Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Jarząbek

Protokolant: pracownik biurowy Mateusz Mućka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 lipca 2018 r. w Warszawie

sprawy S. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy

na skutek odwołania S. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 1 sierpnia 2017 r. znak: (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 29/18

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. , decyzją z dnia 1 sierpnia 2017 r., znak: (...), wykonując częściowo wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 29 marca 2017 r. ustalił wysokość renty ubezpieczonego S. L. z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy od dnia 27 stycznia 2016 r., tj. od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego. Do ustalenia podstawy wymiaru renty organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych od 2006 r. do 2015 r. oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w wysokości 110,40%. Podstawa wymiaru obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 110,40% przez kwotę bazową w wysokości 3.308,33 zł i wyniosła 3.652,40 zł. Podstawa wymiaru po waloryzacji wyniosła od dnia 1 marca 2016r. – 3.684,97 zł. Do ustalenia wysokości renty, Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił 4 lata, 9 miesięcy i 3 dni okresów składkowych oraz okresy nieskładkowe, ograniczone do 1/3 okresów składkowych w wymiarze 1 roku, 7 miesięcy i 1 dnia. Przy rozpatrywaniu prawa do świadczenia okresy nieskładkowe zostały uwzględnione, zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy emerytalnej w wymiarze nie przekraczającym 1/3 udowodnionych okresów składkowych. Wysokość renty została obliczona w następujący sposób: 24% x 3.308,33 zł = 794,00 zł, (57 x 1,3%)/12 x 3.652,40 zł = 225,72 zł, (19 x 0,7%)/12 x 3.652,40 zł = 40,54 zł, (224 x 0,7%)/12 x 3.652,40 zł = 477,37 zł. Tak obliczona wysokość świadczenia wyniosła 1.537,63 zł. Organ rentowy zaznaczył przy tym, że renta z tytułu częściowej niezdolności wynosi 75% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i wynosi 1.153,22 zł. Renta przysługuje w wysokości 60,00% podstawy wymiaru (60,00% x 3.652,40 zł = 2.191,44 zł) Po dokonaniu waloryzacji z dnia 1 marca 2017 r. wysokość świadczenia do wypłaty wyniosła 2.210,98 zł (decyzja z dnia 1 sierpnia 2017 r., znak: (...) – dokumentacja zgromadzona w aktach rentowych odwołującego).

