Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy___________________ w Gliwicach Wydział IX

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2019 r. w Rybniku

sprawy z odwołania R. R. ( R. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania R. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 7 czerwca 2017 r. Nr (...)

oddala odwołanie

Sędzia

Sygn. akt IXU 1066/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7.06.2017r Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. stwierdził , iż odwołujący R. R. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, z podstawą wymiaru składek nie niższą niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia od 1.08.2014r. do 31.07.2016r a od 1.08.2016r. z podstawą wymiaru składek nie niższą niż 60 % kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Odwołujący złożył w niniejszej sprawie odwołanie w którym podniósł, że od 14 lipca 2012r. świadczy pracę na podstawie umowy o pracę w Wielkiej Brytanii.

Ze względu na tę kwestię oraz załączoną do odwołania dokumentację organ rentowy wszczął postępowanie odnośnie ustalenia ustawodawstwa właściwego.

Pełnomocnik ZUS w odpowiedzi na odwołanie z dn. 2.08.2017r. wniósł o zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego ustalenia właściwego ustawodawstwa dla odwołującego.

Postanowieniem tut. Sądu z 10.8.2017 r. na mocy art. 177 § 1 pkt 3 k.p.c. Sąd zawiesił postępowanie w sprawie.

Nie ulegało bowiem wątpliwości, że rozstrzygnięcie sprawy zależy od uprzedniej decyzji organu rentowego w sprawie ustalenia właściwego ustawodawstwa dla odwołującego i będzie to miało wpływ na wynik postępowania w przedmiotowej sprawie.

Postanowieniem z 12.10.2018 r. Sąd podjął zawieszone postępowanie w sprawie.

Rozpoznając sprawę Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Od 1.8.2014 r. do 31.5.2018 r. ubezpieczony prowadził działalność gospodarczą w Polsce w zakresie telekomunikacji bezprzewodowej. Nie zgłaszał zawieszenia ani zaprzestania prowadzenia tej działalności gospodarczej. W ewidencji Urzędu Skarbowego w R. figuruje jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.

Ubezpieczony z tego tytułu nie dokonał zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w Polsce.

Nie posiada on innego tytułu do ubezpieczeń społecznych niż pozarolnicza działalność gospodarcza.

Ubezpieczony pismem z 7.7.2017 poinformował ZUS, że od 14.7.2012 r. wykonywał pracę najemną na terenie Wielkiej Brytanii

Ubezpieczony wskazał, że mieszka w L. w Wielkiej Brytanii, adres: 13 P. P., (...), WT 13 0HT, L..

29.8.2017 do ZUS O/R. wpłynęły dokumenty mające potwierdzić jego zatrudnienie i pobyt w Wielkiej Brytanii.

12.8.2017 odwołujący zwrócił się do brytyjskiej instytucji o wydanie zaświadczenia A1.

Pismem z 31.8.2017 r. ZUS O/R. zwrócił się do właściwej instytucji brytyjskiej w celu potwierdzenia świadczenia pracy przez odwołującego na rzecz firmy (...) Ltd, przesyłając jednocześnie kopie dokumentów złożonych przez odwołującego.

11.12.2017 r. ZUS O/R. przekazał ubezpieczonemu pismo instytucji brytyjskiej z prośbą o przekazanie żądanych dokumentów. Ubezpieczony nie złożył tych dokumentów

Według pisma instytucji brytyjskiej z 17.8.2018 r. (wpływ 5.9.2018 r.) zarówno odwołujący jak i jego pracodawca nie dostarczyli niezbitych dowodów świadczących o wykonywaniu pracy na terenie Wielkiej Brytanii, dlatego tamtejsza instytucja nie może wystawić zaświadczenia A1 stwierdzającego zastosowanie ustawodawstwa brytyjskiego, ani też nie ustali ustawodawstwa. W związku z powyższym odwołujący od 1.7.2012r. z tytułu prowadzonej działalności na własny rachunek w Polsce podlega ustawodawstwu polskiemu.

