Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Krośnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2019 r.

sprawy z powództwa M. K. i małoletniego S. K. reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego M. K.

przeciwko T. K.

o zapłatę kwoty 15.000 zł

I.  zasądza od pozwanego T. K. na rzecz powodów M.

K. i małoletniego S. K. solidarnie kwotę 15.000 zł (słownie: piętnaście tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 marca 2016r. do dnia zapłaty

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwotę 4.367,00 zł

(słownie: cztery tysiące trzysta sześćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 3.600,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 2013/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 28 marca 2019r.

Powodowie M. K. oraz małoletni S. K., działającym przez matkę M. K. wnieśli o solidarne zasądzenie od pozwanego T. K. na ich rzecz kwoty 15 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 marca 2016 r. Wnieśli ponadto o zasądzenie wobec nich od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powodowie wskazali, iż są spadkobiercami zmarłego dnia 09 kwietnia 2017 r. G. K.. Wskazali również, iż zmarły, w dniu 02 grudnia 2015 r., pożyczył pozwanemu kwotę 15 000 zł, którą ten zobowiązał się zwrócić do dnia 30 marca 2016 r. na dowód czego przedłożyli umowę pożyczki. Powodowie zaznaczyli, iż taki zwrot nie nastąpił.

Z treści uzasadnienia pozwu wynika również, że pozwany był wzywany przez powódkę do zwrotu pożyczki, jednak odmówił tego, opierając się na fakcie dokonania jej spłaty. Powodowie utrzymywali, iż sytuacja wskazana przez pozwanego nie miała miejsca. Ponadto podkreślili, iż pozwany nie posiada żadnych dowodów na potwierdzenie swojego stanowiska w sprawie. Dodatkowo, w pozwie został zamieszczony fakt, iż to żona zmarłego a powódka w niniejszym postępowaniu, w czasie trwania małżeństwa zajmowała się budżetem domowym oraz finansami przedsiębiorstwa zmarłego, niejednokrotnie reprezentując go przed różnego rodzaju instytucjami.

W odpowiedzi na pozew pozwany T. K. wniósł o oddalenie pozwu w całości oraz o zasądzenie od powodów solidarnie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego.

W uzasadnieniu pozwu pozwany zaznaczył, iż dnia 02 grudnia 2015 r. pożył od zmarłego G. K. kwotę 15 000 zł, twierdząc przy tym, że kwotę tę zwrócił zmarłemu za jego życia, początkiem stycznia 2016 r. Na poparcie swej tezy pozwany wskazywał, iż nie żądał od zmarłego G. K. potwierdzenia w żadnej formie, ponieważ strony utrzymywały dobre stosunki rodzinne, a ponadto w powyżej wskazanej sytuacji, obaj spieszyli się do swych czynności zawodowych.

Dodatkowo, pozwany wskazywał na okoliczność, iż zmarły G. K. nie upominał się za życia o zwrot przedmiotowej pożyczki, pomimo tego, że żył jeszcze przeszło rok od tego faktu. Pozwany wskazał, na poparcie powyższego, iż w dniu 04 stycznia 2016 r. pobrał ze swego konta bankowego odpowiednią kwotę pieniężną i przeznaczył ją na spłacenie zaciągniętej u G. K. pożyczki. Wskazał również, iż świadkiem zwrotu pożyczki była matka stron umowy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 02 grudnia 2015 r. pozwany T. K. pożyczył od G. K. kwotę 15 000 zł. Zobowiązał się przy tym do spłaty powyższej kwoty do 30 marca 2016 r. (k. 7).

Dnia 09 kwietnia 2017 r. zmarł, po krótkotrwałej, ciężkiej chorobie, dający pożyczkę w wyżej wskazanej umowie, G. K.. Spadkobiercami po zmarłym zostały żona M. K. oraz jego małoletni syn S. K.. Nabyli oni spadek z dobrodziejstwem inwentarza w ½ części (k. 6).

