Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2014r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Grażyna Kobus

Sędziowie: SO Piotr Rajczakowski

SR Radosław Florek (del.)

Protokolant: Bogusława Mierzwa

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2014r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa Spółki (...) SA w B.

przeciwko E. W., J. W., M. W. i T. W.

przy udziale interwenienta ubocznego po stronie powoda Gminy W.

o eksmisję

na skutek apelacji interwenienta ubocznego

od wyroku Sądu Rejonowego w Wałbrzychu

z dnia 21 listopada 2013 r., sygn. akt VIII C 1196/13

oddala apelację.

Sygn. akt II Ca 23/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 listopada 2013 r., Sąd Rejonowy w pkt I nakazał pozwanym E. W., J. W., M. W. i T. W. opróżnienie, opuszczenie i wydanie stronie powodowej Spółce (...) S.A. w B. lokalu mieszkalnego położonego w W. przy ul. (...); w pkt II pozwanym E. W., T. W. i J. W. przyznał prawo uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego; w pkt III wstrzymał wykonanie eksmisji do czasu zaproponowania E. W., T. W. i J. W. przez Gminę W. oferty najmu lokalu socjalnego, zaś w pkt IV orzekł o braku uprawnienia pozwanej M. W. do otrzymania lokalu socjalnego.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 05 grudnia 1989 roku pozwany T. W.zawarł z (...)w W.(poprzednikiem prawnym powoda) umowę najmu mieszkania zakładowego oznaczonego numerem (...)położonego w W.przy ul. (...). W dniu 26 czerwca 2012 roku powód wystosował do pozwanego T. W.pismo wypowiadające umowę najmu z powodu zaległości w zapłatach czynszowych. Pismem z dnia 22 października 2012 roku powód wypowiedział pozwanym umowę najmu. W dniu 25 stycznia 2013 roku powód skierował do pozwanego T. W.pismo z wezwaniem do zapłaty kwoty 14.074,51 zł. tytułem należności czynszowych i innych opłat związanych z używaniem lokalu oraz wezwał do dobrowolnego opróżnienia lokalu przez pozwanych wskazanych w pozwie. Zaległość w zapłacie czynszu najmu lokalu mieszkalnego oznaczonego numerem (...), położonego w W.przy ul. (...)wynosiła wraz z odsetkami 15.243,80 zł. Pozwana M. W.jest osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku. Pozwani E. W.i T. W.posiadają status rencistów. Pozwana J. W.jest osobą małoletnią, pozostającą pod faktyczną opieka E.i T. W.. Pozwani podjęli próby zamiany mieszkania na mniejsze i mieli chętnych na zamianę, ale (...)nie zgodziła się, żądając od ewentualnych nabywców wykupienia od razu tego mieszkania, którzy proponowali wykup mieszkania w ciągu pół roku. Pozwani zwracali się również do strony powodowej z propozycją odpracowania zaległości ale bez rezultatu. Pozwany T. W.jest osobą schorowaną, ma krwiaka mózgu, jest po przebytej trepanacji czaszki, z ciągłymi nawrotami choroby, pozostaje pod stałą opieką lekarską, występuje co do niego konieczność dalszych operacji.