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony S. L. , domagając się jej zmiany, poprzez uwzględnienie innej kwoty bazowej, aniżeli ta, która została przyjęta przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na kwotę bazową, obowiązującą w dacie wydania zaskarżonej decyzji, tj. w dniu 1 sierpnia 2017 r., która wynosiła 3.536,87 zł. Ubezpieczony zaznaczył, że zgodnie z treścią art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty mnoży się przez kwotę bazową, o której mowa w art. 19 ww. ustawy. Natomiast w art. 19 ww. ustawy, w sposób jednoznaczny została określona zasada zgodnie, z którą kwota bazowa obowiązuje od dnia 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku kalendarzowego. Ubezpieczony zaznaczył, że dopiero w dniu wydania decyzji o ustaleniu wysokości renty przez organ rentowy, w stosunku do niego zostało ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy i dopiero w tej dacie stał się on osobą uprawnioną do pobierania ww. świadczenia. W ocenie skarżącego, na datę ustalenia prawa do renty nie ma natomiast wpływu treść decyzji, która może zawierać informacje, że świadczenie jest należne od daty wcześniejszej, jednak z przyczyn od niego niezależnych nie zostało ono przyznane w ustawowym terminie. W związku z powyższym, organ rentowy w dniu wydania zaskarżonej decyzji powinien przyjmować wskaźniki obowiązujące w dacie jej wydania, co dotyczy również kwoty bazowej. Zdaniem ubezpieczonego, organ rentowy błędnie przyjął także okres 10 lat kalendarzowych od 2006 r. do 2015 r., z którego obliczono przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ustalając w latach 2007-2008 dochody stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 0,00 zł. W jego ocenie, takie działanie organu rentowego jest sprzeczne z treścią art. 18 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS zgodnie, z którym przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2, nie uwzględnia się lat kalendarzowych, w których ubezpieczony przez cały rok pozostawał w ubezpieczeniu za granicą. Ubezpieczony wskazał, że wraz z wnioskiem o przyznanie prawa do renty, w dniu 5 stycznia 2016 r., złożył druk (...) oraz dokumenty potwierdzające zatrudnienie wskazane w powyższym druku. Z przedłożonych dokumentów jednoznacznie wynika natomiast, że w latach 2007-2008, ubezpieczony pozostawał przez cały rok tylko i wyłącznie w zatrudnieniu i ubezpieczeniu za granicą, tj. w Królestwie Zjednoczonych Niderlandów. Ponadto w wydanej decyzji organ rentowy bezzasadnie dokonał także odliczenia i odprowadził składki na ubezpieczenie zdrowotne od świadczeń dotyczących okresu od dnia 27 stycznia 2017 r. do dnia 30 czerwca 2017 r. w kwocie około 2.700,00 zł. Podniósł, że w okresie od dnia 27 stycznia 2017 r. do dnia 30 czerwca 2017 r. nie był on osobą uprawnioną do renty z tytułu niezdolności do pracy i wówczas nie miał możliwości korzystania z opieki zdrowotnej. Z tego też względu za bezzasadne należy uznać pobieranie składki zdrowotnej za okres wsteczny, w którym należne z tego tytułu świadczenia nie były pobierane. W tym zatem zakresie, wszelkie koszty związane z odprowadzaniem należnych składek z tego tytułu powinny obciążać organ rentowy, a nie ubezpieczonego. Mając na uwadze powyższe okoliczności, ubezpieczony stwierdził, że zaskarżona decyzja nie odpowiada prawu (odwołanie z dnia 4 grudnia 2017 r. k. 3-6 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. , w dniu 8 stycznia 2018 r. zajął stanowisko w sprawie i wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że zaskarżoną decyzją wykonał częściowo wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 29 marca 2017 r. wydany w sprawie o sygn. akt VII U 1205/16, ostatecznie ustalając wysokość renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, którą przyznał ubezpieczonemu na okres od dnia 27 stycznia 2016 r. do dnia 5 stycznia 2018 r. Powołując się na utrwalone orzecznictwo sądowe organ rentowy wskazał, że datą decydującą o sposobie obliczenia podstawy wymiaru emerytury lub renty jest zwykle data zgłoszenia wniosku o te świadczenia, ale gdy nabycie prawa do świadczenia następuje później, do obliczeń przyjmuje się kwotę bazową w wysokości obowiązującej w dniu powstania uprawnień, a nie w dniu złożenia wniosku. Organ rentowy prawidłowo więc zastosował kwotę bazową w wysokości 3.308,33 zł, która obowiązywała w okresie od dnia 1 marca 2015 r. do dnia 29 lutego 2016 r., tj. zarówno w dacie złożenia wniosku o rentę, jak i w dacie nabycia prawa do tego świadczenia. Organ rentowy podkreślił także, że nieuzasadnione jest zgłoszone przez ubezpieczonego żądanie ustalenia podstawy wymiaru renty z okresu ubezpieczenia w Polsce z pominięciem lat 2007-2008. Przepis art. 18 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, na który powołuje się skarżący dotyczy bowiem pozostawania w ubezpieczeniu społecznym za granicą przez cały rok. Tymczasem ubezpieczony był kilka razy zatrudniony za granicą i za każdym razem praca ta trwała przez kilka miesięcy, a nie przez cały rok. Chybione jest również powoływanie w treści odwołania na treść art. 17 ww. ustawy, skoro niezdolność do pracy ubezpieczonego powstała po ukończeniu przez niego 30 roku życia. Jednocześnie niezasadne jest żądanie odstąpienia od potrącenia składki na ubezpieczenie zdrowotne skoro w myśl art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób pobierających emeryturę lub rentę powstaje od dnia, od którego przysługuje wypłata emerytury lub renty i wygasa z dniem zaprzestania pobierania tego świadczenia. Na poparcie swojego stanowiska odwołujący przywołał orzecznictwo Sądu Najwyższego (odpowiedź na odwołanie z dnia 8 stycznia 2018 r. k. 7-8 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony S. L., urodzony w dniu (...), ukończył studia na kierunku mechanika i budowa maszyn i legitymuje się wykształceniem wyższym magisterskim. W okresie od dnia 21 kwietnia 2004 r. do dnia 4 maja 2004 r. był zatrudniony w (...) Spółce z o.o. z siedzibą w P. w Sklepie (...) na stanowisku sprzedawcy-kasjera w wymiarze ¾ etatu. Następnie w okresach: od dnia 2 lipca 2007 r. do dnia 24 września 2007 r., od dnia 28 lipca 2008 r. do dnia 7 września 2008 r. oraz od dnia 15 grudnia 2008 r. do dnia 11 stycznia 2009 r. ubezpieczony świadczył pracę u pracodawców zagranicznych na terenie Królestwa Zjednoczonych Niderlandów (informacje dotyczące przebiegu ubezpieczenia osoby ubezpieczonej k. 7, świadectwo pracy z dnia 13 maja 2004 r. k. 9, zaświadczenie z dnia 17 września 2009 r. 10, dokumentacja k. 13-17 a.r.).