Pismami z 14.9.2018r. ZUS O/R. poinformował instytucję brytyjską i ubezpieczonego o tym, że odwołujący tymczasowo podlega ustawodawstwu polskiemu od 1.8.2014 do 31.5.2018r.

Organ rentowy zaznaczył, iż ustalenie ustawodawstwa polskiego ma charakter tymczasowy, a stanie się ostateczne w ciągu dwóch miesięcy od poinformowania o tym fakcie przez organ rentowy właściwej brytyjskiej instytucji ubezpieczeniowej, jeżeli nie zgłosi
ona zastrzeżeń do tak ustalonego ustawodawstwa.

Pismo to zostało doręczone brytyjskiej instytucji ubezpieczeniowej, która nie zgłosiła zastrzeżeń do tego pisma (doręczenie 21.9.2018 r.).

Ubezpieczony zobowiązany na rozprawie z 28.11.2018 r. do przedłożenia druku A1 na kolejny termin rozprawy, wskazanego druku nie przedłożył.

(dowód: akta ZUS, w szczególności akta, zaświadczenie z (...) odnośnie rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej przez odwołującego od 1.08.2014 w zakresie telekomunikacji bezprzewodowej, pisma będące korespondencją ZUS-u z odwołującym i załączone do nich dowody odnośnie otrzymywanych przez odwołującego zarobków w Wielkiej Brytanii, oświadczenie odwołującego z dnia 9.08.2017r. odnośnie miejsca zamieszkania w L., przetłumaczone przez ZUS pismo z dnia 15.11.2017r. oraz wyjaśnienie instytucji brytyjskiej i składane zapytania, pismo Instytucji Brytyjskiej z dnia 17.08.2018r. otrzymane przez ZUS w dniu 5.09.2018r. wraz z tłumaczeniem dokonanym przez ZUS, pismo skierowane przez ZUS do odwołującego oraz do instytucji brytyjskiej z dnia 14.09.2018r., pismo ZUS do odwołującego z dnia 11.12.2017r.)

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016r., poz. 963 ze zm.).

Zgodnie z art. 6 ust. l pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowi ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, zaś stosownie do treści art. 12 tej ustawy również do ubezpieczenia wypadkowego.

Przymus ubezpieczenia w myśl art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej.

Obowiązek ubezpieczenia zgodnie z art. 13 pkt 4 trwa od dnia rozpoczęcia działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Obowiązek zgłoszenia osoby prowadzącej działalność gospodarczą spoczywa na tej osobie (ust.3).

Natomiast po myśli art. 17 w związku z art. 46 ustawy, płatnik składek obowiązany jest według zasad wynikających z przepisów niniejszej ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Rozliczenie składek oraz wypłaconych przez płatnika w tym samym miesiącu świadczeń następuje w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA.

Po myśli art. 47 ustawy płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc.

Na wstępie rozważań należy stwierdzić, że jednym z podstawowych i kardynalnych praw konstytuujących istnienia Unii Europejskiej jest określone w art. 39 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską z dnia 25 marca 1957r. (tekst jednolity Dz. Urz. WE C z dnia 24 grudnia 2002r. nr 325), prawo swobodnego przepływu osób, w tym pracowników. Zapewnia ono swobodę przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty. Prawa pracowników w zakresie zabezpieczenia społecznego konkretyzują przepisy rozporządzenia Rady, wydanego w oparciu o normę kompetencyjną, ustanowioną w treści art. 42 Traktatu, tj. Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE z 30.04.2004r. Nr L 166/1 ze zm.) oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego nr (Dz. U. UE z 30.10.2009r. Nr L 284/1 ze zm.).

Po myśli art. 11 ust 1 i ust 2 pkt a rozporządzenia WE Nr 883/2004 osoby, do których stosuje się niniejsze rozporządzenie, podlegają ustawodawstwu tylko jednego Państwa Członkowskiego. Ustawodawstwo takie określane jest zgodnie z przepisami niniejszego tytułu, osoba wykonująca w Państwie Członkowskim pracę najemną lub pracę na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego Państwa Członkowskiego.

