Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze, IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Bogusław Łój

Protokolant: sekretarz sądowy Joanna Dejewska vel Dej

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2019 r. w Zielonej Górze

sprawy z odwołania T. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 21-03-2017 r. znak (...)

o przyznanie prawa do renty

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu T. K. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 27.07.2015 r. na stałe.

SSO Bogusław Łój

Sygn. akt IV U 1084/17

UZASADNIENIE

Decyzją z 21.03.2017 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił wnioskodawcy T. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, że nie został spełniony warunek określony w art. 57 ust. 2 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. w ostatnim dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku, tj. od 17.09.2006 r. do 16.09.2016 r., wnioskodawca udowodnił jedynie 3 lata i 20 dni okresów ubezpieczenia, zamiast wymaganych co najmniej 5 lat.

Organ rentowy uznał łączny staż ubezpieczeniowy na dzień złożenia wniosku w wymiarze 30 lat, 4 miesięcy i 18 dni.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca T. K. zaskarżył ją w całości, zarzucając organowi rentowemu sprzeczność istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie, że wnioskodawca nie spełnia przesłanek uzyskania prawa do emerytury, ponieważ nie został spełniony warunek określony w art. 57 ust. 2 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. w ostatnim dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku, tj. od 17.09.2006 r. do 16.09.2016 r. udowodnił jedynie 3 lata i 20 dni okresów ubezpieczenia, zamiast wymaganych co najmniej 5 lat, mimo że:

- wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie renty 27.07.2015 r., a nie 16.09.2016 r. (w tym dniu wnioskodawca złożył wniosek o ponowną komisję lekarską w związku z upływem 30.09.2016 r. okresu częściowej niezdolności do pracy ustalonej przez lekarza orzecznika ZUS orzeczeniem z 18.09.2015 r.);

- w ostatnim dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku, tj. od 27.07.2005 r. do 27.07.2015 r. wnioskodawca udowodnił 5 lat, 1 miesiąc i 10 dni okresów składkowych i nieskładkowych; wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy od 24.02.2015 r. – nadal.

Biorąc pod uwagę powyższe, odwołujący się wniósł o przyznanie mu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu znalazło się rozwinięcie powyższych zarzutów.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o odrzucenie odwołania, ewentualnie – oddalenie odwołania.

Uzasadniając wniosek o odrzucenie odwołania, pozwany wskazał, że wnioskodawca nie wniósł sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS od wydanego w sprawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS w terminie 14 dni, mimo stosownego pouczenia na orzeczeniu.

Uzasadniając wniosek o oddalenie odwołania, pozwany podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji co do niewykazania przez wnioskodawcę odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego przed złożeniem wniosku o rentę lub powstaniem niezdolności do pracy.

W toku sprawy wnioskodawca zakwestionował stanowisko organu rentowego, dotyczące tego, że w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym (...) w L. od 01.12.2004 r. do 30.09.2005 r. przebywał na urlopie bezpłatnym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

T. K., urodzony (...) złożył Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych wniosek z 27.07.2015 r. o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Orzeczeniem z 18.09.2015 r. lekarz orzecznik ZUS ustalił, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy od 24.02.2015 r. do 30.09.2016 r.

Doręczone wnioskodawcy orzeczenie zawierało pouczenie o przysługującym wnioskodawcy prawie do wniesienia sprzeciwu i trybie jego wniesienia.

Decyzją z 20.12.2016 r., znak: (...), organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do renty, podając, że nie został spełniony warunek określony w art. 57 ust. 2 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. w ostatnim dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku, tj. od 27.07.2005 r. do 27.07.2015 r., wnioskodawca udowodnił jedynie 4 lata, 9 miesięcy i 11 dni okresów ubezpieczenia, zamiast wymaganych co najmniej 5 lat.

Pozwany uznał łączny staż ubezpieczeniowy na dzień złożenia wniosku w wymiarze 30 lat, 4 miesięcy i 18 dni.

okoliczności niesporne, ustalone na podstawie akt organu rentowego

16.09.2016 r. wnioskodawca złożył Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Orzeczeniem z 13.01.2017 r. lekarz orzecznik ZUS ustalił, że wnioskodawca jest trwale częściowo niezdolny do pracy – nadal.