Ubezpieczony w okresie od dnia 1 października 2009 r. do dnia 30 września 2010 r. pozostawał w stosunku pracy z (...) S.A. z siedzibą w W.. W tym okresie czasu ubezpieczony świadczył pracę w wymiarze pełnego etatu na stanowiskach: stażysty (od dnia 1 października 2009 r. do dnia 30 września 2010 r.), młodszego specjalisty ds. zarządzania majątkiem (od dnia 1 października 2010 r. do dnia 30 września 2011 r.) oraz specjalisty ds. przygotowania projektów (od dnia 1 października 2011 r. do dnia 31 lipca 2015 r.). W dniu 19 stycznia 2010 r. ubezpieczony uległ wypadkowi przy pracy, na skutek którego doznał oparzenia twarzoczaszki, kończyn górnych i obu ud II/III stopnia. Z tego powodu w dniu 5 stycznia 2016 r. S. L. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o przyznanie na jego rzecz prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Złożenie ww. wniosku zainicjowało postępowanie administracyjne przed organem rentowym. W toku postępowania wyjaśniającego, ubezpieczony został skierowany na badanie lekarskie przez Lekarza Orzecznika ZUS, który orzeczeniem wydanym w dniu 12 lutego 2016 r. uznał badanego za zdolnego do pracy. Na skutek wniesienia przez odwołującego sprzeciwu od powyższego orzeczenia sprawa została skierowana do Komisji Lekarskiej ZUS (...)Oddział w W., która po ponownym zbadaniu ubezpieczonego wydała w dniu 30 marca 2016 r. orzeczenie na mocy, którego uznała, że nie jest on niezdolny do pracy (orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 12 lutego 2016 r. k. 24, sprzeciw k. 32, orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 30 marca 2016 r. k. 38 a.r.).

W oparciu o powyższe orzeczenie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wydał w dniu 6 kwietnia 2016 r. decyzję, znak: (...)odmawiającą ubezpieczonemu prawa do świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, ponieważ Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 30 marca 2016 r. ustaliła, że badany nie jest niezdolny do pracy. Od powyższej decyzji, ubezpieczony złożył odwołanie do tut. Sądu, inicjując postępowanie w sprawie o sygn. akt VII U 1205/06. Prawomocnym wyrokiem z dnia 29 marca 2017 r. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w pkt 1 zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 6 kwietnia 2016 r., znak: (...)w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu S. L. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy od dnia 5 stycznia 2016 r. do dnia 5 stycznia 2018 r., zaś w pkt 2 stwierdził odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (decyzja z dnia 6 kwietnia 2016 r., znak: (...) k. 41, wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 29 marca 2017 r. wydany w sprawie o sygn. akt VII U 1205/16 a.r.).

