Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W I M I E N I U R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J

Dnia 10 grudnia 2012 r.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze V Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2012 r. w Jeleniej Górze

na rozprawie

sprawy z powództwa : (...) Spółka Akcyjna w S.

przeciwko: P. K.

o zapłatę kwoty 9.680,00 złotych

utrzymuje w całości w mocy wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze, Wydział v Gospodarczy z dnia 12 marca 2012 roku. Sygn. akt. V GC 69/12

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. w S. wystąpił z pozwem w postępowaniu upominawczym przeciwko pozwanemu P. K. o zapłatę kwoty 9.680,00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2011 roku do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu żądania powód wskazał, iż świadczy wspólnie z (...) S.A. w W. ( (...)) na podstawie umowy o współpracy dla klientów banku usługi pośrednictwa finansowego- przelew ekspresowy. Usługa polega na szybkim przekazaniu środków pieniężnych z rachunku bankowego klienta (...) na inny wskazany przez tego klienta rachunek bankowy odbiorcy za pośrednictwem powodowej spółki. W dniach 2-12 maja 2011 roku miała miejsce awaria systemów komputerowych po stronie (...), które informowały powodową spółkę że powinna wykonać przelewy do odbiorców wskazanych przez klientów banku podczas gdy w rzeczywistości klient nie zawierał umowy z bankiem o świadczenie tej usługi. W chwili gdy klient banku chciał skorzystać z usługi przelew ekspresowy wyświetlał mu się komunikat informujący o przekroczeniu dopuszczalnego limitu dziennego przelewów ekspresowych i nie dochodziło do zawarcia umowy. Powodowa spółka realizowała jednak taki przelew na skutek błędnego komunikatu otrzymywanego z banku. Bank nie obciążał kwotą tego przelewu rachunku bankowego klienta (nadawcy przelewu) oraz nie uznawał tą kwotą rachunku powoda.

Powód wskazał, iż w dniu 09 maja 2011 roku pozwany jako klient (...) usiłował zrealizować przelewy ekspresowe do swojego kontrahenta J. Z., ale bank wyświetlił mu komunikat o przekroczonym limicie dziennych przelewów w ramach usługi przelew ekspresowy, stąd też nie doszło do zawarcia umowy o świadczenie usługi przelew ekspresowy. Na skutek błędnego komunikatu z systemu informatycznego (...) powodowa spółka wygenerowała przelewy bankowe na kwotę 5.000 złotych oraz 4.680,00 złotych na rachunek J. Z. pomimo faktu, iż rachunek bankowy pozwanego nie został obciążony kwotą tych przelewów.

Powodowa spółka wskutek awarii systemów komputerowych realizowała przelewy bankowe bez ważnej podstawy prawnej, stąd swoich roszczeń od pozwanego dochodzi na podstawie art. 405-409 k.c. Zdaniem powodowej spółki stan wzbogacenia po stronie pozwanego polega na tym, iż poprzez dokonanie przez powódkę bez podstawy prawnej przelewów na rachunek bankowy kontrahenta pozwanego J. Z., pozwany został zwolniony z zobowiązania wobec swojego kontrahenta. Pozwany nie odpowiedział na pisemne wezwanie do zapłaty.

Wyrokiem zaocznym z dnia 12 marca 2012 roku Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze uwzględnił w całości żądanie powoda.

Od wyroku tego pozwany wniósł sprzeciw domagając się jego uchylenia, oddalenia powództwa w całości i zasądzenia kosztów postępowania.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany wskazał, iż nie łączy go z powodem żaden stosunek prawny, nie zlecał powodowi jakiejkolwiek czynności w tym zapłaty na rzecz J. Z., nie składał dyspozycji przelewu kwot objętych pozwem w banku prowadzącym jego rachunek, nie otrzymał od J. Z. oświadczenia, iż jego zobowiązanie zostało uregulowane przez osobę trzecią. Pozwany oświadczył, iż jest nadal dłużnikiem J. Z., zaprzeczył aby był wzbogacony albowiem nie otrzymał od powoda żadnego świadczenia. Pozwany wskazał także, iż ewentualne roszczenia powód powinien kierować do J. Z., zaś dołączone do pozwu dowody nie stanowią dokumentów w rozumieniu art. 245 k.p.c.