Pozwany wraz z G. K. prowadzili odrębne działalności gospodarcze m.in. związane z zimowym utrzymaniu dróg. W toku tych czynności pewne działania podejmowali jednak wspólnie. Posiadali również wspólną siedzibę znajdującą się obok domu zajmowanego przez ich matkę H. K.. Nieruchomość obejmująca budynek mieszkalny oraz garaże wykorzystywane w ramach działalności gospodarczej darowana została G. K. przez H. K. w 2009 r. W ramach prowadzonych działalności gospodarczych G. K., jak i T. K. wydatkowali znaczne kwoty, w tym na zakup oleju napędowego.

Kilka lat temu toczyło się postępowanie o dział spadku po ojcu G. K. i T. K.. W postępowaniu tym G. K. zajmował takie samo stanowisko jak matka H. K.. T. K. natomiast był skonfliktowany z matką i bratem. Na skutek wskazanego postępowania konflikt pomiędzy braćmi konflikt doprowadził do tego, iż po jego zakończeniu przez okres ok. 3 lat bracia nie rozmawiali ze sobą.

Dnia 05 lipca 2017 r. powódka skierowała do pozwanego wezwanie do zwrotu dochodzonej w niniejszym postępowaniu kwoty. Pozwany w piśmie z dnia 14 lipca 2017 r. wskazał, iż nie zamierza oddawać jej kwoty pożyczki, ponieważ już to zrobił. Aczkolwiek nie przedłożył na poparcie powyższego żadnych dowodów. Zaznaczył jedynie, że dokona tego w ewentualnym postępowaniu sądowym, jeśli powódka zdecyduje się na takowe (k. 14).

Powódka M. K. będąc żoną G. K. zajmowała się rodzinnym budżetem. Ponadto prowadziła również sprawy finansowe działalności gospodarczej zmarłego męża, reprezentując go niejednokrotnie przez różnego rodzaju urzędami. G. K. zawsze informował żonę o sprawach istotnych dla jego działalności gospodarczej.

W okresie poprzedzającym umowę pożyczki pozwany pożyczał od zmarłego G. K. kwoty pieniężne w różnej wysokości. Czynności te jednak nigdy nie były dokumentowane w formie pisemnej. Końcem 2015 r. T. K. ponownie zwrócił się do brata o pożyczkę, chociaż nie doszło jeszcze do zwrotu poprzednio pożyczonej kwoty. Okoliczność ta wzbudziła sprzeciw ze strony M. K., która nie zgadzała się na udzielenie kolejnej pożyczki pozwanemu. Ostatecznie zgodziła się na powyższe, ale dążyła do tego aby udzielenie pożyczki udokumentować. W efekcie to przez M. K. spisana została umowa z dnia 2 grudnia 2015 r.

Pierwsze symptomy choroby G. K. ujawniły się w dniu 3 stycznia 2017 r. W kolejnym okresie czasu G. K. poddany został intensywnemu leczeniu onkologicznemu. W okresie tym często widywał się z bratem M. G. N., a także kolegą P. N.. Kontakt utrzymywał także z drugim kolegą J. S.. Osobom tym przekazywał informacje m.in. na temat swoich zobowiązań, a także wierzytelności. Mówił, że dług w kwocie 15 000 zł nie został mu zwrócony przez T. K.. Na pytania J. S. dlaczego nie dochodził zwrotu tej należności wskazywał, iż nie zrobił tego bo T. K. to jego brat. O niezwróconej należności rozmawiał także ze swoją żoną. Wyrażał zaniepokojenie co stanie się z tą kwestią po jego śmierci.

/dowód: odpis postanowienia Sądu Rejonowego w Krośnie z dnia 23 maja 2017 r., sygn. akt I Ns 448/17 (k. 6); odpis umowy pożyczki z dnia 02 grudnia 2015 r. (k. 7); odpis historii rachunku pozwanego za okres od 01 grudnia 2015 r. do 29 lutego 2016 r. (k. 13); odpis listu adwokackiego z dnia 14 lipca 2017 r. (k. 14); zeznania świadków: (k. 21-22), P. N., J. S. i G. N. (protokół z dnia 21 marca 2019 r.); przesłuchanie powódki M. K., częściowe przesłuchanie pozwanego T. K. oraz częściowe zeznania świadka H. K./

Dowody z dokumentów zawartych w aktach sprawy nie budzą wątpliwości Sądu co do ich wiarygodności i rzetelności. Nie były też kwestionowane przez strony.