Wykonując wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 29 marca 2017 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R., decyzją z dnia 1 sierpnia 2017 r., znak: (...), przyznał ubezpieczonemu S. L. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy od dnia 27 stycznia 2016 r., tj. od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego i ustalił wysokość ww. świadczenia. Do ustalenia podstawy wymiaru renty organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych od 2006 r. do 2015 r. oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w wysokości 110,40%. Podstawa wymiaru obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 110,40% przez kwotę bazową w wysokości 3.308,33 zł i wyniosła 3.652,40 zł. W tym zakresie organ rentowy przyjął kwotę bazową, która obowiązywała w okresie od dnia 1 marca 2015 r. do dnia 29 lutego 2016 r., tj. zarówno w dacie złożenia wniosku o rentę, jak i w dacie nabycia prawa do tego świadczenia. Podstawa wymiaru świadczenia po waloryzacji wyniosła od dnia 1 marca 2016 r. – 3.684,97 zł. Do ustalenia wysokości renty, Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił 4 lata, 9 miesięcy i 3 dni okresów składkowych oraz okresy nieskładkowe, ograniczone do 1/3 okresów składkowych w wymiarze 1 roku, 7 miesięcy i 1 dnia. Przy rozpatrywaniu prawa do świadczenia okresy nieskładkowe zostały uwzględnione, zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy emerytalnej w wymiarze nie przekraczającym 1/3 udowodnionych okresów składkowych. Wysokość renty została obliczona w następujący sposób: 24% x 3.308,33 zł = 794,00 zł, (57 x 1,3%)/12 x 3.652,40 zł = 225,72 zł, (19 x 0,7%)/12 x 3.652,40 zł = 40,54 zł, (224 x 0,7%)/12 x 3.652,40 zł = 477,37 zł. Tak obliczona wysokość świadczenia wyniosła 1.537,63 zł. Organ rentowy zaznaczył przy tym, że renta z tytułu częściowej niezdolności wynosi 75% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i wynosi 1.153,22 zł. Renta przysługuje w wysokości 60,00% podstawy wymiaru (60,00% x 3.652,40 zł = 2.191,44 zł). Po dokonaniu waloryzacji z dnia 1 marca 2017 r. wysokość świadczenia do wypłaty wyniosła 2.210,98 zł (decyzja z dnia 1 sierpnia 2017 r., znak: (...) – dokumentacja zgromadzona w aktach rentowych odwołującego).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego, ubezpieczony S. L. złożył odwołanie, inicjując tym samym niniejsze postepowanie. W treści odwołania, ubezpieczony domagał się zmiany zaskarżonej decyzji poprzez uwzględnienie innej kwoty bazowej, aniżeli ta, która została przyjęta przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na kwotę bazową, obowiązującą w dacie wydania zaskarżonej decyzji, tj. w dniu 1 sierpnia 2017 r., która wynosiła 3.536,87 zł. Zdaniem ubezpieczonego, organ rentowy błędnie przyjął także okres 10 lat kalendarzowych od 2006 r. do 2015 r., z którego obliczono przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ustalając w latach 2007-2008 dochody stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 0,00 zł. Stwierdził także, że organ rentowy bezzasadnie dokonał odliczenia i odprowadził składki na ubezpieczenie zdrowotne od świadczeń dotyczących okresu od dnia 27 stycznia 2017 r. do dnia 30 czerwca 2017 r. w kwocie około 2.700,00 zł. Dodał, że w okresie od dnia 27 stycznia 2017 r. do dnia 30 czerwca 2017 r. nie był osobą uprawnioną do renty z tytułu niezdolności do pracy i wówczas nie miał możliwości korzystania z opieki zdrowotnej (odwołanie z dnia 4 grudnia 2017 r. k. 3-6 a.s.).

