Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 czerwca 2019 r.

Sąd Rejonowy IV Wydział Pracy w K.

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2019 r.

sprawy E. K.

przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B.

o zapłatę ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

I.  Zasądza od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. na rzecz powoda E. K. kwotę 24.514,80 zł (dwadzieścia cztery tysiąc pięćset czternaście złotych i 80/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1.10.2016 r. do dnia zapłaty;

II.  Zasądza od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. na rzecz powoda E. K. kwotę 4.431,32 (cztery tysiące czterysta trzydzieści jeden złotych i 32/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 marca 2018 r. do dnia zapłaty;

III.  Zasądza od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. na rzecz powoda E. K. kwotę 4.929,27 zł (cztery tysiące dziewięćset dwadzieścia dziewięć złotych i 27/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20.03.2018 r. do dnia zapłaty;

IV.  Zasądza od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. na rzecz powoda E. K. kwotę 410,77 zł (czterysta dziesięć złotych i 77/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20.03.2018 r. do dnia zapłaty;

V.  Zasądza od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. na rzecz powoda E. K. kwotę 4.178,18 zł (cztery tysiące sto siedemdziesiąt osiem złotych i 18/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20.03.2018 r. do dnia zapłaty;

VI.  w pozostałej części powództwo oddala;

VII.  Zasądza od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. na rzecz powoda E. K. kwotę 2.700,00 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

VIII.  Zasądza od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kętrzynie kwotę 2137 zł (dwa tysiące sto trzydzieści siedem złotych) tytułem zapłaty opłaty od pozwu, od uiszczenia której powód był zwolniony.

UZASADNIENIE

Powód E. K. w pozwie skierowanym do Sądu Rejonowego w Kętrzynie wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 42.771,85 zł wraz z odsetkami, na którą składają się:

a)  kwota 28.789,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 1 października 2016 r. do dnia zapłaty tytułem wyrównania zaniżonego ekwiwalentu pieniężnego za urlop;

b)  kwota 4.420,68 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłaceniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop liczonych od kwoty 124.898,32 zł za okres od 1 października 2016 r. do 4 kwietnia 2017 r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

c)  kwota 4.995,91 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłaceniu odprawy w związku z rozwiązaniem umowy o pracę liczonych od kwoty 138.933 zł od 1 października 2016 r. do 4 kwietnia 2017 r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

d)  kwota 412,99 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłaceniu odszkodowania za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej liczonych od kwoty 11.577,75 zł od 1 października 2016 r. do 4 kwietnia 2017 r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

e)  kwota 4 193,26 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłaceniu bonusu rocznego- premii za wynik 2015 r. liczonych od kwoty 78. 650,54 zł od 1 lipca 2016 r. do 4 kwietnia 2017 r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

Powód w uzasadnieniu pozwu wywodził, iż był zatrudniony u pozwanego na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od dnia 13 marca 2001 r. na stanowisku dyrektora za wynagrodzeniem 5,5-krotności wynagrodzenia miesięcznego w sektorze przedsiębiorstwa gospodarki narodowej. (d: umowa menadżerska k. 13-17)

Pomimo zakończenia stosunku pracy w dniu 30 września 2016 r. dopiero w dniu 4 kwietnia 2016 r. powodowi został wypłacony ekwiwalent za niewykorzystany urlop w wysokości 124.598,32 zł. (d: lista płac z dnia 4 kwietnia 2017 r. k. 20).

Z kart wynagrodzeń za okres październik 2014 r.- listopad 2015 r. wynika, że przy wyliczaniu jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda liczonego jak ekwiwalent pieniężny za urlop, nie uwzględniono zmiennych składników wynagrodzenia, które otrzymywał powód, w tym comiesięcznych premii. (d: miesięczna karta zarobków pracownika k. 27-40).

Powód podnosił, iż premie w pozwanej spółce przyznawane były na podstawie regulacji układu zbiorowego pracy obowiązującego w zakładzie pracy. (d: Zakładowy układ zbiorowy pracy, k. 89-95).

