Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku w II Wydziale Karnym w składzie

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2019 r.

sprawy oskarżonego P. S.

oskarżonego z art. 284 § 2 kk w związku z art. 294 § 1 kk

z powodu apelacji pełnomocnika oskarżycieli subsydiarnych J. K. i M. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie

z dnia 22 października 2018 r. sygn. akt II K 61/17

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciąża oskarżycieli subsydiarnych J. K. i M. K. w częściach równych po ½ części.

UZASADNIENIE

Subsydiarnym aktem oskarżenia P. S. został oskarżony o to, że w okresie od marca 2015 roku do 6 marca 2017 roku w O. jako Prezes Zarządu firmy (...) Sp. z o.o. w O. przywłaszczył powierzone mienie znacznej wartości w postaci sprzętu gastronomicznego i wyposażenia lokalu gastronomicznego: 175 talerzy obiadowych płaskich o wartości 1400 zł, 177 talerzy obiadowych głębokich o wartości 1062 zł, 200 talerzy przystawkowych o wartości 400 zł, 180 spodków uniwersalnych o wartości 540 zł, 196 spodków pod filiżankę o wartości 588 zł, 18 bulionówek o wartości 108 zł, 25 spodków innych o wartości 75 zł, 8 talerzy kwadratowych o wartości 128 zł, 204 talerzy przystawkowych małych o wartości 408 zł, 8 szklanek (...) o wartości 16 zł, 99 szklanek niskich o wartości 198 zł, 12 szklanek wysokich o wartości 24 zł, 2 kieliszków (...) o wartości 6 zł, 5 kieliszków różanych o wartości 25 zł, 1 kieliszka M. o wartości 4 zł, 1 kieliszka do koktajlu o wartości 6 zł, 180 noży obiadowych o wartości 360 zł, 182 widelców obiadowych o wartości 364 zł, 177 łyżek obiadowych o wartości 354 zł, 213 łyżeczek do herbaty o wartości 320 zł, 158 widelczyków do ciasta o wartości 220 zł, 100 widelczyków o wartości 140 zł, 6 dzbanków do mleka o wartości 42 zł, 2 dzbanków do mleka szklanych o wartości 10 zł, 1 dzbanka do mleka mango o wartości 5 zł, 8 pater dużych o wartości 320 zł, 1 patery średniej o wartości 35 zł, 1 patery małej o wartości 30 zł, 27 sosjerek o wartości 81 zł, 1 misy porcelanowej(...) o wartości 35 zł, 6 misek porcelanowych dużych o wartości 180 zł, 1 miski porcelanowej małej o wartości 25 zł, 14 talerzy do pizzy o wartości 112 zł, 3 cukierniczek o wartości 15 zł, 264 filiżanek porcelanowych o wartości 1056 zł, 1 miski do ponczu o wartości 30 zł, 1 tortownicy (patery) o wartości 30 zł, 7 misek szklanych dużych o wartości 231 zł, 6 misek szklanych małych o wartości 150 zł, 9 dzbanków do wody o wartości 135 zł, 3 podgrzewaczy o wartości 810 zł, 1 miksera ręcznego B. o wartości 640 zł, 2 kociołków o wartości 500 zł, 7 koszy do zmywarki o wartości 385 zł, 3 termosów 10 l o wartości 1740 zł, 2 pojemników termoizolacyjnych o wartości 300 zł, 1 termosu 20 l o wartości 770 zł, 2 termosów 3 l o wartości 200 zł, 1 wózka kelnerskiego o wartości 700 zł, 2 nadstawek do kosza do zmywarki o wartości 40 zł, 1 śmietnika 120 l o wartości 120 zł, 3 krzeseł transparentnych o wartości 1050 zł, 1 torby do pizzy 60 cm o wartości 70 zł, 5 toreb do pizzy 30 cm o wartości 250 zł, 17 obrusów białych o wartości 1360 zł, 8 serwetek białych o wartości 120 zł, 2 falban szarych o wartości 120 zł, 3 obrusów pomarańczowych o wartości 180 zł, 2 rondli 160 mm o wartości 80 zł, 1 patelni teflonowej o wartości 90 zł, 76 pojemników (...) o wartości 1900 zł, 1 garnka wysokiego o wartości 160 zł, 6 desek do krojenia o wartości 480 zł, 10 koszyków do pieczywa o wartości 60 zł, 2 form do T. o wartości 200 zł, 1 lampy owadobójczej o wartości 160 zł, 4 misek polerowanych o wartości 56 zł, 1 półmiska o wartości 35 zł, 6 pojemników (...) o wartości 120 zł, 6 pokrywek (...) o wartości 120 zł, 25 pojemników (...) o wartości 500 zł, 8 pokrywek (...) o wartości 180 zł, 1 mięsiarki planetarnej o wartości 1400 zł, 1 wagi czytnik walizkowej o wartości 2200 zł, 1 warnika do wody o wartości 400 zł, 4 termosów cateringowych 9,5 l o wartości 560 zł, 8 przyprawników o wartości 240 zł, 1 porcjonera do lodów o wartości 100 zł, 14 patelni o wartości 840 zł, 3 garnków wysokich o wartości 1260 zł, 3 noży do pieczenia o wartości 45 zł, 1 miksera ręcznego o wartości 790 zł, 1 blendera barowego M. V. o wartości 1290 zł, 2 stołów chłodniczych (...) o wartości 9600 zł, 8 garnków o wartości 1200 zł, 3 rondli 240 mm o wartości 300 zł, 1 otwieracza do konserw o wartości 200 zł, 7 noży kuchennych o wartości 280 zł, 1 stojaka na deski o wartości 60 zł, 1 robotaC. T. o wartości 290 zł, 1 kompletu wentylacji klimatyzacji D. o wartości 16.500 zł, 1 zabudowy meblowej (...) o wartości 1100 zł, 1 wzmacniacza (...) o wartości 550 zł, 12 krzeseł V. dąb o wartości 15.600 zł, 2 regałów polypropylen o wartości 540 zł, 2 telewizorów L. (...) o wartości 3800 zł, 1 telefonu V. G. o wartości 300 zł, 1 stanowiska sprzedaży P. o wartości 6000 zł, 8 stołów konsumpcyjnych o wartości 2400 zł, o łącznej wartości 90.529 zł na szkodę J. K., a nadto zmywarkę kapturową (...), mikser (...), warnik (...), płytę grilową elektryczną (...), frytkownicę (...), zmywarkę (...), kuchnię gazową 6-palnikową (...), piec konwekcyjno parowy (...), szafę chłodniczą(...), szafę chłodniczą (...), szafę mroźniczą (...), stół chłodniczy (...), stół mroźniczy (...), stół chłodniczy 2 szuflady (...), stół chłodniczy (...), stół chłodniczy 4 szuflady (...) o łącznej wartości 164.950 złotych na szkodę M. K., tj. czynu z art. 284 § 2 kk w związku z art. 294 § 1 kk.