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy oraz aktach rentowych odwołującego. Zdaniem Sądu, powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie S. L. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 1 sierpnia 2017 r., znak: (...) jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

W niniejszej sprawie istota sporu sprowadzała się do tego, jaka powinna być wysokość kwoty bazowej, będącej podstawą wysokości świadczenia rentowego. W decyzji z dnia 1 sierpnia 2017 r. organ rentowy przyjął kwotę bazową w wysokości 3.308,33 zł, która obowiązywała w okresie od dnia 1 marca 2015 r. do dnia 29 lutego 2016 r., tj. zarówno w dacie złożenia wniosku o przyznanie prawa do świadczenia rentowego, jak i w dacie nabycia prawa do tego świadczenia. Natomiast odwołujący twierdził, że powinna być przyjęta kwota bazowa z dnia wydania zaskarżonej decyzji, tj. z dnia 1 sierpnia 2017 r., wynosząca 3.536,87 zł. Pozostałe zarzuty podniesione przez ubezpieczonego w odwołaniu dotyczyły kwestii związanej z błędnym wyliczeniem przez organ rentowy podstawy wymiaru należnego mu świadczenia rentowego, tj. przy przyjęciu okresu 10 lat kalendarzowych od 2006 do 2015 r., z którego obliczono przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ustalając w latach 2007-2008 dochody, stanowiące podstawę wymiaru tych składek w kwocie 0,00 zł, jak również kwestii związanej z odliczeniem składki na ubezpieczenie zdrowotne za okres od dnia 27 stycznia 2017 r. do dnia 30 czerwca 2017 r. w kwocie 2.700,00 zł podczas, gdy nie był on w tym czasie osobą uprawnioną do pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Przechodząc do rozważań nad zasadnością odwołania w pierwszej kolejności wskazać należy, że wykonując wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 29 marca 2017 r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję z dnia 1 sierpnia 2017r., którą ostatecznie ustalił w stosunku do ubezpieczonego S. L. wysokość przysługującej mu renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy od dnia 27 stycznia 2016 r., tj. od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego, do dnia 5 stycznia 2018 r.

Organ rentowy przyjął do obliczeń wysokość kwoty bazowej obowiązującej zarówno w miesiącu, w którym odwołujący złożył wniosek o przyznanie świadczenia rentowego, jak również mając na uwadze okres, w którym odwołujący nabył prawo do pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, tj. okres od dnia 1 marca 2015 r. do dnia 29 lutego 2016 r. Ubezpieczony S. L. wskazał, że kwestionując decyzję organu rentowego z dnia 1 sierpnia 2017 r., kwestionuje wysokość kwoty bazowej przyjętej przez organ rentowy do obliczenia wysokości świadczenia, albowiem powinna ona w jego ocenie zostać ustalona w wysokości obowiązującej w dniu wydania zaskarżonej decyzji. Z tego też względu podstawową kwestią do rozstrzygnięcia było to, czy dokonując obliczenia wysokości świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy organ rentowy powinien przyjąć do obliczeń kwotę bazową z dnia złożenia wniosku o przyznanie świadczenia (tak jak wskazuje organ rentowy), czy też winien przyjąć kwotę bazową z dnia wydania zaskarżonej decyzji (tak jak przyjął to odwołujący).

Mając na uwadze istotę sporu, wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2018 r. poz. 1270) podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Stosownie zaś do treści art. 62 ust. 1 powołanej ustawy, renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, oraz po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych, po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych, po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista osiągnąłby wiek, o którym mowa w art. 24 ust. 1a. Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75 % renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy. Przy obliczaniu wysokości renty przepisy art. 53 ust. 3-5 stosuje się odpowiednio (ust. 1a). Zgodnie z przepisem art. 53 ust. 3 ustawy emerytalnej, emeryturę której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru świadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do emerytury.

Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy zależy od dwóch elementów: części stałej (socjalnej) świadczenia, tj. 24% kwoty bazowej, oraz części indywidualnej zależnej od lat okresów ubezpieczenia, tj. składkowych i nieskładkowych i wysokości przychodów uzyskiwanych w przyjętym okresie ubezpieczenia, co stanowi tzw. podstawę wymiaru. Kwota bazowa ustalana jest corocznie na podstawie art. 19 ustawy emerytalnej i obowiązuje od dnia 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku kalendarzowego. Kwotę bazową, o której mowa w art. 19 ustawy ogłasza w formie komunikatu Prezes Głównego Urzędu Statystycznego (art. 20 ustawy). Należy pamiętać, że tak zwana „część socjalna”, jest elementem stałym ustalonym w jednakowej wysokości dla wszystkich ubezpieczonych. Jej wysokość jest obliczana, jako 24% kwoty bazowej obowiązującej w dniu nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Pozostała część wysokości renty zależna jest o tego, jak długo ubezpieczony pracował oraz jak wysokie wynagrodzenie w tym czasie otrzymywał. Decydujące, zatem znaczenie przy obliczaniu wysokości renty ma długość udowodnionych okresów składkowych, ponieważ to one są zaliczane do stażu pracy bez żadnych ograniczeń i mają największy wpływ na obliczenie wysokości renty.

W niniejszej sprawie należy mieć na uwadze, że odwołujący ma przyznane prawo do świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy, które ostatecznie zostało ustalone zaskarżoną decyzją z dnia 1 sierpnia 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wykonując częściowo wyrok Sądu Okręgowego z dnia 29 marca 2017 r. przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy od dnia 27 stycznia 2016 r., tj. od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego i ustalił wysokość ww. świadczenia. W tym zakresie dokonując stosownego wyliczenia świadczenia rentowego, organ rentowy przyjął kwotę bazową, odnoszącą się do tak zwanej części socjalnej, w wysokości ze stycznia 2016 r., tj. z miesiąca w którym odwołujący złożył wniosek o przyznanie świadczenia rentowego. Wynikało to z faktu, iż współczynnik ten po pierwsze ma charakter stały, gdyż nie podlega zmianom, po drugie zaś datą decydującą o sposobie obliczenia podstawy wymiaru emerytury lub renty jest data zgłoszenia stosownego wniosku o świadczenie, ale gdy nabycie prawa do świadczenia następuje później, do obliczeń przyjmuje się kwotę bazową w wysokości obowiązującej w dniu powstania uprawnień, a nie w dniu złożenia wniosku. Organ rentowy prawidłowo więc zastosował kwotę bazową w wysokości 3.308,33 zł, która obowiązywała w okresie od dnia 1 marca 2015 r. do dnia 29 lutego 2016 r., tj. zarówno w dacie złożenia wniosku o rentę, jak i w dacie nabycia prawa do tego świadczenia. Z mocy art. 116 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS postępowanie w sprawie o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wszczyna się na wniosek, gdyż brak jest w tym zakresie odrębnej regulacji prawnej. I właśnie data złożenia wniosku wskazuje na to, jaki stan prawny winien być brany pod uwagę, jako kryterium ustalenia, czy zostały spełnione przesłanki do przyznania prawa do świadczenia, jak również przyjęcia określonego sposobu obliczenia jego wysokości. Generalna zasada prawa emerytalno-rentowego przewiduje bowiem, że świadczenia wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury lub renty (tj. spełnienia ustawowych warunków ich przyznania), lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wypłatę świadczenia. Innymi słowy wypłata wymienionych świadczeń może nastąpić od dnia powstania prawa tylko wtedy, gdy powstaniu prawa towarzyszy wniosek o jego wypłatę złożony nie później niż w dacie powstania prawa. Samo spełnienie warunków nabycia prawa do świadczeń nie rodzi, zatem po stronie organu rentowego zobowiązania z tytułu powstałego prawa, gdyż zależy to od złożenia przez zainteresowanego stosownego wniosku. Ustawa odróżnia moment powstania prawa od momentu wypłaty świadczeń. Co do zasady następuje to nie wcześniej niż od miesiąca zgłoszenia w tym przedmiocie stosownego wniosku. Wniosek ten dotyczy nie tylko ustalenia prawa, ale i wysokości obliczenia świadczenia. Dlatego też moment realizacji powstałego uprawnienia zależy wyłącznie od woli ubezpieczonego. Istotna jest zatem data wystąpienia z wnioskiem o ustalenie prawa do świadczenia i obliczenie jego wysokości.

