Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Mirosław Kędzierski

Protokolant stażysta Ewelina Rajska

przy udziale Małgorzaty Krzyżanowskiej prokuratora Prokuratury Rejonowej Bydgoszcz-Północ w Bydgoszczy

po rozpoznaniu dnia 21 marca 2019 r.

sprawy S. S. (1) s. J. i A. ur. (...) w P.

oskarżonego z art. 209 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego oraz prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 4 grudnia 2018 r. sygn. akt XI K 607/18

1. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie III w ten sposób, że jako podstawę prawną zobowiązania oskarżonego w okresie wykonywania kary pozbawienia wolności do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie synów J. S. i K. S. przywołuje przepis art. 72§1pkt 3 k.k;

2. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i jego wydatkami obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IV Ka 134/19

UZASADNIENIE

S. S. (1) oskarżony został o to, że w okresie od 31 maja 2017r. do 8 lipca 2018r. w m. W. gm. K., będąc zobowiązanym na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 23 maja 2014r. sygn. akt V RC 142/14 do płacenia alimentów w kwocie łącznej 700 zł miesięcznie na rzecz dzieci J. S. i K. rodzeństwa S., uchylał się od ciążącego na nim obowiązku, przy czym zaległość stanowi wartość wyższą niż wysokość trzech świadczeń okresowych, tj. o przestępstwo z art.209§1 kk.

Wyrokiem z dnia 4 grudnia 2018r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w sprawie XI K 607/18 oskarżonego S. S. (1) uznał za winnego popełnienia czynu opisanego wyżej, tj. występku z art.209§1 kk i za to na podstawie art.209§1 kk skazał go na karę 2 miesięcy pozbawienia wolności; na podstawie art.69§1 kk i art.70§1 kk wykonanie orzeczonej w pkt I kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres próby 1 roku; na podstawie art.72§1 pkt 1 kk zobowiązał oskarżonego w okresie wykonywania kary ograniczenia wolności do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie synów J. S. i K. S.; zwolnił oskarżonego od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, w tym stosownej opłaty, zaś wydatkami postępowania obciążył w całości Skarb Państwa.

Apelacje w niniejszej sprawie wnieśli oskarżony osobiście i prokurator.

O s k a r ż o n y w osobistej apelacji wniósł o zmianę wyroku i jego uniewinnienie ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Wyrokowi zarzucił błędne uznanie go za osobę uchylającą się od płacenia alimentów.

W uzasadnieniu swojej apelacji wskazał, iż nie płacił alimentów z uwagi na jego trudną sytuację finansową, stan zdrowia, który nie pozwala mu na wytężoną pracę, nawet w normalnym tempie, jako że obecnie został zaliczony do niepełnosprawności stopnia umiarkowanego. Z kolei dopłaty z gospodarstwa w całości musi przeznaczyć na utrzymanie gospodarstwa.

Na rozprawie odwoławczej przedłożył dowody wpłaty na rzecz synów po 200 zł (przelew z dnia 21 stycznia 2019r. i 20 marca 2019r.).

P r o k u r a t o r zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze, na niekorzyść oskarżonego S. S. (1). Powołując się na przepisy art.438 pkt 1 i 2 kpk i art.427§2 kpk wyrokowi temu zarzucił obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść wyroku, tj. przepisu art.413§1 pkt 5 kpk i art.413§2 pkt 2 kpk, polegającego na błędnym wskazaniu w wyroku, że oskarżony został zobowiązany do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie synów w okresie wykonywania kary ograniczenia wolności oraz obrazę przepisów prawa materialnego tj. przepisu art.72§1 pkt 3 kk polegającego na niewskazaniu tego przepisu jako podstawy zobowiązania oskarżonego do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie synów J. S. i K. S..

Podnosząc powyższy zarzut, na podstawie art.437§2 kpk wniósł o zmianę wyroku w pkt III poprzez orzeczenie na podstawie art.72§1 pkt 3 kk zobowiązania oskarżonego do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie synów J. S. i K. S. w okresie trwania próby, a w pozostałej części o utrzymanie wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja oskarżonego jest bezzasadna i na uwzględnienie nie zasługiwała.

Zasadna jest natomiast apelacja prokuratora w której zarzucał obrazę prawa materialnego i to art. 72 § 1 pkt. 3 kk polegającego na niewskazaniu tego przepisu jako podstawy zobowiązania oskarżonego do wykonywania obowiązku łożenia na utrzymanie małoletnich synów.

W ocenie Sądu Okręgowego, żaden z podniesionych przez oskarżonego argumentów nie zasługiwał na uwzględnienie.

Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji w niniejszej sprawie oparte zostały o wszechstronną , wnikliwą i kompleksową analizę ujawnionych w sprawie dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej i logicznej, zgodna jest ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego i nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów , chronionej treścią art.7 kpk. Natomiast lektura uzasadnienia sporządzonego przez Sąd orzekający dowodzi, że jest ono bardzo szczegółowe i odniesiono się w nim do wszystkich dowodów przeprowadzonych na rozprawie, przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, w sposób przewidziany treścią art.424 kpk. Sąd odwoławczy w pełni się z nim utożsamia, wobec czego czuje się zwolniony od ponownego szczegółowego przywoływania tych samych okoliczności.

W konsekwencji należy skonstatować, że dokonane ustalenia faktyczne jak i ocena tych dowodów i przyjęta kwalifikacja prawna czynu oraz wymierzona kara, są prawidłowe i nie budzą żadnych zastrzeżeń.