Wyrokiem z dnia 22 października 2018 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie o sygn. akt II K 61/17 uniewinnił oskarżonego P. S. (S.) od popełnienia zarzucanego mu czynu i kosztami procesu obciążył oskarżycieli subsydiarnych M. K. i J. K..

Apelację od tego wyroku wniósł pełnomocnik oskarżycieli subsydiarnych, zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę uniewinnienia oskarżonego P. S. - w sytuacji gdy oskarżony dopuścił się popełnienia zarzucanego mu czynu i z całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego okoliczność taka jednoznacznie wynika, a który to błąd miał wpływ na treść orzeczenia oraz na przyjęciu, iż brak winy oskarżonego nie budzi wątpliwości,

2.  rażącą obrazę prawa procesowego mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:

a)  art. 2§2 k.p.k. - polegającą na bezpodstawnym przyjęciu przez Sąd I instancji, że oskarżony P. S. nie dopuścił się popełnienia zarzucanego mu czynów, tylko i wyłącznie w oparciu o wyjaśnienia oskarżonego i zeznania przesłuchanego w sprawie świadka M. H. - w objętym zarzutami okresie Prezesa (...) Sp. z o.o. wspólnika spółki (...) Sp. z o.o., będących żywo zainteresowanych przedstawieniem w niekorzystnym świetle oskarżycieli subsydiarnych i zainteresowanych uzyskaniem pozytywnych rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie i powoływaniem się na nie w innych sprawach toczących się w innych sprawach między tymi samymi stronami,

b)  art. 7 k.p.k. - poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i zastosowanie w jej miejsce dowolnej oceny zgromadzonego materiału przejawiające się w uznaniu za wiarygodne wyłącznie wyjaśnień oskarżonego i zeznań osoby żywo zainteresowanej uniewinnieniem oskarżonego i zarzucenie szeregu nieprawidłowości oskarżycielom subsydiarnym, w sprzeczności z zebranym w sprawie materiałem dowodowym - w kontekście braku jakichkolwiek dowodów niewinności oskarżonego w popełnieniu zarzucanego mu czynu, jak również odmowy przyznania niejako z automatu, bez logicznego, merytorycznego uzasadnienia w odniesieniu do całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie waloru wiarygodności innym dowodom w sprawie - zeznaniom pozostałych świadków, dokumentom (w tym również przedłożonym przez obrońców oskarżonego) i innym przeprowadzonym w sprawie dowodom (wizja lokalna w lokalu (...)),

c)  brak odniesienia się w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia do całości materiału dowodowego zebranego w sprawie.