Powód podnosił, iż wyliczenia podstawy wymiaru ekwiwalentu pieniężnego za urlop były nieprawidłowe i niezgodne z postanowieniami rozporządzenia (...) z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Powód uzasadniał, iż ze względu na jego długotrwałą nieobecność w pracy przed rozwiązaniem stosunku pracy z powodu zwolnień lekarskich i wykorzystywania urlopów wypoczynkowych do wyliczeń należało przyjąć wyłącznie okres od października 2014 r. do listopada 2015 r. Ponadto w celu dokonania prawidłowych obliczeń, należało przyjąć średnią ze zmiennych składników wynagrodzeń z okresu dwunastu, a nie trzech miesięcy poprzedzających rozwiązanie stosunku pracy. (d: pozew, k. 2-7; pismo z dnia 19 grudnia 2016 r. k. 26; miesięczna karta zarobków pracownika k. 27-40).

4 kwietnia 2017 r. pozwany wypłacił powodowi należności z tytułu odprawy w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, odszkodowania za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej oraz bonusu rocznego – premii za wynik w 2015 r., podczas gdy w myśl postanowień umowy menadżerskiej i programu premiowego powinno to nastąpić nie później niż 30 września 2016 r. W związku z powyższym powód wywodzi, iż należne są odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie poszczególnych świadczeń. (d: umowa menadżerska k. 13-17; program premiowy na 2015 r. k. 24).

Powód podnosił, iż miesięczne premie, które otrzymywał, nigdy nie były kwestionowane przez zarząd pozwanej spółki ani co do zasady, ani co do wysokości, o czym świadczyć miały oświadczenia członków tegoż zarządu. (d: oświadczenie z dnia 21 lipca 2018 r. k. 138; oświadczenie z dnia 17 grudnia 2018 r. k. 139).

W sprawie powołano biegłego z zakresu księgowości na okoliczność wyliczenia ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy powoda w dwóch wariantach: zgodnie ze stanowiskiem powoda zawartym w uzasadnieniu pozwu oraz zgodnie ze stanowiskiem pozwanego zawartym w uzasadnieniu odpowiedzi na pozew- że do obliczenia ekwiwalentu nie powinny być uwzględnione zmienne składniki w postaci premii. Powód w toku sprawy, nie zakwestionował opinii biegłego, a w związku z przeprowadzonymi przez niego wyliczeniami, zmodyfikował prezentowane w pozwie żądanie w ten sposób, że w miejsce kwoty 4.420,68 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłaceniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 4.431,32 zł. (d: opinia biegłego k. 98-99; opinia biegłego uzupełniająca k. 125).

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa. Pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia o udzielenie urlopu wypoczynkowego w naturze za lata 2011-2013 i tym samym brak możliwości przyznania powodowi ekwiwalentu za niewykorzystany urlop za te lata. Podstawą rozważań pozwanego był art. 291 § 1 k.p., mówiący, iż roszczenia ze stosunku pracy przedawniają się z upływem 3 lat od dnia wymagalności roszczenia. Biorąc pod uwagę powyższe niewykorzystane urlopy powoda według stanu na 31 grudnia 2013 r. uległy przedawnieniu po upływie 3 lat od daty wymagalności, tj. z dniem 1 października 2017 r.. Biorąc pod uwagę zarzut przedawnienia, pozwany podnosił, iż za okres od 1 stycznia 2014 r. do 30 września 2016 r. powodowi przysługiwało łącznie 83 dni urlopu bieżącego, z których powód wykorzystał 75 dni, co prowadziło do wniosku, iż przedmiotem dalszych rozważań w sprawie powinno być 8 dni niewykorzystanego urlopu.

Pozwany podnosił również zarzut przyznawania premii przez powoda z przekroczeniem art. 108 k.c. i nieważności na podstawie art. 58 k.c. Zgodnie z §15 Zakładowego Systemu Wynagradzania obowiązującego u pozwanego, w ramach środków na wynagrodzenia został stworzony fundusz premiowy w wysokości do 30% wynagrodzeń zasadniczych. Szczegółowe zasady naliczania, podziału oraz wypłaty premii ustalał pracodawca. W związku z powyższym pozwany wnioskował, iż powód przyznał premie „samemu sobie”, do czego nie miał umocowania na podstawie art. 108 k.c., wskutek czego dokonana przez powoda czynność jest objęta wadą nieważności w myśl art. 58 § 1 k.c. Zgodnie z powyższym przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop nie powinny być uwzględniane zmienne składniki wynagrodzenia w postaci premii.

