Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 kwietnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 31 marca 2017 roku w Tarnowie na rozprawie sprawy

z powództwa R. I.

przeciwko Szkole Podstawowej (...)w Ł.

o przywrócenie poprzednich warunków pracy i płacy

na skutek apelacji wniesionej przez powódkę R. I.

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 3 grudnia 2012 roku sygn. akt IV P 236/12

1.  oddala apelację;

2.  odstępuje od obciążania powódki R. I. kosztami postępowania w tym postępowania kasacyjnego należnymi stronie pozwanej;

3.  przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Tarnowie na rzecz adwokata M. S. kwotę 180 zł powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu przed Sądem drugiej instancji oraz w postępowaniu kasacyjnym.

Sygn. akt IV Pa 50/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 7 kwietnia 2017 r.

W pozwie skierowanym przeciwko Szkole Podstawowej (...)w Ł. powódka R. I. domagała się przywrócenia poprzednich warunków pracy i płacy, a także zasądzenia na swoją rzecz od strony pozwanej kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że w dniu 4 czerwca 2012 r. otrzymała od pozwanego pracodawcy wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy i płacy z powodu zmian organizacyjnych w szkole, polegających na zmniejszeniu liczby oddziałów oraz ograniczeniu godzin w bibliotece szkolnej. Powódka podała, że w pozwanej szkole była zatrudniona w pełnym wymiarze godzin. Następnie zarzuciła wypowiedzeniu naruszenie art. 20 ust. 1 i 3 Karty Nauczyciela oraz zasad współżycia społecznego. Jak podkreśliła, w jej przypadku nie wzięto bowiem pod uwagę, że ma najwyższe kwalifikacje jako nauczyciel przedmiotu: historia i społeczeństwo, a także nie wykazano, w jaki sposób mniejsza liczba uczniów wpływa na redukcję godzin w bibliotece szkolnej oraz jaki jest związek przyczynowy pomiędzy „jakąś tam" nieokreśloną mniejszą liczbą uczniów, a funkcjonowaniem biblioteki szkolnej. Pracodawca nie przedstawił jej zatem kryteriów, które spowodowały redukcję etatu. Poza tym, w ocenie powódki, wskazane w wypowiedzeniu przyczyny były nieobiektywne, dyskryminujące i nieuzasadnione.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana Szkoła Podstawowa (...) w Ł. wniosła o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu podniosła, że jedyną przyczyną wręczenia powódce wypowiedzenia zmieniającego była ta wskazana w piśmie. Jak podała, powódkę już w marcu 2012 r. powiadomiono, że konieczne będzie obniżenie jej obowiązkowego wymiaru zajęć. W tej sytuacji, pracodawca miał pełne prawo przypuszczać, że powódka celowo opóźniała przyjęcie pisma z dnia 7 maja 2012 r. W ocenie strony pozwanej, nie odpowiadały prawdzie twierdzenia powódki, że informowała szkołę o przebywaniu pod innym adresem. Jak wskazała strona pozwana, po ponownym przesłaniu pisma, powódka nadal zwlekała z jego odebraniem, ponieważ pismo dotarło do placówki pocztowej w R. już w dniu 25 maja 2012 r. Strona pozwana podkreśliła przy tym, że w dniu 3 lipca 2012 r. powódka skierowała do pracodawcy pismo znajdujące się w jej aktach osobowych, w którym podtrzymała żądania pozwu, ale jednocześnie wyraziła zgodę na obniżenie wymiaru zajęć, zgodnie z przedstawioną jej propozycją.

Wyrokiem z dnia 3 grudnia 2012 r., sygn. akt IV P 236/12, Sąd Rejonowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił powództwo (pkt I), przyznając od Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Tarnowie na rzecz adwokata M. S. kwotę 73,80 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu (pkt II).

Takie rozstrzygnięcie zapadło na tle następującego stanu faktycznego: Powódka R. I. została zatrudniona u strony pozwanej na podstawie umowy o pracę od dnia 1 września 1999 r. W dniu 26 lipca 2001 r. uzyskała stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego. Zgodnie z Zarządzeniem nr (...) Burmistrza Ż. z dnia 6 kwietnia 2011 r. w sprawie regulaminu organizacji pracy szkół podstawowych, gimnazjów, zespołów szkół, przedszkoli prowadzonych przez Gminę Ż., zarządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 2011 r. Zgodnie z regulaminem, limit zatrudnienia pracowników pedagogicznych na stanowisku bibliotekarza od 150- 299 uczniów to etatu, a poniżej 150 uczniów- 1 godzina tygodniowo na każde 10 uczniów w szkole. Zarządzenie to miało zdyscyplinować dyrektorów szkół w prowadzeniu polityki kadrowej i uporządkować jej zasady. Zgodnie z uchwałą nr XLIV/483/10 Rady Miejskiej w Ż. z dnia 26 kwietnia 2010 r. oraz załącznikiem do uchwały, dyrektor szkoły podstawowej lub gimnazjum liczącego 9-10 oddziałów prowadzi tygodniowo 6 godzin obowiązkowego wymiaru, zaś szkoły liczącej 7-8 oddziałów- tygodniowo 9 godzin obowiązkowego wymiaru. Zgodnie z arkuszem organizacyjnym na rok 2011/2012, zaopiniowanym przez Radę Pedagogiczną w dniach: 12 maja 2011 r. i 29 sierpnia 2012 r., w pozwanej szkole było 8 oddziałów. Osiem godzin historii oraz kółko historyczne przydzielone zostały dyrektorowi B. Ś.. Powódka wykazana została w arkuszu organizacyjnym jako osoba przebywająca na urlopie dla poratowania zdrowia. Piętnaście zaś godzin bibliotekarza przydzielone zostało E. P.. W tym roku szkolnym, w związku ze zmniejszeniem liczby uczniów, pensum dyrektora wzrosło z dotychczasowych 6 do 9 godzin. W związku ze zwiększeniem pensum, w maju 2011 r. dyrektor chciał ograniczyć powódce zatrudnienie, gdyż nie było dla niej pełnego etatu. Stosowne pismo zostało wysłane do powódki w dniu 24 maja 2011 r., awizowane w dniach: 25 maja 2011 r. i 1 czerwca 2011 r., a następnie zwrócone adresatowi w dniu 4 czerwca 2011 r. Zgodnie z arkuszem organizacyjnym na rok 2012/2013, przedstawionym na Radzie Pedagogicznej w dniu 20 kwietnia 2012 r., w pozwanej szkole jest 7 oddziałów i 135 uczniów. W arkuszu przewidziane zostało 6 godzin przedmiotu: historia i społeczeństwo oraz 1 godzina kółka historycznego. Godziny te zostały przydzielone dyrektorowi szkoły B. Ś., który ponadto prowadzi 2 godziny zajęć komputerowych. Piętnaście godzin w bibliotece przydzielone zostało powódce. Spośród zatrudnionych w szkole 19 nauczycieli, 12 nie miało pełnego etatu, 5 nauczycieli pracowało na pełnym etacie, 1 nauczyciel miał 0,11 godziny ponad etat ( uczący w- fu) i 1 nauczyciel 0,39 godziny ponad etat (uczący języka angielskiego). Faktyczne zwiększenie liczby pensum dyrektora szkoły od 2011 r. oraz ustalenie, zgodnie z zarządzeniem nr (...) Burmistrza Ż. z dnia 6 kwietnia 2011 r. w sprawie regulaminu organizacji pracy szkół podstawowych, gimnazjów, zespołów szkół, przedszkoli prowadzonych przez Gminę (...) godzin w bibliotece szkolnej powodowało, że dla powódki nie było godzin dydaktycznych, które prowadził dyrektor szkoły, posiadający uprawnienia do nauczania historii. Od kwietnia

2011  r. do kwietnia 2012 r. powódka korzystała z urlopu dla poratowania zdrowia, a następnie do końca czerwca 2012 r. ze zwolnienia lekarskiego. Od października 2011 r., z krótkimi przerwami, przebywała u swojej znajomej w Ł.. Od połowy kwietnia

