Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lipca 2018 r.

Sąd Rejonowy w Szubinie III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Rejonowego Grażyna Stankiewicz – Salińska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Marika Helak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 lipca 2018 r., w S.

przy udziale -/-

sprawy z powództwa R. W. (1)

przeciwko R. W. (2), A. W. (1), A. P.

o alimenty

I.  powództwo oddala;

II.  zasądza ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Szubinie na rzecz adwokata T. J. kwotę 2400 zł /dwa tysiące czterysta złotych/ plus Vat tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu;

III.  nie obciąża powoda kosztami procesu

/G. S./

Sygn. akt III RC 5/18

UZASADNIENIE

W dniu 4 stycznia 2018 r. R. W. (1) złożył pozew o zasądzenie alimentów na jego rzecz od W. R., W. A. i P. A. w kwocie po 1000 zł od każdego z nich płatnych do dnia 10-go każdego miesiąca do rąk powoda od dnia wniesienia pozwu z ustawowymi odsetkami za każdy dzień zwłoki w płatności każdej raty. W uzasadnieniu powód podał, że jest osobą w podeszłym wieku, schorowaną. Powód zamieszkuje z żoną B. Z., z którą zawarł majątkową umowę przedmałżeńską wprowadzający umowny ustrój rozdzielności majątkowej Powód utrzymuje się z emerytury w wysokości 1823 zł, pozostały majątek został przekazany przez powoda na rzecz pozwanych. Powód wziął kredyt, który przeznaczył na spłatę zachowku na rzecz dzieci, który otrzymali po śmierci poprzedniej żony powoda. Swój majątek w formie darowizny przekazał synowej, aby zapewnić sobie mieszkanie. Pozwani posiadają znaczny majątek, są dobrze sytuowani. Dzieci nie pomagają powodowi zaspokoić jego niezbędnych potrzeb.

W odpowiedzi na pozew A. W. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu wskazał, że żądanie powoda jest niezasadne. Pozwany wskazał, że powód pozostaje w związku małżeńskim i to żona powoda jest zobowiązana do alimentacji na rzecz męża w pierwszej kolejności, zaś powód nie wnosi o zasądzenie alimentów od żony, ani nie wskazał, że takie alimenty zostały zasądzone wcześniej. Powód dokonał znacznych przysporzeń majątkowych na rzecz swojej żony. Przekazał jej samochód o wartości 39.000 zł Darowizna auta prawdopodobnie miała na celu uniknięcie zajęcia go przez komornika. Ze środków pochodzących ze sprzedaży auta korzystał zarówno powód jak i jego żona. Pozwany podniósł, że powód wskazał na swoje jedyne źródło utrzymania swoją emeryturę podczas gdy jak wynika (...) powód prowadzi działalność gospodarczą, a pod szyldem prowadzonej firmy ogłasza liczne aukcje internetowe: opony samochodowe, koła z felgami, koła dojazdowe, felgi dojazdowe, felgi stalowe. Liczne aukcje prowadzą do wniosku, że powód prowadzi działalność i osiąga z tego dochód. Powód na rzecz pozwanych dokonał spłaty z tytułu działu spadku po zmarłej w 2005 r. pierwszej żonie powoda. Powód nie spłacał zachowku i nie brał na ten cel kredytu. Na podstawie testamentu T. W. jej spadkobiercami zostali wyłącznie dzieci wobec czego, powód 2010 r. sprzedał nieruchomość za kwotę ponad 600 000 zł z czego połowa została podzielona pomiędzy troje spadkobierców po 1/3 na każdego zaś powodowi została kwota ponad 300.000 zł. W zamian za spłatę 125.000 zł na rzecz pozwanych powód pozostał właścicielem domu rodzinnego. Kwota 300.000 która dysponował powód pozwoliłaby mu na całkowitą spłatę pozwanych oraz na wieloletnie dostatnie życie. Powód twierdzi, że żyje w niedostatku podczas gdy wspólnie z żoną spędza wczasy z obecną żoną w ekskluzywnych hotelach w kraju i poza granicami. Powód sprzedał kilka samochodów, a cześć majątku przekazał żonie i jej synowi. Powód sprzedał pasierbowi dom rodzinny wartości 300.000 zł za jedynie część tej kwoty. Działem spadku nie zostały objęte ruchomości znajdujące się w magazynach firmy, którymi dysponował powód. Pozwany ma wiedzę, że około 2010 r. wartość towaru objęta remanentem wynosiła około 200.000 zł. Żona powoda jest właścicielką domu o wartości 300.000 zł, a powód mógł tam zamieszkać a swój dom sprzedać za cenę realnej wartości domu. Pozwany neguje również wskazanie powoda, iż pozwani są dobrze sytuowani. Pozwany wskazał, że prowadzi działalność gospodarczą i ma liczne zobowiązania w wysokości około 150.000 zł W ostatnim czasie ponosił wysokie koszty kształcenia córek około 40.000 zł rocznie. Roczny dochód z prowadzonej przez niego działalności wynosi 14.600 zł Utrzymuje się dzięki wsparciu żony B. W. (1).

