Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:SSA Maciej Dobrzyński

Sędziowie:SA Edyta Jefimko

SO (del.) Katarzyna Jakubowska-Pogorzelska (spr.)

Protokolant:Marta Burdecka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 stycznia 2017 r. w W.

sprawy z powództwa E. K., G. K. (1), Z. K., T. K. (1), K. K., B. K.

przeciwko Skarbowi Państwa - Komendantowi(...) Policji

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 21 września 2015 r., sygn. akt I C 115/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w części w ten sposób, że:

a) w punkcie VII (siódmym) oddala powództwo Z. K. przeciwko Skarbowi Państwa - Komendantowi (...) Policji o zapłatę kwoty 2.550 zł (dwa tysiące pięćset pięćdziesiąt złotych) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia następującego po uprawomocnieniu się wyroku do dnia zapłaty,

b) w punkcie VIII (ósmym) eliminuje z opisu słowo „solidarnie” oraz oddala powództwo E. K. i G. K. (1) przeciwko Skarbowi Państwa - Komendantowi (...) Policji o zapłatę kwoty 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia następującego po uprawomocnieniu się wyroku do dnia zapłaty,

c) w punkcie X (dziesiątym) w ten sposób, że ustala, iż Z. K. wygrała proces w 61%, G. K. (1) wygrał proces w 67%, zaś E. K. wygrała proces w 72% w stosunku do pozwanego Skarbu Państwa - Komendanta (...) Policji,

II.  oddala apelację w pozostałej części,

III.  zasądza od Skarbu Państwa - Komendanta (...) Policji na rzecz E. K., G. K. (1), Z. K., T. K. (1), K. K., B. K. kwoty po 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania za instancję odwoławczą.

Katarzyna Jakubowska-Pogorzelska Maciej Dobrzyński Edyta Jefimko

Sygn. akt I ACa 2172/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 stycznia 2013 roku, skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Komendanta (...) Policji, Z. K., E. K., G. K. (1) i T. K. (1) oraz małoletnie K. K. i B. K. wnieśli o zapłatę odszkodowania i zadośćuczynienia oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Tytułem odszkodowania powódka Z. K. zażądała kwoty 19 000 złotych, a tytułem zadośćuczynienia kwoty 8 000 złotych, powodowie E. i G. K. (2) domagali się zapłaty 13 000 złotych tytułem odszkodowania oraz odpowiednio zapłaty kwot 10 000 złotych i 6 000 złotych tytułem zadośćuczynienia. Powodowie B. K. i T. K. (1) zażądali zapłaty kwot po 6 000 złotych tytułem zadośćuczynienia, zaś K. K. wnosiła o zasądzenie kwoty 10 000 tytułem zadośćuczynienia. W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, iż w dniu 10 kwietnia 2011 roku funkcjonariusze Policji wtargnęli do domów i nieruchomości, których właścicielką jest Z. K., zaś użytkującymi oprócz Z. K. i T. K. (1) także E. i G. K. (2), zamieszkujący wraz z małoletnimi dziećmi B. K. i K. K. . Podczas akcji funkcjonariusze zniszczyli drzwi zewnętrze oraz wewnętrzne w budynkach, regał wraz z wyposażeniem, dywan oraz parkiet. Na skutek wtargnięcia Policji powodowie doznali olbrzymiego strachu, byli przerażeni, myśleli że stali się obiektem bandyckiego napadu.

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Komendanta (...)Policji nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie. Pozwany stwierdził, iż podnoszone przez powodów okoliczności nie uzasadniają zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia. Strona powodowa nie udowodniła przesłanek uzasadniających odpowiedzialność Skarbu Państwa. Pozwany wskazał, że działaniu Policji nie można przypisać przymiotu bezprawności, albowiem działania oddziału Policji w dniu 10 kwietnia 2011 roku były zgodne z prawem i w ramach wykonywanych przez tę służbę działań. Pozwany wskazał, że powodowie nie udowodnili wysokości powstałej w szkody, jak i że szkodę tę faktycznie ponieśli.

Pismem z dnia 11 kwietnia 2014 roku pełnomocnik powodów sprecyzował żądanie pozwu, wnosząc o zasądzenie od pozwanego na rzecz E. K. i G. K. (1) kwoty 13 000 złotych solidarnie tytułem odszkodowania.

W piśmie procesowym z dnia 11 maja 2015 roku pełnomocnik powodów wniósł też o zasądzenie dalszego odszkodowania na rzecz powódki Z. K. w wysokości 1 500 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty z tytułu odszkodowania za zniszczenie wersalki i krzesła.

Pozwany co do roszczeń wynikających z rozszerzonego powództwa wniósł o jego oddalenie podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia.

Wyrokiem z dnia 21 września 2015 roku Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny zasądził od Skarbu Państwa – Komendanta (...) Policji na rzecz E. K. kwotę 10 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia (pkt. I), zasądził od Skarbu Państwa – Komendanta(...) Policji na rzecz G. K. (1) kwotę 6 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia (pkt. II), zasądził od Skarbu Państwa – Komendanta (...) Policji na rzecz K. K. kwotę 10 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia, (pkt. III), zasądził od Skarbu Państwa – Komendanta (...) Policji na rzecz B. K. kwotę 8 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia (pkt. IV), zasądził od Skarbu Państwa – Komendanta (...) Policji na rzecz Z. K. kwotę 8 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia (pkt. V), zasądził od Skarbu Państwa – Komendanta(...) Policji na rzecz T. K. (1) kwotę 8 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia (pkt. VI), zasądził od Skarbu Państwa – Komendanta (...) Policji na rzecz Z. K. kwotę 10 965 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania (pkt. VII), zasądził od Skarbu Państwa – Komendanta(...) Policji na rzecz E. K. i G. K. (1) solidarnie kwotę 7 120 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania (pkt. VIII), w pozostałym zakresie oddalił powództwo, natomiast w pkt. X ustalił, że powodowie K. K., B. K. i T. K. (1) wygrali proces w 100%, powódka Z. K. wygrała proces w 70%, a pozwany w zakresie roszczeń powódki wygrał proces w 30%,, powódka E. K. wygrała proces w 74%, a pozwany w zakresie roszczeń powódki w 26% , powód G. K. (1) wygrał proces w 69%, a pozwany w zakresie roszczeń powoda w 31% i pozostawił szczegółowe rozliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się wyroku.