W wyroku z dnia 1 marca 1995 r. (II UR 2/95) Sąd Najwyższy stwierdził, że przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury lub renty przyjmuje się kwotę bazową z daty złożenia wniosku o ustalenie prawa do tego świadczenia, chyba że pracownik kontynuując zatrudnienie nie pobiera świadczenia. Z kolei w uchwale z dnia z dnia 10 września 2009 r., (I UZP 6/09) Sąd Najwyższy wskazał, że możliwe jest przyjęcie nowej wysokości kwoty bazowej ale dotyczy to wyłącznie sytuacji, w której ubezpieczony składa wniosek o przeliczenie świadczenia emerytalnego, a więc o ponowne ustalenie jego wysokości i wówczas podstawę wymiaru tego świadczenia stanowi podstawa wymiaru wcześniej ustalonej renty z tytułu niezdolności do pracy, o ile spełniony zostanie warunek z art. 53 ust. 4 w zw. z art. 21 ust. 1 pkt 1. W niniejszej sprawie nie można jednak przyjąć „nowej” kwoty bazowej, gdyż organ rentowy nie przeliczał wysokości emerytury, której podstawę wymiaru stanowiła podstawa wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy. Organ rentowy zaskarżoną decyzją przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy i ostatecznie ustalił jego wysokość. Ubezpieczony z kolei nie złożył wniosku o przeliczenie świadczenia, a nadto nie ma ustalonego prawa do emerytury, tylko ma ustalone prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Niemniej jednak gdyby nawet tak było to w tej sytuacji organ rentowy i tak byłby uprawniony do zastosowania kwoty bazowej obowiązującej w dacie złożenia wniosku o przeliczenie świadczenia, a nie obowiązującej w dacie wydania w tym przedmiocie stosownej decyzji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie należy podkreślić, że po dacie przyznania świadczenia rentowego odwołujący może domagać się jedynie zmiany wysokości tzw. części stażowej przyjętej do obliczeń, albowiem tzw. „część socjalna” pozostaje bez zmian i ustalana jest w oparciu o wysokość kwoty bazowej obowiązującej w dniu złożenia wniosku o przyznanie danego świadczenia. Wobec powyższego niezasadna jest argumentacja strony odwołującej zmierzająca do wykazania, że decyzja o przyznaniu świadczenia rentowego ma charakter konstytutywny, albowiem prawo do konkretnych świadczeń powstaje z mocy ustawy, natomiast wszelkie decyzje lub wyroki sądowe potwierdzają jedynie jego istnienie. To od woli osoby zainteresowanej zależy tylko, czy zrealizuje ona swoje prawo do świadczenia, składając w tym przedmiocie stosowny wniosek. Z tego też względu niekwestionowaną jest okoliczność, że dla wysokości świadczenia nie ma znaczenia data jego przyznania przez sąd lub organ rentowy, a jedynie data wniosku lub data początkowa, od której konkretne świadczenie będzie podlegać wypłacie. Powyższe rozważania oznaczają, że w rozpoznawanej sprawie organ rentowy dokonując obliczenia wysokości świadczenia, nie miał podstaw do przyjmowania wysokości kwoty bazowej z daty wydania zaskarżonej decyzji, zasadnie przyjmując wysokość kwoty bazowej obowiązującej w okresie od dnia 1 marca 2015 r. do dnia 29 lutego 2016 r., tj. zarówno w dacie złożenia wniosku o rentę, jak i w dacie nabycia prawa do tego świadczenia w wysokości 3.308,33 zł.

Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości uwzględnia się okresy ubezpieczenia za granicą, jeżeli tak stanowią umowy międzynarodowe. Przepis art. 18 ust. 1 cyt. ustawy stanowi, że podstawę wymiaru emerytury lub renty dla osób posiadających okresy ubezpieczenia za granicą, o których mowa w art. 8, ustala się na zasadach określonych w art. 15-17. Zgodnie z ust. 2 przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2, nie uwzględnia się lat kalendarzowych, w których ubezpieczony przez cały rok pozostawał w ubezpieczeniu za granicą. Ust. 3 stanowi z kolei, że jeżeli w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, zainteresowany nie był ubezpieczony w Polsce, podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą. Mając na uwadze treść powyższych regulacji wskazać należy, że organ rentowy prawidłowo uznał także za nieuzasadnione żądanie ustalenia przez ubezpieczonego podstawy wymiaru renty z okresu ubezpieczenia w Polsce z pominięciem lat 2007-2008. Jak wynika, bowiem z dokumentacji załączonej do akt niniejszej sprawy, a przede wszystkim z informacji dotyczącej przebiegu ubezpieczenia odwołującego, S. L. wyłącznie w okresach: od dnia 2 lipca 2007 r. do dnia 24 września 2007 r., od dnia 28 lipca 2008 r. do dnia 7 września 2008 r. oraz od dnia 15 grudnia 2008 r. do dnia 11 stycznia 2009 r. świadczył pracę u pracodawców zagranicznych na terenie Królestwa Zjednoczonych Niderlandów. Za każdym razem praca ta trwała jednak przez okres kilku miesięcy, nie przekraczając wymiaru jednego, pełnego roku. Z tego też względu, w przypadku ubezpieczonego nie może mieć zastosowania przepis art. 18 ust. 2 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Możliwość ustalenia podstawy wymiaru świadczenia w oparciu o treść art. 18 powołanej ustawy uzależniona jest bowiem od ustalenia, że odwołujący podlegał ubezpieczeniu zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej, co najmniej przez okres jednego, pełnego roku. W tym miejscu wskazać należy, że przepisy ustalające sposób ustalania podstawy wymiaru emerytury/renty są bezwzględnie obowiązujące, albowiem taki charakter mają przepisy prawa ubezpieczeń społecznych. Regulacja wyrażona w art. 18 ust. 2 ustawy ma charakter szczególny i wskazuje, że przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2, nie uwzględnia się lat kalendarzowych, w których ubezpieczony przez cały rok pozostawał w ubezpieczeniu za granicą. Treść wskazanego przepisu jest jasna i jednoznaczna, dlatego też nie do zaakceptowania jest sytuacja, w której odwołujący domaga się ustalenia podstawy wymiaru należnego mu świadczenia z pominięciem lat 2007-2008 z uwagi na niespełnienie przesłanek określonych w art. 18 ust. 2 cytowanej ustawy. Nietrafne jest również powoływanie się przez ubezpieczonego na regulację z art. 17 ww. ustawy, skoro niezdolność do pracy ubezpieczonego powstała po ukończeniu przez niego 30 roku życia.

Odnosząc się natomiast do kwestii związanej z potrąceniem przez organ rentowy składki na ubezpieczenie zdrowotne za okres od dnia 27 stycznia 2017 r. do dnia 30 czerwca 2017 r. to wskazać należy, że zagadnienie potrącania składek na ubezpieczenie zdrowotne uregulowane zostało w sposób szczegółowy w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2018r., poz. 1510). Zgodnie z treścią art. 72 ust. 1 ww. ustawy obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób pobierających emeryturę lub rentę powstaje od dnia, od którego przysługuje wypłata emerytury lub renty i wygasa z dniem zaprzestania pobierania świadczenia. W niniejszej sprawie, decyzją z dnia 1 sierpnia 2017 r., znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonemu S. L. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy od dnia 27 stycznia 2016 r., tj. od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego do dnia 5 stycznia 2018 r. i ustalił wysokość ww. świadczenia. Z tego też względu w okresie od dnia 27 stycznia 2017 r. do dnia 30 czerwca 2017 r. ubezpieczonemu przysługiwało prawo do wypłaty renty, a zatem był on osobą, której dotyczył obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego przewidziany w treści art. 72 ust. 1 ww. ustawy. Na tej podstawie, organ rentowy prawidłowo zatem dokonał potrącenia składek na ubezpieczenie zdrowotne odwołującego za ww. okres czasu. Oznacza to, że również ten wskazany w treści odwołania przez ubezpieczonego zarzut nie mógł zostać uwzględniony.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy nie mając podstaw do uwzględnienia odwołania od decyzji z dnia 1 sierpnia 2017 r., znak: PP/15/034087275, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, o czym orzekł w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć odwołującemu.