Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 maja 2019 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Barbara Bojakowska

Sędziowie SSO Elżbieta Zalewska-Statuch

SSO Joanna Składowska

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2019 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa W. W. (1)

przeciwko B. R., K. R., M. R. (1), E. R. i G. R.

z udziałem Urzędu Gminy w W. jako interwenienta ubocznego po stronie powodowej

o opróżnienie lokalu mieszkalnego

na skutek apelacji pozwanych B. R., K. R., E. R. i G. R.

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 27 listopada 2018 roku, sygnatura akt I C 485/15

1.  oddala apelację;

2.  zasądza solidarnie od B. R., K. R., E. R. i G. R. na rzecz W. W. (1) 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 152/19

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 27 listopada 2018 roku Sąd Rejonowy w Łasku,
w sprawie z powództwa W. W. (1) przeciwko B. R., K. R., M. R. (1), E. R. i G. R. z udziałem Gminy W. – jako interwenienta ubocznego po stronie powodowej o opróżnienie lokalu mieszkalnego i zapłatę, nakazał pozwanym B. R., K. R., M. R. (1), E. R. i G. R. opróżnienie budynku mieszkalno - gospodarczego oznaczonego nr (...) położonego na działce nr (...) w miejscowości P., gmina W. i wydanie go powódce W. W. (1) (pkt 1), umorzył postępowanie
w zakresie powództwa o zapłatę (pkt 2) i zasądził od pozwanych B. R., K. R., M. R. (1), E. R. i G. R. solidarnie na rzecz powódki W. W. (1) 337 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższe orzeczenie, w zaskarżonym zakresie, zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

Powódka pozostaje od 21 sierpnia 2002 roku właścicielką zabudowanej nieruchomości położonej w miejscowości P., gmina W., składającej się
z działki nr (...) o powierzchni 0, 31 ha. Nieruchomość wyżej opisana objęta jest księgą wieczystą Kw. nr (...).

Sąd Rejonowy w Łasku postanowieniem z 3 października 2016 roku wydanym
w sprawie sygn. akt I Ns 705/14 oddalił wniosek K. R. o zasiedzenie
w sprawie z udziałem B. R., E. R., G. R., M. R. (1) i W. W. (1), od którego to orzeczenia apelacja została oddalona 26 kwietnia 2017 roku (sygn. akt I Ca 45/17).

Zdaniem Sądu, w oparciu o art. 222 § 1 k.c., powództwo zasługiwało
na uwzględnienie.

Podkreślono, że w sprawie pozostawało poza sporem, że właścicielem nieruchomości zajmowanej przez pozwanych tj. działki nr (...) o powierzchni 0, 31 ha zabudowanej budynkiem mieszkalno - gospodarczym – od 2009 roku pozostaje powódka W. W. (2).

Ponadto, przesądzone zostało, że pozwani nie nabyli własności nieruchomości
na skutek zasiedzenia, gdyż nie byli jej posiadaczami samoistnymi.

Sąd stwierdził zatem, że pozwani nie dysponują tytułem prawnym do dysponowania nieruchomością.

Nadto, w toku przedmiotowego postępowania nie zawierali z powódką żadnych umów dotyczących uregulowania sposobu korzystania przez nich z przedmiotowej nieruchomości
i dlatego zgodnie z żądaniem pozwu nakazano pozwanym B. R., K. R., M. R. (1), E. R.
i G. R. opróżnienie budynku mieszkalno – gospodarczego i wydanie go powódce.

Co do żądania o zapłatę postępowanie w tym zakresie umorzono z uwagi na cofnięcie powództwa.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając
od pozwanych solidarnie na rzecz powódki 337 zł.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli pozwani, zaskarżając go w zakresie
pkt 1 i 3, w części nie przyznającej pozwanym prawa do lokalu socjalnego.

Powyższemu wyrokowi zarzucono:

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie
i w konsekwencji chybione przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji, że żądanie pozwu opróżnienia budynku mieszkalno-gospodarczego położonego w miejscowości P. zasługuje na uwzględnienie, podczas gdy z całokształtu okoliczności prawy wynika,
że żądanie pozwu stanowi nadużycie prawa podmiotowego,

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie
przez Sąd pierwszej instancji i w konsekwencji nie przyznanie pozwanym prawa do lokalu socjalnego,

- naruszenie prawa procesowego, tj. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nie wyjaśnienie
w uzasadnieniu wyroku przyczyn, z powodu których Sąd pierwszej instancji przyjął,
że zasady współżycia społecznego nie stoją w sprzeczności z żądaniem pozwu
oraz nie wyjaśnienie z jakich przyczyn Sąd nie przyznał pozwanym prawa do lokalu socjalnego.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie pozwu, a w przypadku uwzględnienia powództwa o przyznanie pozwanym prawa do lokalu socjalnego, zasądzenie od powódki na rzecz pozwanych kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie. Kontrola instancyjna nie wykazała uchybień przepisom prawa zarzucanych przez stronę apelującą.

Wbrew skarżącym w sprawie nie doszło do naruszenia art. 5 k.c. Klauzula generalna niedopuszczalności czynienia ze swego prawa użytku sprzecznego z zasadami współżycia społecznego ma na celu zapobieganie stosowaniu prawa w sposób prowadzący do skutków nieetycznych lub rozmijających się w sposób zasadniczy z celem danej regulacji prawnej. Jeśli więc uwzględnienie powództwa, zgodnego z literą prawa, powodowałoby skutki rażąco niesprawiedliwe i krzywdzące ( summum ius summa iniuria), nie dające się zaakceptować
z punktu widzenia norm moralnych i wartości powszechnie uznawanych w społeczeństwie, art. 5 k.c. zezwala na jego oddalenie.