2012  r. była tam nieprzerwanie z krótkimi przerwami na wizyty lekarskie w T.. W tym czasie, w mieszkaniu powódki w T. przebywał jej studiujący syn. Raz, czy dwa razy spotkała powódkę w T. sekretarz szkoły B. K.. Według jej świadomości, powódka przebywała w T.. Nie pamięta, aby powódka mówiła jej, że bywa obecna pod innym adresem. W lutym 2012 r. przeprowadziła z powódką rozmowę telefoniczną, ponieważ ta powinna złożyć oświadczenie do Urzędu Skarbowego. Powódka poprosiła ją wówczas, aby przesłała jej to oświadczenie e- mailem. W marcu 2012 r. powódka spotkała się z Burmistrzem Gminy Ż. S. K.. Wcześniej, zabiegała o to spotkanie między innymi poprzez posłów M. W. i E. C.. W czasie spotkania z burmistrzem, powódka mówiła, że chciała mieć cały etat w następnym roku szkolnym. Burmistrz poinformował powódkę, że o obsadzie kadrowej w szkołach decydują dyrektorzy, a on ich tylko z tego rozlicza. W trakcie rozmowy okazało się, że dyrektor pozwanej szkoły może uczyć tego samego przedmiotu co powódka. Wówczas, Burmistrz powiedział powódce, że ma problem, bo przecież dyrektor sam siebie nie zwolni. Pod koniec marca 2012 r. powódka spotkała się z własnej inicjatywy z kierownikiem Z. (...) w Ż. J. S.. Prosiła ją wówczas, że gdyby na terenie gminy była możliwość uzupełnienia etatu w innych szkołach, to powódka chętnie z takiej możliwości skorzysta. J. S. odpowiedziała jej, że nie ma jeszcze arkuszy organizacyjnych, więc nie ma wiedzy na temat godzin w poszczególnych szkołach. Miała jednak świadomość, że najprawdopodobniej tych godzin nie będzie. W dniu 20 kwietnia 2012 r. dyrektor pozwanej szkoły zwrócił się Związku (...) Oddziału w Ż., którego członkiem jest powódka z informacją, że w związku ze zmianami organizacyjnymi polegającymi na zmniejszeniu liczby oddziałów oraz ograniczeniu godzin w bibliotece szkolnej w związku ze zmniejszeniem liczby uczniów, zgodnie z zarządzeniem nr (...) Burmistrza Ż. z dnia 6 kwietnia 2011 r., uniemożliwiającymi dalsze zatrudnianie powódki w pełnym wymiarze czasu pracy, zamierza od dnia 1 września 2012 r. ograniczyć jej zatrudnienie do 15/30 etatu. W dniu 26 kwietnia 2012 r. (...) Zarząd Oddziału w Ż. w piśmie skierowanym do dyrektora pozwanej szkoły negatywnie zaopiniował taką zmianę w stosunku do powódki, z uwagi na wyjątkowo złożoną sytuację życiową powódki. W piśmie datowanym na 7 maja 2012 r., skierowanym do powódki pracodawca wskazał, że na podstawie art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela w związku ze zmianami organizacyjnymi polegającymi na zmniejszeniu liczby oddziałów oraz ograniczeniu godzin w bibliotece szkolnej w związku ze zmniejszeniem liczby uczniów, zgodnie z zarządzeniem nr (...) Burmistrza Ż. z dnia 6 kwietnia 2011 r. w sprawie regulaminu organizacji prac szkół podstawowych, gimnazjów, zespołów szkół, przedszkoli prowadzonych przez Gminę Ż., uniemożliwiającymi dalsze zatrudnianie powódki w pełnym wymiarze czasu pracy oraz brakiem możliwości uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w innej szkole proponuje powódce od dnia 1 września 2012 r. ograniczenie obowiązkowego wymiaru zajęć z 26/26 na 15/30 przy proporcjonalnym obniżeniu wynagrodzenia. Pismo zawierało informację, że w razie odmowy przyjęcia przez powódkę zaproponowanych warunków, umowa rozwiąże się 31 sierpnia 2012 r., po upływie trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, biegnącego od 1 czerwca 2012 r. oraz pouczenie o prawie odwołania się w terminie 7 dni od dostarczenia pisma do Sądu Rejonowego Sądu Pracy w T.. Pismo zostało wysłane na adres zameldowania powódki, i po raz pierwszy było awizowane w dniu 8 maja 2012 r., zaś po raz kolejny w dniu 15 maja 2012 r. W dniu 10 maja 2012 r. powódka była u lekarza w T., od którego otrzymała zwolnienie lekarskie na okres od 11 maja 2012 r. do 7 czerwca 2012 r. Kolejną wizytę u lekarza w T. powódka odbyła w dniu 14 czerwca 2012 r. W dniu 27 czerwca 2012 r. również przebywała w T. i odebrała zawiadomienie z Sądu. W dniu (...) syn powódki J. I. znalazł w skrzynce na listy dwa awiza adresowane do powódki. Poinformował o tym powódkę. Na poczcie nie wydano mu bowiem listów. Pismem datowanym na dzień 14 maja 2012 r., skierowanym do Dyrektora Szkoły (...) w Ł., powódka poinformowała, że od kwietnia przebywa pod wskazanym adresem w R. i prosi o kierowanie korespondencji do niej na ten adres. Pismo zostało wysłane w dniu 18 maja 2012 r., a odebrane w szkole w dniu 22 maja 2012 r. Pismem datowanym na dzień 15 maja 2012 r., skierowanym do Poczty Polskiej, syn powódki J. I. zwrócił się, w związku z nieobecnością R. I. od kwietnia pod adresem (...)-(...) T., ul. (...) i brakiem upoważnienia go do odbioru w jej zastępstwie korespondencji, o odesłanie awizowanych listów z dnia: 8 maja 2012 r. i 10 maja 2012 r. pod adres (...) (...)-(...) R.. W odpowiedzi, otrzymał pismo datowane na dzień 23 maja 2012 r., w którym Poczta Polska wyjaśnia, że zgodnie z obowiązującymi przepisami przekserowanie korespondencji będzie możliwe po dopełnieniu przedstawionych w piśmie formalności. Pismem datowanym na dzień 24 maja 2012 r. pracodawca, w nawiązaniu do pisma powódki z dnia 17 maja 2012 r. (data wpływu do szkoły 22 maja 2012 r.), w załączeniu przesłał pismo dotyczące obniżenia jej obowiązkowego wymiaru godzin. Poinformował też, że pismo zostało wysłane na adres zameldowania powódki w dniu 7 maja 2012 r. Pismo to zostało przekazane do Urzędu Pocztowego w R. w dniu 25 maja 2012 r. i w tym dniu zostało awizowane z powodu nie zastania adresata. Ponownie było awizowane w dniu 4 czerwca 2012 r. i w tym dniu zostało też odebrane w Urzędzie Pocztowym w R.. Z historii choroby powódki sporządzonej w ZOZ w R. wynika, że powódka w dniu 25 maja 2012 r. zgłosiła się do lekarza, który wpisał w karcie numer statystyczny choroby. Pismem z dnia 26 czerwca 2012 r. powódka poinformowała pozwaną szkołę, że przyjmuje proponowany jej wymiar czasu pracy i płacy, ale od decyzji tej odwołuje się jednak do Sądu. W (...) w Ż. chciano uzupełnić powódce etat w (...) w Ż., w związku z tym, że nauczyciel historii przeszedł tam od września 2012 r. na urlop dla poratowania zdrowia. Nie zaproponowano tego jednak powódce z uwagi na jej zwolnienie lekarskie od września 2012 r. Miesięczne wynagrodzenie powódki wynosi 3.594,00 zł brutto.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji wskazał, że powódka posiada

stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego i zatrudniona była u strony pozwanej w pełnym wymiarze czasu pracy. Następnie, powołał się na treść przepisów art. 20 ust. 1 i art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela. Jak podał, pracodawca,, nie chcąc od razu rozwiązywać z powódką stosunku pracy (choć miał taką możliwość na podstawie art. 20 ust. 1 powołanej ustawy), skorzystał z możliwości zaproponowania jej ograniczenia zatrudnienia na podstawie art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela. W art. 22 tej ustawy, będącym przedmiotem niniejszych rozważań, nie ma mowy o możliwości odwołania od propozycji ograniczenia zatrudnienia. Niewątpliwie ograniczenie zatrudnienia w swoich skutkach najbardziej zbliżone jest do wypowiedzenia zmieniającego z art. 42 § 4 k.p., tyle tylko że wypowiedzenie zmieniające jest jednostronnym oświadczeniem woli, a dla ograniczenia zatrudnienia potrzebna jest zgoda nauczyciela. W ocenie Sądu Rejonowego, możliwa jest jednak sytuacja, że nauczyciel wyraża zgodę na ograniczenie zatrudnienia, aby nie nastąpiło rozwiązanie z nim stosunku pracy w trybie art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela (niejako „na wszelki wypadek", bo w razie przegrania sporu z pracodawcą pozostaje z ograniczonym zatrudnieniem, a nie bez umowy

0  pracę), a jednocześnie kwestionuje przed Sądem Pracy okoliczności związane z ograniczeniem zatrudnienia. Jest to sytuacja zbliżona do odwołania od wypowiedzenia zmieniającego z art. 42 § 4 k.p. Nie są to jednak sytuacje tożsame i nie można w przypadku powódki stosować rozwiązań z art. 42 § 4 k.p. na zasadzie analogii. Powyższe, zdaniem Sądu