Rozważając tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że powództwo zasługiwało co do zasady na uwzględnienie. Przede wszystkim Sąd wskazał, iż na podstawie art. 15 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego została zawiadomiona o toczącym się procesie Gmina W., która wstąpiła do sprawy w roli interwenienta ubocznego po stronie powodowej. Bezspornym pozostawało, że pozwani uchylali się od zapłaty należności czynszowych za korzystanie z w/w lokalu, skutkiem czego doszło do powstania po ich stronie zaległości. Powyższe dawało powodowi podstawę do wypowiedzenia pozwanym stosunku najmu w trybie art. 11 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2005r., Nr 31, poz. 266 z zm.), zgodnie z którym nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, jeżeli lokator pomimo pisemnego upomnienia nadal używa lokalu w sposób sprzeczny z umową lub niezgodnie z jego przeznaczeniem lub zaniedbuje obowiązki, dopuszczając do powstania szkód, lub niszczy urządzenia przeznaczone do wspólnego korzystania przez mieszkańców albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali. Powód, stosownie do powołanego przepisu, wezwał pozwanych do zapłaty zaległych należności, pod rygorem wypowiedzenia stosunku najmu. Bezspornym było również to, że pozwani nie zapłacili zaległych należności, co uprawniało powoda do złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu stosunku najmu. Odnosząc się do pisma z dnia 14 października 2013 roku, w którym pełnomocnik interwenienta ubocznego podnosił, że w myśl przepisu art. 14. ust. 7 ustawy o ochronie praw lokatorów, ust. 4 nie stosuje się do osób, które utraciły tytuł prawny do lokalu nie wchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego, z wyjątkiem osób, które były uprawnione do używania lokalu na podstawie stosunku prawnego nawiązanego ze spółdzielnią mieszkaniową lub towarzystwem budownictwa społecznego, co nie dotyczy pozwanych w przedmiotowej sprawie. Sąd Rejonowy wskazał, że sytuacja życiowa pozwanych w szczególności stan zdrowia pozwanego T. W.obliguje do podjęcia działań umożliwiających zapewnienie tak choremu człowiekowi godną egzystencję. Sąd wskazał nadto, że pozwani, którzy stawili się na pierwszej rozprawie wykazali inicjatywę ze swej strony, dzięki której możliwe byłoby uniknięcie popadania w powiększające się zadłużenie względem strony powodowej. Pozwana E. W.podała, że podjęli oni próby zamiany mieszkania na mniejsze i mieli chętnych na zamianę, ale (...) nie zgodziła się, żądając od ewentualnych nabywców wykupienia od razu tego mieszkania, którzy proponowali wykup mieszkania w ciągu pół roku. Pozwani zwracali się również do strony powodowej z propozycją odpracowania zaległości ale bez rezultatu. Okoliczność, że mieszkanie które zajmowane jest przez pozwanych miało status zakładowego, a po zmianach ustrojowych zostało włączone do zasobów Spółki (...), nie mogła, zdaniem Sądu, wpływać na gorszą pozycję osób je zamieszkujących. Stawiająca się na rozprawy pozwana E. W.wykazała chęć, ale i niemożność wybrnięcia z sytuacji życiowej, w której znaleźli się pozwani. Ich aktualny status nie wynika bowiem z hulaszczego trybu życia i ignorowania obowiązków najemcy, ale z problemów zdrowotnych T. W., co wiąże się z niemożnością podjęcia pracy i konieczności opieki nad nim. Jej reakcja na rozprawach (płacz) nie pozwoliły Sądowi na przychylenie się do argumentów podniesionych przez pełnomocnika interwenienta ubocznego. Jednocześnie Sąd uznał, że względem pozwanej M. W.w kontekście oświadczenia jej matki, że jedynie „bywa ona” w tym mieszkaniu, zasadnym było nie przyznawanie tej pozwanej lokalu socjalnego, pomimo posiadania statusu osoby bezrobotnej. Sąd wskazując na treść art. 222 § 1 k.c., zważył, iż w niniejszej sprawie bezspornym jest, że pozwani aktualnie zajmują lokal mieszkalny oznaczony numerem (...), położony w budynku przy ul. (...)w W., nie dysponując do niego tytułem prawnym. W tych warunkach ochrona prawna, której powód domagał się wnosząc powództwo, istotnie mu przysługuje. Skoro bowiem pozwani faktycznie władają należącym do powoda lokalem mieszkalnym, a jednocześnie nie legitymują się skutecznym wobec właściciela tytułem do jego posiadania, zobowiązani są oni wydać go właścicielowi. Jednocześnie z uwagi na powyżej podniesione argumenty - Sąd na podstawie art. 14 ust. 1-4 i 6 w/w ustawy orzekł o przyznaniu E. W., T. W.i małoletniej J. W.uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego, wstrzymując wykonanie eksmisji do czasu zaproponowania pozwanym przez Gminę W.lokalu socjalnego, albowiem na podstawie art. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów gmina, na zasadach i w wypadkach przewidzianych w ustawie, zapewnia lokale socjalne i lokale zamienne, a także zaspokaja potrzeby mieszkaniowe gospodarstw domowych o niskich dochodach. Gmina wykonuje zadania, o których mowa w ust. 1 i 2, wykorzystując mieszkaniowy zasób gminy lub w inny sposób.

W apelacji od powyższego wyroku, interwenient uboczny Gmina W., zaskarżając go w części, tj. co do pkt II i III zarzuciła:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to przepisu art. 14 ust. 3 w zw. z ust. 7 i ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r., o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu przez Sąd I instancji, iż szczególna sytuacja materialna i rodzinna usprawiedliwiająca przyznanie prawa do lokalu socjalnego w przypadku orzekania o eksmisji z lokalu niewchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego oraz z lokalu, w którym osoba eksmitowana uprawniona była zamieszkiwać nie na podstawie stosunku prawnego nawiązanego ze spółdzielnią mieszkaniową, bądź towarzystwem budownictwa społecznego, to podejmowane przez pozwanych próby zamiany mieszkania na mniejsze oraz chęć odpracowania zaległości u strony powodowej, podczas gdy prawidłowa i łączna analiza treści wskazanych przepisów prowadzi do wniosku, iż szczególną sytuację materialną i rodzinną mogą stanowić okoliczności niezależne i niemożliwe do przewidzenia przez osobę ubiegającą się o przyznanie prawa do lokalu socjalnego, o charakterze nagłym i niespodziewanym, komplikujące na tyle sytuację rodzinną i osobistą, że przyznanie prawa do lokalu socjalnego stanie się rzeczywiście usprawiedliwione.

