Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2018 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, I Wydział Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: S.S.R. Bartosz Kasielski

Protokolant: stażysta Beata Ociesa

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2018 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa P. B. i K. B.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz :

a)  P. B. kwotę 20.286,25 zł (dwadzieścia tysięcy dwieście osiemdziesiąt sześć złotych 25/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 lutego 2017 roku do dnia zapłaty;

b)  K. B. kwotę 20.286,25 zł (dwadzieścia tysięcy dwieście osiemdziesiąt sześć złotych 25/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 lutego 2017 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. solidarnie na rzecz P. B. i K. B. kwotę 5.105 (pięć tysięcy sto pięć złotych) tytułem kosztów procesu;

4.  nakazuje pobrać od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 2.303,44 zł (dwa tysiące trzysta trzy złote 44/100) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 1201/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 5 maja 2017 roku H. B. wystąpił przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę kwot : 9.500 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz 600 złotych tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 lutego 2017 roku do dnia zapłaty w związku z negatywnymi następstwami zdarzenia drogowego z dnia 8 sierpnia 2016 roku, a także zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(pozew k. 2 – 5)

W odpowiedzi na pozew z dnia 5 czerwca 2017 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa oraz przyznanie kosztów procesu według norm przepisanych.

Nie kwestionując zasady swojej odpowiedzialności pozwany zanegował zakres oraz wysokość roszczenia zgłoszonego przez H. B. wskazując, że wypłacona w toku postępowania likwidacyjnego kwota 7.500 złotych w pełni rekompensuje odniesioną przez powoda szkodę.

(odpowiedź na pozew k.43 – 45)

Pismem procesowym z dnia 16 lutego 2018 roku H. B. dokonał przedmiotowej modyfikacji powództwa wnosząc ostatecznie o zapłatę na jego rzecz kwot : 35.000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz 7.694,60 złotych tytułem odszkodowania ( 7.694,60 złotych – opieka osób trzecich do dnia 16 lutego 2018 roku oraz 290 złotych – koszty leczenia) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 lutego 2017 roku do dnia zapłaty.

(pismo procesowe z dnia 16 lutego 2018 roku k.98 – 99)

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2018 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi zawiesił postępowanie w sprawie z uwagi na śmierć powoda.

(postanowienie z dnia 26 czerwca 2018 roku k.130)

Pismem procesowym z dnia 18 września 2018 roku P. B. i K. B. wnieśli o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej z siedziba w W. na rzecz każdego z nich kwot po 21.347,30 złotych.

(pismo procesowe z dnia 18 września 2018 roku k.143)

Postanowieniem z dnia 19 września 2018 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi podjął zawieszone postępowanie w sprawie z udziałem P. B. i K. B. jako następców prawnych H. B..

(postanowienie z dnia 19 września 2018 roku k.145)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny :

W dniu 8 sierpnia 2016 roku w Ł. na skrzyżowaniu ulic (...) doszło do zdarzenia drogowego, w którym J. J., poruszający się pojazdem marki F. (...) o numerach rejestracyjnych (...), nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym nie zachowując należytej ostrożności i wjechał za sygnalizator świetlny S-2, który nadawał kolor czerwony wraz z zieloną strzałką, umożliwiającą warunkowy skręt w prawo i nie ustąpił pierwszeństwa H. B. poruszającemu się rowerem po wyznaczonym przejeździe dla rowerów, w wyniku czego doprowadził do kolizji z rowerzystą i jego potrącenia.

(zaświadczenie o zdarzeniu drogowym k.37)

Sprawca kolizji legitymował się w dniu zdarzenia ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W..

(okoliczność bezsporna)

H. B. został przetransportowany z miejsca zdarzenia do szpitala im. J. w Ł., gdzie rozpoznano złamanie obojczyka prawego, uraz głowy ze wstrząśnieniem mózgu oraz stłuczenie klatki piersiowej. W badaniu TK głowy nie stwierdzono zmian pourazowych. Po zaopatrzeniu w ortezę typu D.’a oraz 3 – dniowej obserwacji na Oddziale (...) Ogólnej mężczyzna został zwolniony do domu z zaleceniami utrzymywania unieruchomienia przez okres 5 tygodni, kontroli w poradni ortopedycznej w przeciągu 7 dni i neurologicznej w przeciągu 5 – 6 tygodni, ćwiczenia palców ręki, stosowania leków przeciwzakrzepowych oraz doraźnie leków przeciwbólowych.