Zeznania świadków P. N., J. S. i G. N. oraz powódki M. K. zasługują na wiarę w całości, bowiem są logiczne, spójne i pokrywają się ze sobą oraz z treścią dokumentów. Sąd nie znajduje żadnych podstaw, aby wskazanym dowodom osobowym odmówić wiarygodności w jakimkolwiek zakresie i dowody te zakwestionować. Za prawdziwością wersji zdarzeń przedstawionej przez świadków oraz powódkę przemawiają zasady logicznego rozumowania.

Sąd nie dał wiary w znacznej części zeznaniom świadka H. K.. Jak sama wskazała H. K. jej stosunki z powódką są oziębłe, a nawet napięte. Wynika to z faktu, który został wskazany również przez świadka w jej zeznaniach, iż w chwili obecnej nie ma uregulowanego prawa do nieruchomości, na której mieszka, co rodzi kolejne konflikty pomiędzy nią a powódką. Świadek opowiada się wyraźnie po stronie T. K., i wobec przyjętego przez Sąd stanowiska odnośnie żądania pozwu, świadek ten nie może stanowić wiarygodnego źródła dowodowego.

Wskutek tego, iż obecnie pomiędzy świadkiem a powódką istnieją zatargi na różnych płaszczyznach istnieje ryzyko stronniczości oraz braku obiektywizmu świadka. Dlatego też Sąd nie może przyjąć ich za wiarygodne i zgodne z prawdą.

Sąd nie dał również wiary zeznaniom pozwanego T. K., ponieważ przedstawione przez niego stanowisko, utrzymywane twierdzenia i przedstawione dowody, zdaniem Sądu, są dokonane wyłączenie na potrzeby niniejszego postępowania i nie pokrywają się z całością zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest w całości zasadne.

Bezsprzeczne jest to, iż pozwany pożyczył od G. K. kwotę 15 000 zł, czego sam nie kwestionuje.

G. K. zmarł, po krótkotrwałej a zarazem ciężkiej chorobie, dnia 09 kwietnia 2017 r. Pozostawił po sobie żonę M. K. oraz małoletniego syna S. K., którzy są powodami w przedmiotowej sprawie.

Podstawą dochodzenia roszczeń przed powodów jest umowa pożyczki z dnia 02 grudnia 2015 r. zawarta pomiędzy G. K. a jego bratem T. K. opiewającą na wyżej wskazaną kwotę 15 000 zł. W umowie tej pozwany zobowiązał się do zwrotu całej pożyczonej kwoty do dnia 30 marca 2016 r.

Pozwany zwrotu nie udowodnił.

W tym miejscu należy wskazać treść art. 720 k.c.: przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (§ 1). Natomiast umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej (§ 2).

W przedmiotowej sprawie doszło do zawarcia umowy pożyczki na kwotę 15 000 zł. Zachowano formę dokumentową, wskazując przy tym datę zwrotu pożyczki.

Pozwany utrzymywał, iż dochodzoną przez powodów kwotę zwrócił na początku 2016 r. Brak jest jednak dowodów potwierdzających powyższą czynność. Pozwany powoływał się w szczególności na zeznania matki oraz kopię historii jego rachunku bankowego mające na celu wykazanie, iż pozwany pobrał kwotę w gotówce, potrzebną mu do spłaty pożyczki zaciągniętej u brata oraz sam fakt oddania. Ponadto pozwany wskazywał, iż nie żądał potwierdzenia zwrotu pożyczki, ponieważ pozostawał z bratem w dobrych relacjach, a ponadto w dniu zwrotu pożyczki spieszył się. Wskazał również na pismo adwokata, będącego jego ówczesnym pełnomocnikiem, stanowiące odpowiedź na wezwanie powódki do zwrotu pożyczki, będące zdaniem pozwanego potwierdzeniem zwrotu pisma.