3.  naruszenie art. 424 k.p.k. - poprzez brak wyczerpującego i logicznego uargumentowania w uzasadnieniu wyroku (z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego) dlaczego Sąd I instancji przyjął, iż oskarżony P. S. był przekonany o prawie reprezentowanej przez niego spółki do przedmiotów majątkowych objętych zarzutem opierając swoje przekonanie na posiadanej dokumentacji (jakiej?) i rozmowach z oskarżycielami, czemu oskarżyciele stanowczo zaprzeczają,

4.  obrazę prawa materialnego, tj. art. 284 § 2 kk i ar. 294 § 1 kk polegającą na uniewinnieniu oskarżonego P. S. w sytuacji, gdy zebrany materiał dowodowy, zachowanie oskarżonego i podejmowane przez oskarżonego działania wyczerpują w całości znamiona powołanych przepisów kodeksu karnego.

Pełnomocnik wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości przez uznanie oskarżonego P. S. winnym popełnienia zarzucanych im czynów, wyczerpujących znamiona przestępstw określonych w przepisach art. 284 § 2 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i wymierzenie oskarżonemu stosownej kary, zasądzenie na rzecz oskarżycieli subsydiarnych kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje, ewentualnie uchylenie wyroku Sądu I instancji i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Apelacja pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych nie zasługiwała na uwzględnienie.

Nie sposób zgodzić się z zarzutami skarżącego, jakoby zaskarżone orzeczenie naruszało którykolwiek ze wskazanych przez niego przepisów postępowania karnego oraz prawa materialnego, a także by było obarczone błędem co do faktów. Przeprowadzona kontrola odwoławcza wyroku nie potwierdziła zasadności zarzutów stawianych w tym zakresie.

Z części motywacyjnej zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd I instancji z należytą starannością przeprowadził postepowanie dowodowe i w sposób wyczerpujący odniósł się do wszystkich kwestii wymagających rozstrzygnięcia. W szczególności w sposób wnikliwy przeanalizował i właściwie ocenił dowody, które legły u podstaw wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia przeciwko P. S..

Sąd Apelacyjny w pełni aprobuje przyjęte w judykaturze stanowisko, iż kontrola instancyjna oceny dowodów nie obejmuje sfery przekonania sędziowskiego, jaka wiąże się z bezpośredniością przesłuchania, sprowadza się natomiast do sprawdzenia, czy ocena ta nie wykazuje błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodu, pominięcia pewnych dowodów) lub logicznej (błędności rozumowania i wnioskowania) albo czy nie jest sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy. Tak więc dokonanie przez sąd odwoławczy nowej, odmiennej oceny dowodów jest uzasadnione tylko wówczas, gdy w wyniku kontroli odwoławczej stwierdzona zostanie dowolność oceny poczynionej przez Sąd I instancji (pomijając kwestię nowych dowodów). Jeżeli natomiast ocena dokonana przez sąd pierwszej instancji pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k., nie ma podstaw do zmieniania jej w postępowaniu odwoławczym.

W realiach niniejszej sprawy nie sposób dopatrzeć się przekroczenia przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów. W istocie apelacja pełnomocnika oskarżycieli subsydiarnych stanowi jedynie polemikę z dokonaną przez Sąd Okręgowy oceną dowodów. Mianowicie skarżący domaga się ich odmiennej oceny, jednak nie wskazuje żadnych rzeczowych argumentów, które podważałyby ocenę przedstawioną w tym zakresie w części motywacyjnej wyroku. Jednak dokonanie oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób odmienny od oczekiwań stron procesowych nie stanowi naruszenia przepisów art. 7 k.p.k. (Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2014 r., II KK 17/14). Dlatego też zawartej w apelacji argumentacji w tym zakresie nie sposób podzielić.

Wskazać w tym miejscu należy na wyrażoną w art. 5 § 1 k.p.k. zasadę domniemania niewinności, zgodnie z którą oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem. Wydaje się, że podniesiony w pkt. 2 b apelacji zarzut obrazy art. 7 k.p.k. wynika z niewłaściwej wykładni powołanego przepisu przez pełnomocnika oskarżycieli subsydiarnych, który stawiany zarzut przekroczenia przez Sąd granic swobodnej oceny dowodów uzasadnia „ brakiem jakichkolwiek dowodów niewinności oskarzonego”.

Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się też podstaw do stwierdzenia naruszenia sformułowanej w art. 2 § 2 k.p.k., albowiem podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego stanowiły prawdziwe ustalenia faktyczne, które nie zostały przez apelującego skutecznie podważone.

Na marginesie wskazać też należy, że podstawy stawianych zarzutów nie mogą stanowić przepisy postępowania o charakterze ogólnym, które wyznaczają ogólne zasady postępowania karnego. Taki zaś charakter ma powołany w apelacji przepis art. 2 § 2 k.p.k. W uzasadnieniu takiego stanowiska wystarczy odwołać się chociażby do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2006 r., V KK 131/06 (OSNKW 2007, nr 1, poz. 9).

Wyniki przeprowadzonego przewodu sądowego i treść motywacyjna zaskarżonego orzeczenia przeczą też tezie skarżącego o naruszeniu przepisu art. 424 k.p.k. oraz obrazie prawa materialnego. Sąd Okręgowy w pisemnych motywach wyroku w sposób wyczerpujący przedstawił przesłanki, które stanowiły podstawę do uniewinnienia oskarżonego od zarzucanego mu czynu. Zawarta tam argumentacja jest logiczna, przekonująca i nie zawiera błędu. Jako taka zasługuje na pełną aprobatę.

Mianowicie Sąd I instancji zasadnie wskazał, że P. S. nie sposób przypisać winy umyślnej w postaci zamiaru bezpośredniego przywłaszczenia rzeczy opisanych w akcie oskarżenia, albowiem oskarżyciele nie wykazali w sposób dostateczny, iż oskarżony miał pełną świadomość, że będący na wyposażeniu lokalu (...) położonym przy ul. (...) w O. sprzęt gastronomiczny nie stanowił własności firmy(...)Sp. z.o.o. w O., a był wcześniej leasingowany przez M. K. od (...) S.A. (dalej jako (...)).

Co do przedmiotów z wyposażenia „lekkiego” lokalu (...), pomiędzy (...) Sp. z.o.o. w O., a wspólnikami (...) s.c., nadal toczy się postepowanie cywilne przed Sądem Okręgowym w Olsztynie, którego przedmiotem jest prawo władania tymi przedmiotami (sygn. akt VGC 5/16, obecnie V GC 213/18). Co do wyposażenia „ciężkiego” zachodzą również istotne wątpliwości, czy sprzęt ten objęty umowami leasingowymi z (...) został w całości zamontowany w lokalu (...). Wyniki przeprowadzonych w dniu 20.01.2017 r. oględzin w lokalu wykazały, że część tego wyposażenia nie jest zgodna z opisem ze specyfikacji (k. 741-748 akt sprawy 2 Ds. 2037.2016 Prokuratury Rejonowej O.-P. w O.), co potwierdził w złożonych zeznaniach uczestniczący w oględzinach świadek T. B., który zamawiał sprzęt gastronomiczny do lokalu (...) i zajmował się jego montażem (k. 292). W oparciu o zebrane w sprawie dowody, w tym zabezpieczoną dokumentację i zeznania świadków, tych zasadniczych rozbieżności nie udało się w sprawie wyjaśnić.

Nie można również jednoznacznie ustalić faktu i okoliczności powierzenia oskarżonemu rzeczy objętych aktem oskarżenia w rozumieniu art. 284 § 2 k.k., których nie obejmowała umowa z dnia 2 marca 2015 r. o przekazaniu lokalu przy ul. (...) (...) spółce z.o.o., zaś odrębny spis przekazywanych przedmiotów nie został sporządzony. Z treści powołanej umowy wynika, że spółce (...) został przekazany wyłącznie lokal użytkowy bez jego wyposażenia.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje również, że M. K. (leasingobiorca) uzgodnił z bratem, że będzie fikcyjną stroną zawartych umów leasingowych, zaś objęte leasingiem przedmioty zostaną przekazane J. K. bez zgody i wiedzy leasingodawcy i wbrew treści oświadczenia złożonego przez M. K. zamontowane w innym lokalu. Według złożonego oświadczenia miejscem użytkowania sprzętu miał być lokal w O. przy ul/ K. 1 (siedziba lokalu (...)). Według twierdzeń oskarżycieli rzeczy objęte leasingiem zostały następnie przekazane przez J. K. spółce cywilnej (...) i jej wspólnicy wykorzystywali ten sprzęt do prowadzenia działalności gospodarczej w lokalu (...). Jeśli zatem sprzęt nie był użytkowany zgodnie z przeznaczeniem bez wiedzy i zgody leasingodawcy, a jego opis nie był w części zgodny ze specyfikacją to istniały uzasadnione wątpliwości co do tego czy był tym samym sprzętem, który był przedmiotem zawartych umów leasingowych. Wątpliwości z tym związane potęgował fakt, że J. K. zapewniał, że wyposażenie i sprzęt stanowi własność (...)Sp. z.o.o. na co wskazują wyjaśnienia oskarżonego i zeznania świadka M. H. (k. 312, 490). Ich przekaz co do niezgodności opisu sprzętu zamontowanego w lokalu (...) ze specyfikacją znajduje wsparcie w dokumentacji leasingowej oraz wynikach oględzin dokonanych w dniu 20 stycznia 2017 r. w lokalu (...). W tym kontekście jako bezpodstawny jawi się podniesiony w apelacji zarzut, że Sąd I instancji oparł się swoich ustaleniach wyłącznie na wyjaśnieniach oskarżonego i zeznaniach świadka M. H., które nie mają pokrycia w pozostałym materiale dowodowym. Skarżący w lakonicznym uzasadnieniu apelacji wskazuje, że wskazane dowody pozostają ze sobą w sprzeczności, jednak nie wskazuje w czym się ona przejawia. Z tego też powodu głębsza polemika z zarzutami apelacji w tej części nie jest możliwa.

Umowy leasingowe zostały zawarte do końca stycznia 2018 r. i w tym okresie właścicielem objętych leasingiem rzeczy był (...) (k. 81-104, 305-332 akt umorzonego postępowania). Z treści zawartych umów wynikało jednoznacznie, że leasingobiorca nie był uprawniony do ustanawiania na sprzęcie jakichkolwiek praw na rzecz osób trzecich oraz przelewania praw wynikających z umowy na osoby trzecie. Mimo tego M. K.rzeczy będące przedmiotem umowy bez wiedzy i zgody leasingodawcy przekazał swemu bratu. Co więcej, J. K. zeznał, że zawarł z oskarżonym umowę, że ten sprzęt stanowiący wyposażenie (...) sprzeda (...) Sp. z.o.o. jako oddzielny majątek za kwotę 100.000 zł., nie mając wówczas do tego tytułu prawnego, co również poddaje w wątpliwość jego twierdzenia, iż informował oskarżonego o tym, że wyposażenie lokalu jest przedmiotem zawartych umów leasingowych (k. 252v).

Z całą pewnością takie zachowanie oskarżycieli posiłkowych poddawało w wątpliwość ich wiarygodność i rzetelność przekazywanych przez nich informacji. Nie może zatem dziwić zachowanie oskarżonego, który jako prezes spółki odmawia wydania spornego sprzętu i żąda dokumentów stanowiących tytuł prawny kierowanych do niego roszczeń, w tym zwraca się o wskazanie numerów seryjnych przedmiotowego sprzętu (k. 403). Takie pismo zostało również skierowane do (...) (k. 445). Jednak spis rzeczy wraz z numerami seryjnymi pozwalający na ich identyfikacje nie został mu przedstawiony.

W zaistniałych okolicznościach P. S. miał podstawy, aby przypuszczać, że przedmiotowy sprzęt stanowi własność (...) Sp. z.o.o. i został jej przekazany wraz z lokalem, a zatem odmowa jego wydania nie wynikała z zamiaru przywłaszczenia „powierzonej cudzej rzeczy ruchomej” o jakiej mowa w art. 284 § 2 k.k., a z przeświadczenia, że przedmiotowa rzecz nie jest rzeczą „powierzoną” lecz stanowi własność spółki, której oskarżony był wówczas prezesem.

Wobec zatem braku dostatecznych dowodów, że P. S. działając z zamiarem bezpośrednim dopuścił się przywłaszczenia rzeczy opisanych w akcie oskarżenia, Sąd Okręgowy zasadnie uniewinnił oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu, zaś kosztami procesu na podstawie art. 632 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 640 k.p.k. obciążył oskarżycieli posiłkowych. Podzielić też należy zapatrywania tego Sadu, że kwestie sporne pomiędzy stronami dotyczące rzeczy będących przedmiotem postępowania winny być rozstrzygnięte w procesie cywilnym.

Z tych też względów Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach procesu za postępowanie odwoławcze orzeczono zgodnie z treścią art. 636 § 3 k.p.k. w zw. z art. 640 § 1 k.p.k. i w zw. z art. 632 pkt. 1 k.p.k.

LK/ak