Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Zbigniew Szczuka

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 stycznia 2019 r. w Warszawie

sprawy Z. P.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego -Placówka Terenowa w O.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym

na skutek odwołania Z. P.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - Placówka Terenowa w O.

z dnia 17 sierpnia 2017 r. znak: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 sierpnia 2017 r., znak: (...), Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2018 r. poz. 650 ze zm.), odmówił Z. P. przyznania prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ orzeczeniem Komisji Lekarskiej KRUS z dnia 16 sierpnia 2017 r. nie uznano go za osobę całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym (decyzja z dnia 17 sierpnia 2017 r., znak: (...), k. 133 a.r.).

Odwołanie od tej decyzji wniósł Z. P. , domagając się jej zmiany i przyznania prawa do renty rolniczej. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że stan zdrowia czyni go osobą całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym. Jak wskazał, ma problemy kardiologiczne, odczuwa bowiem silne bóle w klatce piersiowej, jak również cierpi na nierównomierne ciśnienie tętnicze oraz niedomykalność zastawek. Ma także problemy z kręgosłupem, występuje u niego dyskopatia oraz zmiany zwyrodnieniowe, powodujące bóle głowy oraz drętwienie rąk i nóg. Ponadto przebył operację ścięgien ręki, a od kilkunastu lat leczy się u dermatologa na choroby skórne. Odwołujący zaznaczył, że praca w gospodarstwie rolnym wymaga pełnej sprawności fizycznej, natomiast jego stan zdrowia nie pozwala mu na jakikolwiek wysiłek fizyczny. Mając na uwadze powyższe okoliczności, odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie na jego rzecz prawa do dochodzonego świadczenia (odwołanie z dnia 29 sierpnia 2017 r. k. 3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 6 września 2017 r., powołując się na przepis art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2018 r. poz. 650 ze zm.), KRUS wniósł o jego oddalenie, powtarzając argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie z dnia 6 września 2017 r. k. 4 a.s.).

Na rozprawie w dniu 17 stycznia 2019 r. strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe, nie wnosząc jednocześnie o uzupełnienie materiału dowodowego (protokół rozprawy z dnia 17 stycznia 2019 r. k. 145-146 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. P., urodzony w dniu (...), w dniu 3 października 2016 r. złożył w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wniosek o przyznanie na jego rzecz prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy. Do powyższego wniosku, ubezpieczony załączył informację o okresach składkowych i nieskładkowych, z której wynika, że w następujących okresach czasu, tj. od dnia 2 października 1970 r. do dnia 28 października 1975 r., od dnia 29 października 1975 r. do dnia 13 października 1977 r., od dnia 14 października 1977 r. do dnia 26 kwietnia 1979 r., od dnia 27 kwietnia 1979 r. do dnia 31 grudnia 1982 r., od dnia 1 stycznia 1983 r. do dnia 31 grudnia 1990 r. oraz od dnia 1 stycznia 1991 r. podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników (wniosek z dnia 3 października 2016 r. k. 1-3, kwestionariusz dotyczący okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników k. 4, zaświadczenie z dnia 5 października 2016 r. k. 5-8 a.r.).

W toku postępowania wyjaśniającego, odwołujący został skierowany na badanie lekarskie przez Lekarza Rzeczoznawcę, który orzeczeniem wydanym w dniu 3 lipca 2017 r. nie stwierdził u niego całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Na skutek wniesienia przez odwołującego sprzeciwu od powyższego orzeczenia, sprawa została skierowana do Komisji Lekarskiej, która po ponownym zbadaniu odwołującego, wydała w dniu 16 sierpnia 2017 r. orzeczenie na mocy, którego uznała, że ubezpieczony nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym (orzeczenie Lekarza Rzeczoznawcy z dnia 16 sierpnia 2017 r. k. 129-130, orzeczenie Komisji Lekarskiej Kasy z dnia 16 sierpnia 2017 r. k. 131 a.r.).

Zaskarżoną decyzją z dnia 17 sierpnia 2017 r., znak: (...), Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił ubezpieczonemu przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, ponieważ Komisja Lekarska KRUS w orzeczeniu z dnia 16 sierpnia 2017 r. stwierdziła, że wnioskodawca nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym (decyzja z dnia 17 sierpnia 2017 r., znak: (...), k. 133 a.r.).

W związku z niekorzystną decyzją organu rentowego, ubezpieczony Z. P. złożył odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 29 sierpnia 2017 r. k. 3 a.s.).