W odpowiedzi na pozew pozwani R. W. (2) i A. P. wnieśli o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu zaprzeczyli wszelkim twierdzeniom pozwu. Podnieśli, że powód w wyniku działu spadku i podziału majątku wspólnego zmarłej żonie powoda otrzymał na własność nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym i pomieszczeniami gospodarczymi wartości kilkuset tysięcy złotych, kwotę 300.000 zł jako cenę ze sprzedaży działowej nieruchomości oraz 22.000 zł ze sprzedaży nieruchomości położonej w K.. Powód oprócz emerytury osiąga dochody z działalności gospodarczej-handel oponami. Powód nie zapłacił pozwanym żadnego zachowku- postępowanie toczące się przed SO w Bydgoszczy zostało umorzone. Powód podarował część majątku na rzecz syna jego żony i w ten sposób zapewnił sobie mieszkanie. Według pozwanych to na obecnej żonie i obdarowanym, któremu powód przekazał darowiznę, celem zapewnienia sobie mieszkania, spoczywa obowiązek alimentacyjny. W ocenie pozwanych powód posiada wystarczające środki na zaspokojenie swoich potrzeb.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Powód R. W. (1) z małżeństwa z T. W. zmarłą 14 listopada 2005 r. ma troje dzieci: R. W. (2) ur. (...), A. W. (1) ur. (...) i A. W. (2) obecnie P. ur. (...) (dow. k. 4-6 akt). Powód wraz ze zmarłą żoną zajmowali się prowadzeniem działalności gospodarczej polegającej na transporcie, imporcie opon, felg, części samochodowych, sprzedaży części na giełdzie, sprzedaży internetowej, usług wulkanizacyjnych Firma dobrze prosperowała. W firmie zatrudniani byli pracownicy pracował też syn powoda A. W. (1) i córka A. P. (dow. zeznania powoda R. W. (1) k. 364v, zeznania pozwanej A. P. k. 367, zeznania pozwanego A. W. (1) k. 368v). Powód około 2007 r. związał się z B. Z., z którą 12 marca 2015 r. wziął ślub (dow. zeznania powoda R. W. (1) k. 364, odpis skrócony aktu małżeństwa k. 371). Powód po śmierci żony popadł w kłopoty finansowe. W firmie ojca przestała pracować A. P. i A. W. (1). Żona powoda namawiała go na zmianę samochodów. Powód wziął w leasing dwa samochody marki M., Miesięczne raty za samochody wyniosły ponad 13 tysięcy miesięcznie i spłacane były przez 5 i 6 lat. Powód zaczął wydawać pieniądze na zagraniczne i krajowe podróże ze swoją nową partnerką. Powód zaczął wydawać więcej aniżeli miał dochodów. Zaczęły się problemy finansowe (dow. zeznania pozwanej A. P. k. 367-367v, dowód zeznania B. Z. k. 316). Powód miał zaległości w opłacaniu podatków od nieruchomości, zadłużenie sięgnęło około 40 tys. zł. Dzieci powoda uregulowały należną dla nich część (dow. zeznania pozwanego A. W. (1) k.368v-369, zeznania pozwanej A. P. k. 367v-368).