Powyższy wyrok Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 10 kwietnia 2011 roku około godziny 5.00 na posesję przy ul. (...) w miejscowości C. wkroczyli Policjanci z Komendy Głównej Policji – Biura Operacji Antyterrorystycznych, Komendy (...) Policji Wydziałów do walki z Przestępczością Narkotykową i Realizacyjnego. Wejście funkcjonariuszy Policji było związane z podejrzeniem, że na tej posesji produkowane są narkotyki. W toku prowadzonego postępowania, Policja ustaliła, że na adres, pod którym zamieszkują powodowie ma zostać dostarczona z C. przesyłka zawierająca materiał określany jako (...). Miejsce produkcji narkotyków ustalono po obserwacji trwającej w godzinach wieczorno – nocnych w dniu 9 kwietnia 2011 roku. Siły policyjne nie posiadały informacji dotyczących budynku, w którym prowadzona jest produkcja oraz nie znały terenu, na którym miało dojść do produkcji narkotyków. Rozpoznanie miejsca zostało przeprowadzone organoleptycznie i polegało na wyczuciu zapachu chemikaliów, m.in. acetonu, który jest stosowany przy produkcji (...). Akcja sił policyjnych została przeprowadzona z użyciem broni palnej, w tym gładkolufowej oraz środków przymusu bezpośredniego.

Właścicielami posesji, na którą wkroczyli funkcjonariusze są byli małżonkowie Z. K. i R. K.. Na posesji jest postawiony budynek mieszkalny – bliźniaczy, w którym w starszej części zamieszkuje Z. K. i jej młodszy syn T. K. (1), zaś w nowszej części starszy syn G. K. (1) wraz z żoną E. i córkami B. i K.. Na posesji stoją także budynki gospodarcze m. in. kuchnia letnia, przechowalnia, garaże. E. i G. K. (2) korzystają z przedmiotowej nieruchomości na podstawie umowy użyczenia. Policjanci po wejściu na posesję dokonali siłowego wejścia do budynku mieszkalnego oraz pomieszczeń w budynkach gospodarczych. W budynkach mieszkalnych i gospodarczych wyważono drzwi. Zamaskowani, umundurowani i uzbrojeni funkcjonariusze wkroczyli do domu powodów. W tym czasie w domu przebywała Z., E., B., K. oraz T. K. (2). Powodowie zostali zaskoczeni podczas snu. W związku z zaistniałą sytuacją byli zdezorientowani wejściem sił Policji. Funkcjonariusze skrępowali T. K. (1), kazali położyć mu się na ziemię, związano mu ręce i nakryto głowę. W tej pozycji przebywał na ziemi przez około 15 minut. Powódce E. K. i jej córce K. nakazano pozostanie w pokoju w którym przebywały. Do tego pokoju przyprowadzono Z. K. i małoletnią B. K.. Akcja była przeprowadzona agresywnie, używano broni palnej do otwierania poszczególnych pomieszczeń, podnoszono na powodów głos. Przeszukujący powyrzucali rzeczy z szaf, poprzewracali naczynia kuchenne, rozrzucili ubrania. Wywarzając drzwi w pokoju gościnnym przewrócono regał, który uległ zniszczeniu oraz przechowywana w nim porcelana i kryształowe kieliszki. W wyniku przeszukania nie odnaleziono śladów produkcji narkotyków. Po około pół godziny od rozpoczęcia akcji linię do produkcji narkotyków ujawniono w sąsiednim budynku na posesji (...), oddalonym od posesji powodów około 200 m.

Przed wkroczeniem Policji na posesję, G. K. (1) wyjechał z domu na giełdę samochodową w S.. O wejściu Policji na jego posesję dowiedział się od siostry, która do niego zadzwoniła. Po przyjeździe na miejsce został zrewidowany, skrępowany i wprowadzony do pokoju, w którym przebywała reszta rodziny.

Podczas akcji zniszczono następujące przedmioty należące do Z. K.: drzwi do pokoju stołowego o wartości 970 złotych, drzwi na strych o wartości 495 złotych, drzwi do piwnicy o wartości 850 złotych, regał drewniany o wartości 3 300 złotych, jego zawartość, którą stanowiły naczynia kryształowe i porcelanowe o wartości 2 800 złotych. Zniszczono również drzwi wejściowe o wartości 4 670 złotych, które zostały po zdarzeniu wymienione na nowe przez E. i G. K. (1) oraz drzwi do budynku gospodarczego o wartości 2 450 złotych. Ostatnie drzwi były nowe zakupione krótko przed zdarzeniem przez E. i G. K. (1).

Z. K. w wyniku interwencji stałą się osobą bardziej nerwową, przejęła się utraconym i zniszczonym majątkiem. Ma poczucie krzywdy ze względu na szok wywołany dramatyzmem akcji Policji. Utraciła zaufanie do organów władzy. Zdarzenie to wywołało u niej dolegliwości o charakterze posttraumatycznym, cierpi na zespół stresu pourazowego. Prawdopodobieństwo ujawnienia się nowych szkód w odniesieniu do powódki jest znikome.

Z kolei powódka E. K. płakała, bawiała się odwetu przestępców, którzy produkowali narkotyki. Wtargnięcie oddziałów policji dla E. K. i G. K. (1) było zdarzeniem traumatycznym. Trauma dotyczyła przebiegu zdarzenia wywołującego przerażenie zagrożeniem, jakie przeżyła najbliższa rodzina powodów. Wystąpiło u nich również poczucie krzywdy i wtórna trauma spowodowana szkodami materialnymi, które były efektem interwencji policyjnej. U powoda wystąpiła silna reakcja na stres, zgeneralizowana reakcja zniechęcenia do Policji i utrata zaufania do organów władzy publicznej. U powódki nie nastąpiło przerwanie linii życia, powódka nadal wywiązuje się z przypisanych jej ról społecznych – matki i żony.

Dla T. K. (1) interwencja Policji w jego domu miała charakter traumatyczny. Wystąpiły u niego objawy zespołu pourazowego – ponowne przeżywanie zdarzenia, natrętne nawroty wspomnień, zgeneralizowana reakcja strachu na widok radiowozu i Policjantów Nie nastąpiło załamanie ani przerwanie linii życia, po zdarzeniu wywiązywał się z roli społecznej pracownika, nie korzystał ze zwolnienia lekarskiego. Prawdopodobieństwo ujawnienia się nowych szkód psychicznych u powoda jest znikome.