H. B. kontynuował leczenie w poradniach ortopedycznej i neurologicznej. W ramach konsultacji neurologicznych nie odnotowano schorzeń związanych z wypadkiem. Mężczyzna odbył 1 cykl rehabilitacji. H. B. podjął również jedną konsultację psychiatryczną, w ramach której zalecono stosowanie leków : biotropil i vicebrol, a w razie pogorszenia stanu zdrowia ponowne zgłoszenie do (...).

(dokumentacja medyczna k.8 – 36, 92 – 93)

Z ortopedycznego punktu widzenia zdarzenie drogowe z dnia 8 sierpnia 2016 roku spowodowało u H. B. stan po złamaniu końca barkowego obojczyka prawego i wyrostków barkowego i kruczego prawej łopatki ze znacznym upośledzeniem funkcji stawu barkowego prawego oraz stan po urazie uogólnionym, szczególnie głowy i klatki piersiowej prowadzące do trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 20 %.

Cierpienia fizyczne pozostawały stopnia średniego bezpośrednio po wypadku, a następnie zmniejszały się, przy czym do chwili obecnej utrzymują się na poziomie stopnia miernego.

Na skutek zdarzenia H. B. wymagał pomocy osób trzecich w czynnościach życia codziennego w wymiarze 4 – 6 godzin dziennie przez okres 6 tygodni oraz 1 – 2 godzin przez okres następnych 2 miesięcy. Aktualnie konieczność wyręki ze strony osób trzecich utrzymuje się na poziomie 2 – 3 godziny tygodniowo.

Uzasadnionym pozostawało stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzakrzepowych w sposób ciągły przez okres 1 miesiąca (koszt około 30 – 50 złotych), a w dalszym okresie okresowo (koszt około 10 – 20 złotych miesięcznie).

Po wykorzystaniu jednego cyklu zabiegów rehabilitacyjnych mężczyzna nie wymagał dalszej fizykoterapii.

Stan zdrowia H. B. pozostawał utrwalony bez prognoz co do istotnych zmian.

(opinia biegłego z zakresu ortopedii k.82 – 85)

Z neurologicznego punktu widzenia skutki zdarzenia z dnia 8 sierpnia 2016 roku objęły uraz głowy ze wstrząśnieniem mózgu, złamanie prawego obojczyka oraz stłuczenia klatki piersiowej po prawej stronie bez trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Przebyte wstrząśnienie mózgu nie wiązało się z dolegliwościami bólowymi.

Zgłaszane przez mężczyznę szumy uszne i zawroty głowy nie stanowią następstwa zdarzenia.

Rokowania na przyszłość co do stanu zdrowia pozostawały pomyślne.

(opinia podstawowa i uzupełniająca ustna biegłego z zakresu neurologii k.89 – 91, k.125)

Z psychiatrycznego punktu widzenia H. B. doznał zaburzenia emocjonalnego jako stresu około i powypadkowego nie prowadzącego do trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Dysfunkcja pamięci i procesów poznawczych stanowi skutek zmian samoistnych m.in. korowo – podkorowych, przy czym nie związanych ze zdarzeniem.

W okresie 2 – 3 miesięcy po zdarzeniu cierpienia psychiczne pozostawały dość duże, a następnie stopniowo ustąpiły.

Miesięczny koszt farmakoterapii objął kwotę około 60 złotych, jednakże leki te należy traktować jako niezwiązane ze skutkami wypadku, albowiem były przyjmowane przez mężczyznę jeszcze przed jego wystąpieniem.

(opinia podstawowa i uzupełniająca ustna biegłego z zakresu psychiatrii k.107 – 109, k.125 – 126)

Pismem z dnia 2 stycznia 2017 roku (doręczonym w dniu 10 stycznia 2017 roku) H. B. wezwał (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. do zapłaty kwot : 100.000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz 10.000 złotych tytułem odszkodowania w związku z kolizją drogową z dnia 8 sierpnia 2016 roku.

(wezwanie do zapłaty k.39 – 40, (...)