Pozwany twierdził również, że urlop za dany rok kalendarzowy nieudzielony pracownikowi w naturze do 30 września kolejnego roku przepada, albowiem w kolejnym roku pracownik nabywa prawo do nowego urlopu za kolejny rok kalendarzowy. Pozwany wnioskował, że wraz z upływem roku kalendarzowego prawo do nieudzielonego urlopu wygasa, albowiem ustaje jego związek z pracą w danym roku i urlop traci swój cel. A więc skoro urlopy nie zostały w ogóle powodowi udzielone, to tym samym nie mogły być uznane za niewykorzystane w rozumieniu art. 171 k.p. i ekwiwalent za te dni nie powinien być powodowi wypłacony.

W odpowiedzi na pozew zarzucano również powodowi naruszenie prawa podmiotowego na podstawie art. 8 k.p. Pozwany twierdzi, że powstałe zaległości w odbiorze urlopów są wyłączną winą pozwanego, gdyż ten celowo nie korzystał z przysługującego mu uprawnienia do odpoczynku, licząc się z możliwością powstania w przyszłości zobowiązania do wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop i w związku z tym uzyskania znacznej korzyści majątkowej.

W sprawie tej Sąd zauważył co następuje:

W ocenie Sądu roszczenia powoda zasługują na uwzględnienie. Podkreślić należy, że jednym z podstawowych elementów stosunku pracy jest wynagrodzenie, a jego wypłacanie w terminie jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy.

Na mocy art. 84 k.p. pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę. Nadto art. 85 § 1 k.p. stanowi, że wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie, a § 2 tego samego przepisu stanowi, że wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Natomiast po myśli art. 86 § 1 k.p. pracodawca jest obowiązany wypłacać wynagrodzenie w miejscu, terminie i czasie określonych w regulaminie pracy lub w innych przepisach prawa pracy. Wypłaty wynagrodzenia dokonuje się w formie pieniężnej.

Zgodnie z art. 14 k.p. pracownik ma prawo do wypoczynku, który zapewniają przepisy o czasie pracy, dniach wolnych od pracy oraz o urlopach wypoczynkowych. Cechą urlopu wypoczynkowego jest jego okresowość (coroczność). Wyraża się ona nie tylko w cyklicznym (zasadniczo corocznym) nabywaniu prawa do odpowiedniej liczby dni wolnych od pracy, ale także obowiązku pracodawcy do udzielenia urlopu wypoczynkowego w tym roku kalendarzowym, w którym nabył on do niego prawo. Należy pamiętać, iż skorzystanie z przysługującego urlopu wypoczynkowego jest prawem pracownika, a nie jego obowiązkiem. Wyjątkiem od tej zasady stanowi urlop wypoczynkowy udzielany w okresie wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę, kiedy to pracownik ma obowiązek wykorzystać urlop w okresie wypowiedzenia, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu. Regulacja ta daje możliwość narzucenia pracownikowi obowiązku wykorzystania przysługującego mu urlopu wypoczynkowego. Natomiast nieskorzystanie przez pracodawcę z możliwości udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego w naturze, w okresie wypowiedzenia skutkuje obowiązkiem zapłaty ekwiwalentu pieniężnego za ten urlop na podstawie art. 171 § 1 k.p.

