Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 8 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Zbigniew Ciechanowicz

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2013 roku w Szczecinie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...)1 (...) W.

przeciwko P. W.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 23 maja 2013 r., sygn. akt III C 403/13

postanawia:

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 23 maja 2013 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie odmówił zawieszenia postępowania (pkt 1), umorzył postępowanie (pkt 2).

W uzasadnieniu wskazano, iż powód wniósł do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie pozew o zapłatę w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko P. W.. Dnia 29 października 2012 r. wydano nakaz zapłaty. Przesyłka zawierająca odpis nakazu zapłaty skierowana do pozwanego na adres wskazany w pozwie powróciła z adnotacją „adres nie istnieje”. Dnia 5 marca 2013 r. nakaz zapłaty został uchylony, ponieważ powód w zakreślonym terminie nie wskazał aktualnego (istniejącego) adresu zamieszkania pozwanego. zgodnie z dyspozycją art. 505 ³⁴ § 1 k.p.c. sprawę przekazano do rozpoznania Sądowi Rejonowemu Szczecin – Centrum w Szczecinie.

Zarządzeniem z dnia 21 marca 2013 r. wezwano powoda do uzupełnienia braków formalnych pozwu poprzez jego złożenie na urzędowym formularzu wraz z odpisem oraz podanie aktualnego adresu zamieszkania pozwanego, w terminie dwutygodniowym, pod rygorem umorzenia postępowania. Odpis powyższego zarządzenia doręczono pełnomocnikowi w dniu 3 kwietnia 2013 r. W zakreślonym terminie, tj. do dnia 17 kwietnia 2013 r., powód nie wskazał aktualnego adresu zamieszkania, wniósł natomiast o przedłużenie terminu do uzupełnienia tego braku formalnego pozwu, a w przypadku jego nieuwzględnienia – o zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 6 k.p.c., do czasu uzyskania informacji z Centrum Personalizacji Dokumentów MSWiA w W..

Sąd wskazał, na treść art. 505 ³⁴ k.p.c. i art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c. i wyjaśnił, że w świetle tych przepisów pozew złożony w elektronicznym postępowaniu upominawczym – zgodnie z przyjętą przez ustawodawcę zasadą kontynuacji – wywołuje skutki prawne, jednakże konieczne jest dostosowanie jego treści (warunków formalnych) i formy do wymagań stawianych pismom inicjującym postępowanie, zgodnie z przepisami normującymi postępowanie, w którym sprawa będzie rozpoznana. Brzmienie omawianego przepisu jednoznacznie wskazuje, że pozew przekazany z elektronicznego postępowania podlega nie tylko uzupełnieniu w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa będzie rozpoznana (np. poprzez złożenie pełnomocnictwa w odpowiedniej formie oraz dołączenie wymienionych jako dowody w sprawie dokumentów), ale również i w zakresie warunków formalnych wskazanych w art. 187 § 1 k.p.c. (w tym w przepisie art. 126 -128 w zw. art. 187 § 1 k.p.c.) oraz przepisach szczególnych (np. art. 505 ² k.p.c.), które uniemożliwiają nadanie sprawie dalszego biegu (art. 130 § 1 k.p.c.). Z uwagi na fakt, że pozew złożony w elektronicznym postępowaniu upominawczym, przekazywany jest sądowi właściwości ogólnej pozwanego, po nadaniu mu biegu w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie, oczywistym jest, że uzupełnieniu w trybie przewidzianym przepisem art. 505 ³⁷ k.p.c., podlegają również i takie braki formalne, które ujawniły się już po nadaniu temu pismu biegu – pozew ten bowiem winien spełniać warunki przewidziane dla pisma inicjującego postępowanie cywilne według przepisów innych niż elektroniczne postępowanie upominawcze, a więc pierwszego pisma w sprawie. W istocie bowiem przed sądem właściwości ogólnej pozwanego jest to pierwsze pismo w sprawie. Pozew zaś jako pierwsze pismo w sprawie, winien zgodnie z treścią przepisu art. 187 § 1 k.p.c. w zw. z art. 126 § 2 k.p.c. zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania pozwanego, co oznacza wskazanie adresu, pod którym pozwany w dacie wniesienia pozwu faktycznie mieszka, a nie jakiegokolwiek adresu znanego stronie powodowej. Warunku oznaczenia miejsca zamieszkania pozwanego niewątpliwie nie spełnia wskazanie w pozwie adresu, który nie istnieje, co miało miejsce z niniejszej sprawie. Pozew ten dotknięty był zatem brakiem formalnym w postaci nieoznaczenia adresu zamieszkania strony pozwanej już w dacie jego złożenia w elektronicznym postępowaniu upominawczym. W sytuacji kiedy pozew nie zawiera aktualnego adresu zamieszkania strony pozwanej, przewodniczący zobligowany jest podjąć czynności mające na celu uzupełnienie pozwu w tym zakresie. Tryb usunięcia braków formalnych pozwu w tym wypadku przewiduje art. 505 ³⁷ k.p.c., który nakłada na przewodniczącego obowiązek wezwania strony powodowej do uzupełnienia braku formalnego pozwu, zakreślając w tym celu dwutygodniowy termin obwarowany rygorem umorzenia postępowania. Pogląd, że tryb ten jest właściwy również dla usunięcia braku formalnego pozwu w postaci nieoznaczenia adresu zamieszkania strony pozwane, wyraził również Sąd Okręgowy w Szczecinie w postanowieniu z dnia 6 czerwca 2012 r. (sygn. akt II Cz 870/12). Termin przewidziany celem uzupełnienia braków formalnych pozwu jest terminem ustawowym i jako taki nie podlega przedłużeniu, a zatem przewodniczący nie był władny do uwzględnienia wniosku powódki o przedłużenie terminu do uzupełnienia braku formalnego pozwu poprzez wskazanie aktualnego adresu zamieszkania pozwanej.