W toku postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel przyznał na rzecz H. B. świadczenia :

a)  decyzją z dnia 3 listopada 2016 roku – 5.300 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz 972 złotych tytułem kosztów opieki osób trzecich;

b)  decyzją z dnia 6 lutego 2017 roku – 449 złotych tytułem zniszczonego mienia, 2.200 złotych tytułem dalszego zadośćuczynienia, 50 złotych tytułem kosztów przejazdów oraz 192,61 złotych tytułem kosztów leczenia;

c)  decyzją z dnia 6 kwietnia 2017 roku – 150 złotych tytułem dalszych kosztów leczenia oraz 21,60 złotych tytułem dalszych kosztów przejazdów.

(decyzje k.62, 66, 68)

H. B. zmarł w dniu 18 maja 2018 roku.

(odpis aktu zgonu k.132)

Spadek po H. B. na podstawie ustawy nabyli po ½ części jego wnukowie P. B. i K. B..

(akt poświadczenia dziedziczenia k.141)

Stawka pełnej odpłatności jednej roboczogodziny za usługi opiekuńcze według (...) Komitetu Pomocy (...) wynosiła w okresie :

- do 31 grudnia 2016 roku 11 złotych za godzinę;

- od 1 stycznia 2017 roku 18,60 złotych za godzinę.

(pismo (...) Komitetu Pomocy (...) k.100, okoliczność znana Sądowi urzędowo)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu zebranego materiału dowodowego, w szczególności załączonych dokumentów, w tym historii leczenia H. B. oraz akt likwidacji szkody, a także niekwestionowanych ostatecznie opinii biegłych z zakresu ortopedii, neurologii i psychiatrii.

Złożone ekspertyzy były spójne, logiczne i wyczerpująco odpowiadały na zakreśloną tezę dowodową. W ramach uzupełniających ustnych opinii eksperci z dziedziny neurologii i psychiatrii w sposób rzeczowy i szczegółowy odnieśli się do zarzutów formułowanych przez strony. Wobec brak dalszych zastrzeżeń, a także uwzględniając doświadczenie zawodowe i wiedzę z zakresu medycyny, jak również sporządzanie licznych opinii na potrzeby postępowań sądowych o zbliżonej tematyce nie ujawniły się żadne okoliczności, które deprecjonowałyby ich wartość dowodową.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Na wstępie należy zaznaczyć, że zasada odpowiedzialności pozwanej nie była kwestią sporną. Bezsprzecznym pozostaje fakt, że sprawca kolizji drogowej z dnia 8 sierpnia 2016 roku posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.. Nadto pozwany wypłacił w toku postępowania likwidacyjnego na rzecz H. B. łączną kwotę 9.335,21 złotych, co winno zostać ocenione w kontekście art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2013, poz. 392 j.t.). W konsekwencji rozważania prawne należało ograniczyć do oceny wysokości zgłoszonych żądań.

W zakresie żądania zadośćuczynienia jego podstawa materialno – prawna znajduje swoje źródło w art. 445 § 1 k.c. Ustawowa regulacja nie określa kryteriów ustalania jego wysokości, nie mniej jednak ma ono charakter całościowy i powinno stanowić pełną rekompensatę pieniężną za doznaną przez osobę poszkodowaną krzywdę (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1967 r., I CR 224/67, OSNC 1968/6/107 oraz z dnia 12 kwietnia 1972 r., II CR 57/72, OSNC 1972/10/183). Określając wysokość zadośćuczynienia sąd powinien brać pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej przez powoda krzywdy, a zwłaszcza zakres i trwałość uszczerbku na zdrowiu, stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, prognozę na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia) oraz wpływ doznanej szkody na możliwość prowadzenia dotychczasowego trybu życia.

