, o jakim mowa w powyższych orzeczeniach i ustawa ma do niego zastosowanie.

Nie można podzielić również stanowiska, że skoro rada gminy podjęła uchwałę o przejęciu obowiązku odbioru odpadów komunalnych za ustaloną opłatą, to nie ma zastosowania art. 5 ust 1 pkt 1 ustawy i właściciel nieruchomości nie tylko nie ma obowiązku wyposażenia nieruchomości w pojemniki służące do odbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywania tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, ale nie ma również żadnych innych powinności. Nie budzi wątpliwości, że dla wywiązania się w tym zakresie ze swoich obowiązków gmina musi w pierwszej kolejności otrzymać od właściciela stosowną deklarację, o jakiej mowa w art. 6m ustawy. Obowiązek jej złożenia powstaje w ciągu 14 dni od zamieszkania danej nieruchomości, przy czym, jak wyżej wskazano, owo zamieszkiwanie ma szerszy charakter, niż rozumiane przez pryzmat przepisów Kodeksu cywilnego. Z protokołu kontroli wynika, że wskazanej deklaracji obwiniony nie złożył. Warto również dodać, że zgodnie z wyrokiem WSA w Poznaniu z dnia 23.05.2018r. „właściciel każdej nieruchomości zamieszkałej ma obowiązek poddać się rygorom gminnego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi i nie zwalnia takiego właściciela samodzielne zagospodarowanie odpadami komunalnymi” (I SA/Po 282/18). Oznacza to, że posiadanie uregulowanej kwestii odbioru nieczystości stałych z jednej nieruchomości, nie zwalnia jej właściciela od przestrzegania omawianych przepisów również w przypadku każdej innej.

Reasumując, Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu Rejonowego, co do winy obwinionego w zakresie wykroczeń opisanych w pkt 1 i 2 komparycji, czyli kwalifikowanych z art. 10 ust 2 w zw. z art. 5 ust 1 pkt 1 ustawy i z art. 10 ust 2a w zw. z art. 5 ust 3 ustawy i wskazanego tam zapisu uchwały rady gminy. Wymierzona wcześniej kara grzywny, jako dotycząca również czynu opisanego w pkt 3 komparycji wyroku, objętego uniewinnieniem, została uchylona i zachodziła konieczność wymierzenia nowej grzywny, za dwa przypisane obwinionemu wykroczenia. W ocenie Sądu Okręgowego okoliczności tych wykroczeń, w tym nieregularne zamieszkiwanie na posesji, zachowanie obwinionego po ich popełnieniu, polegające na wywózce składowanych odpadów, jak również sytuacja materialna obwinionego, a w końcu eliminacja jednego czynu z podstawy odpowiedzialności uzasadniły obniżenie kary do 100 zł. Będzie ona miała charakter bardziej symboliczny, niż dolegliwy, jednak adekwatny do wagi popełnionych czynów.

Oceniając dochody obwinionego Sąd zwolnił go z obowiązku uiszczenia kosztów w postępowaniu odwoławczym i orzekł, jak w sentencji.