Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2019 r. w Lublinie

sprawy B. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o przeliczenie wysokości podstawy wymiaru renty

na skutek apelacji B. W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 18 grudnia 2017 r. sygn. akt VIII U 1339/17

oddala apelację.

Jacek Chaciński Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska Małgorzata Rokicka-Radoniewicz

III AUa 290/18

UZASADNIENIE

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 10 maja 2017 r. odmówił B. W. przeliczenia wysokości renty powołując się na przepis art. 15 ust. 4 i 5 ustawy emerytalnej, stanowiący, że wysokość renty ustala się z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy w którym złożono wniosek o jej przyznanie lub z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem złożenia wniosku o rentę. Organ odmówił przyjęcia do przeliczenia wynagrodzeń z lat od 1989 r. do 1998 r. gdyż wykraczają one poza okres 20 lat poprzedzających złożenie wniosku o rentę tj. okres od 1996 r. do 2015 r.

Od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Lublinie złożył B. W., wnosząc o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o ponowne przeliczenie należnego świadczenia rentowego tj. do 15 lutego 2009 r. W uzasadnieniu wskazał, że wniosek o przyznanie świadczenia rentowego złożył w dniu 15 lutego 2009 r., ale wówczas wydano decyzję odmawiającą przyznania mu renty z powodu braku wymaganych okresów zatrudnienia.

Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 18 grudnia 2017 roku oddalił odwołanie. Sąd Okręgowy ustalił, że B. W. w dniu 3 lipca 2001 r. złożył wniosek o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Decyzją z dnia 31 lipca 2001 r. organ rentowy odmówił prawa do świadczenia ustalając, że wnioskodawca nie jest osobą niezdolną do pracy. Wniesione przez wnioskodawcę odwołanie od tej decyzji zostało oddalone prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 30 maja 2006 r. XIII U 3035/04 oddalającym odwołanie.

W dniach 16 lutego 2009 r. oraz 13 października 2009 roku wnioskodawca ponownie złożył wnioski o rentę. Decyzją z dnia 25 maja 2009 r. o 20 października 2009 roku organ rentowy ponownie odmówił prawa do renty, ponieważ wnioskodawca nie wykazał wymaganego 5 letniego okresu ubezpieczenia w ostatnim dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku o rentę tj. od 14.02.1999 r. do 15.02.2009 r. Odwołania wnioskodawcy wniesione od obydwu decyzji zostały oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 21 września 2010 r. zaś wyrokiem z dnia 20 stycznia 2011 r. Sąd Apelacyjny w Lublinie oddalił apelację wnioskodawcy.

W dniu 4 sierpnia 2011 r. B. W. ponownie wystąpił o przyznanie mu prawa do renty, ale organ rentowy decyzją z dnia 13 października 2011 r. ponownie odmówił mu prawa do renty z uwagi na niewykazanie wymaganego okresu ubezpieczenia.

W związku z powyższym wnioskodawca w dniu 21 sierpnia 2013 r. złożył pozew do Sądu Rejonowego Warszawa-Praga o zobowiązanie do wydania świadectwa pracy przez Ośrodek (...) w U. za okres od 4 maja 2006 r. do 30 czerwca 2007 r. W wyniku toczącego się postępowania pracodawca ten wydał wnioskodawcy w dniu 30 czerwca 2016 r. świadectwo pracy potwierdzające taki okres zatrudnienia.

W związku z tym w dniu 26 lipca 2016 r. B. W. złożył w ZUS Oddział w L. wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Decyzją z dnia 23 sierpnia 2016 r. organ rentowy przyznał wnioskodawcy prawo do renty od dnia złożenia wniosku tj. od dnia 12 lipca 2016 r. W decyzji tej ustalono jednocześnie wysokość renty wnioskodawcy na podstawie przeciętnej podstawy wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych wybranych z okresu całego ubezpieczenia tj. od 1979 r. do 2000 r. Tak ustalony wskaźnik podstawy renty wyniósł 85,59 % zaś wysokość renty ustalono na 1777,90 zł. Decyzją z dnia 30 sierpnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych z urzędu przeliczył wysokość renty wnioskodawcy w oparciu o okres od 1979 r. do 2007 r. i ustalił jej wysokość na 1785,08 zł - do wypłaty 1499,49 zł.