Pomimo fakultatywnego charakteru zadośćuczynienia, okoliczności konkretnej sprawy uzasadniają, w ocenie sądu, zasadność jego przyznania. Należy tu podkreślić, iż ustalając wysokość zadośćuczynienia, sąd w żaden sposób nie jest związany procentowym uszczerbkiem na zdrowiu ustalonym przez biegłych lekarzy. Ta okoliczność ma jedynie dać pewną wskazówkę co do wielkości zadośćuczynienia, lecz w żaden sposób jej nie przesądza. Ustalając wysokość zadośćuczynienia sąd uwzględnił stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu (20 % z punktu widzenia lekarza ortopedy), doznane obrażenia (stan po złamaniu końca barkowego obojczyka prawego i wyrostków barkowego i kruczego prawej łopatki ze znacznym upośledzeniem funkcji stawu barkowego prawego oraz stan po urazie uogólnionym, szczególnie głowy i klatki piersiowej), rozmiar i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych zwłaszcza w pierwszym okresie po zdarzeniu, wdrożenie farmakoterapii, jak również konieczność wyręki ze strony osób trzecich oraz ujemne doznania towarzyszące samemu wypadkowi.

W świetle powyższych okoliczności Sąd uznał, że zasadnym pozostaje przyznanie zadośćuczynienia w żądnej wysokości tj. 35.000 złotych (ponad uprzednio przyznaną przez ubezpieczyciela kwotę 7.500 złotych), która uwzględnia jego kompensacyjny charakter, przedstawiając ekonomicznie odczuwalną wartość i nie jest nadmierne w stosunku do aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa.

Żądanie zasądzenie odszkodowania znajduje swą podstawę w art. 444 § 1 k.c. zgodnie z którym w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. W rozpoznawanej sprawie należało rozstrzygnąć kwestię rozmiaru szkody w postaci zwiększonych potrzeb H. B. zaistniałych na skutek wypadku i obejmujących powstałe koszty opieki innych osób oraz leczenia.

Zdarzenie z dnia 8 sierpnia 2016 roku powodowało konieczność wdrożenia stosownej farmakoterapii, której zakres i uogólniony koszt został określony na podstawie przeprowadzonej w toku postępowania ekspertyzy biegłego ortopedy, zgodnie z której treścią powód wymagał stosowania leków w sposób ciągły przez okres 1 miesiąca (uśredniony koszt miesięczny – 40 złotych), a następnie okresowo (uśredniony koszt miesięczny – 15 złotych). Mając na uwadze treść żądania pozwu sprecyzowanego w piśmie procesowym z dnia 16 lutego 2018 roku roszczenie w tym zakresie obejmowało okres od dnia 8 sierpnia 2016 roku do dnia 16 sierpnia 2018 roku. Nie można również stracić z pola widzenia, że decyzjami z dnia 6 lutego 2017 roku oraz 6 kwietnia 2017 roku ubezpieczyciel wypłacił na rzecz poszkodowanego z tego tytułu łączną kwotę 342,61 złotych (192,61 złotych + 150 złotych). Koniecznym pozostaje zatem rozróżnienie dwóch okresów : od dnia 8 sierpnia 2016 roku do dnia 6 kwietnia 2017 roku oraz od dnia 7 kwietnia 2017 roku do dnia 16 lutego 2018 roku. I tak w pierwszym wskazanym okresie koszt leczenia winien objąć kwotę 145 złotych (40 złotych + 7 miesięcy x 15 złotych). Skoro jednak wypłacono na rzecz H. B. świadczenie w wysokości 342,61 złotych (a więc wyższe od wskazań biegłego ortopedy) to szkoda w tym okresie została w pełni zrekompensowana. Tym samym żądanie pozostawało uzasadnione jedynie w drugim z przedstawionych okresów, który obejmował około 10 miesięcy (od dnia 6 kwietnia 2017 roku do dnia 18 lutego 2018 roku), a to prowadziło do przyznania odszkodowania w wymiarze 150 złotych (10 miesięcy x 15 złotych). W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

H. B. po wypadku wymagał okresowo opieki innych osób w czynnościach życia codziennego, zatem roszczenie w tym zakresie jest zasadne. Sąd obliczył wysokość odszkodowania z uwzględnieniem podanej przez eksperta z dziedziny ortopedii liczby miesięcy i godzin (uśrednione wartości), przez które poszkodowany wymagał opieki osób trzecich oraz miarodajnej stawki stosowanej przez (...) Komitet Pomocy (...) wynoszącej odpowiednio 11 złotych za jedną godzinę (do dnia 31 grudnia 2016 roku) oraz 18,60 złotych za jedną godzinę (1 stycznia 2017 roku). Z uwagi na zmianę wysokości stawki za jedną roboczogodzinę koniecznym okazało się obliczenie wartości świadczenia w dwóch okresach :

