Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 16 lipca 2018 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Paweł Czepiel

Sędziowie: SA Grzegorz Krężołek, SA Anna Kowacz – Braun

po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2018 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku M. G.

przy uczestnictwie W. F. (...) masa upadłości w Szwecji

o odmowę wykonania zagranicznego wyroku zaocznego

na skutek zażalenia uczestnika

od postanowienia Sądu Okręgowego w(...)z dnia 19 grudnia 2017 r.,

sygn. akt IX GCo 250/17

P o s t a n a w i a

Uchylić zaskarżone postanowienie i wniosek przekazać Sądowi Okręgowemu w (...) do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt I AGz 334/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 19 grudnia 2017 r. Sąd Okręgowy w(...): w pkt I odmówił wykonania wyroku zaocznego wydanego przez Sąd Okręgowy S. T. w Szwecji z dnia 22 marca 2017 r. sygn. akt T 8418-16, a w pkt II zasądził od W. F. (...) masa upadłości w Szwecji na rzecz wnioskodawcy kwotę 557 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu Sąd Okręgowy przedstawił wniosek M. G. o odmowę wykonania wyroku zaocznego wydanego przez Sąd Okręgowy w Szwecji z dnia 22 marca 2017 r. sygn. akt T 8418-16, zasądzającego kwotę 593 935,89 zł wraz z odsetkami, przytaczając zarazem zasadnicze motywy wniosku powoływane przez wnioskodawcę.

Sąd I instancji rozważania prawne w sprawie rozpoczął od przytoczenia treści art. 45 ust. 1 lit. b rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1215/2012, podkreślając, że przepis ten zmierza do zapewnienia gwarancji praw pozwanego, który nie wdał się w spór w postępowaniu wszczętym w państwie członkowskim pochodzenia poprzez system podwójnej kontroli, przedstawiając wyjaśnienia na czym system ten polega. Następnie przytoczył art. 1153 ²³ § 1 i 4 k.p.c., regulujący proceduralne kwestie rozpoznania wniosku o odmowę wykonania zagranicznego orzeczenia.

W dalszej części motywów wskazał wskazał, iż wnioskodawca o wyroku zaocznym dowiedział się dopiero z chwilą wszczęcia egzekucji, nie wdał się w spór w rozumieniu art. 45 ww. rozporządzenia. W ocenie Sądu Okręgowego nie doręczono mu żadnego dokumentu, na podstawie którego mógłby powziąć informacje o toczącym się przeciw niemu postępowaniu, a tym samym nie miał możliwości podjęcia jakichkolwiek działań umożliwiających mu obronę w postępowaniu. Sąd I instancji powołał się na treść zaświadczenia z 22.11.2017 r. o zameldowaniu na pobyt stały i wydruk CEIDG z 12.12.2017 r., które w jego ocenie potwierdzały okoliczności powołane we wniosku.

Nadto Sąd I instancji podał, że na koszty postępowania w kwocie 557 zł złożyły się: opata od wniosku 300 zł (art. 24 ust. 1 pkt 2a u.k.s.c.), kwota 240 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (§ 8 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie) oraz 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa.

Uczestnik we wniesionym zażaleniu zaskarżył powyższe postanowienie w całości oraz wniósł o jego uchylenie i zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kosztów postępowania zażaleniowego. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

(1) błąd w ustaleniach faktycznych sprawy polegający na przyjęciu, iż M. G. został pozbawiony prawa do obrony, w sytuacji gdy nie skorzystał z przysługujących mu środków prawnych po złożeniu sprzeciwu;

(2) błąd w ustaleniach faktycznych , polegający na przyjęciu, iż wnioskodawca nie miał możliwości zapoznania się z treścią wyroku zaocznego, w sytuacji gdy wyrok zaoczny został doręczony na adres nieruchomości, będącej własnością wnioskodawcy, a w konsekwencji:

(3) naruszenie przepisów postępowania, mających wpływ na treść postanowienia, tj. art. 45 ust. 1 pkt b w zw. z art. 46 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1215/2012 poprzez niezasadne przyjęcie, iż zachodzą przesłanki do odmowy wykonania wyroku zaocznego w postaci pozbawienia wnioskodawcy prawa do obrony.

Wnioskodawca w odpowiedzi na zażalenie wniósł o oddalenie zażalenia uczestnika i obciążenia go kosztami postępowania zażaleniowego.

Rozpoznając zażalenie Sąd Apelacyjny rozważył :

Regulacja dot. odmowy wykonania orzeczenia zagranicznego została zawarta w art. 46 i następnych rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych .

Odmowa wykonania orzeczenia może mieć miejsce m.in. gdy pozwanemu, który nie wdał się w spór nie doręczono dokumentu wszczynającego postępowanie lub dokumentu mu równorzędnego w czasie i w sposób umożliwiający mu przygotowanie obrony, chyba że pozwany nie złożył przeciwko orzeczeniu środka zaskarżenia, chociaż miał taką możliwość (art. 46 w zw. z art. 45 ust. lit. b rozporządzenia).