Małoletnie K. i B. K. w trakcie zdarzenia znajdowały się pod opieką matki i babki, płakały i były przerażone. Bezpośrednio po zdarzeniu zostały zabrane przez babkę macierzystą do jej domu, gdzie przebywały przez kilka dni. Po powrocie do domu były nieufne i wycofane. U K. K. wystąpiły objawy psychiczne - strach, zdenerwowanie oraz somatyczne – ból brzucha, płaczliwość, wymioty. Powódka stała się zamknięta w sobie, obecnie nie boi się funkcjonariuszy. Prawdopodobieństwo ujawnienia się nowych szkód psychicznych u powódki jest znikome.

Dla B. K. interwencja w domu rodzinnym wywołała reakcję przerażenia i niezrozumienia zaistniałej sytuacji. Wystąpiły objawy psychiczne – strach, zdenerwowanie oraz somatyczne – ból brzucha. Powódka nie ma obaw przed funkcjonariuszami Policji. Prawdopodobieństwo ujawnienia się nowych szkód psychicznych w u powódki jest znikome.

W związku ze zdarzeniem Prokuratura Rejonowa w P. postanowieniem z dnia 30 czerwca 2011 roku, w sprawie o sygn. akt 1 Ds. – 300(11) II, odmówiła wszczęcia śledztwa w sprawie przekroczenia uprawnień służbowych przez funkcjonariuszy (...). Postanowienia z dnia 31 maja 2012 roku, sygn. 1 Ds. – 102(12) II, zostało umorzone śledztwo w sprawie zaistniałego w dniu 10 kwietnia 2011 roku w C. przekroczenia uprawnień służbowych przez funkcjonariuszy Policji w związku z czynnościami dokonanymi w miejscu zamieszkania powodów. Stwierdzono brak podstaw do wszczęcia postępowania przygotowawczego, gdyż działania te zostały dokonane w ramach przysługujących funkcjonariuszom Policji kompetencji.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów, a także osobowych źródłach dowodowych tj. zeznaniach świadków oraz przesłuchaniu powodów w charakterze strony. Zeznania świadków co do zasady były spójne, logiczne i znajdowały potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym. Sąd nie dał wiary zeznaniom funkcjonariuszy Policji: P. S., Z. S. oraz A. Ł. dotyczących sposobu wytypowania obiektu, w którym rzeczywiście odbywała się produkcja środków odurzających. Zeznania te Sąd Okręgowy ocenił jako wzajemnie sprzeczne i wykluczające się. Zeznania powodów stanowiły zaś podstawę do ustalenia przebiegu interwencji Policji, zachowania się funkcjonariuszy po wejściu pododdziału terrorystycznego oraz przeżyć towarzyszących im w momencie wkroczenia oddziałów policyjnych i w późniejszym okresie.

Sąd ustalając powyższy stan faktyczny oparł się także na dowodach z opinii biegłego psychologa i biegłego z zakresu szacowania ruchomości. Opinie biegłego psychologa dotyczące stanu psychicznego powodów po przedmiotowym zdarzeniu w niniejszym postępowaniu Sąd ocenił jako przekonujące. Jednocześnie Sąd Okręgowy pominął ustalenia biegłego co do uszczerbku na zdrowiu, gdyż wykraczało to poza specjalność biegłego.

W zakresie wyceny ruchomości i elementów wyposażenia budynków Sąd Okręgowy oparł się na opiniach biegłego z zakresu szacowania ruchomości uznając je za rzeczowe, logiczne, kompletne oraz sporządzone zgodnie ze standardami przyjętymi przy opracowywaniu tego rodzaju dokumentów. Opinia uzupełniająca uwzględniała stopień amortyzacji zniszczonych przedmiotów.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne w ocenie Sądu Okręgowego powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Sąd powołał się przy tym na treść art. 417 k.c., zgodnie z którym za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa. Wskazał, że nieprawidłowość w działaniu władzy publicznej może przybrać postać naruszeń konstytucyjnych praw i wolności, konstytucyjnych zasad funkcjonowania władzy publicznej, uchybień wymaganiom określonym w ustawach zwykłych, aktach wykonawczych (uchybienia w sferze prawa materialnego i procesowego) jak i uchybień normom pozaprawnym w różny sposób powiązanym z normami prawnymi. Dla odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 417 k.c. musi też zostać zachowana tego rodzaju łączność przyczynowo - skutkowa pomiędzy zdarzeniem powodującym szkodę a szkodą, że bez określonego działania funkcjonariusza (choćby w pełni prawidłowego) nie doszłoby do powstania szkody. Sąd Okręgowy odwołał się także do zasad ponoszenia odpowiedzialności majątkowej przez funkcjonariuszy Policji określonych w Ustawie z 7 maja 1999 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Służby Celnej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego i Centralnego Biura Antykorupcyjnego (Dz. U. z1999r., Nr 53, poz. 548 ze zm.). Zgodnie z art. 9 powołanej ustawy, w razie wyrządzenia szkody osobie trzeciej przez funkcjonariusza jednej z tych jednostek przy wykonywaniu obowiązków służbowych, wyłącznie obowiązany do na prawienia szkody jest Skarb Państwa reprezentowany przez organ lub jednostkę, w których funkcjonariusz ten pełnił służbę w chwili wyrządzenia szkody.

Z kolei sposób postępowania przy naprawianiu szkód w mieniu wyrządzonych przez policjantów w wyniku tzw. wejść siłowych, w sytuacji działania niezgodnego z prawem, w szczególności wystąpienia oczywistej omyłki przy działaniu policjantów określają Wytyczne nr 1 z 28 lipca 2011 r. Komendanta Głównego Policji w sprawie sposobu postępowania przy naprawianiu szkód w mieniu, powstałych w wyniku siłowego pokonywania przez policjantów przeszkód utrudniających lub uniemożliwiających przeprowadzenie czynności służbowych (Dz. Urz. KGP z 2011r., Nr 6, poz. 45). Przez „oczywistą omyłkę” w myśl Wytycznych należy rozumieć sytuację, w której policjanci realizowali czynności służbowe wymagające wejścia siłowego, zgodnie z zatwierdzonym planem działań lub posiadaną wiedzą, a rezultatem tych czynności było wyrządzenie szkody w mieniu osób postronnych z uwagi na niewłaściwe miejsce dokonania wejścia siłowego. Przez „szkodę w mieniu” należy rozumieć uszkodzenie drzwi, okien lub innych przeszkód oraz ich zabezpieczeń, a także uszkodzenie rzeczy znajdujących się wewnątrz pomieszczenia lub obiektu, powstałe bezpośrednio na skutek wejścia siłowego.