Sąd ustalił

Pozwany posiada rachunki bankowe w (...).

(zeznania pozwanego k: 77)

Powód jest związany umową z (...) w zakresie usługi -przelew ekspresowy- na mocy której odpowiada za realizację przelewu od momentu uznania jego rachunku.

( zeznania świadka A. K. k: 115)

Powód (...) S.A. wdrożył system, który pozwala na przelanie środków z kont klientów (...) jako nadawcy do odbiorcy w innym banku w kilkanaście minut. Klient (...) loguje się do bankowości elektronicznej do swojego konta, wybiera opcję przelewu ekspresowego, wpisuje w formatce bankowej dane odbiorcy ( numer rachunku, nazwę, kwotę przelewu i tytuł przelewu). Wówczas następuje wysłanie pierwszego komunikatu z (...) do systemu powoda. Powód dokonuje sprawdzenia, czy może wykonać ten przelew do odbiorcy, sprawdzany jest numer odbiorcy oraz to czy bank ten jest obsługiwany przez powoda. W przypadku pozytywnej odpowiedzi do (...) klient dokonuje autoryzacji przelewu podając kod który otrzymuje z (...) w formie sms na numer telefonu komórkowego. Po wpisaniu kodu i zatwierdzeniu następuje autoryzacja przelewu. Wówczas powinno nastąpić obciążenie rachunku nadawcy a powód otrzymuje komunikat o konieczności zrealizowania przelewu ze środków na własnym koncie.

( zeznania świadka Ł. Ł. (1))

W okresie od 2-12 maja 2011 roku doszło do zmiany parametryzacji w (...) to znaczy wprowadzono ograniczenie możliwości zlecenia przelewów przez jednego klienta do wysokości jednego przelewu ekspresowego dziennie z jednego rachunku bankowego. System po przyjęciu informacji od klienta o przelewie przesyłał informację o chęci realizacji tego przelewu do powoda. Jeżeli czynność przelewu została zaakceptowana przez bank to bank dokonywał księgowania tego przelewu na rachunek powoda. W okresie od 2-12 maja 2011 roku po przekroczeniu przez klienta limitu jednego przelewu ekspresowego dziennie bank przekazywał do powoda informację o chęci realizacji przelewu przez klienta ale nie przekazywał środków na rachunek powoda, ponieważ odmawiał klientowi realizacji tego przelewu. W czasie awarii powód otrzymywał od (...) informację że klient wyraził chęć zlecenia przelewu. Żeby dokonać uznania rachunku wskazanego w przelewie powód powinien zweryfikować informację o chęci dokonania przelewu ze środkami przekazanymi na jego rachunek. W rzeczywistości nie dochodziło do uznania rachunku powoda i (...) odmawiał klientowi realizacji przelewu, a klienci otrzymywali informację, że przekroczyli dostępny dzienny limit przelewów ekspresowych i że dyspozycja nie może zostać przyjęta. W sytuacji przekroczenia dostępnego dziennego limitu przelewów ekspresowych i odmowy przyjęcia dyspozycji klienta rachunek klienta w (...) nie był obciążany. Klient miał możliwość sprawdzenia, iż środki nie są pobierane z jego rachunku bankowego. Powód dokonywał jednak uznawania rachunków odbiorców wskazanych przez klientów banku środkami których nie otrzymywał z (...).

( zeznania pracownika (...) świadka A. K. k:114)

W okresie od 2-12 maja 2011 roku klienci (...) informowali powoda, iż po jednokrotnym obciążeniu ich rachunku, przy kolejnych próbach otrzymywali komunikat, iż nie można zrealizować przelewu, ponieważ jest przekroczony dzienny limit przelewów, ich rachunek bankowy nie był obciążany kwotą przelewu a odbiorca kolejny przelew otrzymywał.