Sąd zauważył, iż twierdzenie strony pozwanej jakoby urlop powoda przepadł, gdyż prawo do urlopu wygasa, ze względu na ustanie jego związku z pracą w danym roku, a co za tym idzie, urlop traci swój cel, nie zasługuje na uwzględnienie. Podkreślić należy, że pracownik, który nie wykorzystał urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym, w którym nabył do niego prawo, nie traci swego uprawnienia. Art. 168 k.p. zobowiązuje pracodawcę do udzielenia pracownikowi takiego urlopu do końca września następnego roku kalendarzowego. Natomiast niewykorzystanie przez pracownika zaległego urlopu wypoczynkowego w tym terminie, nie powoduje utraty przysługujących mu uprawnień urlopowych. Jedyną możliwością wygaśnięcia prawa do urlopu wypoczynkowego jest przekroczenie trzyletniego terminu przedawnienia roszczenia od dnia jego wymagalności, przewidzianego w art. 291 k.p.

Odnosząc się do podnoszonego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia o udzielenie urlopu wypoczynkowego, Sąd podziela argumentację powoda, iż w związku z art. 300 k.p. zastosowanie w tej sprawie będzie miał art. 123 § 1 pkt 2 k.c mówiący, że bieg przedawnienia przerywa się przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje oraz regulacja art. 124 § 1 k.c., na podstawie której każde przerwanie biegu przedawnienia, skutkuje rozpoczęciem jego biegu na nowo. Nadto należy podzielić, przytaczane przez stronę powodową, stanowisko prezentowane przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 marca 2017 roku o sygn. II BP 11/1, iż prawo do ekwiwalentu staje się wymagalne z dniem rozwiązania (wygaśnięcia) stosunku pracy, co oznacza, że z dniem rozwiązania umowy o pracę sytuacja prawna stron w kwestii ekwiwalentu za urlop nie budzi wątpliwości i nie ma przeciwwskazań, aby bezczynność pracownika lub pracodawcy nie rodziła konsekwencji prawnych w postaci rozpoczęcia biegu przedawnienia lub naliczania ustawowych odsetek na rzecz pracownika. W związku z powyższym Sąd ocenił, iż roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu i zarzut strony pozwanej w tym zakresie również nie podlega uwzględnieniu.

Ponadto zarzut naruszenia prawa podmiotowego, jakoby poprzez niewykorzystywanie urlopu wypoczynkowego powód czynił ze swego prawa użytek, który był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa i zasadami współżycia społecznego, przez co umyślnie nadużywał uprawnień przyznanych mu na mocy umowy zawartej z pozwanym, nie polega uwzględnieniu. Zgodnie z wyżej wspomnianą umową menadżerską powodowi urlopy były udzielane przez zarząd i osoby przez niego upoważnione, więc za niesłuszne należy uznać twierdzenie, iż gdyby powód wykonywał obowiązki w sposób rzetelny i prawidłowy, zaległości w wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego nie powstałyby. Sąd podziela pogląd powoda, który utrzymuje, iż zaległości w zakresie urlopów wypoczynkowych wyższej kadry kierowniczej wynikają ze specyfiki pracy na takich stanowiskach.

W świetle przeprowadzonych w sprawie dowodów Sąd nie przychylił się również do twierdzenia pozwanego dotyczącego zarzutu nieważności czynności wypłacania premii przez powoda, którego podstawą był art. 108 k.c. mówiący, że pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy, w związku z art. 58 k.c. traktującym o nieważności czynności prawnej. Premie powoda przyznawane były na podstawie regulacji układu zbiorowego pracy obowiązującego w zakładzie pracy, więc pogląd jakoby powód „sam sobie” wypłacał premie, Sąd uznał za niezasadne.

Mając na względzie powyższe oraz fakt, iż obie strony nie kwestionowały opinii powołanego w sprawie biegłego, Sąd uznał za zasadne przychylenie się do stanowiska powoda zawartego w uzasadnieniu pozwu w kwestii obliczania wysokości wnioskowanych przez niego roszczeń. Roszczenie pierwsze zostało określone jako wynik 149,12 zł minus (...),32 (kwota otrzymana już przez pozwanego), drugie wynika z opinii z k. 125, zaś trzecie (pkt 3 opinii), czwarte i piąte z opinii z k. 99.

W tej sytuacji należało zasądzić od pozwanego na rzecz powoda zwrot kosztów zastępstwa procesowego w całości, gdyż powód otrzymał zdecydowaną większość swych roszczeń.