Nadto Sąd zauważył, że istotnie dwutygodniowy termin może okazać się zbyt krótki do uzyskania informacji z Centrum Personalizacji Dokumentów MSWiA w W., wskazał jednakże, że powód został poinformowany o braku aktualnego adresu zamieszkania pozwanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 3 stycznia 2013 r. Do dnia doręczenia pełnomocnikowi powódki zarządzenia z dnia 21 marca 2013 r. , tj. 3 kwietnia 2013 r. , upłynęły prawie trzy miesiące, w którym to czasie powódka mogła uzyskać informację w tym przedmiocie, gdyby złożyła wniosek po otrzymaniu wezwania skierowanego przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie.

Zważywszy natomiast, że ustawodawca w sposób szczególny uregulował tryb uzupełnienia pozwu po przekazaniu sprawy z elektronicznego postępowania upominawczego, zdaniem Sądu Rejonowego, brak podstaw do zastosowania w sprawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. przewidującego zawieszenie postępowania, jeżeli powód nie wskazał w zakreślonym terminie aktualnego adresu zamieszkania pozwanego.

Zażalenie na powyższe postanowienie wywiódł powód, wnosząc o jego uchylenie w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zdaniem skarżącego brak aktualnego adresu pozwanego nie stanowi braku formalnego pozwu, a ponadto jego uzupełnienie w wyznaczonym terminie nie jest obiektywnie możliwe z uwagi na rzeczywisty czas oczekiwania na uzyskanie danych z MSW.

Z uwagi na treść art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c. i odwołanie do dalszego procedowania sprawy w sposób „odpowiedni dla danego postępowania" - brak jest w polskiej procedurze cywilnej przypadków możliwości umorzenia postępowania na skutek nieuzupełnienia adresu strony pozwanej w terminie dwutygodniowym.

W niniejszej sprawie w ocenie żalącego zastosowanie ma wprost art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. Nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem Sądu, według którego nie istnieją podstawy do zastosowania w sprawie tego przepisu, gdyż z art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c. ściśle reguluje tryb postępowania po przekazaniu sprawy do sądu według właściwości ogólnej. Należy bowiem zauważyć, iż przedmiotowy przepis wskazuje konieczność umorzenia postępowania w przypadku nieusunięcia braków formalnych. Nie mam tam natomiast mowy o umorzeniu w przypadku braku innego uzupełnienia. Mając na uwadze, iż wskazanie innego adresu zamieszkania strony stanowi właśnie inne uzupełnienie, a nie brak formalny, należy stwierdzić, iż w przedmiotowym przypadku nie może być mowy o umorzeniu postępowania. 

Powyższe stanowisko, na gruncie analogicznej sprawy podzielił Sąd Okręgowy w Koszalinie w postanowieniu z dnia 1 marca 2013 r. sygn. akt VII Cz 90/13.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie powoda okazało się niezasadne.

Zgodnie z dyspozycją art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c., po przekazaniu sprawy w przypadkach wskazanych w art. 505 ³³, 505 ³⁴ oraz 505 ³⁶ przewodniczący wzywa powoda do usunięcia braków formalnych pozwu oraz uzupełnienia pozwu, w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa będzie rozpoznawana – w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia wezwania. W przypadku nieusunięcia braków formalnych pozwu sąd umarza postępowanie.

Jak wynika z akt sprawy, zarządzeniem z dnia 21 i 25 marca 2013 r. pełnomocnik powoda został wezwany do usunięcia braków formalnych pozwu m.in. przez wskazanie aktualnego adresu pozwanego w terminie 14 dni, pod rygorem umorzenia postępowania.