Zgodnie z art. 13 ust. 3 rozporządzenia WE nr 883/2004 osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną i pracę na własny rachunek w różnych Państwach Członkowskich podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym wykonuje swą pracę najemną lub, jeżeli wykonuje taką pracę w dwóch lub w kilku Państwach Członkowskich, ustawodawstwu określonemu zgodnie z przepisami ust. 1.

Nadto po myśli art. 16 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego nr (Dz. U. UE z 30.10.2009r. Nr L 284/1 ze zm.) osoba, która wykonuje pracę w dwóch lub więcej państwach członkowskich, informuje o tym instytucję wyznaczoną przez właściwą władzę państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania. Natomiast według procedury zawartej w art. 16 ust. 2 rozporządzenia 987/2009, wyznaczona instytucja państwa członkowskiego miejsca zamieszkania niezwłocznie ustala ustawodawstwo mające zastosowanie do zainteresowanego, uwzględniając art. 13 rozporządzenia podstawowego oraz art. 14 rozporządzenia wykonawczego.

Zgodnie z art. 19 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 na wniosek zainteresowanego lub pracodawcy instytucja właściwa państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie zgodnie z przepisami tytułu II rozporządzenia podstawowego, poświadcza, że to ustawodawstwo ma zastosowanie, oraz w stosownych przypadkach wskazuje, jak długo i na jakich warunkach ma ono zastosowanie.

Regułą jest podleganie przez pracownika ustawodawstwu tylko jednego Państwa Członkowskiego. Wynika to wprost z treści art. 11 ust 1 i ust 2 pkt a rozporządzenia WE Nr 883/2004. Widać zatem, iż niezwykle doniosłe znaczenie - zarówno dla płatnika składek, ale także i dla pracownika - ma fakt prawidłowego określenia właściwego ustawodawstwa w sferze zabezpieczenia społecznego.

Na osobach objętych art. 13 rozporządzeniem nr 883/2004 w związku z treścią jego art. 13 ust. 5 spoczywają obowiązki informacyjne, których wykonanie może mieć znaczenie dla nabycia i realizacji prawa do określonych świadczeń. Procedura dotycząca stosowania art. 13 została określona w art. 16 rozporządzenia wykonawczego. Osoba, która wykonuje pracę w dwóch lub więcej państwach członkowskich, informuje o tym instytucję wyznaczoną przez właściwą władzę państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania (ust. 1). Wyznaczona instytucja państwa członkowskiego miejsca zamieszkania niezwłocznie ustala ustawodawstwo mające zastosowanie do zainteresowanego, uwzględniając art. 13 rozporządzenia podstawowego oraz art. 14 rozporządzenia wykonawczego. Takie wstępne określenie mającego zastosowanie ustawodawstwa ma charakter tymczasowy. Instytucja ta informuje wyznaczone instytucje każdego państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca, o swoim tymczasowym określeniu (ust. 2). Tymczasowe określenie mającego zastosowanie ustawodawstwa, przewidziane w ust. 2, staje się ostateczne w terminie dwóch miesięcy od momentu poinformowania o nim instytucji wyznaczonych przez właściwe władze zainteresowanych państw członkowskich, zgodnie z ust. 2, o ile ustawodawstwo nie zostało już ostatecznie określone na podstawie ust. 4, lub przynajmniej jedna z zainteresowanych instytucji informuje instytucję wyznaczoną przez właściwą władzę państwa członkowskiego miejsca zamieszkania przed upływem tego dwumiesięcznego terminu o niemożności zaakceptowania określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa lub o swojej odmiennej opinii w tej kwestii (ust. 3). W przypadku gdy z uwagi na brak pewności co do określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa niezbędne jest nawiązanie kontaktów przez instytucje lub władze dwóch lub więcej państw członkowskich, na wniosek jednej lub więcej instytucji wyznaczonych przez właściwe władze zainteresowanych państw członkowskich lub na wniosek samych właściwych władz ustawodawstwo mające zastosowanie do zainteresowanego jest określane na mocy wspólnego porozumienia, z uwzględnieniem art. 13 rozporządzenia podstawowego i odpowiednich przepisów art. 14 rozporządzenia wykonawczego (ust. 4). W przypadku rozbieżności opinii między zainteresowanymi instytucjami lub właściwymi władzami podmioty te starają się dojść do porozumienia, a zastosowanie ma art. 6 rozporządzenia wykonawczego (ust. 4). Instytucja właściwa państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo zostało tymczasowo lub ostatecznie określone jako mające zastosowanie, niezwłocznie informuje o tym zainteresowanego (ust. 5). Jeżeli natomiast zainteresowany nie dostarczy informacji, o których mowa w ust. 1, komentowany artykuł stosuje się z inicjatywy instytucji wyznaczonej przez właściwą władzę państwa członkowskiego miejsca zamieszkania, gdy tylko instytucja ta zapozna się z sytuacją tej osoby, np. za pośrednictwem innej instytucji zainteresowanej (ust. 6).