Wskutek złożonego wniosku, pozwany wydał zaskarżoną decyzję z 21.03.2017 r.

okoliczności niesporne, ustalone na podstawie akt organu rentowego

Organ rentowy uznał za wykazany staż okresów składkowych i nieskładkowych wnioskodawcy:

- w dziesięcioleciu od 27.07.2005 r. do 27.07.2015 r. – 4 lata, 10 miesięcy i 26 dni;

- w dziesięcioleciu od 25.02.2005 r. do 24.02.2015 r. – 4 lata, 9 miesięcy i 17 dni.

okoliczności niesporne, ustalone na podstawie akt organu rentowego i

stanowiska komórki merytorycznej (k. 27-32 akt sąd.)

Od 01.12.2004 r. do 30.09.2005 r. wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym (...) w L. w pełnym wymiarze czasu pracy.

okoliczności niesporne, ustalone na podstawie akt rentowych

wnioskodawcy, w tym umowy o pracę, k. 103

Przy ustalaniu wymaganego pięcioletniego okresu składkowego i nieskładkowego organ rentowy nie uwzględnił okresów:

- od 10.05.2005 r. do 15.06.2005 r.;

- od 01.07.2005 r. do 30.09.2005 r.;

- od 23.12.2005 r. do 02.01.2006 r.;

- od 26.01.2006 r. do 05.02.2006 r.;

- od 12.04.2006 r. do 20.04.2006 r.,

uznając te okresy za urlopy bezpłatne.

Przyjęto okres zatrudnienia w (...) od 01.12.2004 r. do 30.09.2005 r. z wyłączeniem okresów urlopu bezpłatnego od 10.05.2005 r. do 15.06.2005 r. i od 01.07.2005 r. do 30.09.2005 r.

okoliczności niesporne, ustalone na podstawie stanowiska komórki

merytorycznej organu rentowego (k. 27-28 akt sąd.)

Przez cały okres zatrudnienia od 01.12.2004 r. do 30.09.2005 r. wnioskodawca nie przebywał na urlopie bezpłatnym.

Pracował jako robotnik budowlany w pełnym wymiarze czasu pracy, w nadgodzinach. Pracodawca nie płacił mu pełnego należnego wynagrodzenia, w związku z czym wnioskodawca porzucił pracę.

Pracodawca, J. J., już nie żyje. Nikt nie przejął działalności.

dowód: - zeznania świadka A. Ś., k. 89v-90 akt sąd.;

- zeznania świadka A. B., k. 102-102v akt sąd.;

- zeznania wnioskodawcy, k. 110v-111 w zw. z k. 61-61v akt sąd.

Sąd rozważył, co następuje.

Odwołanie okazało się zasadne.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że sąd nie mógł uwzględnić wniosku pozwanego o odrzucenie odwołania na podstawie art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c.

Zgodnie ze zdaniem pierwszym tego przepisu, sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia.

Tymczasem odwołanie wnioskodawcy nie jest w ogóle oparte na zarzutach dotyczących orzeczenia lekarza orzecznika ZUS. Przeciwnie, wnioskodawca zgadza się ze stanowiskiem lekarzy orzeczników – wyrażonym w orzeczeniu zarówno z 18.09.2015 r., jak i z 13.01.2017 r. Odwołanie, a następnie stanowisko zajmowane przez wnioskodawcę w toku sprawy, opiera się na zarzutach związanych z nieprawidłowym ustaleniem przez ZUS stażu ubezpieczeniowego jako przesłanki uzyskania prawa do renty.

Sprawa podlegała zatem merytorycznemu rozpatrzeniu.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Zgodnie z art. 58 ust. 1 pkt 5, warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Przy czym – w myśl ust. 2 – okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

Przedmiotem sporu było ustalenie, czy wnioskodawca posiada niezbędny staż ubezpieczeniowy określony w art. 57 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 58 ust. 1 pkt 5 i art. 58 ust. 2 ww. ustawy, umożliwiający uzyskanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, tzn. czy wnioskodawca posiada co najmniej 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.

Pozostałe przesłanki przyznania wnioskodawcy tego prawa były bezspornie spełnione, w tym przesłanka trwałej częściowej niezdolności do pracy istniejącej od 24.02.2015 r.