1  instancji, przesądza o możliwości odwołania się przez powódkę do Sądu Pracy od propozycji ograniczenia zatrudnienia, przy jednoczesnym jej przyjęciu. Jak podał Sąd, biorąc pod uwagę, że tzw. ruch kadrowy w szkole trwa do końca maja, bowiem rozwiązanie umowy o pracę następuje za trzymiesięcznym wypowiedzeniem, a pismo zawierało oświadczenie, że w razie odmowy przyjęcia zaproponowanych warunków, umowa rozwiąże się z dniem 31 sierpnia 2012 r., dla pracodawcy istotne było, aby oświadczenie dotarło do powódki przed końcem maja 2012 r. Jak wskazał Sąd Rejonowy, powódka spodziewała się, że w maju 2012 r. otrzyma od pracodawcy tej treści pismo i pomimo, że została przez syna poinformowana o awizach, to- jak wykazało postępowanie dowodowe- co najmniej kilkukrotnie w maju i czerwcu bywała w T., a więc przy zachowaniu należytej staranności o swoje interesy, mogła przesyłkę odebrać, ale tego nie uczyniła. Sąd I instancji stwierdził, że powódka mogła skutecznie zapoznać się z treścią pism do momentu zwrotu korespondencji pracodawcy, tj. do dnia 23 maja 2012 r. i z tą datą należy uznać korespondencję za skutecznie jej doręczoną. Jak podał, skoro powódka wyraziła zgodę na ograniczenie zatrudnienia i pracodawca nie rozwiązał z nią umowy o pracę, rozważenia wymagało, czy ograniczenie zatrudnienia możliwe było podczas jej nieobecności w pracy spowodowanej zwolnieniem chorobowym. W ocenie Sądu I instancji, skoro ograniczenie zatrudnienia wymaga zgody pracownika, nie ma znaczenia, czy przebywa on na zwolnieniu lekarskim, czy świadczy pracę. Sąd Rejonowy powołał się przy tym na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 r., I PZP 4/06 (OSNP 2007/7-8/89), zgodnie z którą w przypadku istnienia podstaw do rozwiązania stosunku pracy z mianowanym nauczycielem z przyczyn wskazanych w art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r.- Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z zm.), nie stosuje się art. 41 Kodeksu pracy. Skoro więc, jak podniósł Sąd I instancji, możliwe jest rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem mianowanym podczas jego choroby, to tym bardziej zaproponowanie mu ograniczenia zatrudnienia. Przechodząc do merytorycznej oceny przyczyn ograniczenia zatrudnienia wskazanych w piśmie, Sąd Rejonowy wskazał, że są one uzasadnione i spowodowane zostały zmianami planu nauczania, uniemożliwiającymi dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć. To z kolei spowodowane zostało zmniejszeniem liczby uczniów w szkole już w roku szkolnym 2011/2012, co z kolei przełożyło się na obowiązek prowadzenia większej liczby godzin przez dyrektora szkoły. Dlatego, że w roku szkolnym 2011/2012 powódka przebywała na urlopie dla poratowania zdrowia i na zwolnieniu lekarskim, problem stał się aktualny w roku szkolnym 2012/1013. Sąd Rejonowy podkreślił, że nie był przy tym władny do kwestionowania decyzji organu prowadzącego co do liczby etatów w szkołach, czy też godzin przydzielonych do biblioteki szkolnej. Zarzut bowiem prowadzenia wadliwej polityki kadrowej nie może być traktowany jako możliwość zakwestionowania każdej decyzji Dyrektora Szkoły w zakresie dysponowania godzinami. Musi on mieć pewną dozę swobody w kształtowaniu i przydzielaniu godzin dydaktycznych, co jest immanentnie związane z wykonywaniem funkcji dyrektorskich. Sąd I instancji uznał za uzasadnione przyczyny zaproponowania powódce ograniczenia zatrudnienia w trybie art. 22 ust 2 Karty Nauczyciela, a tym samym powództwo o przywrócenie poprzednich warunków pracy i płacy za nieuzasadnione, na podstawie powołanych przepisów. O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu Sąd Rejonowy rozstrzygnął na podstawie art. § 12 ust. 1 pkt. 1 w związku z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348).

Apelację od tego wyroku wywiodła powódka. Zaskarżając orzeczenie w punkcie I, zarzuciła: 1) błędne ustalenia faktyczne polegające na przyjęciu, że: a) powódka „mogła się spodziewać", że pozostawione w maju 2012 r. w skrzynce pocztowej w T. awizo dotyczyło wypowiedzenia zmieniającego z dnia 7 maja 2012 r. i miała realną możliwość zapoznania się z jego treścią, choć w rzeczywistości w tym czasie przebywała na stałe w Ł., o czym wiedział jej pracodawca, b) świadek B. K. w lutym 2012 r. nie została poinformowana telefonicznie przez powódkę o stałym adresie pobytu w Ł., choć fakt tej rozmowy jest bezsporny, c) w związku z obowiązkowym pensum dyrektora wynoszącym 9 godzin dydaktycznych zachodziła konieczność wypowiedzenia powódce godzin dydaktycznych z historii i społeczeństwa, choć dyrektor szkoły mógł wypełnić to pensum godzinami zajęć wyrównawczych i rewalidacyjnych ustalonych po raz pierwszy w bieżącym roku szkolnym, 2) naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 3 ¹ § 1 k.p. poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że poinformowanie pracownika sekretariatu szkoły o zmianie adresu zamieszkania było nieskuteczne wobec pracodawcy i nie miało wpływu na skuteczność doręczenia powódce wypowiedzenia zmieniającego z dnia 7 maja 2012 r. na adres w T., 3) naruszenie przepisów postępowania, a w szczególności: a) art. 231 k.p.c. poprzez domniemanie faktu, że powódka „musiała mieć wiedzę", iż zalegające jeszcze w maju 2012 r. w skrzynce pocztowej w T. awizo dotyczy doręczonego jej ostatecznie w dniu 4 czerwca 2012 r. wypowiedzenia zmieniającego, choć domniemania tego nie można wyprowadzić z ustalonych w sprawie bezspornych faktów, a w szczególności z przebiegu rozmów powódki z Burmistrzem Ż. oraz kierowniczką (...) J. S., jak również z treści samego awiza, b) art. 233 § 2 k.p.c. poprzez dowolne przyjęcie, że powódka powinna się spodziewać doręczenia wypowiedzenia zmieniającego, ponieważ jeszcze w maju 2011 r. próbowano wypowiedzieć jej dotychczasowe warunki pracy i płacy, pomimo że wypowiedzenie to nie było jej znane, gdyż nie zostało jej nigdy doręczone, c) art. 233 § 1 i 2 k.p.c. poprzez dowolną ocenę wiarygodności zeznań świadka B. K., co do okoliczności przekazania temu świadkowi informacji o nowym adresie zamieszkania powódki, d) art. 233 § 2 k.p.c. poprzez odmowę wiarygodności zeznaniom świadka J. I. w części dotyczącej faktu poinformowania sekretariatu szkoły o adresie stałego pobytu powódki w Ł. jedynie dlatego, że wskazany świadek jest synem powódki, a przyjęcie w tym zakresie za wiarygodne zeznań świadka B. K., e) art. 227 k.p.c. w związku z art. 233 § 2 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o przesłuchanie świadka B. O. jako dowodu nie mającego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. W petitum powódka wniosła

0  zmianę wyroku w zaskarżonej części i uznania za bezskuteczne datowanego na dzień 7 maja 2012 r. wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy oraz przywrócenia jej do pracy na poprzednich warunkach.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej oddalenie. W uzasadnieniu wskazała, że zarzuty apelacyjne są nieuzasadnione. Jak podała, Sąd I instancji bardzo wnikliwie i starannie przeprowadził postępowanie rozpoznawcze. Prawidłowo dokonał oceny środków dowodowych, zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, a nie w sposób dowolny, jak zarzuca powódka. Zaskarżony wyrok został też obszernie i szczegółowo uzasadniony. W ocenie strony pozwanej, Sąd I instancji słusznie uznał, że powódka nie przekazała telefonicznie w lutym 2012 r. pracownicy sekretariatu szkoły informacji o swoim nowym miejscu zamieszkania w miejscowości Ł., na co wskazuje treść zeznań B. K.. Strona pozwana zauważyła też, że powódka w żadnym piśmie procesowym w niniejszej sprawie, jak i w sprawie do sygn. akt Ns 270/12, nie wskazała jako adresu do korespondencji miejscowości Ł..

Wyrokiem z dnia 19 marca 2013 r., sygn. akt IV Pa 14/13, Sąd Okręgowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację (punkt 1)

1  przyznał od Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Tarnowie na rzecz adwokata M. S. kwotę 73,80 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu powódce R. I. przed sądem II instancji (punkt 2). W uzasadnieniu Sąd Okręgowy podniósł, że modyfikacja warunków zatrudnienia powódki, tj. zmniejszenie obowiązkowego wymiaru zajęć do 15/30 przy proporcjonalnym obniżeniu wynagrodzenia, w istocie nastąpiła nie wskutek wypowiedzenia zmieniającego, lecz wskutek porozumienia stron. Na traki tryb wskazuje przepis art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.), wyraźnie wymagając inicjatywy pracodawcy w tym zakresie oraz zgody nauczyciela (czyli zgodnych oświadczeń woli stron). Natomiast przepis art. 23 Karty Nauczyciela w ogóle nie przewiduje instytucji wypowiedzenia zamieniającego jako jednego z trybów rozwiązania stosunku pracy nauczyciela mianowanego, za to przewiduje porozumienie stron (art. 23 ust. 4 pkt 1). W przypadku zmiany warunków pracy i płacy w trybie porozumienia stron pracownikowi oczywiście nie przysługuje prawo wniesienia odwołania przewidziane w art. 264 § 1 k.p., które właściwe jest dla roszczeń wynikających z wypowiedzenia umowy o pracę (wypowiedzenia zmieniającego). Jak podniósł Sąd Okręgowy, z niekwestionowanych ustaleń Sądu Rejonowego wynika, iż pismem z dnia 26 czerwca 2012 r. powódka przyjęła nowe- proponowane przez pracodawcę w piśmie z dnia 7 maja 2012 r.- warunki pracy i płacy. Błąd pracodawcy polegał jedynie na wadliwym zredagowaniu pisma z dnia 7 maja 2012 r., tj. w sposób zbliżony do tzw. wypowiedzenia zmieniającego. Pismo to przede wszystkim zawiera oświadczenie ze strony pracodawcy (ofertę) proponujące nowe warunki pracy i płacy i po ich akceptacji przez powódkę wywołało skutek w zakresie zmiany treści stosunku pracy. W ocenie Sądu Okręgowego, porozumienie stron jako tryb zmiany treści stosunku pracy nie powoduje po stronie pracownika roszczenia o przywrócenie poprzednich warunków pracy i pacy, przewidzianego w art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 42 § 1 k.p. Sąd Okręgowy wskazał, iż powyższego pisma pracodawcy nie można traktować nawet w drodze analogi jako pisma wypowiadającego warunki pracy i płacy w rozumieniu art. 42 k.p. Tym samym, roszczeń powódki nie można oceniać z punku widzenia art. 45 § 1 w związku z art. 42 § 1 k.c. Sąd Okręgowy podkreślił, że pracodawca powinien najpierw zaproponować zmianę warunków pracy i płacy, jeśli uznał, że są ku temu przesłanki określone w art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela i dopiero w razie braku zgody nauczyciela, w osobnym piśmie mógłby mu złożyć oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem w oparciu o przepis art. 20 Karty Nauczyciela. Fakt wadliwego sformułowania pisma z dnia 7 maja 2012 r. przez stronę pozwaną nie oznacza jednak, że powstają po stronie powódki roszczenia właściwe dla wadliwego wypowiedzenia zmieniającego. Wypowiedzenie zmieniające, którego celem i skutkiem jest przekształcenie treści stosunku pracy, co do zasady dotyczy stosunków nawiązanych na podstawie umowy o pracę. Jeżeli zaś chodzi o stosunki pracy nawiązane na innej podstawie niż umowa o pracę, to art. 42 k.p. w zasadzie nie ma do nich zastosowania- ani odpowiednio (pośrednio), ani tym bardziej wprost (bezpośrednio). Judykatura i doktryna prawa pracy sceptycznie podchodzą do zagadnienia stosowania kodeksowej instytucji wypowiedzenia zmieniającego do stosunków pracy nawiązanych na podstawie mianowania. W literaturze i w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że zmiana treści stosunków pracy pracowników mianowanych następuje w trybie określonym w pragmatykach służbowych lub w drodze porozumienia pracodawcy z pracownikiem. Skoro możliwe jest rozwiązanie tychże stosunków za porozumieniem stron, to także dopuszczalne jest przekształcenie w ten sposób ich treści. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 lutego 1999 r.,