Wskazując na powyższe zarzuty interwenient uboczny wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie o braku uprawnienia pozwanych E. W., T. W. i M. W. do lokalu socjalnego.

Sąd Okręgowy rozpoznając apelację oparł się na ustaleniach faktycznych Sądu Rejonowego i zważył co następuje. Apelacja jest bezzasadna. W pierwszej kolejności należy wskazać, że tak Sąd pierwszej instancji jak i skarżąca stali na błędnym stanowisku, że w rozpoznawanej sprawie nie ma zastosowania przepis art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r., o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 31, poz. 266 ze zm.), określający przypadki obligatoryjnego przyznania, w przypadku nakazania opróżnienia lokalu, lokatorowi uprawnienia do lokalu socjalnego, gdyż zgodnie z ust. 7 tego artykułu, jak wskazywał Sąd i skarżąca, przepisu ust. 4 nie stosuje się do osób, które utraciły tytuł prawny do lokalu niewchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego, z wyjątkiem osób, które były uprawnione do używania lokalu na podstawie stosunku prawnego nawiązanego ze spółdzielnią mieszkaniową albo z towarzystwem budownictwa społecznego. Uszło bowiem uwagi tak Sądu jak i skarżącej Gminy, że w myśl art. 4 ustawy z 17 grudnia 2004r. o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2004r., Nr 281, poz. 2783 ze zm.) m. in. przepisu art. 14 ust. 7 ustawy, w brzmieniu nadanym tą ustawą, nie stosuje się do umów o używanie lokali mieszkalnych, zawartych przed dniem wejścia w życie tejże ustawy. Bezspornym zaś w sprawie było, że pozwani korzystali z lokalu na podstawie umowy najmu zawartej w dniu 5 grudnia 1989r., a zatem przed wejściem w życie powołanej ustawy z 17 grudnia 2004r. Stąd już z tej przyczyny pozwanym E. W. i T. W. zasadnym było przyznanie lokalu socjalnego na podstawie art. 14 ust. 4 pkt 2 i 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r., o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (niepełnosprawność i status rencistów, a także sprawowanie opieki nad małoletnią), a J. W., jako małoletniej, na podstawie art. 14 ust. 4 pkt 2 powyższej ustawy. Dodatkowo już tylko zatem należało zauważyć, że nie miała również racji skarżąca jak i Sąd pierwszej instancji, że lokal powyższy nie wchodził w skład publicznego zasobu mieszkaniowego, o którym jest mowa w powołanym art. 14 ust. 7 ustawy. W myśl bowiem art. 2 ust. 1 pkt 11 ustawy publiczny zasób mieszkaniowy stanowią m. in. lokale stanowiące własność Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych. Państwowymi osobami prawnymi są zaś inne niż Skarb Państwa jednostki organizacyjne, posiadające osobowość prawną, których mienie jest w całości mieniem państwowym. Jak wynika zaś z odpisu z rejestru przedsiębiorstw strony powodowej, jedynym jej akcjonariuszem jest Skarb Państwa (k. 17). Zatem ust. 4 art. 14 ustawy z 21 czerwca 2001r., również z tego względu, miałby względem pozwanych E. W., T. W. i J. W., zastosowanie. Brak zastosowania tego przepisu w rozpoznawanej sprawie, jak i błędne zastosowanie powołanego przepisu art. art. 14 ust. 7 ustawy, stanowiły naruszenia przez Sąd pierwszej instancji prawa materialnego, a które to naruszenia Sąd drugiej instancji, rozpoznając sprawę na skutek apelacji, bierze od rozwagę z urzędu, będąc jedynie związanym zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa procesowego (zob. mi. in. uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego, mającą moc zasady prawnej, z dnia 31 stycznia 2008r., III CZP 49/07, OSNC 2008r., Nr 6, poz. 55 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z 14 czerwca 2013r., V CZ 25/13, Wyd. Lex nr 1360386). Z tych zatem przyczyn brak było podstaw do uwzględnienia apelacji, a zupełnie już na marginesie, w takim stanie sprawy, wskazać należy, że Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Rejonowego co do tego, że względy wskazane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przemawiały za zasadnością przyznania prawa do lokalu socjalnego pozwanym E. W., T. W. oraz J. W. również na podstawie art. 14 ust. 3 ustawy, zważywszy, że przyczyną zaniechania przez pozwanych płatności za lokal była ciężka choroba pozwanego (głównego żywiciela rodziny), a zatem również zdarzenie, które wystąpiło nagle i niespodziewanie, a więc w sposób wskazywany przez skarżącą.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 kpc, oddalił apelację.