W 2010 r. A. P. wystąpiła do Sądu Rejonowego w Szubinie o dział spadku po zmarłej T. W., która na mocy testamentu powołała do spadku swoje dzieci A. P., R. W. (2), A. W. (1). Zadłużenia powoda sięgały wówczas 100 tys. zł, na nieruchomościach ustanowione były hipoteki (dow. zeznania pozwanej A. P. k. 367v-368).

W trakcie postępowania o dział spadku pozwani porozumieli się z powodem odnośnie sprzedaży nieruchomości w K.. Nieruchomość ta została sprzedana za kwotę 600.000 zł. Z tej kwoty 300.000 zł otrzymał powód, zaś pozwani otrzymali po 100.000 zł każdy (dow. akt notarialny k. 222-228). W 2012 r., w trakcie postępowania o dział spadku została również sprzedana jednak działka położona w K. za kwotę 44.000 zł i kwotę 22.000 zł otrzymał powód (dow. zeznania pozwanej A. P. k. 368)

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Szubinie z dnia 18 grudnia 2014 r. w sprawie sygn. I Ns 256/10 zmienionym postanowieniem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 2015 r. w sprawie II Ca 291/15 dokonano działu spadku po T. W. zmarłej dnia 14 listopada 2005r. w B. oraz zniesienia współwłasności, którego przedmiotem jest:

1/ nieruchomość położona w K., o powierzchni 0,0964 ha, stanowiąca działki o numerach: (...), (...), zapisana w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Szubinie Kw. Nr (...), o wartości (...);zł

2/ nieruchomość zabudowana domem mieszkalnym i budynkami usługowo-warsztatowo-magazynowymi położona w K. przy ulicy (...), o powierzchni 0,0717 ha, stanowiąca działkę numer (...), zapisana w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Szubinie Kw. Nr (...) o wartości 303.000 zł

- majątek łącznej wartości 358.000 zł

w ten sposób, że:

a/ na wyłączną własność R. W. (2) przyznano nieruchomość położoną w K., o powierzchni 0,0964 ha, stanowiącą działki o numerach: (...), (...), zapisaną w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Szubinie Kw nr (...) o wartości 55.000zł

b/ na wyłączną własność R. W. (1) przyznano nieruchomość zabudowaną domem mieszkalnym i budynkami usługowo-warsztatowo-magazynowymi położoną w K. przy ulicy (...), o powierzchni 0,0717 ha, stanowiącą działkę numer (...), zapisaną w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Szubinie Kw nr (...) o wartości 303.000 zł

c/ tytułem wyrównania wartości udziałów we współwłasności zasądzono od R. W. (1) na rzecz:

-A. P. kwotę 50.500 zł

-A. W. (1) kwotę: 50.500 zł

- R. W. (2) kwotę: 23.000 zł, z tym zastrzeżeniem, że kwoty te płatne będą w terminie sześciu miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia, z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności;

d/ tytułem wyrównania wartości udziałów we współwłasności zasądzono od R. W. (2) na rzecz:

-A. P. kwotę 9166 zł

-A. W. (1) 9166 zł, z tym zastrzeżeniem, że kwoty te płatne będą w terminie sześciu miesięcy od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia, z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności,

e/ ustanowić hipotekę przymusowa na nieruchomości zapisaną w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Szubinie Kw. Nr (...) na rzecz:

-A. P. do kwoty 50.000 zł

-A. W. (1) do kwoty 50.000 zł

-R. W. (2) do kwoty 23.000 zł (dow. k. 436-436v, 494-494v akt I Ns 256/10)

Powód dobrowolnie nie wywiązał się ze spłaty do jakiej został zobowiązany w postępowaniu o dział spadku. Wobec powoda przez A. P. i R. W. (2) została wszczęta egzekucja komornicza (dow. zeznania pozwanej A. P. k. 368, k. 200-202, 238, 246,250-255).