Czyniąc natomiast zadość wymogom procedury odnosząc się do argumentów zawartych w apelacji, stwierdzić należy iż :

W żadnym wypadku nie sposób uznać, iżby oskarżony nie płacąc alimentów w najmniejszym choćby stopniu, nie kontaktując się z własnymi dziećmi, nie wypełnił znamion przestępstwa nie alimentacji.

Mimo bowiem trudnej sytuacji finansowej, nienajlepszego stanu zdrowia, należy uznać, iż „uchylał się od ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie małoletnich dzieci, gdyż jego sytuacja finansowa pozwalała na płacenie miesięcznie 700 zł alimentów, jeżeli weźmie się pod uwagę, że S. S. (1) jest właścicielem ponad 38 ha gospodarstwa rolnego, z czego prawie 15 ha, to grunty rolne a reszta (ok.23 ha), to las. Oskarżony na prowadzenie tego gospodarstwa regularnie otrzymywał dopłaty w kwotach przekraczających 30-40 tyś. zł rocznie. Jest oczywistym, że kwoty te były przeznaczane na prowadzenie przez oskarżonego gospodarstwa, ale nie sposób uznać, iż 38 ha gospodarstwo nie daje praktycznie żadnego dochodu, że kwota dopłat rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych w żaden sposób nie przekłada się na efektywność tego gospodarstwa a w efekcie na sytuację materialną właściciela. Nie sposób zatem uznać, by oskarżonego nie stać było na przekazywanie uprawnionym kwoty 700 zł miesięcznie.

Należy też zauważyć, iż same dopłaty do gospodarstwa rolnego są znacznie wyższe niż dochody matki uprawnionych synów oskarżonego, która utrzymuje rodzinę za 2.500 zł miesięcznie (łącznie z „500+”).

Tymczasem oskarżony nie przekazał nawet najdrobniejszej kwoty na rzecz swoich dzieci, wiedząc o ich trudnej sytuacji finansowej. Faktycznie nie było obiektywnych przyczyn, które uniemożliwiałyby oskarżonemu wykonywanie ciążącego na nim obowiązku . Oskarżony też w żaden inny sposób nie partycypował w utrzymaniu dzieci, nie kupował synom jedzenia, ubrań, prezentów, nawet nie utrzymywał z nimi kontaktu. nie interesując się co się z nimi dzieje.

Fakt, że oskarżony posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym, nie zmienia tej oceny, gdyż mimo tego oskarżony prowadzi gospodarstwo rolne, skoro otrzymuje dotacje. Nadto możliwe jest przecież zatrudnienie pracownika do pomocy przy ciężkich pracach. Nie sposób też nie dostrzec, że w XXI wieku raczej nie pracuje się w gospodarstwie wyłącznie fizycznie, niemal wszystkie prace są zmechanizowane. Twierdzenia oskarżonego mają charakter wyłącznie obliczony na uzyskanie pozytywnej decyzji procesowej. Co więcej przedłożone przez oskarżonego stosowne orzeczenie (k.61) stwierdza, iż owa wnioskowana niepełnosprawność datuje się dopiero od 13 lipca 2018r., a więc już po okresie popełnienia przestępstwa. Wcześniej, bo od 31 marca 2017r. oskarżony był niepełnosprawnym w stopniu lekkim (k.30).

W konsekwencji uznać należy, iż rozstrzygnięcie uznające winę oskarżonego S. S. (1) w zakresie przypisanego mu czynu, zasługuje na pełną akceptację.

Sąd Okręgowy w pełni podziela też wymiar kary wymierzonej oskarżonemu.

Sąd I instancji przeprowadził wszelkie te dowody, które leżały u podstaw rozstrzygnięcia w przedmiocie wymiaru kary zasadniczej względem oskarżonego, a swoje stanowisko w tym względzie uzasadnił.

W ocenie sądu odwoławczego ustalone okoliczności przedmiotowe i podmiotowe przypisanego oskarżonemu czynu, a także prezentowane przez wymienionego właściwości i warunki osobiste powodują że niepodobnym jest skutecznie wywodzić, że wymierzona oskarżonemu kara razi surowością.

Jakiekolwiek łagodzenie wymierzonej kary wobec oskarżonego nie znajduje należytego oparcia pośród zasad i dyrektyw wymiaru kary określonych w treści art.53 kk.

Nie bez znaczenia jest, że orzekając karę sąd uwzględnia też potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Chodzi tu o wpływ, jaki orzeczona kara powinna wywrzeć w kierunku ugruntowania w społeczeństwie prawidłowych ocen prawnych i stosownego do tych ocen postępowania, o potwierdzenie przekonania, że w walce z przestępczością zwycięża praworządność, a sprawcy są sprawiedliwie karani.

Wymierzona w niniejszej sprawie kara powyższe kryteria spełnia.

Zaskarżony wyrok podlega zmianie zgodnie z wnioskiem prokuratora, albowiem Sąd Rejonowy błędnie wskazał art.72§1 pkt 1 kk jako podstawę prawną zobowiązania oskarżonego do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie synów J. S. i K. S., w sytuacji gdy podstawę prawną tego rodzaju zobowiązania stanowi art.72§1 pkt 3 kk.

Mając powyższą argumentację na uwadze, orzeczono jak w sentencji wyroku.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono po myśli art.636§1 kpk w zw. z art.624§1 kpk, mając na uwadze aktualną sytuację majątkową i rodzinną oskarżonego.