Sposób w jaki Sąd Okręgowy rozpoznał wniosek M. G. decyduje o ocenie , iż nie rozpoznał istoty sprawy , a taki wniosek skutkuje koniecznością wydania przez Sąd II instancji , w następstwie zażalenia uczestnika, orzeczenia kasatoryjnego .

Jej rozpoznanie przeprowadzenia postępowania dowodowego, którego Sąd Okręgowy zaniechał. Wydał zaskarżone postanowienie jedynie w oparciu o twierdzenia wnioskodawcy, iż nie miał on świadomości co do toczącego się przeciwko niemu postępowania o zapłatę z powództwa W. (...)masa upadłości w Szwecji przed Sądem w Szwecji, zaś o wydaniu wyroku zaocznego z dnia 22 marca 2017 r. dowiedział się dopiero z chwilą wszczęcia egzekucji na terenie Polski.

Wyłącznie na podstawie dokumentów załączonych do wniosku doszedł do , w świetle dowodów przeciwstawionych żądaniu M. G. i przez Sąd zupełnie nieocenionych do, w tych warunkach , przedwczesnego wniosku, że nie został wnioskodawcy doręczony żaden dokument, na podstawie którego mógłby podjąć działania obronne w toczącym się przeciwko niemu postępowaniu przed Sądem w Szwecji, w następstwie którego został wydany tytuł ,który obecnie kwestionuje.

Orzekając o uwzględnieniu żądania M. G. Sąd I instancji nie dał możliwości drugiej stronie zajęcia merytorycznego stanowiska w sprawie mimo , że środek służący temu celowi przewiduje ustawa procesowa w normie art. 1153 ²³§3 kpc .

Jej treść wskazuje jednoznacznie , że Sąd zobligowany jest stronie przeciwnej takiego wniosku , udzielić terminu w którym może ona zająć stanowisko co do żądania wniosku oraz odnieść się do jego argumentacji, przedstawiając dowody na poparcie swoich twierdzeń.

Już nie dochowanie tego wymagania przed wydaniem rozstrzygnięcia skutkuje nieprawidłowością proceduralną , która wywołała dalsze następstwa , które doprowadziły do uchylenia postanowienie z przyczyny powołanej wyżej.

Oto z tej przyczyny , mając taką możliwość dopiero na etapie składania zażalenia przeciwnik wniosku przedłożył protokół z posiedzenia przed Sądem w Szwecji z dnia 21 grudnia 2017 r., z którego wynika, iż M. G. złożył wniosek w przedmiocie podważenia wyroku zaocznego, który został potraktowany jako wniosek o rewindykację, [odpowiadający treścią polskiemu sprzeciwowi od takiego wyroku ] , który jak wynika z dokumentów kolejnych, został odrzucony jako wniesiony po upływie przepisanego terminu (k. 67-69).

Jednocześnie szwedzki Sąd pouczył [ jak wynika z ich treści obecnego na posiedzeniu ] wnioskodawcę o możliwości złożenia apelacji w sprawie do dnia 11 stycznia 2018 r.

Z powodu opisanego wyżej błędu Sądu I instancji mimo , że było to możliwe , gdyby nie miał miejsca , ocena tych dokumentów z punktu widzenia kluczowego dla rozstrzygnięcia wniosku zagadnienia, czy M. G. rzeczywiście nie wdał się w spór , a o ile nie , czy nie doręczono mu [ lub mógł się z nim zapoznać ] dokumentu wszczynającego postepowanie , a nastąpiło to w czasie i w sposób umożliwiający przygotowanie i podjęcie obrony przed roszczeniem przeciwnika procesowego, nie została przeprowadzona. Brak także oceny co do tego , iż gdyby takiej możliwości nie miał , jak należy odczytywać pouczenie Sądu szwedzkiego o prawie do złożenia apelacji od orzeczenia odrzucającego jego wniosek - potraktowany jako żądanie rewindykacji w odniesieniu do wyroku zaocznego - i czy oraz jak - M. G. to pouczenie wykorzystał , ewentualnie jakie były przyczyny jego zaniechania w tym zakresie.

Sąd II instancji stoi na stanowisku , że przeprowadzanie takiej oceny dopiero na etapie postępowania odwoławczego , gdy obejmując całość materiału procesowego , dokonywana byłaby przez ten Sąd po raz pierwszy i ostatni przed wydaniem rozstrzygnięcia , które z dniem podjęcia miałoby walor prawomocności , nie da się pogodzić z gwarantowanym każdej stronie postepowania sądowego , przez normę konstytucyjną z art. 176 ust.1 Ustawy Zasadniczej do rozpoznania sprawy w co najmniej dwóch instancjach.

Z podanych wyżej przyczyn Sąd II instancji orzekł jak w sentencji postanowienia , na podstawie art. 386 §4 kpc w zw z art. 1153 ²⁴kpc.