( zeznania świadka Ł. Ł. (1) k: 75, skan ekranu z informacją dotyczącą przekroczenia limitu dziennego przelewów ekspresowych k: 17, mail z informacją k: 18)

Pozwany w dniu 09 maja 2011 roku próbował korzystać z usługi przelew ekspresowy będąc dłużnikiem J. Z. w zakresie zobowiązań z faktur numer (...).

( zeznania pozwanego k: 78)

Pozwany w dniu 09 maja 2011 roku dokonał skutecznie przelewu kwoty 5.000 złotych ze swojego rachunku w (...) numer (...) na rachunek odbiorcy J. Z. numer (...) tytułem zapłaty faktur numer (...) oraz w tym samym dniu kwoty 4.680,00 złotych z rachunku numer (...) na rachunek odbiorcy J. Z. numer (...) tytułem zapłaty faktur numer (...)

(zeznania świadka Ł. Ł. (1) k: 76, transakcje oznaczone na wydrukach kolorem ciemnozielonym k: 21, 22, 23).

Z każdego z dwóch rachunków pozwanego został zrealizowany jeden przelew na rzecz J. Z.. Te dwa przelewy dokonane przez pozwanego nie zaspokoiły w całości roszczeń J. Z. z faktur numer (...).

( zeznania pozwanego k: 78)

Powód w dniu 09 maja 2011 roku dodatkowo zrealizował na rzecz J. Z. przelewy na kwotę 4.680,00 złotych i 5.000 złotych. Rachunek pozwanego jako nadawcy przelewu nie został obciążony przez bank kwotą tych przelewów. Bank nie dokonał uznania rachunku powoda kwotami tych przelewów.

( zeznania świadka Ł. Ł. (1) k: 76, informacje o transakcjach k: 19, 20,częściowo zeznania pozwanego k: 78)

Zobowiązania pozwanego z faktur numer (...) wobec J. Z. na łączną kwotę 19.680,00 złotych zostały w całości uregulowane.

( pismo J. Z. k: 25, wydruk z konta bankowego nadesłany przez J. Z. k: 89)

W dniu 11 października 2011 roku powód zwrócił się do pozwanego o zwrot kwoty 9.680,00 złotych z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia.

( wezwanie k: 27-31)

Sąd zważył

Pozwany wnosząc o oddalenie żądania powoda twierdził, iż nie łączył go z powodem żaden stosunek prawny i nie zlecał powodowi jakiejkolwiek czynności, w tym dokonania zapłaty na rzecz J. Z. i nadal pozostaje dłużnikiem J. Z.. Pozwany zarzucił, iż ewentualne roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia powód winien zatem kierować do J. Z. na którego rachunek przelał kwotę 9.680,00 złotych. Odnosząc się do tych twierdzeń pozwanego należy podkreślić, iż pozwany składając zeznania przyznał, iż posiada kilka rachunków w (...). Przyznał również, iż w dniu 09 maja 2011 roku próbował korzystać z usługi -przelew ekspresowy- oraz, że prowadził interesy z J. Z. i był jego dłużnikiem z tytułu faktur numer (...). Stwierdził ponadto, iż nie wiedział o ustalonym w banku limicie dziennym dotyczącym jednego przelewu ekspresowego z jednego rachunku na dobę. Fakt wprowadzenia przez (...) takiego limitu potwierdziły jednak zeznania świadka A. K. – pracownika (...) oraz zeznania świadka Ł. Ł. (1)- pracownika powoda.

Pozwany potwierdził fakt korzystania z usługi przelewu ekspresowego w dniu 09 maja 2011 roku w celu zrealizowania przelewu na rzecz swojego wierzyciela J. Z.. Pozwany nie pamiętał wprawdzie ile przelewów w tym dniu zrealizował, ale okoliczność, iż takie przelewy realizował została potwierdzona zeznaniami świadka Ł.. W ocenie Sądu powód dowiódł, iż zrealizował przelewy na rzecz J. Z. na podstawie dyspozycji pozwanego, przy czym dwa przelewy zostały zrealizowane ze środków powoda a nie pozwanego. Z dołączonych do pozwu wydruków wynika, iż były to przelewy na kwotę 4.680,00 złotych i kwotę 5.000 złotych. Pozwany podczas składania zeznań przyznał, iż zrealizował dwa przelewy na rzecz J. Z., które nie zaspokoiły w całości jego zobowiązań z faktur numer (...) wobec tej osoby oraz wskazał, iż dopuszcza możliwość zrealizowania dwóch kolejnych przelewów przez powoda, lecz nie może ich uznać jako spełnienie zobowiązań wobec J. Z., gdyż wypłata środków nie nastąpiła z jego konta tylko z konta powoda.