I PKN 595/98 (OSNP 2000/8/300) przesądził w sposób jednoznaczny, iż do nauczyciela mianowanego nie stosuje się art. 42 k.p. Akceptując zaprezentowaną linię orzecznictwa, Sąd Okręgowy stwierdził, że do mianowanych nauczycieli nie mają zastosowania art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 42 § 1 k.p., dotyczące odwołania pracownika od oświadczenia pracodawcy o wypowiedzeniu warunków umownego stosunku pracy, mającego na celu zmianę treści łączącego strony stosunku oraz skutków niezgodnego z prawem lub nieuzasadnionego wypowiedzenia tych warunków. Jak podkreślił Sąd Okręgowy, powódce, która w trybie porozumienia stron przyjęła ofertę złożoną przez pracodawcę, nie przysługują roszczenia oparte o przepisy art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 42 § 1 k.p. Następnie wskazał, że poszukując znaczenia oświadczenia zawartego w piśmie z dnia 7 maja 2012 r., zapowiadającego rozwiązanie stosunku pracy po upływie okresu wypowiedzenia w razie nie zawarcia porozumienia stron, przy jednoczesnym założeniu niedopuszczalności wypowiedzenia zmieniającego, oświadczenie pracodawcy należałoby kwalifikować jako wypowiedzenie pod warunkiem zawieszającym (art. 89 k.c. w związku z art. 300 k.p.), a zatem jako zastrzeżenie, które uzależnia powstanie skutków prawnych (rozwiązanie umowy) od tego, że nie wystąpi w przyszłości określone zdarzenie. Taką sytuacją miał być brak zgody powódki na proponowane nowe warunki (tzw. warunek potestatywny). W sytuacji jednak, gdy powódka wyraziła zgodę na proponowane warunki i w rezultacie doszło do zawarcia porozumienia stron w tym zakresie, skutki wypowiedzenia nie powstały, a zatem nie doszło do rozwiązania stosunku pracy w drodze wypowiedzenia.

Od wyroku tego powódka R. I., działając przez profesjonalnego pełnomocnika, wywiodła skargę kasacyjną. Zaskarżając orzeczenie w punkcie 1, zarzuciła; 1) naruszenie przepisów prawa materialnego, polegające na: a) błędnej wykładni art. 23 ust. 4 pkt 1 w związku z art. 10 ust. 5 pkt. 6 w związku z art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (tj. Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674) i przyjęciu, że dopuszczalne jest ograniczenie nauczycielowi mianowanemu pełnego wymiaru zatrudnienia w drodze porozumienia stron, w przypadku gdy ograniczenie takie jest możliwe jedynie w trybie art. 22 ust. 2 powołanej ustawy, a ewentualne „porozumienie stron" dotyczące zmniejszenia wymiaru zatrudnienia może być oceniane jako gotowość nauczyciela mianowanego do podjęcia pracy, b) błędnej wykładni art. 22 ust. 2 w związku z art. 20 ust. 1 pkt. 2 i ust. 3 oraz art. 89 k.c. w związku art. 300 k.p. i art. 91 c ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela i przyjęciu, że pracodawca w piśmie zawierającym propozycje ograniczenia nauczycielowi mianowanemu zatrudnienia może jednocześnie skutecznie zastrzec pod warunkiem zawieszającym, (tj. w razie nieprzyjęcia nowych warunków ograniczenia zatrudnienia w trybie art. 22 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela), że 3 miesięczny termin wypowiedzenia rozpoczyna swój bieg już od chwili doręczenia nauczycielowi propozycji nowych warunków zatrudnienia, choć zgodnie z art. 20 ust. 3 ustawy Karta Nauczyciela dla biegu tego terminu konieczne jest złożenie przez pracodawcę odrębnego wypowiedzenia, jeżeli nauczyciel mianowany nie przyjął uprzedniej propozycji ograniczenia swojego zatrudnienia, c) niewłaściwym zastosowaniu art. 65 § 1 k.c. w związku art. 84 § 1 i 2 k.c., polegającym na dokonaniu jedynie literalnej wykładni oświadczenia woli powódki z dnia 26 czerwca 2012 r. w przedmiocie propozycji ograniczenia jej zatrudnienia w drodze art. 22 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela, gdyż nie zostały zastosowane w toku dokonywania wykładni tego oświadczenia pozostałe ustawowe kryteria wykładni oświadczeń woli, tj.: okoliczności, w których oświadczenie to zostało złożone tj. : 1. błędu wywołanego przez pracodawcę, pod wpływem którego powódka oświadczyła, że podejmie pracę na proponowanych jej warunkach, 2. faktu zaskarżenia warunków wypowiedzenia do sądu, 3. wnioskowania przez powódkę w ciągu roku szkolnego 2012/13 o zwiększenie wymiaru godzin zatrudnienia oraz braku uwzględnienia zasad współżycia społecznego w tym sytuacji rodzinnej i zdrowotnej powódki, 2) naruszenie przepisów postępowania, które mogły mieć wpływ na wynik sprawy, w tym: 1) art. 382 k.p.c. i art. 391 k.p.c. w związku z art. 65 § 1 k.c. polegające na nie zastosowaniu art. 299 k.p.c. i 227 k.p.c. oraz dokonaniu wykładni oświadczenia woli powódki z dnia 26 czerwca 2012 r. bez uzupełnienia przez sąd II instancji materiału dowodowego o dowód z przesłuchania powódki celem ustalenia okoliczności towarzyszących złożeniu przez nią tego oświadczenia, co było konieczne dla dokonania prawidłowej wykładni przedmiotowego oświadczenia zgodnie przesłankami z art. 65 § 1 k.c., b) art. 385 k.p.c. w związku art. 381 § 1 k.p.c. i art. 382 k.p.c. poprzez oddalenie apelacji powódki jako bezzasadnej bez uprzedniego przeprowadzenia dowodu z dokumentu, tj. skierowania powódki do szpitala psychiatrycznego z dnia 17 września 2012 r., choć dowód ten miał istotne znaczenie dla dokonania wykładni oświadczenia woli powódki z dnia 26 czerwca 2012 r., tj. ustalenia zgodnie z art. 65 § 1 k.c. okoliczności towarzyszących złożeniu tego oświadczenia, czyli głębokiej depresji powódki, c) art. 385 k.p.c. w związku art. 381 § 1 k.p.c. i art. 382 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z dokumentów: tj. książeczki zdrowia powódki uraz korespondencji e- mailowej z sekretariatem pozwanej szkoły (korespondencji powstałej po wydaniu wyroku przez sąd I instancji), co miało istotne znaczenie dla wykazania, czy sekretarka pozwanej szkoły B. K. wykonywała w imieniu pracodawcy zadania z zakresu prawa pracy w rozumieniu art. 3 ¹ § 1 k.p. W petiłum powódka wniosła o uwzględnienie skargi kasacyjnej, uchylenie zaskarżonego wyroku w punkcie 1 i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi II instancji.

Postanowieniem z dnia 18 grudnia 2013 r., sygn. akt I PK 169/13, Sąd Najwyższy przyjął skargę kasacyjną do rozpoznania.

Wyrokiem z dnia 3 lutego 2014 r., sygn. akt I PK 169/13, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Tarnowie do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego. W uzasadnieniu orzeczenia podniósł, że zasadniczy problem występujący w sprawie dotyczył kwalifikacji pisma pozwanego pracodawcy z dnia 7 maja 2012 r. oraz charakteru i skutków prawnych oświadczenia powódki z dnia 26 czerwca 2012 r., stanowiącego reakcję na to pismo. Jak podał, decydująca dla rozstrzygnięcia sprawy była ocena, czy pismo pracodawcy miało charakter jednostronnego oświadczenia woli o wypowiedzeniu stosunku pracy nawiązanego na podstawie mianowania (art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela), czy też było jedynie pismem zawierającym propozycję ograniczenia wymiaru zajęć przy proporcjonalnym obniżeniu wynagrodzenia z sugestią wyrażenia na to zgody przez powódkę i informującym ją o możliwych przyszłych decyzjach kadrowych, jakie pracodawca podejmie w stosunku do niej, jeżeli odmówi przyjęcia zaproponowanych warunków. Wyjaśnienie tej kwestii otwierało drogę do ustalenia, czy stosunek pracy między stronami został skutecznie rozwiązany za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela ze skutkiem na dzień 31 sierpnia 2012 r., czy też doszło jedynie do uzgodnienia między stronami nowych warunków zatrudnienia, poczynając od dnia 1 września 2012 r., czyli do skutecznego obniżenia obowiązkowego wymiaru zajęć z proporcjonalnym obniżeniem wynagrodzenia za zgodą nauczyciela. Jak wskazał Sąd Najwyższy, ocena ta była rzeczywiście trudna ze względu na nietypową treść pisma pracodawcy z dnia 7 maja 2012 r., która mogła wprowadzać powódkę w błąd co do jego charakteru i skutków prawnych. Sąd Najwyższy podkreślił, że redakcja art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela jest niefortunna i rodzi trudności przy ustalaniu kolejności poszczególnych czynności pracodawcy prowadzących do rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem.