Odnosząc się do poszczególnych twierdzeń pozwanego na wstępie należy wskazać, iż odpis historii rachunku bankowego nie może stanowić dowodu zwrotu pożyczki.

Tak jak zostało to podane powyżej pożyczka pomiędzy pozwanym a zmarłym G. K. została zawarta w formie pisemnej. Z relacji świadków i stron wynika, iż do tego momentu istniały inne tego typu transakcje zawierane w formie ustnej pomiędzy G. K. i T. K..

Wartym wskazania jest fakt, że w przypadku pożyczki z dnia 2 grudnia 2015 r. odstąpiono od ustnej formy tej czynności i nadano jej formę pisemną. Okoliczność ta przemawia za przyjęciem, że w ten sposób chciano udokumentować fakt zawarcia umowy. Forma pisemna pożyczki została zachowana z inicjatywy powódki. Ona też własnoręcznie sporządziła ten dokument.

Sporządzenie dokumentu przez powódkę ma, zdaniem Sądu, istotne znaczenie, skoro ustalono, iż T. K. oraz M. K. nie są osobami darzącymi się nadmierną sympatią. Linia obrony przyjęta w niniejszej sprawie przez pozwanego sprowadza się do zdeprecjonowania formy, w jakiej zawarto umowę pożyczki. Tymczasem wobec zawarcia umowy w formie pisemnej należy wyższe wymagania dowodowe stawiać pozwanemu w zakresie wykazania, iż doszło do zwrotu kwoty pożyczki, aniżeli jedynie dowody osobowe oraz dokument w postaci historii rachunku bankowego.

Skoro więc T. K. zawarł umowę pożyczki na piśmie, który to dokument sporządzony został przez osobę trzecią tj. M. K., to dokonując zwrotu kwoty pożyczki winien żądać od wtedy jeszcze żyjącego G. K. pokwitowania w jakiejkolwiek formie, zniszczenia dokumentu pożyczki albo chociażby obecności kilku postronnych, niezależnych i obiektywnych świadków, którzy mogliby w przyszłości potwierdzić fakt zwrotu, jak na obecne warunki, dość znacznej kwoty pożyczki. Twierdzenie pozwanego, jakoby brak czasu oraz dobre relacje pomiędzy pozwanym, a dającym pożyczkę determinowały brak jakiejkolwiek formy potwierdzenia zwrotu pożyczki, w ocenie Sądu nie znalazły uznania, tym bardziej że, jak wyżej wskazano, pozwany wiedział, iż powódka ma wobec niego nieprzychylne stanowisko, wskutek czego może, na podstawie rzeczonego dokumentu, dochodzić w przyszłości roszczeń z tytułu niezwróconej pożyczki.

Dodatkowo, jak ustalono w niniejszym postępowaniu, zmarły G. K. wraz z pozwanym prowadzili osobne działalności gospodarcze, aczkolwiek niektóre czynności wykonywali wspólnie. Mieli również wspólną siedzibę w okolicach domu matki ich matki. Trudnili się oni w swej działalności m.in.: utrzymaniem dróg. Faktem powszechnie znanym jest to, iż prowadząc tego rodzaju działalność, należy liczyć się ze sporymi kosztami związanymi z utrzymaniem różnego rodzaju urządzeń. Dotyczy to również zakupu paliwa. Dlatego też Sąd uznał, iż samo pobranie z konta bankowego gotówki w kwocie zbliżonej do kwoty pożyczki, nie może stanowić definitywnego dowodu przesądzającego o zwrocie dającemu pożyczki tej kwoty, choćby z tego powodu, iż pozwany mógł podjąć ją w celu zapłaty za paliwo.

Jak wskazano powyżej zeznania matki pozwanego nie mogą zasługiwać na wiarę. Nie jest ona bowiem obiektywnym i bezstronnym źródłem dowodowym. Tak jak wskazano była ona oraz jest zaangażowana w różnego rodzaju relacje pomiędzy stronami niniejszego postępowania. Skądinąd popierała ona stanowiska zarówno powódki jak i jej rodziny a w obecnym sporze popiera stanowisko pozwanego. Fakt obecnego skłócenia z powódką implikuje uznanie, iż zeznania świadka H. K. nie są odpowiednim źródłem dowodowym.