W ocenie Sądu zarówno dwa przelewy zrealizowane w dniu 09 maja 2011 roku ze środków pozwanego jak i pozostałe dwa zrealizowane w tym samym dniu ze środków powoda stanowiły spełnienie świadczenia na rzecz J. Z. z tytułu zobowiązań pozwanego z faktur numer (...). Okoliczność ta została potwierdzona oświadczeniem J. Z. z dnia 23 października 2011 roku, z którego w sposób nie budzący wątpliwości wynika, iż zobowiązania pozwanego wobec J. Z. z tytułu faktur numer (...) zostały w całości uregulowane. J. Z. na żądanie Sądu przedstawił także wydruk z konta bankowego również potwierdzający fakt wpływu na jego konto środków w łącznej kwocie 19.680,00 złotych jako przelewy w których jako adresat wpisany był pozwany. Pozwany podczas składania zeznań potwierdził, iż dwa z tych przelewów nie obciążyły jego konta w (...), natomiast powód wykazał, iż zrealizował dwa przelewy na łączną kwotę 9.680,00 złotych na rachunek J. Z. z własnych środków jako realizacja dyspozycji pozwanego. Sytuacja taka zaistniała w związku z wprowadzeniem przez (...) dziennego limitu przelewu ekspresowego z jednego rachunku bankowego klienta banku.

Pozwany w sprzeciwie do wyroku zaocznego nie zakwestionował faktu współpracy powoda z (...) przy realizacji usługi przelew ekspresowy. Pozwany w złożonym sprzeciwie ani w kolejnym piśmie procesowym nie zaprzeczył również przedstawionym i opisanym przez powoda w pozwie zasadom współpracy z (...) przy realizacji tej usługi. Sąd uznał zatem za wykazane i udowodnione przez powoda zasady współpracy z (...) przy realizacji usługi przelew ekspresowy w oparciu o szczegółowe zeznania świadka Ł. Ł. oraz świadka A. K..

Pozwany zarzucił wprawdzie, iż przedstawione przez powoda dowody w postaci wydruku skanu ekranu informującego o przekroczeniu limitu dziennego przelewu ekspresowego czy też w postaci wydruków transakcji dokonanych przelewów nie stanowią dowodów w rozumieniu art. 245 k.p.c., lecz Sąd uznał, iż okoliczności dowodzone przez powoda tymi dokumentami zostały potwierdzone również pozostałymi dowodami w sprawie a mianowicie zeznaniami świadków, pismem J. Z. a nawet częściowo zeznaniami samego pozwanego. Pozwany zeznał bowiem, iż nie zwrócił uwagi na komunikat informujący o dziennym limicie przelewów, gdyż zależało mu aby przelew został zrealizowany. Potwierdził, iż z jego konta zostały zrealizowane dwa przelewy, jeden z jednego rachunku, drugi z drugiego rachunku. Nie zaprzeczył, iż pozostałe dwa przelewy zostały zrealizowane przez powoda, lecz oświadczył, iż nie może ich uznać, gdyż w tym przypadku nie nastąpiła wypłata środków z jego rachunku tylko z rachunku powoda. Zeznania pozwanego korespondują zatem z pozostałymi dowodami w sprawie potwierdzając realizację przez powoda dwóch przelewów na łączną kwotę 9.680,00 złotych z własnych środków na rzecz J. Z. jako spełnienie zobowiązań pozwanego z faktur numer (...).