W dniu 20 października 2016 r. wnioskodawca wniósł o ustalenie prawa do renty na dalszy okres. Decyzją z dnia 2 grudnia 2016 r. organ rentowy przyznał mu prawo do renty na dalszy okres od dnia 1 listopada 2016 r. tj. od dnia w którym wstrzymano wypłatę świadczenia do dnia 30 listopada 2019 r. i ustalił jego wysokość do wypłaty na kwotę 1487,42 zł.

W dniu 26 kwietnia 2017 r. B. W. złożył wniosek w ZUS Oddział w L. o dokonanie symulacji obliczenia wysokości jego renty na podstawie 10 kolejnych lat np. w latach 1989-1998. W wyniku powyższego wniosku została wydana zaskarżona decyzja z dnia 10 maja 2017 r. odmawiająca przeliczenia renty.

Na rozprawie w dniu 6 grudnia 2017 r. B. W. wnosił o przeliczenie jego renty z okresu kolejnych 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę z dnia 6 lutego 2009 r. tj. z uwzględnieniem wynagrodzeń za lata 1989 r. do 2009 r. Podnosił, że nie jest jego winą, że w postępowaniu toczącym się na skutek wniosku z 6 lutego 2009 r. nie mógł złożyć świadectwa pracy w Ośrodku (...)- (...) w U. gdyż pracodawca w tamtym czasie mu takiego dokumentu nie wystawił.

Sąd Okręgowy orzekł, że stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 887 ) podstawę wymiaru i renty stanowi przeciętna podstawa składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę. Powyższy przepis określa zatem okres jaki stanowi podstawę do ustalenia wysokości renty na 20 lat wstecz od dnia złożenia wniosku. Chodzi przy tym nie o jakikolwiek wniosek lecz ten, w wyniku którego ubezpieczony nabył prawo do renty.

Z kolei ustęp 2 tego artykułu przewiduje możliwość ustalenia wysokości renty na wniosek ubezpieczonego w oparciu o 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. Przepis ten nie przewiduje jednak możliwości wyboru dowolnych 10 lat z całego okresu ubezpieczenia, jak wnosi skarżący w odwołaniu.

Prawo do renty wnioskodawcy zostało przyznane na skutek wniosku z dnia 26 lipca 2016 r. Dopiero ten wniosek, do którego skarżący dołączył świadectwo pracy w Ośrodku (...)- (...) w U. doprowadził do pozytywnego rozstrzygnięcia dla niego sprawy. Sąd Okręgowy podkreślił, że ustawa o emeryturach i rentach z FUS wyraźnie odróżnia moment nabycia prawa do świadczenia od momentu od którego jest ono wypłacane. Prawo do renty jest świadczeniem wnioskowym i przysługuje dopiero od dnia złożenia wniosku, nawet jeśli wnioskodawca już wcześniej obiektywnie spełniał warunki do jego przyznania (art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej).

B. W. trafnie podnosił na rozprawie w dniu 6 grudnia 2017 r., że nie jest jego winą, iż w chwili składania wniosku w roku 2009 nie dysponował świadectwem pracy w Ośrodku (...)- (...) w U.. Zauważyć jednak trzeba, że gdyby w toczącym się postępowaniu sądowym podnosił, że ma inne okresy ubezpieczenia świadczące o spełnieniu warunku posiadania odpowiedniego okresu składkowego lub nieskładkowego w wymiarze 5 lat w okresie ostatnich 10 lat od powstania niezdolności do pracy (ustalonej ostatecznie na 8 grudnia 2005 r.) wówczas obowiązkiem Sądu byłoby ustalić czy taki okres rzeczywiście wnioskodawca posiadał. Nie jest wykluczone że w toku postępowania VIII U 3878/09 tut. sądu Ośrodek (...)- (...) w U. wydałby mu takie świadectwo pracy.