a)  od dnia 8 sierpnia 2016 roku do dnia 31 grudnia 2016 roku – 5 godziny dziennie przez 6 tygodni (5 x 42 dni = 210 h, okres od dnia 8 sierpnia 2016 roku do dnia 18 września 2016 roku), 1,5 godziny dziennie przez 2 miesiące (1,5 x 60 = 90 godzin, okres od dnia 19 września 2016 roku do dnia 19 listopada 2016 roku) oraz 2,5 godziny tygodniowo (2,5 x 6 tygodni = 15 godzin, okres od dnia 20 listopada 2016 roku do dnia 31 grudnia 2016 roku tj. około 6 tygodni), a więc łącznie 315 godzin, co przy stawce 11 złotych za 1 godzinę kształtuje odszkodowanie na poziomie 3.465 złotych (315h x 11 złotych);

b)  od dnia 1 stycznia 2017 roku do dnia 18 lutego 2018 roku (około 63 tygodnie) – 2,5 godziny tygodniowo (2,5 x 63 = 157,50 godzin), co przy stawce 18,60 złotych za 1 godzinę kształtuje odszkodowanie na poziomie 2.929,50 złotych (157,50 h x 18,60 złotych).

Mając na względzie łączny wymiar kosztów opieki osób trzecich (3.465 złotych + 2.929,50 złotych = 6.394,50 złotych), jak również wypłaconą na rzecz H. B. w toku postępowania likwidacyjnego kwotę 972 złotych, ostatecznie wysokość odszkodowania w tym zakresie objęła kwotę 5.422,50 złotych (6.394,50 złotych - 972 złotych). W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

Suma świadczeń przysługujących z tytułu zadośćuczynienia oraz odszkodowania wyniosła 40.572,50 złotych (35.000 złotych + 5.422,50 złotych + 150 złotych). Należało jednak uwzględnić fakt, że H. B. zmarł w toku trwającego postępowania, a spadek po nim odziedziczyli w częściach równych tj. po ½ części jego wnukowie – P. B. i K. B.. Tym samym Sąd przyznał na rzecz każdego z nich kwoty po 20.286,25 złotych (40.572,50 złotych / 2).

O odsetkach sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. W zakresie żądania zasądzenia odsetek istotne jest ustalenie momentu, w którym dłużnik opóźnił się ze spełnieniem świadczenia. Zobowiązania z czynów niedozwolonych są bezterminowe, to znaczy termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania. Nie mniej jednak stosownie do treści art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2013.392 j.t.), zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

Wezwanie do zapłaty z dnia 2 stycznia 2017 roku (100.000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz 10.000 złotych tytułem odszkodowania) zostało doręczone ubezpieczycielowi w dniu 10 stycznia 2017 roku (dane uzyskane z ogólnie dostępnego portalu poczty polskiej na podstawie numeru przesyłki - (...) Ustawowy termin na realizację świadczeń upłynął w dniu 9 lutego 2017 roku. Brak spełnienia żądania skutkował zaś pozostawaniem przez zakład ubezpieczeń w stanie opóźnienia od dnia 10 lutego 2017 roku i od tej daty przyznane zostały należności uboczne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zdanie 2 in principio k.p.c. uznając, że powodowie ulegli jedynie co do nieznacznej części żądania (20.286,25 złotych / 21.347,30 złotych = 95 %). Powodowie ponieśli koszty procesu w łącznej wysokości 5.105 złotych (505 złotych tytułem opłaty od pozwu – art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, 3.600 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego – § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz 1.000 złotych tytułem wynagrodzenia biegłego – art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych) i w takiej wysokości zostały one przyznane solidarnie na ich rzecz od pozwanego.

W toku niniejszego postępowania wygenerowane zostały również koszty sądowe, które tymczasowo poniósł Skarb Państwa w kwocie 2.303,44 złotych, w tym 1.630 złotych tytułem opłaty od rozszerzonej części powództwa (k.98 – 32.595 złotych x 0,05) oraz 673,44 złote tytułem wynagrodzenia biegłych (k.113 i 123). Uwzględniając treść art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz zasadę ponoszenia kosztów procesu w niniejszej sprawie Sąd nakazał pobrać od pozwanej kwotę 2.303,44 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.