Pozwany w toku postępowania twierdził wprawdzie, iż nadal pozostaje dłużnikiem J. Z. nie uznając treści pisma J. Z. z dnia 23 października 2011 roku tylko dlatego, iż nie był adresatem tego pisma. W ocenie Sądu twierdzenie pozwanego stanowi wyłącznie wyraz przyjętej linii obrony przed odpowiedzialnością finansową wobec powoda. Trudno bowiem uznać, iż J. Z. informując powoda o tym, iż zobowiązania pozwanego z faktur numer (...) zostały uregulowane, nadal będzie domagał się spłaty tych zobowiązań od pozwanego. Od poprzednich wpłat pozwanego dokonanych w maju 2011 roku upłynęło już ponad półtora roku. Trudno zatem przyjąć, iż J. Z. oczekuje na kolejne wpłaty od pozwanego nie wzywając go do spełnienia zobowiązania i nie występuje na drogę sądową narażając się na przedawnienie roszczeń. Również zachowanie pozwanego przeczy składanym deklaracjom. Pozwany nadal uważa się za dłużnika J. Z. jednak od maja 2011 roku nie czynił nic aby te zobowiązania spełnić.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż powód dokonując dwóch przelewów w łącznej kwocie 9.680,00 złotych na rzecz J. Z. działał w przekonaniu realizacji dyspozycji pozwanego, lecz do realizacji tych przelewów doszło z własnych środków powoda bez obciążenia konta pozwanego, albowiem (...) odmówił realizacji dyspozycji pozwanego z uwagi na przekroczenie przez niego dziennego limitu usługi przelew ekspresowy. Fakt ten został potwierdzony zeznaniami świadków oraz częściowo zeznaniami pozwanego, który przyznał, iż przy realizacji tych przelewów nie doszło do obciążenia jego rachunku kwotą przelewów. Nastąpiło zatem zmniejszenie pasywów po stronie pozwanego, który uniknął uszczuplenia własnego majątku uzyskując zaspokojenie własnych zobowiązań wobec J. Z. poprzez wypłaty dokonane ze środków powoda. Sąd podzielił prezentowany przez powoda pogląd, iż po stronie pozwanego nastąpiło bezpodstawne wzbogacenie, zaś zubożenie powódki nastąpiło poprzez spłatę zobowiązań pozwanego wobec J. Z.. Dla oceny stanu bezpodstawnego wzbogacenia nie miała znaczenia przyczyna zaistnienia takiego stanu rzeczy, a zatem czy działanie powoda było wynikiem awarii systemu informatycznego (...) czy też zmianą parametryzacji. Bez znaczenia pozostaje również to kto ponosi winę za powstanie tej sytuacji. „Odpowiedzialność z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia obciąża wzbogaconego niezależnie od tego w wyniku jakiego zdarzenia uzyskał korzyść majątkową. Może ona powstać w wyniku działania wzbogaconego, jak i nawet wbrew jego woli z jego dobrą lub złą wiarą. Może być także rezultatem czynności zubożonego, osób trzecich a nawet sił przyrody” ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06 grudnia 2005 roku I CK 220/05).

Uznanie rachunku bankowego kontrahenta pozwanego J. Z. kwotą 9.680,00 złotych nastąpiło bez obciążenia konta bankowego pozwanego, czego pozwany ma pełną świadomość. Składając zeznania na rozprawie wyraził nawet wątpliwość czy (...) nie dokona obciążenia jego rachunku sporną kwotą w przyszłości. Na marginesie należy wskazać, iż brak jest podstawy do obciążenia rachunku pozwanego po upływie półtora roku kwotą przelewów wobec braku podstawy do tego obciążenia. Kwestia ta została również wyjaśniona w zeznaniach świadka A. K. pracownika (...). Do powstania stanu bezpodstawnego wzbogacenia po stronie pozwanego doszło bez podstawy prawnej ( brak przyjęcia przez bank dyspozycji pozwanego do realizacji)

Mając na uwadze poczynione ustalenia i rozważania Sąd uznał, iż na podstawie art. 405 k.c. pozwany zobowiązany jest do zwrotu powodowi kwoty 9.680,00 złotych, stąd też wyrok zaoczny podlegał utrzymaniu w mocy na podstawie art. 347 k.p.c.