W szczególności, treść przepisów nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu nauczycielowi stosunku pracy z przyczyn wskazanych w art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela powinno być poprzedzone przekazaniem nauczycielowi informacji o możliwościach przeniesienia go w stan nieczynny lub ograniczenia wymiaru zatrudnienia. Jak podniósł, w wyroku z dnia 15 maja 1997 r., I PKN 150/97 (OSNAPiUS 1998/7/211), przyjęto, że pracodawca przed podjęciem decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy powinien poinformować nauczyciela o zaistnieniu przesłanek tego rozwiązania i w ten sposób umożliwić nauczycielowi złożenie wniosku o przeniesienie w stan nieczynny. Jak podał Sąd Najwyższy, biorąc pod uwagę prawo pracownika do informacji o jego sytuacji trzeba uznać, że dyrektor szkoły ma obowiązek poinformować nauczyciela o zamiarze rozwiązania z nim stosunku pracy i o tym, że alternatywą dla czynności rozwiązującej stosunek pracy (wypowiedzenia) jest przeniesienie nauczyciela w stan nieczynny, pod warunkiem, że złoży on stosowny wniosek. Następnie zauważył, że ani sposób, ani forma, ani termin powiadomienia nauczyciela o przysługującym mu uprawnieniu do przejścia w stan nieczynny nie zostały w przepisach określone. To zaś oznacza,

że informacja (oświadczenie wiedzy) może być nauczycielowi przekazana przez dyrektora szkoły w jakikolwiek (mniej lub bardziej sformalizowany) sposób, który uzna on za właściwy (nawet ustnie podczas rozmowy, forma pisemna ma w tym przypadku znaczenie wyłącznie dowodowe). Informacja może być więc podana nauczycielowi w osobnym piśmie poprzedzającym wypowiedzenie stosunku pracy lub zbiegającym się w czasie z tą czynnością (wtedy nauczyciel otrzymuje równocześnie dwa pisma-jedno zawierające oświadczenie woli o wypowiedzeniu, drugie stanowiące informację o przysługujących mu uprawni en i a cli), a nawet w piśmie zawierającym oświadczenie woli o wypowiedzeniu. Z analizy treści art. 20 ust. 1 pkt 2 oraz art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela wynika, że w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć (art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela), dyrektor szkoły nie ma obowiązku zasięgnięcia informacji co do możliwości uzupełniającego zatrudnienia nauczyciela mianowanego (w innej szkole), złożenia mu propozycji ograniczenia zatrudnienia ani nawet udzielenia nauczycielowi informacji o możliwości ograniczenia zatrudnienia. Dyrektor szkoły powinien (ma obowiązek) natomiast poinformować (pouczyć) nauczyciela o możliwości złożenia wniosku o przeniesienie w stan nieczynny. W tej sprawie, jak podniósł Sąd Najwyższy, należało dokonać oceny, który ze wskazanych sposobów udzielenia powódce informacji

0  możliwości wyrażenia zgody na ograniczenie zatrudnienia w trybie określonym w art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela wystąpił w stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy. Jednocześnie wskazał, że decydujące znaczenie miała treść adresowanego do powódki pisma z dnia 7 maja 2012 r. Rozstrzygnięcie rozpoznawanej sprawy wymagało zatem oceny, jaki był rzeczywisty sens (znaczenie) i skutek prawny oświadczeń pracodawcy zawartych w piśmie dyrektora szkoły z dnia 7 maja 2012 r., w szczególności, czy pismo to zawierało skuteczne oświadczenie woli pracodawcy o wypowiedzeniu powódce stosunku pracy z mianowania na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela, czy też stanowiło jedynie oświadczenie wiedzy (informację) oraz zapowiedź dokonania w przyszłości wypowiedzenia stosunku pracy (w przypadku odmowy przyjęcia przez powódkę proponowanych warunków ograniczenia obowiązkowego wymiaru zajęć przy proporcjonalnym obniżeniu wynagrodzenia), czy też miało jeszcze inne znaczenie prawne. Kwestia ta, jak podkreślił Sąd Najwyższy, nie została stanowczo i jednoznacznie rozstrzygnięta w zaskarżonym wyroku (co usprawiedliwia niektóre kasacyjne zarzuty naruszenia prawa materialnego, zwłaszcza zarzut naruszenia art. 20 ust. 1 Nauczyciela), chociaż można odnieść wrażenie, że Sąd Okręgowy potraktował pismo z dnia 7 maja 2012 r. raczej jako jedynie propozycję (ofertę) złożoną powódce przez pracodawcę, dotyczącą zmiany warunków pracy i płacy, która została przyjęta przez powódkę, co doprowadziło do zmiany warunków zatrudnienia na mocy porozumienia stron. Zdaniem Sądu Najwyższego, błędnie Sąd Okręgowy przyjął, że dopuszczalne i możliwe jest dokonanie przez pracodawcę wypowiedzenia stosunku pracy po warunkiem zawieszającym (art. 89 k.c. w związku z art. 300 k.p.). W ocenie Sądu Najwyższego, właściwości jednostronnej czynności prawnej pracodawcy, jaką stanowi wypowiedzenie pracownikowi stosunku pracy, wykluczają uzależnienie powstania jej skutków od zdarzenia przyszłego

1  niepewnego, Ze względu na ochronną funkcję prawa pracy i obostrzenia przewidziane przepisami regulującymi przesłanki (podstawy), formę i tryb dokonywania wypowiedzenia wykluczone jest stawianie pracownika w sytuacji, w której nie byłby pewien, czy wypowiedzenie zostało skutecznie dokonane, czy i kiedy rozpoczął bieg termin wypowiedzenia oraz czy możliwe i konieczne jest złożenie odwołania do sądu pracy od dokonanego wypowiedzenia. Uzasadniony okazał się zatem kasacyjny zarzut naruszenia art. 22 ust. 2 w związku z art. 20 ust. 1 pkt ust. 3 Karty Nauczyciela oraz art. 89 k.c. w związku z art. 300 k.p. i art. 91 c ust Karty Nauczyciela. Oznacza to konieczność powrotu do rozstrzygnięcia zasadniczej kwestii, a mianowicie czy pismo dyrektora szkoły z dnia 7 maja 2012 r. zawierało oświadczenie woli o wypowiedzeniu powódce stosunku pracy z mianowania (na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela), a jeżeli tak, czy oświadczenie to było skuteczne (doprowadziło do rozwiązania stosunku pracy), czy też zostało z mocy prawa ubezskutecznione w związku z ewentualnym wyrażeniem przez powódkę zgody na ograniczenie zatrudnienia i obniżenie wynagrodzenia (art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela), a w dalszej kolejności czy było zgodne z prawem i uzasadnione (art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 91 c ust. 1 Karty Nauczyciela). Oceny zatem wymaga, jak podniósł Sąd Najwyższy, czy w piśmie z dnia 7 maja 2012 r. pracodawca wyraził kategoryczną wolę rozwiązania z powódką stosunku pracy. Pracodawca nie zastrzegł bowiem jednoznacznie w treści tego pisma, że należy je traktować jako wypowiedzenie stosunku pracy ze skutkiem na dzień 31 sierpnia 2012 r. Informacja o możliwości wystąpienia z wnioskiem o przeniesienie w stan nieczynny lub prośba o wyrażenie zgody na ograniczenie wymiaru zatrudnienia nie stanowią bowiem składnika oświadczenia woli w przedmiocie rozwiązania stosunku pracy, zaś istotą wypowiedzenia jest wyrażenie woli rozwiązania stosunku pracy po upływie okresu wypowiedzenia. Brak stanowczego rozstrzygnięcia tej kwestii przesądza o zasadności większości zarzutów skargi kasacyjnej dotyczących naruszenia przepisów prawa materialnego. Jak podał Sąd Najwyższy, uzasadniony okazał się również kasacyjny zarzut naruszenia art. 23 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 10 ust. 5 pkt 6 i art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela w wyniku przyjęcia, że dopuszczalne jest ograniczenie nauczycielowi mianowanemu pełnego wymiaru zatrudnienia na mocy porozumienia stron. Zaskarżony wyrok został bowiem oparty na przyjęciu przez Sąd Okręgowy założenia, że powódka przyjęła propozycję (ofertę) pracodawcy dotyczącą ograniczenia obowiązkowego wymiaru zajęć przy proporcjonalnym obniżeniu wynagrodzenia, w związku z czym doszło do zawarcia przez strony porozumienia zmieniającego warunki zatrudnienia, co wyklucza wszelkie roszczenia powódki związane z kwestionowaniem zasadności zmiany warunków zatrudnienia (ograniczenia wymiaru zajęć i obniżenia wynagrodzenia). Kontrowersyjne, w ocenie Sądu Najwyższego, jest przyjęcie (ocena), że powódka wyraziła zgodę na propozycję ograniczenia wymiaru zajęć i proporcjonalnego obniżenia wynagrodzenia, w związku z czym doszło do porozumienia stron w kwestii ustalenia nowych warunków zatrudnienia powódki (do modyfikacji warunków zatrudnienia na mocy porozumienia stron). Przede wszystkim wnikliwej uwagi- z uwzględnieniem wszystkich okoliczności, w jakich zostały złożone- wymagało dokonanie wykładni oświadczeń powódki zawartych w jej piśmie z dnia 26 czerwca 2012 r. (znajdującym się w aktach osobowych), stanowiącym odpowiedź na pismo dyrektora szkoły z dnia 7 maja 2012 r. Przytoczone oświadczenie powódki w odpowiedzi na pismo pracodawcy, jak podniósł Sąd Najwyższy, nie zostało poddane starannej wykładni (art. 65 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.). Sąd Okręgowy skupił się jedynie na ostatnim fragmencie pisma powódki („przyjmuję proponowany wymiar czasu pracy i płacy"), pomijając pozostałą jego część, z której jednoznacznie wynikało, że powódka kwestionuje obniżenie obowiązkowego wymiaru godzin, zarzuca naruszenia art. 20 Karty Nauczyciela i zasad współżycia społecznego, zapowiada odwołanie się do Sądu Pracy i w oczekiwaniu na rozstrzygnięcie tego sądu przyjmuje proponowane warunki. Dodatkowo powódka twierdziła, że przyjęła proponowane warunki, aby nie doprowadzić do definitywnego rozwiązania stosunku pracy, ponieważ zostałaby wówczas bez środków do życia. Trafny jest w tej sytuacji kasacyjny zarzut naruszenia zaskarżonym wyrokiem art. 65 § 1 k.c. w następstwie dokonania przez Sąd Okręgowy wykładni oświadczenia powódki uwzględniającej jedynie dosłowne brzmienie niewielkiego (końcowego) fragmentu jej pisma z dnia 26 czerwca 2012 r. z pominięciem szeregu innych istotnych okoliczności podnoszonych w toku procesu, opisanych również w skardze kasacyjnej. Sąd Okręgowy nie zastosował w toku dokonywania wykładni oświadczenia powódki ustawowych kryteriów wykładni oświadczeń woli. Sąd Okręgowy pominął ustalone przez Sąd Rejonowy okoliczności towarzyszące złożeniu przez powódkę oświadczenia woli o wyrażeniu zgody na ograniczenie wymiaru zajęć. Konieczne było tymczasem w szczególności rozważenie, czy powódka nie złożyła oświadczenia o przyjęciu proponowanego jej zmniejszonego wymiaru zajęć (nie wyraziła zgody na ograniczenie zatrudnienia) pod wpływem błędu wywołanego przez pracodawcę (art. 84 § 1 k.c). Tej kwestii Sąd Okręgowy nie poświęcił w ogóle uwagi. Powódka twierdziła też, że na skutek niejasno sformułowanego pisma pracodawcy z dnia 7 maja 2012 r., złożyła oświadczenie, z którego- w jej intencji- miało wynikać, że nie przyjmuje propozycji ograniczenia zatrudnienia, skorzysta z możliwości odwołania się do sądu pracy, a do czasu rozstrzygnięcia będzie świadczyć pracę w ograniczonym wymiarze. Może to oznaczać (co wymaga jednak zbadania- ustaleń faktycznych i ocen prawnych), że od samego początku powódka nie godziła się z ograniczeniem wymiaru zajęć i nowymi warunkami zatrudnienia, a dalsze jego wykonywanie w ograniczonym zakresie było podyktowane trudną sytuacją życiową (przede wszystkim zdrowotną) powódki. Okoliczności te wymagały zbadania, ponieważ sama treść oświadczenia powódki jest niejasna i budzi wątpliwości (na pierwszy rzut oka z sprzeczności). Prowadzi to do wniosku, że usprawiedliwione okazały się niektóre kasacyjne zarzuty naruszenia prawa procesowego.

w szczególności art. 381 i 382 k.p.c. oraz art. 227 i 299 k.p.c., co polegało na dokonaniu wykładni oświadczenia woli powódki zawartego w piśmie z dnia 26 czerwca 2012 r. z pominięciem okoliczności ustalonych przez Sąd Rejonowy oraz bez ewentualnego uzupełnienia materiału dowodowego o dowód z przesłuchania powódki w charakterze strony celem ustalenia okoliczności towarzyszących złożeniu przez nią tego oświadczenia, co mogło być konieczne dla dokonania jego prawidłowej wykładni z uwzględnieniem kryteriów wynikających z art. 65 § 1 k.c. oraz z pominięciem dowodów z dokumentów zgłoszonych przez powódkę w toku postępowania apelacyjnego dotyczących jej sytuacji życiowej (w szczególności stanu zdrowia), co mogło mieć znaczenie dla ustalenia przyczyn (intencji) złożenia przez powódkę podlegającego wykładni oświadczenia woli. Dodatkowo, Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że wypowiedzenie powódce (jako nauczycielowi mianowanemu) stosunku pracy na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela mogło nastąpić także w okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia oraz w okresie niezdolności do pracy z powodu choroby. Do nauczycieli mianowanych nie stosuje się bowiem art. 42 k.p. W to miejsce wchodzą art. 20-23 Karty Nauczyciela. Niewyrażenie zaś przez nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania zgody na ograniczenie zatrudnienia w trybie określonym w art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela, nie może stanowić wyłącznego kryterium doboru go do zwolnienia na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 tej ustawy.

Postanowieniem z dnia 25 września 2014 r., sygn. akt IV Pa 50/14, Sąd Okręgowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zawiesił postępowanie z uwagi na toczące się przed Sądem Rejonowym w Tarnowie pod sygn. akt IV P 377/14 postępowanie o przywrócenie powódki do pracy. Na rozprawie w dniu 15 września 2016 r. Sąd Okręgowy w Tarnowie postanowił podjąć zawieszone postępowanie.

Sąd Okręgowy rozważył co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona i podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy w pełni podziela jako prawidłowe ustalenia faktyczne poczynione w tej sprawie przez Sąd I instancji i przyjmuje je za własne za wyjątkiem przyjęcia, że w piśmie z dnia 26 czerwca 2012 r. powódka wyraziła zgodę na proponowany jej wymiar czasu pracy.

W tym zakresie po uzupełnieniu postępowania dowodowego o zeznania powódki oraz przy uwzględnieniu wytycznych Sądu Najwyższego, Sąd Okręgowy dokonał odmiennej oceny treści pism powódki i jej pracodawcy.

W pierwszej kolejności z uwagi na złożoność problematyki tej sprawy w jej warstwie faktycznej i prawnej oraz okoliczność, iż w sprawie rozstrzygały już sądy obu instancji a obecne postępowanie toczy się po uchyleniu wyroku tut. Sądu Okręgowego przez Sąd Najwyższy, krótkiego tylko przypomnienia wymaga zarówno zakres powództwa, które zainicjowało niniejsze wieloletnie postępowanie jak i ustalenia Sądów, które legły u podstaw wydawanych rozstrzygnięć w tej sprawie.

Otóż w powództwie skierowanym przeciwko swemu pracodawcy Szkole Podstawowej (...) w Ł. powódka R. I. domagała się przywrócenia poprzednich warunków pracy i płacy kwestionując zasadność otrzymanego w dniu 4 czerwca 2012 roku wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy z powodu zmian organizacyjnych.

Sąd Rejonowy w Tarnowie rozpatrując tę sprawę w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku z dnia 3 grudnia 2012 roku (IVP 236/12) oddalającego powództwo uznał za dopuszczalną możliwość odwołania się przez powódkę od propozycji ograniczenia zatrudnienia przy jednoczesnym przyjęciu tej propozycji. Zdaniem Sądu odmienne stanowisko powodowałoby, że nauczyciele mianowani pozostawaliby w mniej korzystnej sytuacji niż nauczyciele zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, którzy mogą odwołać się do Sądu od wypowiedzenia zmieniającego dokonanego w trybie art. 42 § 4 kp. Jednocześnie po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd Rejonowy uznał, że przyczyny zaproponowania powódce ograniczenia zatrudnienia w trybie art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela były uzasadnione a tym samym powództwo o przywrócenie poprzednich warunków pracy i płacy jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu.

Sąd Okręgowy w Tarnowie oddalając apelację od powyższego wyroku w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 marca 2013 roku (IV Pa 14/13) nie podzielił poglądu co do możliwości odwołania się od samej propozycji złożonej przez pracodawcę dotyczącej zmiany warunków pracy i płacy a następnie przyjętej przez pracownika w drodze porozumienia stron. Powołując się na bogatą linię orzecznictwa Sądu Najwyższego - Sąd Okręgowy wyraził pogląd, że do mianowanych nauczycieli nie mają zastosowania art. 45 § 1 kp w zw. z art. 42 § 1 kp, dotyczące odwołania pracownika od oświadczenia pracodawcy o wypowiedzeniu warunków umownego stosunku pracy, mającego na celu zmianę treści łączącego strony stosunku oraz skutków niezgodnego z prawem lub nieuzasadnionego wypowiedzenia tych warunków. W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał, że powódce, która w trybie porozumienia stron przyjęła ofertę złożoną przez pracodawcę, nie przysługują roszczenia oparte o przepisy art. 45 § 1 kp w zw. z art. 42 § 1 kp. Oświadczenie złożone w piśmie pracodawcy z dnia 7 maja 2012 roku, że w razie odmowy zawarcia porozumienia, umowa ulegnie rozwiązaniu po upływie okresu wypowiedzenia, zdaniem Sądu Okręgowego nie wywołało żadnego skutku w zakresie rozwiązania lub modyfikacji stosunku pracy, stąd nie może być ono źródłem żadnych roszczeń powódki. Modyfikacja treści stosunku pracy nastąpiła w ocenie Sądu w trybie porozumienia stron.

Sąd Najwyższy rozpatrując skargę kasacyją powódki i uznając zasadność części zarzutów tej skargi w pierwszej kolejności wskazał, że zasadniczy problem występujący w tej sprawie dotyczył kwalifikacji pisma pozwanego pracodawcy z dnia 7 maja 2012 roku oraz charakteru i skutków prawnych oświadczenia powódki z dnia 26 czerwca 2012 roku stanowiącego reakcje na pismo pracodawcy. W ocenie Sądu Najwyższego decydujące dla rozstrzygnięcia sprawy było ustalenie, czy pismo pracodawcy miało charakter jednostronnego oświadczenia woli o wypowiedzeniu stosunku pracy nawiązanego na podstawie mianowania (art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela), czy też było jedynie pismem zawierającym propozycję ograniczenia wymiaru zajęć przy proporcjonalnym obniżeniu wynagrodzenia z sugestią wyrażenia na to zgody przez powódkę i informującym ją o możliwych przyszłych decyzjach kadrowych, jakie pracodawca podejmie w stosunku do niej, jeżeli odmówi przyjęcia zaproponowanych warunków.

Zdaniem Sądu Najwyższego wyjaśnienie tej kwestii otwierało drogę do ustalenia, czy stosunek pracy między stronami został skutecznie rozwiązany za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę z przyczy określonych w art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela ze skutkiem na dzień 31 sierpnia 2012 roku, czy tez doszło jedynie do uzgodnienia między sironami nowych warunków zatrudnienia, poczynając od 1 września 2012 roku, czyli do skutecznego obniżenia obowiązkowego wymiaru zajęć z proporcjonalnym obniżeniem wynagrodzenia za zgodą nauczyciela. Sąd Najwyższy dał także wskazówki Sądowi

przeniesienie w stan nieczynny lub prośba o wyrażenie zgody na ograniczenie wymiaru zatrudnienia nie stanowią bowiem składnika oświadczenia woli w przedmiocie rozwiązania stosunku pracy, zaś istotą wypowiedzenia jest wyrażenie woli rozwiązania stosunku pracy po upływie okresu wypowiedzenia.

Dokonując oceny pisma dyrektora pozwanej szkoły z dnia 7 maja 2012 roku z

20

uwzględnieniem zaprezentowanych poglądów Sądu Najwyższego, w tym wyrażonego stanowiska, że pozwany nie zastrzegł jednoznacznie w treści tego pisma, że należy je traktować jako wypowiedzenie stosunku pracy ze skutkiem na dzień 31 sierpnia 2012 roku - Sąd Okręgowy przyjął po analizie treści tego pisma, że w istocie zawierało wyłącznie informację o uprawnieniach i konsekwencjach Okręgowemu w zakresie interpretacji przepisów mających zastosowanie w niniejszej sprawie dla jej prawidłowego rozstrzygnięcia przy ponownym rozpoznaniu.

Sąd Najwyższy wskazał, że z analizy treści art. 20 ust. 1 pkt 2 oraz 22 ust 2 KN wynika, że w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć (art. 20 ust. 1 pkt 2 KN) - dyrektor szkoły nie ma obowiązku zasięgnięcia informacji co do możliwości uzupełniającego zatrudnienia nauczyciela mianowanego ( w innej szkole ), złożenia mu propozycji ograniczenia zatrudnienia ani nawet udzielenia nauczycielowi informacji o możliwości ograniczenia zatrudnienia.

Dyrektor szkoły powinien (ma obowiązek) natomiast poinformować (pouczyć) nauczyciela o możliwości złożenia wniosku o przeniesienie w stan nieczynny. W myśl orzecznictwa, na które powołał się Sąd Najwyższy dyrektor szkoły może to zrobić na dwa sposoby.

Pierwszy polega na tym, że dyrektor szkoły udzieli tej informacji (pouczenia) w pierwszej kolejności, przed dokonaniem wypowiedzenia stosunku pracy. W takiej sytuacji nie mamy do czynienia z oświadczeniem woli (ani wypowiedzeniem stosunku pracy, ani z wypowiedzeniem zmieniającym - które wobec nauczyciela mianowanego w ogóle jest niedopuszczalne, ani nawet ofertą zawarcia porozumienia), lecz wyłącznie z oświadczeniem wiedzy (informacją o uprawnieniach).

Drugi sposób wykonania obowiązku informacyjnego przez dyrektora szkoły polega na udzeleniu stosownego pouczenia (o możliwości złożenia wniosku o przeniesienie w slan nieczynny) równocześnie ze złożeniem oświadczenia woli o wypowiedzeniu stosunku pracy.

Także w tym przypadku udzielenie tej informacji nie jest elementem oświadczenia woli i może ono nastąpić w piśmie wypowiadającym stosunek pracy lub w odrębnym piśmie.

W kontekście tych poglądów należało zdaniem Sądu Najwyższego dokonać oceny, który ze wskazanych sposobów udzielenia powódce informacji o możliwości wyrażenia zgody na ograniczenie zatrudnienia w trybie art. 22 ust. 2 KN wystąpił w stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy.

Rozstrzygnięcie rozpoznawanej sprawy wymagało zatem oceny, jaki był rzeczywisty sens (znaczenie) i skutek prawny oświadczeń zawartych w piśmie dyrektora szkoły z dnia 7 maja 2012 roku, w szczególności czy pismo to zawierało skuteczne oświadczenie woli pracodawcy o wypowiedzeniu powódce stosunku pracy z mianowania na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 KN, czy też stanowiło jedynie oświadczenie wiedzy (informację) oraz zapowiedź dokonania w przyszłości wypowiedzenia stosunku pracy (w przypadku odmowy przyjęcia przez powódkę proponowanych warunków ograniczenia obowiązkowego wymiaru zajęć przy proporcjonoalnym obiżeniu wynagrodzenia), czy też miało jeszcze inne znaczenie prawne.

Oznacza to konieczność powrotu do rozstrzygnięcia tej zasadniczej kwestii czy pismo

Rozstrzygnięcie tej kwesti, co wynika z zaleceń Sądu Najwyższego wymagało dokonania dyrektora szkoły z dnia 7 maja 2012 roku zawierało oświadczenie woli o wypowiedzeniu powódce stosunku pracy z mianowania a jeżeli tak, czy zostało z mocy prawa ubezskutecznione w związku z ewentualnym wyrażeniem przez powódkę zgody na ograniczenie zatrudnienia i obniżenie wynagrodzenia a w dalszej kolejności czy było zgodne z prawem i uzasadnione. Oceny wymagało więc czy w piśmie z dnia 7 maja 2012 roku pracodawca wyraził kategoryczną wolę rozwiązania z powódką stosunku pracy. Pracodawca nie zastrzegł bowiem jednoznacznie w treści tego pisma, że należy je traktować jako wypowiedznie stosunku pracy ze skutkiem na dzień 31 sierpnia 2012 roku.

Jak podkreśla Sąd Najwyższy informacja o możliwości wystąpienia z wnioskiem o wynikających z przepisów Karty Nauczyciela, zatem należało je uzanć wyłącznie za oświadczenie wiedzy.

Pismo to bowiem zawierało propozycję ograniczenia obowiązkowego wymiaru zajęć przy proporcjonalnym obniżeniu wynagrodzenia w związku ze zmianami organizacyjnymi szkoły i brakiem możliwości uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć w innej szkole, nadto zawierało prośbę o pisemne wyrażenie zgody na proponowane warunki pracy i płacy oraz informację, że w razie odmowy przyjęcia zaproponowanych warunków - umowa rozwiąże się z dniem 31 sierpnia 2012 roku po upływie 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia na podstawie art. 20 ust 1 pkt 2 KN.

Zawarte przez dyrektora pozwanej szkoły w piśmie sformułowanie „umowa rozwiąże się" - stanowi zapowiedź skutków prawnych, zapowiedź konsekwencji wynikających ze wskazanych w piśmie przepisów w przypadku nie wyrażenia zgody na pracę w ograniczonym wymiarze zajęć.

Nie można temu sformułowaniu przypisać charakteru oświadczenia woli o wypowiedzeniu stosunku pracy, ponieważ w swej wymowie użyty zwrot nie jest stanowczy i

kategoryczny i nie świadczy o podjętej już decyzji w tym zakresie.

W konsekwencji tych ustaleń uzasadnionym jest przyjęcie, że dyrektor pozwanej szkoły w sytuacji odmowy wyrażenia zgody przez powódkę na zaproponowany obniżony wymiar czasu pracy - winien był wdrożyć tryb zgodny z art. 20 ust. 1 pkt 2 przy zastosowaniu art. 22 ust. 2 KN czyli rozwiązać z powódką stosunek pracy.

Rozstrzygnięcie tej kwesti, co wynika z zaleceń Sądu Najwyższego wymagało dokonania wykładni oświadczenia woli powódki zawartego w piśmie z dnia 26 czerwca 2012 roku, po uzupełnieniu postępownia dowodowego o przesłuchanie powódki (co Sąd Okręgowy uczynił) przy uwzględnieniu sytuacji życiowej powódki w chwili złożenia oświadczenia, która wiązała się z jej stanem zdrowia (depresją) oraz sytuacją rodzinną i materialną. Zarazem Sąd Okręgowy miał na uwadze, że jednocześnie Sąd Najwyższy stwierdził, iż kontrowersyjna jest ocena, że powódka wyraziła zgodę na ograniczenie wymiaru zajęć i wynagrodzenia.

Sąd Okręgowy w pełni zgadza się z tym poglądem. Konsekwentne twierdzenia powódki złożone w trakcie przesłuchania jej w charakterze strony w niniejszym postępowaniu, ( które w pełnym zakresie podtrzymała przed Sądem Okręgowym na rozprawie w dniu 15 września 2016 r.) że od początku nie zgadzała się na ograniczenie pracy znajdują potwierdzenie w jej piśmie z dnia 26 czerwca 2012 roku skierownym do dyrektora szkoły. W piśmie tym powódka zarzuciła, że obniżenie wymiaru godzin narusza art. 20 KN , zasady współżycia społecznego i że odwołała się od niego wnosząc pozew do sądu zaś poddając się rozstrzygnięciu sprawy przez sąd i pozostając w oczekiwaniu przyjmuje proponowany wymiar czasu pracy.

Jak już na to zwrócił uwagę Sąd Najwyższy na pierwszy rzut oka treść oświadczenia złożonego w piśmie powódki zawiera sprzeczości, jest niejasna i budzi wątpliwości. Pomimo jednak tej pozornej sprzeczności nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego, że z uwagi na fakt, że powódka kwestionowała zasadność obniżenia wymiaru godzin i nie godziła się na niego zaś zgodnie z pouczeniem zawartym w piśmie dyrektora z dnia 7 maja 2012 roku odwołała się do sądu - należy uznać, że de facto nie złożyła oświadczenia zawierającego zgodę na propozycję dyrektora szkoły.

Oświadczeniu powódki, że propozycję przyjmuje poddając się rozstrzygnięciu sprawy przez sąd i pozostając w oczekiwaniu - nie można przypisać przymiotu wyrażenia zgody w rozumieniu akceptacji na proponowany wymiar czasu pracy z uwagi na to, ze jednocześnie powódka kwestionowała zasadność ograniczenia tego wymiaru. Jak wynika z zeznań powódki pismo dyrektora z dnia 7 maja 2012 roku odebrała będąc w trakcie leczenia depresji i związanej z nią farmakoterapii lekami antydepresyjnymi i nie zrozumiała go, czy jest to tylko propozycja, czy też została zwolniona i czy ma czekać. Zeznania powódki w tym zakresie zasługują na pełną aprobatę.

Na fakt niejednoznacznej i wprowadzającej w błąd treści pisma pracodawcy z dnia 7 maja 2012 roku zwrócił uwagę Sąd Najwyższy podnosząc, że z oceną charakteru prawnego znaczenia oświadczeń dyrektora szkoły oraz skutków prawnych tego pisma miał kłopoty nawet Sąd Okręgowy.

W konsekwencji, uwzględniając powyższe przesłanki Sąd Okręgowy rozpatrujący sprawę w niniejszym postępowaniu doszedł do przekonania, że pismo powódki z dnia 26 czerwca 2012 roku nie zawierało jej wyraźnego oświadczenia o wyrażeniu zgody na propozycję dyrektora zawartą w piśmie z dnia 7 maja 2012 roku. W tej sytuacji dyrektor pozwanej szkoły winien rozwiązać z powódką stosunek pracy ( w trybie art. 20 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 22 ust. 2 KN). Jego pismo zawierające wyłącznie oświadczenie wiedzy na co zwrócono już uwagę we wcześniejszych rozważaniach nie było wypowiedzeniem stosunku pracy, bowiem nie zawierało oświadczenia woli w tym zakresie. Jak już zwrócił na to uwagę Sąd Najwyższy nie mogło też być wypowiedzeniem zmieniającym, które wobec nauczyciela mianowanego w ogóle nie jest dopuszczalne.

Należy podkreślić, że zgodnie z dominującym w judykaturze Sądu Najwyższego stanowiskiem art. 20 ust. 1 pkt 2 KN zawiera całościową i zupełną regulację zgodnie z którą w razie częściowej likwidacji szkoły albo zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć dyrektor szkoły jest uprawniony do nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć nie stosuje się trybu wypowiedzenia zmieniającego z art. .42 kp ze względu na szczególny i odrębnie wyczerpująco (zupełnie ) uregulowany tryb postępowania w art. 20 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 22 ust 2 KN.

W okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy udzielając odpowiedzi na pytanie czy pozwany pracodawca skutecznie rozwiązał stosunek pracy z powódką należy stwierdzić, że złożył powódce jedynie propozycję ograniczenia wymiaru czasu pracy na co ona nie wyraziła zgody, natomiast nie złożył oświadczenia o rozwiązaniu stosunku pracy. Pomimo tego doszło do zatrudnienia powódki w obniżonym wymiarze czasu pracy bez podstawy prawnej.

Mając jednak na uwadze zakres roszczenia powódki, która odwołała się od wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy, które przecież nie jest dopuszczalne wobec nauczyciela mianowanego, fakt, że stosunek pracy pomiędzy stronami nie został skutecznie rozwiązany we właściwym trybie, zaś pozwany pracodawca bez zgody powódki zatrudniał ją w ograniczonym wymiarze czasu pracy i przy proporcjonalnie zmniejszonym wynagrodzeniu - należało wyraźnie podkreślić, że w niniejszym postępowaniu powódka nie mogła skutecznie dochodzić swoich racji.

Orzeczenie przez sąd pracy o przywróceniu nauczyciela do pracy na dotychczasowych warunkach pracy i płacy może nastąpić w sytuacji skutecznego a nieuzasadnionego rozwiązania stosunku pracy w trybie przewidzianym przepisami Karty Nauczyciela.

Natomiast w okolicznościach niniejszej sprawy doszło wbrew woli powódki do niedopuszczalnego ograniczenia jej pełnego wymiaru zajęć, zatem przysługiwało jej ewentualnie roszczenie o wynagrodzenie w rozmiarze takim, jakie otrzymywałaby pracując w pełnym wymiarze.

Nie budzi żadnych wątpliwości, że analiza treści art. 22 KN przy zastosowaniu reguł wykładni systemowej prowadzi do wniosku, iż nauczyciel mianowany może być zatrudniony jedynie w pełnym wymiarze zajęć. Zmniejszenie wymiaru zajęć, z uwagi na sytuację zaistniałą w zatrudniającej go szkole, jest możliwe tylko w razie spełnienia przesłanek z art. 22 Karty. Przepis ten nie byłby potrzebny, gdyby ustawodawca dopuszczał zatrudnienie nauczyciela mianowanego w niepełnym, wymiarze z uwagi na zmienione potrzeby szkoły. Omawiany przepis ma charakter gwarancyjny, zapewniając nauczycielowi mianowanemu zatrudnienie w pełnym wymiarze, a możliwość zatrudnienia w niepełnym wymiarze ogranicza do wyraźnie w nim określonych sytuacji, przy czym spełnienie opisanych przesłanek powinno być interpretowane ściśle, jako że chodzi o wyjątek od wskazanej zasady. Omawiane przepisy mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Strony stosunku pracy nie mogą skutecznie w drodze swych czynności doprowadzić do stanu niezgodnego z tymi normami.

Jeśli zatem wbrew woli nauczyciela mianowanego doszło do niedopuszczalnego ograniczenia pełnego wymiaru zajęć to, przysługuje mu roszczenie o wynagrodzenie w rozmiarze takim, jakie otrzymywałby pracując w pełnym wymiarze. Natomiast jeśli nauczyciel wyraził zgodę na pracę w ograniczonym wymiarze, należy zgodę tę ocenić w płaszczyźnie art. 80 i 81 § 1 kp.

W uzasadnieniu uchwały z dnia 11 września 1996 roku, I PZP 22/96 - Sąd Najwyższy przyjął, że jeżeli nauczyciel mianowany jest gotów do świadczenia pracy, a zakład pracy częściowo mu to uniemożliwia, ograniczając jego wymiar zajęć, zachowuje on prawo do pełnego wynagrodzenia. Gotowość do wykonywania pracy nie może być jednak przyjmowana a priori i podlega ocenie w okolicznościach konkretnej sprawy. W ramach tej oceny należy rozważyć ewentualną zgodę nauczyciela na ograniczenie zatrudnienia. Nie można bowiem przyjąć, że nauczyciel, który wyraził zgodę na prace w niepełnym wymiarze zajęć, jest gotów do jej wykonywania w pełnym wymiarze.

Z powyższych względów apelacja okazała się nieuzasadniona. Wbrew prezentowanemu w niej stanowisku wyrok Sądu Rejonowego oddalający powództwo był słuszny, aczkolwiek z innych przyczyn niż wskazane w jego pisemnych motywach.

Mając to na uwadze apelacja powódki na podstawie art. 385 kpc podlegała oddaleniu.

O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art. 102 kpc. W ocenie Sądu Okręgowego okoliczności faktyczne sprawy uzasadniają przyjęcie, że w sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, o którym mowa w w/w przepisie. Przedmiotowa sprawa była skomplikowana pod względem faktycznym oraz prawnym i powódka mogła pozostawać w uzasadnionym przekonaniu o słuszności swoich żądań. Powyższą ocenę dodatkowo uzasadnia chociażby fakt, że apelująca, pomimo przegrania sprawy w ostatecznym rozrachunku, wygrała jednak postępowanie kasacyjne, nadto zachodziła w sprawie potrzeba ustanowienia dla niej pełnomocnika z urzędu. Zważywszy na te okoliczności, znaczenie żądań dla skarżącej oraz przy uwzględnieniu jej sytuacji rodzinnej i materialnej, zasadnym było odstąpić od obciążania jej kosztami obrony przeciwnika. Uwzględnić przy tym należało również fakt, że pozwana nie poniosła kosztów obrony o jakich mowa w art. 98 kpc w postępowaniu kasacyjnym albowiem nie brała w nim czynnego udziału. Z tych względów orzeczono jak w punkcie 2 wyroku.

W punkcie 3 wyroku Sąd przyznał od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Tarnowie na rzecz adwokata M. S. tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu przed Sądem drugiej instancji i w postępowaniu kasacyjnym kwotę 180 zł powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług na podstawie § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 ust. 3 oraz na podstawie § 13 ust. 4 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r., poz. 461).