Odnosząc się do pisma T. K. z dnia 14 lipca 2017 r. należy jedynie wskazać, iż pełnomocnik strony, występując w obronie interesów oraz reprezentując swojego klienta, przedstawia, a nie mniej niż przedstawiać powinien, zdanie i stanowisko swojego mocodawcy, tak aby jak w jak najwyższym stopniu chronić jego dobra. Przedstawiając to stanowisko, w szczególności w piśmie pozasądowym, pełnomocnik nie musi badać i ustalać za wszelką cenę prawdziwości twierdzeń mocodawcy. Przekazuje on jedynie przedstawione mu stanowisko klienta. Ponadto do pisma tego nie zostały dołączone żadne dokumenty choćby uprawdopodobniające, iż rzeczona pożyczka została zwrócona, w tym historia rachunku bankowego, którą na potrzeby postępowania sądowego posługuje się pozwany.

Konkludując powyższe, odnosząc oraz opierając się na zgromadzonym materiale dowodowym z zeznań świadków oraz stron, Sąd uznał, iż zmarły G. K., dający pożyczkę stanowiącą przedmiot przedmiotowej umowy, na kilka miesięcy przed śmiercią, posiadając świadomość, iż cierpi na śmiertelną chorobę, poczuł wewnętrzną potrzebę podzielenia się informacjami ze swego życia z członkami swej rodziny oraz osobami do których czuł zaufanie. Była to, zdaniem Sądu, forma rachunku sumienia, spowiedzi z życia, gdzie zmarły przedstawiał kwestie najistotniejsze dla siebie ale i dla swej rodziny, chcąc również zabezpieczyć jej byt na wypadek swojej śmierci. W szczególności, za wiarygodne należy uznać zeznania brata powódki świadka G. N., jako osoby stale opiekującej się zmarłym przed jego śmiercią, przez co posiadającej ogromne zaufanie zmarłego. Zeznania świadka jasno wskazują na to, iż zmarły przed śmiercią niejednokrotnie wspominał o tym, kto wobec niego ma zobowiązania. Mówił w związku z tym o długu pozwanego co do niego.

Powyższe ustalenia potwierdzają zeznania obcych dla stron świadków J. S. oraz P. N. jak również zeznania powódki, poświadczające fakt wspominania przez zmarłego G. K. o tym, iż pozwany jest wobec niego zadłużony.

Odnosząc się natomiast do twierdzeń pozwanego, iż jeśli nie doszłoby do zwrotu pożyczki, zmarły dochodziłby swych roszczeń za życia, należy stwierdzić, przytaczając słowa świadka J. S., iż nie zrobił tego, ponieważ pozwany był jego bratem. Za życia pozwany, pomimo wielu trudności, obdarzony był zaufaniem zmarłego G. K. jednak zaufanie to nadszarpnął.

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd uwzględnił powództwo w całości.

Odsetki zostały zasądzone przez Sąd na podstawie art. 481 § 1 k.c. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W pozwie z dnia 20 października 2018 r. powodowie wnieśli o zasądzenie na ich rzecz kwoty 15 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 marca 2016 r. Termin ten zgodny jest z treścią umowy pożyczki z dnia 02 grudnia 2015 r., gdzie dniem zwrotu pożyczonej kwoty został oznaczony dzień 30 marca 2016 r. Dlatego też Sąd zasądził odsetki zgodnie z wnioskiem powodów (pkt I wyroku).

Orzeczenie o kosztach (pkt II wyroku) opiera się na art. 98 k.p.c. oraz § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, Dz.U. z 2015 r., poz. 1800). Solidarnie na rzecz powodów od pozwanego została zasądzona kwota 4 367,00 zł. Wynika ona z poniesionych przez powodów kosztów postępowania a to opłaty sądowej w wysokości 750 zł w tym kosztów związanych z zastępstwem procesowym w wysokości 3 600 zł wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

Z:

1.  (...)

2.  (...)

(...)