Powód zaczął wyzbywać się majątku celem uniknięcia zajęć komorniczych(dow. zeznania A. Z. k. 317v). Samochody marki M. zakupione w leasing darował żonie. Jeden samochód został sprzedany za kwotę 39.000 zł. Żona powoda próbowała sprzedać swój dom za kwotę 300.000 zł. Do sprzedaży nieruchomości nie doszło, żona powoda w dalszym ciągu tam zamieszkuje ( dow. k. 53-60). Powód nie posiada już oszczędności ze sprzedaży nieruchomości w K., za którą otrzymał 300.000 zł. W 2016 r. dokonał kolejnej sprzedaży nieruchomości położonej w K. ul. (...) o szacunkowej wartości 300.000 zł za cenę 165.000. Dom został sprzedany synowi obecnej żony powoda, jednakże powód otrzymał za sprzedaż jedynie kwotę 68.846,86 zł od A. Z.. A. Z. ustanowił na rzecz powoda służebność osobistą mieszkania polegającą na prawie do współkorzystania z budynku mieszkalnego jak i swobodnego poruszania się po działce, na której budynek się znajduje. Służebność jest nieodpłatna (dow. k. 194-196, dow. zeznania A. Z. k. 318-318v). Powód jednak dobrowolnie dokonuje wszystkich należności związanych z nieruchomością jak podatki, opłaty, czy rachunki (dow. k. 153, 168, k. 170.

Do stałych źródeł dochodu powoda należy emerytura w wysokości 2265,80 zł pomniejszona z powodu egzekucji o kwotę 566,45 zł (dow. k. 312-313). W chwili wniesienia pozwu powód w dalszym ciągu aktywnie prowadził działalność gospodarczą ( dow. k. 61-91, k. 107-108, k. 129-134). W ostatnim roku przedsiębiorstwo prowadzone przez powoda przynosiło straty (dow. k. 138-147). Przedsiębiorstwo powoda zostało zawieszone w dniu 28.05.2018 r. Powód korzysta z zasiłku na pokrycie kosztów leczenia (dow. k. 332).

Z obecną żoną B. W. (2) powoda łączy umowny ustrój rozdzielności majątkowej (dow. k. 7-8). Żona powoda prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe. Zamieszkuje w domu o wartości 300.000 zł. Utrzymuje się z emerytury rolniczej w wysokości 883 zł miesięcznie. Dotychczas utrzymywała się z oszczędności ze sprzedaży trzody chlewnej i gruntów. Żona powoda nie chce wspólnie zamieszkiwać z mężem (zeznania świadka B. Z. k. 317).

Powód jest osobą starszą, w chwili obecnej ma 82 lata, jest schorowany. Powód cierpi na przewlekłą chorobę nerek (dow. k. 42-45), nadciśnienie tętnicze, chorobę wieńcową, cukrzycę, ma torbiel na nerce, dnę moczanową i miażdżycę, nadczynność tarczycy (dow. k. 115-116, 177-178, 181-184, k. 188-193, 207). W 1994 r. powód miał zawał, ma założone bajpasy (dow. zeznania pozwanej A. P. k. 367 akt). W 2000 r. powód doznał urazu w postaci złamania kręgu lędźwiowego (dow. k. 208). W 2004 r. powód przeszedł kolejny zawał (dow. k. 230-233) Powód często zakupuje lekarstwa, część leków przyjmuje na stałe (dow. k. 13-37, k. 162-163, 165-167, 207, 212-214). W 2015 r. powód został uznany za osobę niepełnosprawną (dow. k. 164).

Powód w dalszym ciągu ma liczne pożyczki i kredyty. (dow. k. 152, 156-161, k. 176, k. 179). Powód w chwili obecnej nie wywiązuje się ze spłatą swoich zobowiązań (dow. k. 172-174, k. 185-187, k. 333). Emerytura oraz rachunek bankowy i wkład oszczędnościowy powoda obciążone są zajęciem komorniczym (dow. k. 209, 216).