W toku postępowania, Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu neurologii, ortopedii i medycyny pracy celem ustalenia, czy schorzenia występujące u odwołującego spowodowały całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym (przy uwzględnieniu stanu, wielkości oraz zmechanizowania tego gospodarstwa) w rozumieniu art. 21 ust. 5 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, tj. czy z powodu naruszenia sprawności organizmu utracił on zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. W przypadku odpowiedzi pozytywnej na powyższe pytanie, Sąd zobowiązał biegłych do wskazania, czy całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym jest trwała, czy okresowa (w przypadku trwałej niezdolności wskazać należy datę powstania, a w przypadku okresowej niezdolności wskazać należy datę jej powstania oraz przewidywany okres jej trwania) (postanowienie z dnia 29 grudnia 2017 r. k. 35 a.s.).

W opinii z dnia 7 maja 2018 r. biegły sądowy z zakresu ortopedii i traumatologii lek. K. K. rozpoznał u odwołującego przewlekłe dolegliwości bólowe kręgosłupa lędźwiowego w przebiegu zmian zwyrodnieniowych i dyskopatycznych, bez objawów rozciągowych i niedowładów, torbiel talerza kości biodrowej prawej, chorobę wieńcową, przepuklinę rozworu przełykowego, zapalenie błony śluzowej żołądka, żylaki kończyn dolnych oraz łuszczycę skóry. Biegły zaznaczył, że w badaniu RTG kręgosłupa lędźwiowego z dnia 1 kwietnia 2011 r. stwierdzono niewielkie lewoboczne skrzywienie ze spłyceniem lordozy lędźwiowej, asymetryczne zwężenie tarcz międzykręgowych od L1 do L5 oraz drobną osteofitozę krawędziową trzonów kręgowych. Jednocześnie w badaniu TK kręgosłupa lędźwiowego z dnia 20 marca 2012 r. stwierdzono wypukliny na poziomach L1-2, L2-3, L3-4, L4-5 i L5S1 z kompresją worka oponowego, zmiany zwyrodnieniowe w stawach międzykręgowych oraz torbiel w talerzu kości biodrowej prawej. W badaniu MR z dnia 11 czerwca 2012 r. potwierdzono torbiel w talerzu kości biodrowej prawej bez cech złośliwości. W badaniu MR kręgosłupa lędźwiowego z dnia 26 listopada 2015 r. stwierdzono natomiast wypukliny na poziomach L2-3 i L3-4, modelujące brzuszną powierzchnię worka oponowego, przepuklinę krążka międzykręgowego L4-5 z uciskiem worka oponowego i obu korzeni nerwowych, kręgozmyk przedni L5 I stopnia oraz uogólnione zmiany zwyrodnieniowe. W konkluzji opinii biegły stwierdził, że występujące u odwołującego dolegliwości bólowe kręgosłupa i stawów biodrowych nie wymagają leczenia operacyjnego. Wymagają natomiast leczenia rehabilitacyjnego i farmakologicznego w okresach dolegliwości bólowych. W związku z powyższym biegły uznał, że brak jest podstaw do stwierdzenia u odwołującego całkowitej niezdolności do pracy, a leczenie rehabilitacyjne może się odbywać w ramach zasiłku chorobowego (opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii i traumatologii lek. K. K. z dnia 7 maja 2018 r., k. 76 a.s.).

W opinii z dnia 23 sierpnia 2018 r. biegła sądowa z zakresu neurologii J. B. rozpoznała u odwołującego zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, dyskopatię C5/6 bez deficytów neurologicznych oraz bez cech ucisku struktur w badaniu MRI. W badaniu przedmiotowym biegła stwierdziła czucie prawidłowe, ruchy kończyn dolnych w pełnym zakresie, odruchy kolanowe symetryczne, obustronny brak odruchów skokowych, objawy korzeniowe śladowe, ruchomość kręgosłupa we wszystkich odcinkach zadowalającą bez wzmożonego napięcia mięśni przykręgosłupowych, próby móżdżkowe zachowane oraz chód na palcach i piętach zachowany. W konkluzji opinii biegła stwierdziła, że z przyczyn neurologicznych odwołujący nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy (opinia biegłej sądowej z zakresu neurologii J. B. z dnia 23 sierpnia 2018 r., k. 99 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy i aktach rentowych odwołującego. Zdaniem Sądu powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Jednocześnie w toku sprawy Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu ortopedii i traumatologii lek. K. K. (k. 76 a.s.) i z zakresu neurologii J. B. (k. 99 a.s.) celem jednoznacznego ustalenia stanu zdrowia odwołującego. W ocenie Sądu Okręgowego wnioski zawarte w sporządzonych opiniach należy podzielić w całości. Opinie zostały bowiem wydane po przeprowadzeniu szczegółowego badania przedmiotowego odwołującego i wnikliwej analizie całości dokumentacji medycznej zawartej zarówno w aktach sądowych, jak i aktach rentowych ubezpieczonego. Opinie biegłych sądowych są wyczerpujące, a także zostały sporządzone w sposób jasny i logiczny oraz nie pozostawiają wątpliwości, co do dokładnego określenia stanu zdrowia odwołującego w odniesieniu do możliwości wykonywania przez niego pracy w gospodarstwie rolnym. Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd Okręgowy uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowi wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia kończącego postępowanie, zwłaszcza że żadna ze stron nie wnosiła o uzupełnienie materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie Z. P. od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego – Placówki Terenowej w O. z dnia 17 sierpnia 2017 r., znak: (...), jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że kwestią sporną w niniejszej sprawie było ustalenie, czy odwołujący Z. P. ze względu na stan zdrowia jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym, czy też jest do wykonywania tej pracy zdolny, jak to wynika z zakwestionowanej opinii Komisji Lekarskiej KRUS i zaskarżonej decyzji. Zgodnie z dyspozycją art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2018 r. poz. 650 ze zm.), przesłankami uprawniającymi do renty z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym są: podleganie ubezpieczeniu emerytalno- rentowemu przez wymagany ustawą okres, a także trwała lub okresowa całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym (powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno- rentowemu albo w okresach podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990 albo prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, po ukończeniu 16 roku życia, przed dniem 1 stycznia 1983 r., lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów).