Sąd Okręgowy stwierdził, że ustalony w sprawie stan faktyczny potwierdził, iż działania policji na posesji i w mieszkaniu zajmowanym przez powodów spowodowały szkody materialne w postaci uszkodzonych drzwi i wyposażenia mieszkania. Jednocześnie w ocenie Sądu, wbrew twierdzeniom strony pozwanej, działania podjęte przez Policję były bezprawne, ponieważ wejście do mieszkania i nieruchomości, przeszukanie i zniszczenie mienia dotyczyło osób, które nie dopuściły się czynu zabronionego, a nadto decyzja o dokonanym przeszukaniu była oparta na czynnościach podjętych przez funkcjonariuszy policji niestarannie i niedbale, a naruszenie składników majątku powodów przez błędne działanie organów państwa należy zakwalifikować jako bezprawne. Funkcjonariusze dokonali zniszczeń, przeszukania rzeczy i pomieszczeń powodów bez podstaw faktycznych co powoduje, że działania te nie są legitymizowane w żaden sposób. Siłowe wejście do mieszkania osób nie mających nic wspólnego z produkcją narkotyków, wynikające z błędów w pracy operacyjnej Policji, było działaniem w ocenie Sądu Okręgowego bezprawnym. Jednocześnie okoliczność, że czynność procesowa przeszukania została zatwierdzona przez prokuratora oraz fakt umorzenia śledztwa w kierunku przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy policji nie skutkuje stwierdzeniem bezprawności na gruncie prawa cywilnego, ponieważ bezprawność nie ogranicza się do naruszenia norm prawa karnego.

Zdaniem Sądu Okręgowego jednostki policji należy traktować jak profesjonalistów, wobec których trzeba stawiać wysokie wymagania co do fachowości, staranności przy wykonywaniu poszczególnych zadań. W przedmiotowej sprawie funkcjonariusze przygotowujący akcję wymierzoną w producentów środków odurzających popełnili szereg błędów, a niedbalstwo, jakiego dopuścili się funkcjonariusze Policji, spowodowało szkodę w mieniu osób postronnych. Podstawowym błędem funkcjonariuszy wykonujących czynności rozpoznawcze było błędne wskazanie obiektu, w którym przeprowadzana jest produkcja narkotyków. Obserwacja prowadzona była niedbale, przez krótki czas i w sposób, który nie odpowiadał potrzebom realizowanej operacji. O jej wynikach decydowały czynniki zmienne – kierunek wiatru niosącego wyziewy substancji chemicznych, które mają charakteryzować wytwarzanie środków odurzających. Budynek, w którym zatrzymano osoby trudniące się produkcją narkotyków znajdował się w znacznej odległości od zabudowań powodów.

W ocenie Sądu Okręgowego pomiędzy bezprawnym działaniem, a wywołaną szkodą istnieje też związek przyczynowy, bowiem bezsprzecznie to działania Policji doprowadziły do powstania szkód w majątku powodów.

Ustalając wysokość należnego powodom odszkodowania, na zasadzie art. 361 § 1 i 363 § 2 k.c., za zniszczone mienie Sąd oprał się na opinii biegłego do spraw wyceny ruchomości, biorąc pod uwagę stopnień zużycia rzeczy. Sąd uwzględnił żądanie zapłaty odszkodowania za zniszczone mienie powodów E. i G. K. (1) tylko w zakresie drzwi wejściowych, które zakupili po zdarzeniu, jak również drzwi do budynku gospodarczego, które zakupili na krótko przed zdarzeniem, dając w tym zakresie wiarę zeznaniom świadków i depozycjom stron. W pozostałym zakresie Sąd uznał ich żądanie za niezasadne ponieważ nie byli oni właścicielami przedmiotowej nieruchomości, a korzystali z niej na podstawie umowy użyczenia. Co do pozostałego ich żądania zapłaty za zniszczone mienie legitymację procesową w tym zakresie w ocenie Sądu Okręgowego miała powódka Z. K., która jest właścicielem przedmiotowej nieruchomości.

Żądanie zapłaty odszkodowania wniesione przez powódkę Z. K. zostało uwzględnione przez Sąd Okręgowy w zakresie zniszczonego na jej szkodę mienia wskazanego w pozwie, tj. uszkodzonych drzwi w pokoju stołowym, drzwi na strych, drzwi do piwnicy oraz zniszczonego, regału, potłuczonej jego zawartości i uszkodzonego dywanu. Co do pozostałych roszczeń to jest o odszkodowanie za zniszczoną wersalkę i krzesło sąd powództwo oddalił, z uwagi na skutecznie podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia.

Chociaż powódka Z. K. powódka Z. K. była współwłaścicielm nieruchomości razem z byłym mężem R. K. to jednak zdaniem Sądu I instancji była ona legitymowana czynnie do wystąpienia z roszczeniem o zapłatę odszkodowania za całą szkodę powstałą w rzeczach objętych współwłasnością na podstawie art. 209 k.c..

W związku z powyższym Sąd ustalił, że odszkodowanie należne powódce Z. K. wynosi 10 965 złotych, zaś powodom E. i G. K. (1) solidarnie 7 120 złotych.

Odnosząc się do roszczeń powodów o zapłatę zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w ocenie Sądu Okręgowego zasługiwało ono na uwzględnienie w całości, ponieważ opisane czynności funkcjonariuszy naruszały dobra osobiste powodów to jest prawo do wolności, nietykalności mieszkania, prawo do spokoju czy zdrowia, a działania pozwanego były bezprawne co uzasadniało uwzględnienie powództwa wniesionego na podstawie art. 24 k.c. i art. 448 k.c. których treść Sąd przywołał.

Zgodnie z utrwaloną w orzecznictwie wykładnią art. 448 k.c., odpowiedzialność za naruszenie dobra osobistego uzależniona jest od łącznego spełnienia przesłanek bezprawnego i zawinionego działania sprawcy, co w niniejszej sprawie miało miejsce. Ustalając rozmiar krzywdy Sąd wziął pod uwagę, że działania funkcjonariuszy policji miały miejsce w domu powodów, nad ranem, gdy prawie wszyscy członkowie rodziny spali. W związku z czym zostało naruszone jedno z podstawowych dóbr osobistych powodów jak nietykalność mieszkania. Jednocześnie w toku podjętych działań funkcjonariusze policji obezwładnili powoda T. K. (1), związali mu ręce, a pozostałe osoby zostały zamknięte w jednym z pomieszczeń mieszkania, co bezsprzecznie naruszyło ich prawo do wolności. Analizując zgromadzony materiał dowodowy dotyczący przeżyć związanych z interwencją Policji w dniu 10 kwietnia 2011 roku Sąd Okręgowy zauważył, że powodowie doznali reakcji stresowych związanych z naruszeniem ich miejsca zamieszkania, co wywołało u nich przerażenie i niezrozumienie sytuacji, w której się znaleźli. Zdarzenie miało charakter traumatyczny dla nich wszystkich. U małoletnich powódek wystąpiły objawy somatyczne – bóle brzucha, płaczliwość, wymioty. Wszystkim powodom towarzyszyły ujemne odczucia psychiczne w postaci strachu, obawy o własne życie, naruszyło to ich poczucie bezpieczeństwa, zwłaszcza we własnym domu. Okoliczności te potwierdzają, iż naruszono ich prawo do spokoju to jest wolność od strachu, jak i zdrowie.