Wypada też dodać, że ww. przepis służy ocenie wykonywania wszystkich praw podmiotowych, niezależnie od ich przynależności do określonej gałęzi prawa cywilnego. Usuwa natomiast spod ochrony takie wykonywanie prawa podmiotowego, które na tę ochronę nie zasługuje ze względów teleologicznych (społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa) oraz aksjologicznych (zasady współżycia społecznego). Możliwość powoływania się na ten przepis istnieje jednak tylko w przypadku - verba legis - "czynienia użytku ze swego prawa", a więc nie ma on zastosowania w tych stanach faktycznych, w których określony skutek prawny, choć niekorzystny dla strony, występuje z mocy prawa, którą to sąd jest zobowiązany uwzględnić.

Art. 5 k.c. stosujemy więc, co do zasady, wówczas, gdy istnieje potrzeba ochrony drugiej strony stosunku prawnego, jej słusznego interesu, który na tę ochronę zasługuje
i wówczas, gdyby w inny sposób nie można zabezpieczyć interesu zagrożonego wykonywaniem prawa podmiotowego i nie ma innych mechanizmów prawnych zapewniających tę ochronę.

Nie można zatem uznać, że w okolicznościach faktycznych tej sprawy żądanie pozwu opróżnienia budynku mieszkalno – gospodarczego przez pozwanych stanowi nadużycie prawa podmiotowego, skoro w sprawie pozwani zajmowali nieruchomość powódki bez tytułu prawnego, a więc powódka nie mogła z niej korzystać choć jest jej właścicielem. Tym samym powództwo z art. 222 § 1 k.c. – wbrew skarżącym – było w pełni zasadne.

Nie można również podzielić zarzutu apelacji, że w sprawie, w oparciu o art. 5 k.c. istniały przesłanki do przyznania pozwanym prawa do lokalu socjalnego. Przede wszystkim podstawą takiego żądania mogły być wyłącznie przepisy ustawy z 21 czerwca 2001 roku
o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U.2018.1234 t.j.), a one podlegałyby rozważaniu, gdyby skarżący wskazywali na istnienie okoliczności uzasadniających zastosowanie rygorów wynikających z tejże ustawy. Tymczasem w toku całego postępowania skarżący swoją obronę opierali na zarzucie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie, a więc zarzucie posiadania jej w charakterze samoistnych posiadaczy przez okres czasu wymagany do powstania takiego skutku, opartego na przepisie art. 172 kc. Zarzut posiadania samoistnego, a więc niezależnego od praw osób, którym tytuł własności przysługuje i przeciwko którym zasiedzenie jest skierowane wyklucza możliwość uznania ich jednocześnie za lokatorów, zwłaszcza że oni sami nigdy na istnienie umowy najmu się nie powoływali. Poza tym art. 5 kc z uwagi na swoje brzmienie może stanowić wyłącznie podstawę obrony, a nie dochodzenia roszczeń.

W tej sytuacji zarzuty apelacji kwestionujące braku uwzględnienia przez Sąd Rejonowy z urzędu klauzuli generalnej z art. 5 k.c. należało uznać za bezzasadne.

Nietrafiony jest także zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. Wbrew skarżącym pisemne uzasadnienie pozwala na odtworzenie rozumowania, które doprowadziło sąd
do wniosków ujętych w rozstrzygnięciu. Nie zawiera ono luk w zakresie elementów istotnych z punktu widzenia art. 328 § 2 k.p.c., co uniemożliwiałoby dokonanie kontroli orzeczenia,
a tylko w takim wypadku można mówić o naruszeniu przywołanej regulacji. Prawidłowo zidentyfikowano w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia podstawę materialnoprawną żądania strony powodowej i w jej kontekście wyjaśniono przyczyny, dla których uznano, iż ustalone okoliczności faktyczne poddają się subsumcji pod przyjętą podstawę prawną rozstrzygnięcia w przedmiocie żądania pozwu.

Odnośnie żądania zawieszenia postępowania apelacyjnego do czasu zakończenia sprawy o zasiedzenie nieruchomości, w której wnioskodawcami są K. R.
i M. R. (2), wskazać należy, iż kwestia zasiedzenia została już prawomocnie rozstrzygnięta przez tut. Sąd Okręgowy 26 kwietnia 2017 roku w sprawie o sygn. akt I Ca 45/17 w której oddalono apelację wywiedzioną przez K. R. – który jako wnioskodawca – domagał się zasiedzenia przedmiotowej nieruchomości. Kolejne zgłoszenie żądania zasiedzenia nieruchomości na rzecz K. R. w oparciu o tożsamy stan faktyczny, który podlegał już kontroli instancyjnej może być uznane wyłącznie za próbę przedłużenia postępowania apelacyjnego.

W świetle powyższego zgłoszony wniosek o zawieszenie postępowania został oddalony.

Z wszystkich przedstawionych powyżej względów, uznać należy że Sąd Rejonowy
nie naruszył żadnego ze wspomnianych przepisów prawa i dlatego apelacja, jako całkowicie bezzasadna, na podstawie art. 385 k.p.c. podlegała oddaleniu, o czym orzeczono
jak w punkcie 1 sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego, należnych solidarnie od pozwanych na rzecz powoda Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 2 wyroku, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.
w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, który pozwani przegrali w instancji odwoławczej w całości.

Wysokość kosztów profesjonalnego zastępstwa prawnego po stronie powodowej
Sąd Odwoławczy ustalił w oparciu o § 7 pkt 1 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).