Pozwana A. P. jest rozwódką, ma dwie córki i syna. Jej córki są pełnoletnie, studiują, pozostają na jej utrzymaniu. Na rzecz dzieci przekazuje co miesiąc po 1000 zł na ich utrzymania, opłaca im akademiki. Córki pozwanej otrzymują alimenty od swojego ojca w wysokości po 400 zł miesięcznie. Na syna ma zasądzone 850 zł alimentów. Zamieszkuje w domu jednorodzinnym. Działkę na budowę dostała w darowiźnie od rodziców. Pracowała u rodziców w firmie, później otworzyła swoją działalność, sklep z odzieżą używaną, który prowadziła w garażu domu rodzinnego. Swoją działalność zamknęła po śmierci mamy. W chwili obecnej uczy w szkole specjalnej i prowadzi lekcje indywidualnego nauczania. Pieniądze z podziału majątku dostała za pośrednictwem komornika (dow. zeznania pozwanej A. P. k. 365v-367, dow. k. 117),

Pozwany A. W. (1) jest żonaty, ma dwie pełnoletnie córki. Jego córki w tym roku ukończyły studia, które opłacał. Jedna córka otworzyła swoją działalność a druga podjęła pracę. Jedna z nich mieszka w P.. Mają tam mieszkanie kupił je z żoną. Druga mieszka w z nim i jego żoną w domu rodzinnym. Dom kupił w 1985 r. i wyremontował. Pracował u ojca, przestał tam pracować w 2008 r., prowadzi działalność gospodarczą, jego żona prowadzi zakład fryzjerski, wynajmują sklep. Z podziału spadku otrzymał 110.000 zł ze sprzedaży nieruchomości w K. i 54.000 zł pozostałej spłaty (dow. zeznania pozwanego A. W. (1) k. 368v-369, dow. k. 100, dow. k. 109).

Pozwany R. W. (2) jest żonaty, ma dwoje pełnoletnich dzieci. Syn mieszka z nim. Jego syn prowadzi działalność gospodarczą. On prowadzi swoją działalności, prowadzi zakład kamieniarski od 1987 r. ( dow k. 110-114). Jego żona miała własną działalność, którą zawiesiła około 2 lat temu. Posiada dom, który budował od 1994 r.,. Posiada działkę nr (...) o powierzchni 1,15 ha zakupioną w 1999 r., za kwotę 12.000 zł oraz działkę nr (...) o powierzchni 0,6 ha za kwotę 4.500 zł położoną w K. na ul. (...). W 2006 r. zakupil nadto działkę o numerze (...) położoną w K. o powierzchni 0,6 ha. Z podziału spadku otrzymał 110.000 zł oraz nieruchomość w postaci działki, w związku z czym musiał spłacić rodzeństwo, otrzymał jeszcze 23.000 zł. (dow. zeznania pozwanego R. W. (2) k. 369v-370). W 2004 roku kupił od powoda samochód ciężarowy marki M. z 1980 r. za kwotę 3.200 zł (dow. k. 363).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dokumenty, zeznania świadków, z akt I Ns 256/10 Sądu Rejonowego w Szubinie oraz dowód z przesłuchania stron. Dokumentom tym sąd dał wiarę, zostały one sporządzone w przepisanej formie przez kompetentne organy w zakresie swojego działania. Żadna ze stron nie kwestionowała ich wiarygodności, stanowiły zatem dowód tego co zostało w nich urzędowo stwierdzone. Sąd w całości dał wiarę zeznaniom pozwanych, albowiem w całości odzwierciedlały sytuację życiową i majątkową stron, były spójne i nawzajem ze sobą korespondowały. Sąd jedynie częściowo podzielił zeznania powoda, nie dając wiary jego sytuacji materialnej i powodów takiego stanu. Powód zeznał, że jego źródła utrzymania nie pozwalają mu na zaspokojenie nawet najbardziej podstawowych potrzeb życiowych, swój majtek rozdał dzieciom, sam zaś w chwili obecnej nie ma odpowiednich środków na zaspokojenie wszystkich swoich zobowiązań i na swoje utrzymanie. Sąd nie podzielił tych zeznań, albowiem dzieci powoda otrzymały jedynie należny im spadek po matce,- żonie powoda, i chociaż powód dawał zatrudnienie A. P. czy A. W. (1) to każdy z nich otrzymywał jedynie wynagrodzenie za swoją pracę. Każde z dzieci powoda pracuje na umowie bądź prowadzi własną działalność, co pozwala im na utrzymanie siebie i swoich rodzin. Sąd w niewielkich częściach podzielił zeznania świadków B. Z. i A. Z., albowiem zeznania te były niekonsekwentne i niespójne. B. Z. raz wskazywała, że namawiała męża na kupno samochodu, a za chwilę, że nie wie dlaczego mąż kupił samochód. Odpowiedzialnością za złą sytuację powoda obwinia dzieci powoda, co nie znalazło potwierdzenia w materiale dowodowym. A. Z. nie był obiektywny i wiarygodny w swoich zeznaniach. Twierdził, że nieruchomość od powoda kupił z litości nie znając jej faktycznej wartości, zaś pieniądze miał z kredytu i z darowizny od siostry, która jak twierdził była sporządzona w formie aktu notarialnego podczas gdy do akt przedłożył jedynie umowę darowizny podpisaną przez niego i jego siostrę, bez oznaczenia daty zawarcia umowy. Nie ma żadnego potwierdzenia, że uiścił powodowi należność za sprzedaż ponad kwotę, którą przekazał w chwili sporządzania aktu notarialnego.