W ocenie Sądu Okręgowego przyznane kwoty zadośćuczynienia uwzględniają charakter przeżyć, ich intensywność, skutki tego wydarzenia dla życia powodów i stanowią odczuwalną wartość materialną.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c., zgodnie z żądaniem pozwu to jest od dnia następnego po dniu uprawomocnienia się orzeczenia.

Na podstawie art. 108 § 1 k.p.c., Sąd pozostawił szczegółowe wyliczenie kosztów postępowania Referendarzowi Sądowemu.

Powyższy wyrok został zaskarżony przez pozwanego w części zasądzającej na rzecz każdego z powodów od Skarbu Państwa – Komendanta (...) Policji kwoty wymienione w punktach I, II, II, IV, V, VI, VII, VIII i X zarzucając:

1.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 417 k.c. poprzez jego zastosowanie i przyjęcie, że zaistniały przesłanki do przyznania powodom odszkodowania, a także uznania, że działanie pozwanego było działaniem bezprawnym, gdy w świetle materiału dowodowego organy Policji działały na podstawie przepisów prawa wykonując ustawowe obowiązki;

2.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 24 k.c. i art. 448 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie i przyjęcie, że zaistniały przesłanki do przyznania powodom zadośćuczynienia, a także poprzez zasądzenie zadośćuczynienia w kwocie nieodpowiedniej w stosunku do poniesionej przez poszczególnych powodów krzywdy;

3.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 448 k.c. poprzez błędną wykładnię polegającą na uznaniu, iż wysokość odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia w rozumieniu tego przepisu może nie pozostawać w relacji do ustalonego stopnia krzywdy;

4.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 209 k.c. poprzez jego zastosowanie i uznanie, iż powódka Z. K. jako współwłaścicielka mogła samodzielnie dochodzić odszkodowania za całą szkodę powstałą w rzeczach objętych współwłasnością z R. K. tj. w zakresie wykraczającym poza przysługujący jej udział we współwłasności skutkujący zasądzeniem na jej rzecz odszkodowania w wysokości przewyższającej jej udział w prawie własności;

5.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez:

- błędną ocenę materiału dowodowego polegającą na uznaniu, iż są dowody wskazujące na spełnienie przesłanek do zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia na rzecz powodów w sytuacji gdy w ocenie strony pozwanej takich dowodów brak,

- błędną ocenę materiału dowodowego polegającą na uznaniu, iż są dowody uzasadniające przyznanie odszkodowania na rzecz Z. K., za przedmioty, które nie były wymienione jako uszkodzone w protokole oględzin sporządzonym w dniu zdarzenia 10.04.2011r. i podpisanym przez E. K. , gdy powodowie nie przedłożyli żadnych dowodów wskazujących kiedy powstała szkoda w tych przedmiotach oraz czy powstała na skutek działań Policji,

- błędną ocenę materiału dowodowego poprzez odmowę przyznania wiarygodności zeznaniom świadków P. S., Z. S., A. Ł. w zakresie dotyczącym sposobu wytypowania obiektu , w którym rzeczywiście znajduje się produkcja środków odurzających , gdy w świetle materiału dowodowego brak było podstaw do powyższego ustalenia,

- sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że nastąpiły ujemne następstwa zdarzenia z 10.04.2011r. w sytuacji życiowej powodów , co nie wynika z zebranego materiału dowodowego i stanowi przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów,

- dokonanie oceny dowodów w sposób niewszechstronny i sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego poprzez rozstrzygnięcie sprawy w oparciu o opinie biegłego ds. wyceny ruchomości i przyjęciu że są one jasne wyczerpujące i zupełne, gdy opinie te nie ustaliły zdaniem pozwanego w sposób jednoznaczny wartości poszczególnych przedmiotów i okresu ich eksploatacji oraz gdy materiał dowodowy w tym zdjęcia i protokół oględzin jednoznacznie wskazywały na długoletnie korzystanie i zużycie uszkodzonych przedmiotów,

- sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że szkoda powstała na skutek działań Policji 10.04.2011r. była wynikiem bezprawnych działań organów, gdy w świetle materiałów zgromadzonych w toku postępowania wynika, ze działania Policji były zgodne z przepisami, organy działały na podstawie i w granicach prawa wykonując ustawowe obowiązki,

- sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego , przez przyjęcie, ze są dowody uzasadniające zasądzenie odszkodowania na rzecz E. i G. K. (1), gdy w materiale dowodowym sprawy brak jest dowodu , że przedmioty były objęte umową użyczenia oraz że ponieśli faktycznie koszty wymiany drzwi i wysokości tych kosztów;

6.  nie wyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy tj. naruszenie art. 217 § 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez bezzasadne oddalenie złożonego wniosku dowodowego o sporządzenie opinii przez biegłego z zakresu wyceny, gdy okoliczności na które ten dowód został zgłoszony nie zostały wyjaśnione, co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych w zakresie ustalenia wysokości szkody;

7.  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie w uzasadnieniu wyroku podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia w zakresie zasądzenia odszkodowania za uszkodzony dywan i drzwi na strych, które nie były ujęte w protokole oględzin z dnia zdarzenia.

W związku z powyższymi zarzutami strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII i X wyroku i oddalenie powództwa w części zasądzającej od Skarbu Państwa – Komendanta(...) Policji na rzecz E. K. kwotę 10 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia (pkt. I), zasądzającej o Skarbu Państwa – Komendanta (...) Policji na rzecz G. K. (1) kwotę 6 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia (pkt. II), zasądzającej od Skarbu Państwa – Komendanta (...) Policji na rzecz K. K. kwotę 10 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia, (pkt. III), zasądzającej od Skarbu Państwa – Komendanta(...) Policji na rzecz B. K. kwotę 8 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia (pkt. IV), zasądzającej od Skarbu Państwa – Komendanta (...)Policji na rzecz Z. K. kwotę 8 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia (pkt. V), zasądzającej od Skarbu Państwa – Komendanta (...)Policji na rzecz T. K. (1) kwotę 8 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia (pkt. VI), zasądzającej od Skarbu Państwa – Komendanta(...) Policji na rzecz Z. K. kwotę 10 965 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania (pkt. VII), zasądzającej od Skarbu Państwa – Komendanta (...) Policji na rzecz E. K. i G. K. (1) solidarnie kwotę 7 120 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania (pkt. VIII) oraz zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych

ewentualnie

o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych .

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest częściowo uzasadniona, jednakże w nieznacznym stopniu w związku z uwzględnieniem zarzutów sformułowanych w apelacji.

Przede wszystkim należy wskazać, że ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy są prawidłowe, Sąd Apelacyjny je podziela i przyjmuje za własne. Przy czym, mimo prawidłowych ustaleń co do zakresu szkody powstałej w mieniu powodów, zawartych w tej części uzasadnienia, która odnosi się do ustaleń faktycznych i przyjęcia, że w wyniku siłowego wejścia do budynków uszkodzeniu uległy drzwi do pokoju stołowego, drzwi na strych, drzwi do piwnicy, regał drewniany, jego zawartość, którą stanowiły naczynia kryształowe i porcelanowe, drzwi wejściowe oraz drzwi do budynku gospodarczego, z nieznanych bliżej przyczyn Sąd Okręgowy zasądził jednak na rzecz powódki Z. K. dodatkowo kwotę 2 550 zł z tytułu uszkodzenia dywanu.

Po części rację ma więc skarżący, wskazując na naruszenie przez Sąd Okręgowy art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie w uzasadnieniu podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia, w zakresie zasądzenia odszkodowania za uszkodzony dywan. Jednocześnie Sąd Apelacyjny podziela stanowisko skarżącego, że twierdzenia powodów w tej części nie znalazły odzwierciedlenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Dokumentem, który winien być w tym przypadku brany pod uwagę jest niewątpliwie protokół sporządzony bezpośrednio po zajściu i zaakceptowany przez obie strony. Znaczenie ma również dołączony do niego materiał zdjęciowy, który obrazuje skalę zniszczeń. Należało też uwzględnić opinie biegłego sądowego z zakresu wyceny ruchomości, który dokonał oględzin budynku i na tej podstawie oszacował zakres szkody, jak również uzasadnione było posiłkowanie się zeznaniami świadków i stron, które Sąd Okręgowy ocenił jako wiarygodne i ocenę tę Sąd Apelacyjny uznaje za trafną.

W odniesieniu zatem do spornego dywanu należy zauważyć, że po pierwsze nie został on ujęty w protokole z dnia zdarzenia, po drugie, ze zdjęć nie wynika, iż uległ on uszkodzeniu, a jedynie widoczne są leżące na nim odłamki szkła, po trzecie zaś biegły nie dokonał jego oględzin, gdyż do oględzin nie został mu przedstawiony przez powodów, chociaż z zeznań powoda G. K. (1) wynikało, iż dywan w dalszym ciągu był w posiadaniu strony powodowej. Tym samym słusznie zarzuca skarżący, że powodowie nie udowodnili w toku niniejszego procesu, że w wyniku akcji Policji z dnia 10 kwietnia 2011r. dywan uległ uszkodzeniu w stopniu uzasadniającym przyznanie odszkodowania na poziomie 2 550 zł, która to kwota odpowiada wartości dywanu nowego, dobrej marki.

Wbrew stanowisku strony apelującej, odmiennie należy jednak ocenić okoliczności, w jakich doszło do uszkodzenia drzwi na strych. Co prawda one także nie zostały wymienione w protokole sporządzonym bezpośrednio po zajściu, to jednak drzwi zostały poddane oględzinom przez biegłego sądowego, a nadto widoczny na zdjęciach, pochodzących z dnia zdarzenia, charakter uszkodzeń wskazuje, że nastąpiły one w okolicznościach zbliżonych do zniszczeń ujawnionych na pozostałych drzwiach, których strona pozwana nie kwestionuje. Zważywszy, że akcja Policji była przeprowadzona dynamicznie, a funkcjonariusze przy użyciu broni palnej i siły fizycznej forsowali wejścia do wszystkich budynków znajdujących się na posesji, należy dojść do wniosku, że w tym samym czasie doszło także do uszkodzenia drzwi na strych, mimo iż nie wymieniono ich w protokole z dnia zdarzenia.

W pozostałym zakresie ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Okręgowy nie nasuwa zastrzeżeń, spełniając kryteria określone w art. 233 k.p.c. Jest wszechstronna i logiczna, oparta na zasadach doświadczenia życiowego. Skarżący nie zdołał wykazać konkretnych uchybień, które mogłyby tę ocenę dyskwalifikować. Sąd przeanalizował treść zeznań świadków i stron, odniósł się także w sposób rzeczowy do opinii sporządzonych przez biegłych sądowych. Zasadnie też Sąd I instancji krytycznie ocenił zeznania złożone przez świadków S., S. i Ł., zważywszy że przedstawiane przez nich wersje były odmienne co do okoliczności ujawnienia budynku, w którym faktycznie znajdowała się linia do produkcji narkotyków. Okoliczność ta nie miała jednak ostatecznie większego znaczenia dla ustalenia istotnych w sprawie okoliczności faktycznych.

Odnośnie ustaleń odnoszących się do przedmiotów objętych umową użyczenia na rzecz powodów E. K. i G. K. (1) oraz poniesienia przez nich kosztów wymiany drzwi wejściowych do budynku i drzwi do budynku gospodarczego, to wbrew zarzutom pozwanego, także w tym zakresie ustalenia Sądu Okręgowego znajdowały odzwierciedlenie w zgromadzonym materiale dowodowym tj. zeznaniach M. R. ( k. 281), opinii biegłego M. K. k. 489, zdjęciach k. 11-14/ 7- 8 jak również w zeznaniach stron (k. 336).

Należy jednak zwrócić uwagę, że w tym przypadku, co prawda Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił zakres szkody na poziomie 7 120 (drzwi wejściowe 4 670 i drzwi do budynku gospodarczego 2 450 zł), to jednak zasądzając te kwotę na rzecz powodów przeoczył, że wykroczył tym samym ponad zgłoszone żądanie, naruszając zakaz wynikający z art. 321 k.p.c.. Powodowie G. K. (1) i E. K. domagali się bowiem zasądzenia na swoją rzecz kwoty 6 000 zł za drzwi wejściowe i kwoty 2 000 zł za drzwi do budynku gospodarczego, a tym samym kwota odszkodowania zasądzona za uszkodzenie drzwi do budynku gospodarczego przewyższa to żądanie o 450 zł. W konsekwencji orzeczenie Sądu I instancji w ramach kontroli instancyjnej wymagało korekty o kwotę 450 zł na niekorzyść powodów G. K. (1) i E. K..