Do ustalenia odpowiedniego okresu ubezpieczenia nie jest bowiem konieczne wytaczanie odrębnego powództwa o ustalenie stosunku pracy lub wydanie świadectwa pracy. Kwestię podlegania ubezpieczeniom społecznym w kwestionowanym przez podmiot zatrudniający okresie musi wyjaśnić sąd ubezpieczeń społecznych jako incydentalną tj. mającą wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

A zatem przyjęciu, jak chce tego wnioskodawca, że wniosek o rentę został złożony w dniu 6 lutego 2009 r. i w związku z tym do podstawy wymiaru renty można uwzględnić okres od 1989 r. do 2009 r. stoi na przeszkodzie prawomocne orzeczenie sądowe kończące wniosek z 2009 r. oddaleniem odwołania, dlatego trafnie organ rentowy przyjął, że do obliczenia wysokości renty należy uwzględnić okres od 1979 r. do 2007 r. tj. z uwzględnieniem 20 kolejnych lat liczonych od dnia zakończenia roku kalendarzowego w którym został złożony wniosek o rentę (2016 r.).

Od tego wyroku apelację wniósł wnioskodawca B. W. zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucał pominięcie okoliczności z wiązane z jego stanem zdrowia i daty powstania schorzenia, a w uzupełnieniu apelacji ponownie przedstawił okoliczności związane z ubieganiem się o rentę i odmową świadczeń z uwagi na nieudowodnienie okresu zatrudnienia w (...). Wnosił o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o przeliczenie renty licząc podstawę wymiaru składek z okresu dziecięciu lat od dnia 15 lutego 2009 roku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy wydal trafne i odpowiadające prawu rozstrzygnięcie – swoje stanowisko dokładnie uzasadnił w uzasadnieni u wyroku wskazując na treść przepisów regulujących zasady ustalania wysokości świadczeń.

Istotą sprawy jest, czy istnieje jakakolwiek prawna możliwość, aby wysokość świadczenia wnioskodawcy obliczyć o oparciu o podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z innego okresu aniżeli dziesięciolecie wybrane z 20 lat bezpośrednio poprzedzających datę zgłoszenia skutecznego wniosku o rentę. Bezsporną okolicznością jest, że wnioskodawca ubiegał się kilkakrotnie o przyznanie renty, ale jego wnioski składane w latach 2009 i 2011 nie zostały uwzględnione z uwagi na niespełnienie przesłanki wymaganego okresu ubezpieczenia. Odwołania do decyzji odmawiających przyznania prawa do renty został oddalone prawomocnymi wyrokami Sądu Okręgowego.

Dopiero na wniosek wnioskodawcy złożony w dniu 26 lipca 2016 roku organ rentowy przyznał mu prawo do renty i ustalił jej wysokość świadczenia w oparciu o podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia. Do ustalenia wysokości świadczenia zgodnie z przepisem art.15 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 roku poz.1270) można byłoby przyjąć podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 bezpośrednio poprzedzających rok w którym został zgłoszony wniosek o rentę a zatem z 20 lat przed rokiem 2016, ponieważ dopiero na wniosek z lipca 2016 roku zostało przyznane prawo do świadczenia.

Podnoszone w odwołaniu i apelacji żądanie wnioskodawcy o obliczenie wysokości świadczenia poprzez przywrócenie mu terminu do złożenia wniosku o przeliczenie i przyjęcie podstawy wymiaru składek z dziesięciolecia wybranego z 20 lat sprzed roku 2009 nie jest prawnie możliwie.

Sąd Apelacyjny uznał, że ustalenia dokonane przez sąd pierwszej instancji, są prawidłowe pod względem prawnym. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu ocenił stan faktyczny i przystępnie wyjaśnił szczegółowo podstawę prawną rozstrzygnięcia, ustosunkowując się do argumentacji wnioskodawczyni podnoszonej w odwołaniu. Wbrew zarzutom apelacji wyrok Sądu Okręgowego jest prawidłowy i zgodny z powołanymi przez ten Sąd przepisami.

Z tych względów i na mocy art. 385 KPC Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji.