Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Marcin Schoenborn

Sędziowie SSO Piotr Mika (spr.)

SSO Grażyna Tokarczyk

Protokolant apl. sędziowski Maria Smolińska

przy udziale Anny Ślusarczyk Prokuratora Prokuratury Rejonowej G. w G.

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2018 r.

sprawy K. K. ur. (...) w M.

syna S. i H.

oskarżonego z art. 177§2 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżyciela publicznego i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 8 maja 2018 r. sygnatura akt IX K 179/17

na mocy art. 437 kpk, art. 438 kpk, art. 627 kpk w zw. z art. 635 kpk, art. 624 § 1 kpk

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- skraca do 3 (trzech) lat wymiar okresu próby ustalony w punkcie 2,

- na mocy art. 42 § 1 kk orzeka wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na kierowanie którymi wymagane jest posiadanie prawa jazdy kat. B, C i D, na okres 1 (jednego) roku,

- na mocy art. 43 § 3 kk nakłada na oskarżonego obowiązek zwrotu posiadanego prawa jazdy do Starostwa Powiatowego w M.;

2.  w pozostałym zakresie utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy;

3.  zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego M. A. kwotę 840 zł (osiemset czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

4.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 708/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 8 maja 2018 roku w sprawie o sygnaturze akt IX K 179/17 Sąd Rejonowy w Gliwicach:

1. uznał oskarżonego K. K. za winnego tego, że w dniu 27 lipca 2016 r. w G. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym i spowodował wypadek drogowy, w ten sposób, że jadąc samochodem marki S. (...) o nr rej. (...) ulicą (...) od strony G. z prędkością przekraczającą administracyjnie dopuszczalną w miejscu zdarzenia, zbliżając się do skrzyżowania i wyznaczonego przejścia dla pieszych, nie zachował szczególnej ostrożności, a także nienależycie obserwował przedpole jazdy i nie zauważył momentu wjazdu na wyznaczone i prawidłowo oznakowane przejście dla pieszych nieletniego rowerzysty G. A., przemieszczającego się z lewej strony na prawą, doprowadzając do jego potrącenia, skutkiem czego pokrzywdzony doznał obrażeń ciała w postaci ostrej niewydolności oddechowej, urazowej odmy opłucnowej, urazu czaszkowo-mózgowego z wielokrotnym złamaniem kości czaszki i twarzoczaszki, zaburzeń świadomości, złamania obojczyka, powierzchownego urazu ucha, rany szarpanej lewego uda oraz tętniaka rzekomego tętnicy podobojczykowej prawej, które to obrażenia spowodowały u G. A. ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci choroby realnie zagrażającej życiu w myśl art. 156 § 1 pkt. 2 k.k., to jest popełnienia występku z art. 177 § 2 kk. i za to na podstawie powołanego przepisu wymierzył oskarżonemu karę 1 roku pozbawienia wolności.

2. na mocy art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 4 lata;

3. na podstawie art. 46 § 2 k.k. zasądził od K. K. na rzecz małoletniego pokrzywdzonego G. A., działającego przez przedstawiciela ustawowego – ojca M. A. tytułem nawiązki, kwotę 8.000,00 złotych.

Apelacje od wyroku na niekorzyść oskarżonego wywiedli prokurator oraz pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego, którzy zaskarżyli orzeczenie w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze i środkach karnych

Prokurator zarzucił wyrokowi:

I. obrazę przepisów prawa materialnego, a to art. 70 § l k.k. poprzez wyznaczenie okresu próby, na jaki warunkowo zawieszono oskarżonemu wykonanie kary pozbawienia wolności na 4 lata, podczas gdy zgodnie z powołanym przepisem okres próby wynosi od roku do 3 lat;

II. obrazę przepisów prawa materialnego a to art. 72 § l k.k. poprzez zaniechanie orzeczenia wobec oskarżonego, wobec którego zawieszono wykonanie kary środka karnego bądź jednego z obowiązków określonych w art. 72 § l k.k., podczas gdy z brzmienia tego przepisu wynika, że w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary obligatoryjne jest orzeczenie środka karnego bądź też jednego z wskazanych w przepisie obowiązków;

III. rażącą niewspółmierność kary względem stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu poprzez zaniechanie orzeczenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, podczas gdy okoliczności sprawy, w tym zwłaszcza zachowanie oskarżonego bezpośrednio przed zdarzeniem oraz w jego trakcie a także względy prewencji indywidulanej przemawiały za orzeczeniem wskazanego środka karnego.

W oparciu o przedstawione zarzuty prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1) wyznaczenie okresu próby, na jaki warunkowo zawieszono wykonanie kary pozbawienia wolności na 3 lata,

2) orzeczenie wobec oskarżonego na podstawie art. 42 § l k.k. środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres l roku.

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego zarzucił wyrokowi:

I.  naruszenie przepisów prawa materialnego a to art. 72 § l k.k. polegające na nie nałożeniu na oskarżonego żadnego z wymienionych w tym przepisie obowiązków, w sytuacji gdy jego nałożenie było obowiązkowe w związku z zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wykonalności orzeczonej wobec oskarżonego oraz nienałożeniem na niego środka karnego.

II.  rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości przestępstwa, jakiego dokonał oraz w relacji do celów, jakie kara ta powinna spełniać w zakresie prewencji szczególnej i społecznego oddziaływania polegającej na orzeczeniu wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności w zawieszeniu bez jednoczesnego orzeczenia wobec oskarżonego kary grzywny o której mowa w art. 71 k.k. oraz niezasadnego odstąpienia od orzeczenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący ten wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez orzeczenie wobec oskarżonego obok orzeczonej kary pozbawienia wolności kary grzywny, o której mowa w art. 71 kk, orzeczenie wobec oskarżonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów na okres minimum 3 lat oraz nałożenie na oskarżonego obowiązku informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby.

Na zasadzie art. 626 k.p.k. wniósł również o zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego kosztów procesu w tym zastępstwa adwokackiego przed sądem II instancji według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje prokuratora okazała się w pełni zasadna, zaś apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego jednie w zakresie, w jakim kwestionowała brak orzeczenia wobec oskarżonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Nie mogła budzić jakichkolwiek wątpliwości konieczność zmiany zaskarżonego wyroku z uwagi dotknięcie go uchybieniem w postaci na naruszenia art. 70 § 1 k.k., którego treść w brzmieniu obowiązującym już od 1 lipca 2015 roku jednoznacznie wskazuje, na maksymalny okres 3 lat próby, na który możliwe jest warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności. Z tego powodu niezbędna stała się zmiana zaskarżonego wyroku polegająca na skróceniu orzeczonego przez sąd I instancji okresu próby warunkowego zawieszenia wykonania kar pozbawienia wolności z 4 do 3 lat.