Zgodnie zaś z art. 21 ust. 7 ustawy, całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za okresową, jeżeli ubezpieczony rokuje odzyskanie zdolności do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. Jak wynika z wydanych w niniejszej sprawie opinii sądowo lekarskich: biegłego sądowego ortopedy-traumatologa oraz biegłej sądowej neurolog, pomimo stwierdzonych u niego schorzeń, tj. przewlekłych dolegliwości bólowych kręgosłupa lędźwiowego w przebiegu zmian zwyrodnieniowych i dyskopatycznych, bez objawów rozciągowych i niedowładów, torbieli talerza kości biodrowej prawej, choroby wieńcowej, przepukliny rozworu przełykowego, zapalenia błony śluzowej żołądka, żylaków kończyn dolnych oraz łuszczycy skóry, nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym. W zakresie oceny zdolności odwołującego do pracy, Sąd Okręgowy oparł swe rozstrzygnięcie na opiniach biegłych sądowych ortopedy-traumatologa oraz neurologa. Dowód z opinii biegłego lekarza jest bowiem w tej kategorii spraw tzw. dowodem koronnym, analizującym i sumującym przeciwstawne oceny prezentowane przez strony. Dowodu tego nie można zastępować innym np. dowodem z zeznań świadków, zaświadczeń lekarskich. Dowód z opinii biegłego podlega ocenie, tak jak każdy dowód przeprowadzony w sprawie, ale podważyć tego dowodu nie może samo tylko subiektywne odczucie stron. Biegli sądowi uznali, że odwołujący nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym. Schorzenia, które ubezpieczony przywołał i które miały stanowić podstawę orzeczenia o jego niezdolności do pracy, w opinii wyrażonej przez biegłych sądowych lekarzy nie uprawniają do orzekania o jego całkowitej niezdolności do pracy. Tym samym Z. P. nie wykazał w postępowaniu przed Sądem, że stan jego zdrowia uzasadnia uznanie go za osobę całkowicie niezdolną do wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.

Jak natomiast wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 marca 2007 r. (III U 130/06), ustaleń w sprawie o świadczenie rentowe w zakresie medycznym nie można oprzeć wbrew opinii biegłych lekarzy sądowych. Ustalenia biegłych lekarzy sądowych dostarczają sądowi wiedzy specjalistycznej koniecznej do dokonania oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o świadczenia rentowe, w tym rodzaju występujących schorzeń, stopnia ich zaawansowania i nasilenia związanych z nimi dolegliwości. Również w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 stycznia 2010 r., (I UK 204/09) Sąd Najwyższy wskazał, że w sprawie, w której przedmiotem jest prawo do renty z ubezpieczenia społecznego, warunkująca powstanie tego prawa ocena niezdolności do pracy w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych musi znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych posiadających odpowiednią wiedzę medyczną adekwatną do rodzaju schorzeń ubezpieczonego.

Brak spełnienia podstawowej przesłanki przyznania prawa do renty określonej w art. 22 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jaką jest całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym spowodowało, że odwołanie Z. P. należało uznać za bezzasadne, a w konsekwencji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalić odwołanie od decyzji z dnia 17 sierpnia 2017 r.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)