W kontekście pozostałych zarzutów pozwanego odnoszących się do naruszenia at. 233 k.p.c. należy zauważyć, że po części zarzuty te w istocie odnoszą się do oceny prawnej dokonanej przez Sąd Okręgowy i nie mogą odnieść skutku na gruncie powołanego art. 233 k.p.c.. Chodzi tu o ustalenia dotyczące spełnienia przesłanek do zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia na rzecz powodów, z odwołaniem się do postanowień prokuratora, do kwestii bezprawności działań organów, działania przez funkcjonariuszy na podstawie i w granicach prawa.

Sąd Apelacyjny nie podziela także kolejnego zarzutu pozwanego dotyczącego sprzeczności istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że nastąpiły ujemne następstwa zdarzenia z 10.04.2011r. w sytuacji życiowej powodów, ponieważ wbrew zarzutom Sąd Okręgowy nie poczynił tego rodzaju ustaleń, koncentrując się na przeżyciach towarzyszących powodom podczas zajścia i niedługo po nim, przy czym zostały one w sposób wiarygodny opisane przez powodów i potwierdzone opinią biegłego psychologa, który nie stwierdził dalej idących następstw w psychice i funkcjonowaniu powodów, a jedynie ostrą reakcję na stres, co z natury rzeczy ma charakter intensywny lecz krótkotrwały.

Sąd Apelacyjny aprobuje także dokonaną przez Sąd Okręgowy ocenę przydatności dla sprawy opinii sporządzonych przez biegłego z zakresu wyceny ruchomości, gdyż były one jasne i wyczerpujące, nie wymagały dalszego uzupełniania, ani tym bardziej odwoływania się do wiedzy i doświadczenia kolejnych biegłych. Co istotne, w celu ustalenia stopnia zużycia rzeczy biegły M. K. dokonał dodatkowych oględzin, a w swojej opinii uzupełniającej odniósł się do sygnalizowanej przez pozwanego kwestii, uwzględniając odpowiednie współczynniki zużycia. Tym samym zarzuty pozwanego nie są uprawnione. Dodać jedynie trzeba, że zasadność wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego nie może wynikać jedynie z tego, że poprzednia opinia jest dla strony niekorzystna i rozmija się z jej oczekiwaniami. Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się uchybień, które dyskwalifikowałyby opinię biegłego z zakresu wyceny ruchomości, a zarzuty pozwanego w tej mierze stanowią jedynie polemikę z opinią i prawidłowymi ustaleniami Sądu poczynionymi na jej podstawie.

Z tych samych przyczyn nie może ostać się zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 217 § 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego ds. wyceny ruchomości.

Przechodząc do zarzutów związanych z naruszeniem prawa materialnego należy wskazać, że Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej wykładni art. 417 k.c. oraz właściwie zastosował ten przepis do stanu faktycznego ustalonego w niniejszej sprawie. Zgodnie z art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Nie budzi wątpliwości, że przesłankami deliktowej odpowiedzialności Skarbu Państwa przewidzianej w powyższym przepisie są: bezprawność działania lub zaniechania sprawcy, szkoda oraz adekwatny związek przyczynowy między bezprawnym zachowaniem sprawcy a szkodą. Należy podzielić pogląd, że działanie podjęte przeciwko powodom było bezprawne bowiem dotyczyło osób całkowicie postronnych, co do których brak było podstaw do interwencji z użyciem broni palnej i jednostek specjalnych. Osobom tym wyrządzono konkretną szkodę materialną i niematerialną podczas akcji Policji, na skutek oczywiście wadliwego wytypowania budynku, w którym miała odbywać się produkcja narkotyków. Decyzja o siłowym wejściu do domu powodów zapadła bez wystarczającego rozeznania i była wynikiem niestarannego działania. Poprzedzała ją wieczorna obserwacja poprzedniego dnia, bez rozeznania w topografii terenu, zapoznania się z mapą lub chociażby zdjęciami satelitarnymi dostępnymi nawet dla przeciętnego użytkownika(...). Zawierzenie jedynie zmysłom węchu policjantów w celu zlokalizowania zapachu niesionego wiatrem nie stanowiło przykładu starannego, profesjonalnego podejścia.

Koncentrowanie się przez pozwanego na zgodności postępowania funkcjonariuszy z normami prawa karnego oraz zasłanianie się postanowieniem prokuratora, zarówno tym sankcjonującym przystąpienie do akcji, jak też stwierdzającym brak znamion czynu zabronionego w postaci przekroczenia uprawnień, nie może odnieść skutku na gruncie cywilnoprawnej odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy przy wykonywaniu władzy publicznej. Bez znaczenia jest więc okoliczność umorzenia postępowania karnego prowadzonego w zakresie ewentualnego przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy, jak też zatwierdzenia przeszukania przez prokuratora..

Wsparciem dla stosowania art. 417 k.c. są też bez wątpienia przepisy Ustawy z dnia 7.05.1999r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy Policji, SG, Służby Cywilnej, BOR oraz Wytyczne Komendanta Głównego Policji z dnia 28.07.2011r. w sprawie sposobu postępowania przy naprawianiu szkód w mieniu powstałych w wyniku siłowego pokonywania przeszkód, które słusznie Sąd Okręgowy powołał w swym uzasadnieniu.