Szczegółowe kwestie dotyczące zasad stosowania procedury dialogu i koncyliacji zostały ujęte w decyzji nr Al z dnia 12 czerwca 2009r. w sprawie ustanowienia procedury dialogu i koncyliacji w zakresie ważności dokumentów, określenia ustawodawstwa właściwego oraz udzielania świadczeń na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 (Dz. Urz. UE C 106 z 24.04.2010, s. 1-4).

Jak to wskazano wyżej, dokumentem potwierdzającym podleganie ustawodawstwu danego państwa jest „zaświadczenie o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego mającym zastosowanie do osoby uprawnionej” wydane na formularzu Al.

W celu uzyskania tego zaświadczenia należy zwrócić się z wnioskiem do właściwej instytucji, która poświadczy, w jakim okresie i na jakiej podstawie ma zastosowanie dane ustawodawstwo.

Organ rentowy uzyskał od instytucji brytyjskiej jednoznaczne informacje, że zarówno odwołujący jak i jego pracodawca nie dostarczyli niezbitych dowodów świadczących o wykonywaniu pracy na terenie Wielkiej Brytanii, dlatego tamtejsza instytucja nie może wystawić zaświadczenia A1 stwierdzającego zastosowanie ustawodawstwa brytyjskiego, ani też nie ustali ustawodawstwa. W związku z powyższym odwołujący od 1.7.2012r. z tytułu prowadzonej działalności na własny rachunek w Polsce podlega ustawodawstwu polskiemu.

Pismami z 14.9.2018r. ZUS O/R. poinformował instytucję brytyjską i ubezpieczonego o tym, że odwołujący tymczasowo podlega ustawodawstwu polskiemu od 1.8.2014 do 31.5.2018r. Organ rentowy w pismach tych zaznaczył, iż ustalenie ustawodawstwa polskiego ma charakter tymczasowy, a stanie się ostateczne w ciągu dwóch miesięcy od poinformowania o tym fakcie przez organ rentowy właściwej brytyjskiej instytucji ubezpieczeniowej, jeżeli nie zgłosi ona zastrzeżeń do tak ustalonego ustawodawstwa.

Pismo to zostało doręczone 21.9.2018 r. brytyjskiej instytucji ubezpieczeniowej, która nie zgłosiła zastrzeżeń do tego pisma.

Tym samym ustalenie ustawodawstwa polskiego stało się ostateczne.

Odwołujący w przedmiotowej sprawie nie dostarczył formularza Al ustalającego właściwe ustawodawstwo w zakresie podlegania ubezpieczeniu brytyjskiemu, do czego został zobowiązany na rozprawie z 28.11.2018r.

W konsekwencji Sąd stwierdził, iż w okresie spornym od 1.8.2014 do 31.05.2018r. dla odwołującego właściwym jest ustawodawstwo polskie.

W konsekwencji powyższego Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie
jako nieuzasadnione.

Sędzia