W zakreślonym terminie pełnomocnik strony powodowej zgodnie z zobowiązaniem złożył prawidłowo wypełniony pozew na urzędowym formularzu, a nadto w pozwie wskazał adres pozwanego tożsamy z adresem wskazanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

W ocenie Sądu Okręgowego, w realiach rozpoznawanej sprawy, braki formalne pozwu nie zostały usunięte, co wedle art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c. skutkować musiało umorzeniem niniejszego postępowania.

Wskazać na wstępie należy, iż postępowanie w sprawie przekazanej sądowi ogólnie właściwemu przez tzw. e-sąd nie jest wszczęciem nowej sprawy, lecz kontynuacją sprawy prowadzonej w elektronicznym postępowaniu upominawczym. W analizowanym przypadku po przekazaniu sprawy sądowi właściwości ogólnej, dalsze postępowanie toczyć się winno według przepisów o postępowaniu uproszczonym. Przepisy te nie zawierają norm dotyczących wymogów formalnych pism procesowych. Z tego powodu zastosowanie do tego postępowania będą miały przepisy ogólne, w tym między innymi art. 126 k.p.c. Jak wynika z treści art. 126 § 2 k.p.c., gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron.

W niniejszej sprawie wskazany przez powoda w pozwie złożonym w postępowaniu elektronicznym adres powoda (ul. (...) w S.) nie istnieje, co wynika w wprost z adnotacji poczty na korespondencji adresowanej do P. W..

Zdaniem Sądu II instancji czym innym jest wskazanie w pozwie nieaktualnego adresu strony, a czym innym jest podanie adresu nieistniejącego.

W istocie z brzmienia art. 126 § 2 k.p.c. nie wynika, że adres zamieszkania podawany w pozwie musi być adresem prawidłowym, pod którym strona aktualnie zamieszkuje. Z przepisu tego wynika jedynie obowiązek oznaczenia adresu pozwanego. Wówczas ujawniona w toku postępowania informacja, że wskazany w pozwie adres nie jest rzeczywistym adresem zamieszkania pozwanego, nie stanowi braku formalnego tegoż pozwu. Choć okoliczność taka oczywiście stanowi przeszkodę dla kontynuacji postępowania, niemniej niewskazanie w tej sytuacji przez powoda aktualnego adresu pozwanego, nie może być uznane za nieusunięcie braków formalnych pozwu, a zatem nie może stanowić przyczyny umorzenia postępowania na podstawie art. 505 ³⁷ § 1 zd. 2 k.p.c.

Jednakże wskazanie w pozwie adresu, który nie istnieje, zdaniem Sądu Okręgowego nie wypełnia obowiązku wskazania adresu, choćby nieaktualnego. Skoro bowiem powód wskazał adres, który nie istnieje, to należy raczej przyjąć, iż nie wskazał adresu w ogóle, niż że wskazał adres nieaktualny. Skoro bowiem adresu „(...) w S.” faktycznie nie ma, to nie można mówić o jego aktualności bądź nieaktualności.

Sytuacja niniejszej sprawy jest zatem zgoła odmienna od takiej, w której powód posługuje się nieaktualnym adresem strony pozwanej. W takiej sytuacji bowiem brak ten miałby charakter wtórny, ujawniłby się w toku postępowania i wówczas zasadne byłoby zawieszenie postępowania na mocy art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c., zgodnie z którym sąd może zawiesić postępowanie z urzędu jeżeli na skutek braku lub wskazania złego adresu powoda albo niewskazania przez powoda w wyznaczonym terminie adresu pozwanego lub niewykonania przez powoda innych zarządzeń nie można nadać sprawie dalszego biegu.

Natomiast nieoznaczenie adresu strony pozwanej w ogóle (a tak należy rozumieć podanie adresu nieistniejącego), ma charakter pierwotny, albowiem adres ten nie istniał od początku, a nie okazał się niewłaściwy w toku postępowania. Stąd też zasadne było wezwanie powoda do uzupełnienia braku formalnego poprzez wskazanie w pozwie aktualnego adresu pozwanego.

W świetle powyższych okoliczności Sąd Okręgowy przyjął, ze adres strony pozwanej nie został oznaczony w pozwie. Zatem uzupełnienie pozwu, o jakim mowa art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c., w realiach przedmiotowej sprawy, oznaczało wskazanie adresu zamieszkania pozwanego. Niewątpliwie pełnomocnik powoda na wezwanie przewodniczącego takiego adresu nie wskazał, albowiem podany w pozwie adres nie istnieje.

W związku z powyższym, wobec nieuzupełnienia w terminie braków formalnych, umorzenie postępowania przez Sąd I instancji okazało się prawidłowe. Z powyższych rozważań wynika jednocześnie, że brak było podstaw do zawieszenia postępowania w trybie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. Stąd też zażalenie powoda jako bezzasadne należało oddalić, o czym orzeczono w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

(...)

1.  (...).

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

(...)