Tak więc żądanie zasądzenia na rzecz powodów odszkodowania za mienie uszkodzone podczas akcji Policji w dniu 11 kwietnia 2011r. znajduje umocowanie w treści art. 417 k.c. W przypadku Z. K. należało jednak dokonać korekty zasądzonego odszkodowania o kwotę 2 550 zł, wynikającą z niezasadnego uwzględnienia wartości dywanu. Jednocześnie Sąd Apelacyjny za trafny uznaje pogląd Sądu I instancji odnośnie przysługiwania Z. K. legitymacji czynnej do dochodzenia całej kwoty odszkodowania, mimo iż jest ona współwłaścicielem rzeczy wraz z byłym mężem R. K.. Należy mieć na uwadze, że na skutek orzeczenia rozwodu ustaje między małżonkami ustawowa wspólność majątkowa ex lege i od tego czasu do majątku wspólnego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. W konsekwencji zgodnie z art. 209 k.c. każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa (czynności zachowawcze). Należy bowiem pamiętać, że uszkodzone przedmioty i elementy wyposażenia budynków znajdowały się w samoistnym posiadaniu powódki, która samodzielnie (bez udziału byłego męża) sprawowała zarząd tym majątkiem. Dochodzenie roszczeń odszkodowawczych od sprawcy szkody, z istoty zmierzające do wyrównaniu uszczerbku w majątku, ponad wszelką wątpliwość winny być ocenione jako podejmowane w celu zachowania rzeczy objętej współwłasnością w stanie niepogorszonym. Brak odszkodowania w tym przypadku uniemożliwiłby zachowanie substancji składników majątku wspólnego Z. K. i R. K.. Pogląd taki przyjął także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 czerwca 1998 r., II CKN 792/97, OSNC 1999, nr 1, poz. 15, stwierdzając, że zarówno odszkodowanie pieniężne, jak i restitutio in natura mogą być dochodzone jako czynności zachowawcze .

W konsekwencji odszkodowanie należne Z. K. wynosi 8 415 zł , zamiast zasądzonej przez Sąd Okręgowy kwoty 10 965zł (10 965zł – 2 550 zł).

W przypadku powodów G. i E. K. ich szkoda zamyka się kwotą 7 120zł, jako że byli oni użytkownikami budynku i ponieśli koszty wymiany drzwi wejściowych oraz drzwi do budynku gospodarczego, wydatkując z własnego majątku określone kwoty dla zapewnienia sobie możliwości korzystania z przedmiotu użyczenia. W tych okolicznościach uszkodzenie drzwi przez funkcjonariuszy Policji spowodowało wymierny uszczerbek w majątku wspólnym powodów E. i G. K. (1), który winien być zrekompensowany przez pozwanego.

Jednakże z uwagi na treść art. 321 k.p.c. możliwe było zasądzenie na rzecz powodów jedynie kwoty 6 670 zł (7 120 zł-450 zł). Tym niemniej, brak było w tym przypadku ustawowej, jak też mającej swe źródło w czynności prawnej podstawy, do solidarnego zasądzenia odszkodowania na rzecz małżonków o czym stanowi art. 369 k.c. Wprawdzie sytuacja wierzycieli w niniejszej sprawie jest sytuacją zbliżoną do solidarności, ale jednak nie tożsamą. Spowodowało to konieczność korekty orzeczenia Sądu Okręgowego przez wyeliminowanie słowa „solidarnie”. Nastąpiło to niezależnie od zarzutów apelacji, ale w jej granicach, zważywszy że zasądzenie świadczenia łącznie na rzecz dwojga powodów należy uznać za uwzględnienie żądania w mniejszym rozmiarze, niż zasądzenie świadczenia na rzecz dwojga powodów solidarnie.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego w pełni prawidłowe było zasądzenie na rzecz każdego z powodów stosownych kwot tytułem zadośćuczynienia, które należy ocenić jako odpowiednie w rozumieniu art. 448 k.c. Nie może budzić wątpliwości, że nieuprawnione siłowe wkroczenie jednostek Policji do mieszkania powodów w godzinach wczesnoporannych, czym zaskoczono ich podczas snu, stanowiło naruszenie dóbr osobistych każdego z powodów w postaci prawa do spokoju, poczucia bezpieczeństwa, miru domowego. Jak wskazuje się w orzecznictwie przesłanką zasądzenia zadośćuczynienia w oparciu o art. 448 k.c. jest zawinione naruszenie dóbr osobistych, przy czym chodzi nawet o najmniejszy nawet stopień zawinienia, jednakże w odniesieniu do odpowiedzialności Skarbu Państwa na gruncie art. 448 k.c. odpowiedzialność za krzywdę wyrządzoną naruszeniem nie zależy od winy (Uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18.10.2011r. III CZP 25/11). Żadna z zasądzonych z tego tytułu kwot nie jest nadmiernie wygórowana i pozostaje w relacji do stopnia naruszenia i zakresu negatywnych odczuć powodów. Wniosek taki należy wysnuć zarówno odwołując się do treści opinii biegłego z zakresu psychologii, jak też doświadczenia życiowego. Także zróżnicowanie zasądzonych kwot znajduje w tym przypadku odzwierciedlenie w indywidualnej sytuacji każdego z powodów. W przypadku małoletnich B. K. i B. K. należało uwzględnić dodatkowo ujawnione objawy somatyczne. Z kolei E. K. znalazła się niejako na pierwszej linii akcji, a jako matka kilkuletnich córek z pewnością przeżyła zdarzenie silnej niż pozostali dorośli domownicy. Sytuacja w jakiej znaleźli się Z. K. i T. K. (1) może być oceniona jako zbliżona, natomiast w przypadku G. K. (1) niższa wysokość zadośćuczynienia wynika z tego, że nie był on bezpośrednio uczestnikiem zdarzeń, jednak i w jego przypadku zakres negatywnych odczuć, strach, niepewność i obawa o los najbliższych przemawiają za zasądzeniem zadośćuczynienia w żądanej a zarazem uwzględnionej przez Sąd Okręgowy kwocie zadośćuczynienia pieniężnego.

Konkludując, apelacja pozwanego jako częściowo uzasadniona powodowała konieczność zmiany wyroku w punktach VII i VIII, a w konsekwencji także w punkcie X, odnoszącym się do kosztów procesu za I instancję, z odwołaniem się w tym przypadku do treści art. 100 k.p.c. i przyjęciem, że Z. K. wygrała proces w 61% , G. K. (1) wygrał proces w 67 %, zaś E. K. w 72 %, ulegając w pozostałym zakresie swych roszczeń pozwanemu, co wymagało korekty w zakresie punktu X zaskarżonego wyroku.

Także o kosztach postępowania apelacyjnego należało rozstrzygnąć zgodnie z art. 100 k.p.c., jednakże biorąc pod uwagę wartość przedmiotu zaskarżenia (68 085zł ), uznać należy, że powodowie ulegli jedynie w nieznacznej części swego roszczenia (4,4%), stąd też zasadne było zasądzenie na ich rzecz kosztów zastępstwa procesowego w pełnej wysokości w częściach równych tj. po 450 zł, przyjmując stawkę wynagrodzenia na poziomie 2 700 zł zgodnie z § 6 ust. 6 w zw. z § 12 ust. 1 pkt. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. (Dz.U. z 2002 nr 163 poz. 1349).