Na wstępie dalszych rozważań trzeba wyjaśnić, że za datę złożenia wniosku sąd uznał 27.07.2015 r.

Jak wyjaśniał wnioskodawca, złożył on tamtego dnia wniosek o rentę, po czym został skierowany na badania. Lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z 18.09.2015 r. ustalił, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy od 24.02.2015 r. do 30.09.2016 r. Wnioskodawca, przekonany o posiadaniu uprawnień do renty, czekał zatem na decyzję. Ta jednak wydana została prawie półtora roku po złożeniu wniosku i to z powodu okoliczności, za które wnioskodawca nie odpowiada (z powodu dużego przyrostu liczby wniosków kierowanych do Wydziału (...) Umów Międzynarodowych - por. pismo organu, k. 20 akt sąd.). Przede wszystkim jednak wnioskodawcy upływał termin orzeczonej niezdolności do pracy, zanim wydano decyzję. Wnioskodawca, nie otrzymując rozstrzygnięcia, złożył więc wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty – a więc wniosek składany w sytuacji, w której renta została już raz ustalona, lecz mija jej okres. W takich okolicznościach nie budzi wątpliwości, że wnioskiem o rentę, który powinien być uwzględniony przy obliczaniu stażu ubezpieczeniowego, jest wniosek z 27.07.2015 r.

Należy też podkreślić, że drugim orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS uznano wnioskodawcę za niezdolnego do pracy w ciągłości – po zakończeniu pierwszego okresu.

Przy powyższym założeniu, bezspornie uznane okresy ubezpieczeniowe wnioskodawcy, wynikające ze stanowiska komórki merytorycznej organu rentowego, są następujące:

- w dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku, tj. od 27.07.2005 r. do 27.07.2015 r. – 4 lata, 10 miesięcy i 26 dni;

- w dziesięcioleciu przed datą początkową częściowej niezdolności do pracy, tj. od 25.02.2005 r. do 24.02.2015 r. – 4 lata, 9 miesięcy i 17 dni.

Spór koncentrował się ostatecznie na kwestii nieuwzględnienia przez ZUS okresów pracy wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym (...) w L., które ZUS uznał za urlop bezpłatny.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy u tego pracodawcy od 01.12.2004 r. do 30.09.2005 r. nie był kwestionowany.

Wyłączone zostały okresy od 10.05.2005 r. do 15.06.2005 r. i od 01.07.2005 r. do 30.09.2005 r., a więc łącznie wynoszące 4 miesiące i 6 dni. Taki staż ubezpieczeniowy doprowadziłby do spełnienia przez wnioskodawcę przesłanki uzyskania prawa do renty, biorąc pod uwagę oba ustawowo określone dziesięciolecia.

Zdaniem sądu, przeprowadzone postępowanie dowodowe prowadzi do wniosku, że okresy te faktycznie nie były urlopem bezpłatnym, lecz okresami zatrudnienia wnioskodawcy na podstawie umowy o pracę, podczas których na żadnym urlopie nie przebywał i normalnie wykonywał swoje czynności w pełnym wymiarze czasu pracy.

Potwierdzili to świadkowie, którzy pracowali z wnioskodawcą – A. Ś. i A. B.. Zeznali, że wnioskodawca nie miał urlopu i że pracodawca w ogóle urlopów nie udzielał. Ich zeznania są wiarygodne, ponieważ szczegółowo opisywali, co wnioskodawca robił w pracy, gdzie praca była wykonywana i kiedy. Mieli te same problemy z pracodawcą, co wnioskodawca. A. Ś. pracował do końca kwietnia 2005 r., ale A. B. do października 2005 r., a więc ma wiedzę o całym okresie zatrudnienia wnioskodawcy u J. J..

W takim razie uznać należało, że – po doliczeniu okresów niezgodnie ze stanem faktycznym uznanych przez ZUS za urlop bezpłatny – wnioskodawca posiada ponad 5-letni staż ubezpieczeniowy w dziesięcioleciu przed powstaniem niezdolności do pracy i przed złożeniem wniosku.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzeczono jak w sentencji wyroku, przyznając wnioskodawcy prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na stałe od dnia złożenia wniosku.