Sąd powództwo o zasądzenie alimentów od pozwanych na rzecz powoda oddalił.

Zgodnie z treścią art. 128 krio obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Przepis ten pozwala na ustalenie obowiązku alimentacji dzieci względem ich rodziców. Przysługuje to jedynie w sytuacji, kiedy uprawniony znajduje się w niedostatku, co wynika wprost z treści art. 133§2 krio. Ustawa nie definiuje pojęcia „niedostatek". Uczynił to natomiast Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu z 16 grudnia 1987 r. (III CZP 91/86, LexisNexis nr 304360, OSNCP 1988/4 poz. 42) w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty „za znajdujące się w niedostatku należy zatem uważać osoby, które nie mogą własnymi siłami zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb, nie posiadają własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty ani też dochodów z własnego majątku" (zob. wcześniej np. orzeczenie SN z 29 września 1958 r., 2 Cr 817/57, LexisNexis nr 376627, OSPiKA 1959, nr 11, poz. 294).

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego sąd zbadał sytuację rodzinną i materialną stron. W świetle tych ustaleń należy stwierdzić, że powód w chwili obecnej znajduje się w trudnej sytuacji materialnej. Nie jest to jednak zdaniem sądu stan niedostatku. Powód posiada emeryturę, która wynosi 2265,80 zł, do maja 2018r. prowadził swoją działalność gospodarczą, a nadto ma umową notarialną ustanowioną nieodpłatną służebność mieszkania. Sytuacja materialna powoda zaczęła się pogarszać po śmierci swojej pierwszej żony i zawiązaniu relacji z drugą żoną powoda. Problemy finansowe powoda wyniknęły z życia wraz z partnerką ponad stan. Żona powoda oczekiwała od powoda prezentów, wyjazdów, lepszych samochodów. Powód chcąc sprostać oczekiwaniom żony zakupił w leasing dwa samochody marki M., za które płacił co miesięczne raty w kwocie 12-13 tys. zł, zabierał żonę na zagraniczne wakacje oraz wyjazdy w kraju, kupował jej prezenty, perfumy. Zmiana stylu życia powoda i wysokości jego wydatków spowodowała, że powód musiał uciekać się do pożyczek i kredytów. Powód popadł w spiralę kredytową. Powód posiadał jednak jeszcze majątek w postaci nieruchomości i samochodów oraz innych ruchomościach pochodzących z przedsiębiorstwa, które prowadził. Strony w trakcie sprawy o dział spadku sprzedały nieruchomość, w wyniku czego powód uzyskał dla siebie kwotę 300.000 zł. W sprawie o dział spadku w 2014r. otrzymał nieruchomość wartą ok. 300.000 zł.

Dzieci powoda wystąpiły o dział spadku po zmarłej matce i powód musiał spłacić swoje dzieci. Kiedy nie zrobił tego dobrowolnie została wobec niego wszczęta egzekucja. Powód zaczął się wyzbywać majątku na rzecz swojej żony i jej rodziny. Powód podarował swojej żonie samochody, które wcześniej zakupił zaś synowi żony odsprzedał swój dom za kwotę nieznacznie przewyższającą połowę wartości nieruchomości oszacowanej na 300.000, podczas gdy faktycznie udokumentowana jest zapłata jedynie kwoty 68.000 zł.