W ocenie sądu odwoławczego niezbędna okazała się również zmiana zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego w oparciu o art. 41 § 1 k.k. zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, na prowadzenie których wymagane jest posiadanie prawa jazdy kategorii B, C i D na okres 1 roku. Na potrzebę orzeczenia tego zakazu wskazuje rażący stopień naruszenia i waga naruszonych przez oskarżonego reguł bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Wskazać należy w tym zakresie na fakt prowadzenia pojazdu przez oskarżonego z przekroczeniem prędkości administracyjnie dozwolonej o 10 km/h, z prędkością niedostosowaną także do miejsca, w którym doszło do wypadku, a więc rejonu skrzyżowania oraz przejścia dla pieszych. Rażący charakter miało również naruszenia przez oskarżonego nakazu zachowania szczególnej ostrożności w rejonie przejścia dla pieszych. Z okoliczności sprawy, w szczególności z faktu, że oskarżony błędnie zapamiętał fakt wjechania rowerzysty na jezdnię z prawej na lewą stronę, a także z faktu późnego podjęcia przez oskarżonego manewru hamowaniu, który nastąpił dopiero po uderzeniu pojazdu w rowerzystę, wynika jednoznacznie, że oskarżony w sposób rażąco nieuważny obserwował przedpole jazdy. Już te okoliczności zdaniem sądu odwoławczego świadczą w sposób dobitny o potrzebie pozbawienia oskarżonego możliwości prowadzenia pojazdów mechanicznych. Uwzględniając regulację art. 53 § 1 k.k., który to przepis zgodnie z art. 56 k.k. wyznacza okoliczności wpływające na ocenę potrzeby stosowania i wymiar środków karnych, brak stosownego zakazu daleko ograniczy możliwość uzyskania przez niniejsze postępowanie efektu, jakim winno być wzbudzenie u oskarżonego respektu dla obowiązku przestrzegania reguł bezpieczeństwa w ruchu drogowym i zapobieżenie popełnieniu przez niego kolejnych tego typu przestępstw. Orzeczenie zakazu prowadzenie pojazdów mechanicznych zwiększy równocześnie poziom dolegliwość wyroku dla oskarżonego w stopniu, który pozwoli właściwie odzwierciedlić stopień winy oskarżonego, jak też znaczny stopień społecznej szkodliwości przypisanego mu przestępstwa. Przeciwko orzeczeniu wskazanego zakazu prowadzenie pojazdów mechanicznych w żadnej mierze nie stoi na przeszkodzie podniesiona przez sąd merytoryczny okoliczność, że po zdarzeniu nie doszło do zatrzymania prawa jazdy oskarżonego i to niezależnie od tego, z jakich powodów organy ścigania nie podjęły takiej decyzji. Fakt, że w okresie od zdarzenia do wyrokowania przez sąd I instancji oskarżony nie dopuścił się żadnych wykroczeń ani przestępstw drogowych, co najwyżej świadczyć może za orzeczeniem wobec oskarżonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w minimalnym ustawowo rozmiarze 1 roku. Prawidłowe zachowanie oskarżonego w tym zakresie podyktowane może być przecież obawą przed wpływem jego ewentualnych kolejnych wykroczeń drogowych na poziom kary w niniejszej sprawie. W sytuacji braku orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych wobec oskarżonego istnieje poważne niebezpieczeństwo, że zbyt łagodny wyrok, w szczególności nieograniczający oskarżonemu możliwości kierowania pojazdami mechanicznymi nie zdoła wzbudzić u oskarżonego wymaganego respektu dla przestrzegania bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Mając na uwadze okoliczność, iż praca zawodowa oskarżonego wiąże się z kierowanie przez oskarżonego wózkami widłowymi, sąd odwoławczy, aby nie ograniczyć możliwości zarobkowych oskarżonego, zawęził orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych jedynie do tych, do prowadzenia których wymagane jest posiadania prawa jazdy kategorii B, C i D. Okoliczność, że po wypadku oskarżony nie dopuścił się żadnych wykroczeń ani przestępstw drogowych, stała się dla sądu odwoławczego argumentem pozwalającym uznać za niezasadny wniosek pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego dotyczący orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres co najmniej 3 lat

Zmiana wyroku polegająca na orzeczeniu wobec oskarżonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych dezaktualizuje sformułowane w obu apelacjach zarzuty naruszenia przez sąd I instancji art. 72 § 1 k.k., skoro obowiązek nałożenia na osobę, wobec której warunkowo zawieszono wykonanie kary pozbawienia wolności, jednego z wymienionych w powołanym przepisie zobowiązań dotyczy jednie sytuacji, gdy nie orzeczono wobec tej osoby środka karnego.

Sąd odwoławczy uznał również, że zaskarżony wyrok po dokonaniu w nim modyfikacji związanej z orzeczeniem zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych nie nosi znamion rażącej łagodności mimo braku orzeczenia nim kary grzywny w oparciu o art. 71 § 1 k.k., o którą postulował pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego. Dolegliwość wyroku wynikającą dla oskarżonego z orzeczonej kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania połączonej z zakazem prowadzenia pojazdów mechanicznych, zwiększona została w sferze finansowej w sposób dostateczny nawiązką na rzecz pokrzywdzonego w kwocie 8 000 złotych. O tym, że dolegliwość finansowa wyroku dla oskarżonego jest wystarczająca, świadczą przede wszystkim warunki materialne oskarżonego, który posiada wykształcenie średnie techniczne a z pracy osiąga dochód rzędu 2 300 złotych miesięcznie.

Nie znajdując innych niż omówione wyżej uchybień, w szczególności podlegających uwzględnieniu niezależnie od granic i kierunku zaskarżenia, sąd odwoławczy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy w pozostałym zakresie.

Zgodnie z art. 627 k.p.k. w zw. art. 635 k.p.k. oskarżonego obciążono wydatkami oskarżyciela posiłkowego na ustanowienie pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym. Wysokość zasądzonej od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego kwoty ustalono zgodnie z § 11 ust. 2 pkt 4 i ust 7 oraz § 17 pkt 2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 z późń. zm.)

Oskarżonego, którego działania nie sprokurowały konieczności przeprowadzenia postępowania odwoławczego, zgodnie z art. 624 § 1 k.p.k. na zasadach słuszności zwolniono z obowiązku zapłaty wydatków postępowania odwoławczego.