Zgodnie z treścią art. 5 nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Stosownie do treści art. 144 ¹ kro zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka.

Z przepisu tego wynika, że należy brać pod uwagę kwestię wzajemnych stosunków między osobami uprawnionymi i zobowiązanymi do alimentacji, ich ewentualne konflikty i niewłaściwe postępowanie uprawnionego. To zachowanie powoda i wpływ jego drugiej żony doprowadziło powoda do zaciągnięcia zobowiązań finansowych przekraczających jego możliwości spłaty tych zobowiązań. Pozwani natomiast próbowali „wyciągnąć rękę” do powoda. Pomagali mu po śmierci matki, cieszyli się, że się nie załamał i próbuje ułożyć sobie życie. Zarówno jeden z synów jak i córka pomagali ojcu w prowadzeniu działalności gospodarczej, jednocześnie zapewniali ojcu opiekę i wsparcie. Pozwani nie oczekiwali natychmiastowego podziału majątku po matce. To działania powoda i jego drugiej żony doprowadziły do tego, że w obawie przed roztrwonieniem całego majątku dzieci powoda postanowiły zwrócić się do sądu o dział spadku, zniesienie współwłasności i wyegzekwowanie należnych im części majątku. Działania pozwanych niewątpliwie były nakierowane na ochronę majątku rodzinnego i zdecydowanie słuszne, bowiem jak się okazało nieruchomości rodzinne były już obciążone hipotekami, powód miał już zadłużenia. Powyższe ustalenia stanowią podstawę do uznania, że zasądzenie od dzieci alimentów na rzecz ojca byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

W tym miejscu należy wskazać, że obowiązków alimentacyjnych, przewidzianych w k.r.o. nie można sprowadzać wyłącznie do tych z art. 128 i n. k.r.o., lecz odnosić je należy do wszystkich przepisów k.r.o., które o obowiązkach alimentacyjnych stanowią, nie wyłączając art. 23 i 27 k.r.o. (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 6 maja 2014 r.II SA/Lu 873/13).

Powód swoje żądanie zgodnie z art. 27 k.r.i.o. winien kierować wobec swojej żony, z którą w 2015r. zawarł związek małżeński.

Z art. 27 k.r.o. wynika bowiem, że oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Natomiast zgodnie z art. 23 k.r.o. są oni obowiązani do wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Powyższe uregulowania potwierdzają, że wśród obowiązków małżeńskich istnieje obowiązek alimentacyjny, niezależny od obowiązującego małżonków ustroju majątkowego. Ponadto należy wskazać, że, co do zasady, jeżeli jeden z małżonków pozostających w ustroju rozdzielności majątkowej swoją aktywnością i zaangażowaniem finansowym i faktycznym współtworzył odrębny majątek drugiego małżonka, może domagać się rozliczenia i przywrócenia równowagi ekonomicznej na podstawie art. 405 i nast. k.c. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 4 lutego 2016 r.I ACa 512/15).

Mając powyższe na uwadze, powód powinien dochodzić alimentów przede wszystkim od swojej żony, która dysponuje majątkiem w postaci domu wartości 300.000 zł i oszczędnościami o nieznanej wartości, ze sprzedaży trzody chlewnej, gruntów i maszyn. Powód powinien nadto zmniejszyć swoje wydatki poprzez zaprzestanie opłacania kosztów utrzymania nieruchomości, którą sprzedał synowi swojej żony, albowiem nie jest do tego zobowiązany. Roszczenie powoda kierowane wobec jego dzieci w stanie ustalonym przez Sąd w niniejszej sprawie stanowi zdaniem Sądu żądanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności oraz treść art. 128 krio. a contrario i art. 27 k.r.i.o. sąd oddalił powództwo powoda w całości. Zasądził ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Szubinie kwotę 2400 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu na podstawie § 8 pkt 5 Rozporządzenia Ministra sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2016 poz. 1714).

/G. S./

S., 31 lipca 2018 r.