Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 06 listopada 2018 r.

Sąd Rejonowy w R a c i b o r z u Wydział II Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Jacek Lewicki

Protokolant: Roksana Mandera-Flisiuk

w obecności Prokuratora: ---

po rozpoznaniu w dniu: 19.06.2018 r., 10.07.2018 r., 11.09.2018 r., 16.10.2018 r. i 06.11.2018 r.

sprawy:

M. N.

s. P. i B.

ur. (...) w R.

oskarżonego o to, że:

I. w dniu 8 czerwca 2016 r. w K., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. P. oraz inną nieustaloną osobą w celu osiągnięcia korzyści majątkowej usiłował doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) Bank S. A. w ten sposób, że w celu uzyskania kredytu w kwocie 3.000 zł., nie mając zamiaru spłaty dostarczył M. P. uprzednio podrobione zaświadczenie o zatrudnieniu i wysokości osiąganych dochodów w swojej firmie Zakład (...) M. N. z/s w K. ul. (...), gdzie w rzeczywistości nigdy nie był zatrudniony, które to zaświadczenie M. P. przedłożył jako autentyczne w M. E. w K. wraz z wnioskiem o udzielenie kredytu na zakup telefonu, wprowadzając tym samym w błąd pracownika sklepu co do okoliczności mających istotne znaczenie dla uzyskania w/w kredytu, po czym zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na negatywną weryfikację;

tj. o czyn z art. 297 § 1 kk i art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk przy zast. art. 11 § 2 kk

II. w dniach 8 i 9 czerwca 2016 r. w K., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z I. S. (1) oraz inną nieustaloną osobą w celu osiągnięcia korzyści majątkowej usiłował doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) Bank S. A. oraz (...) Bank (...) S. A. w ten sposób, że w celu uzyskania kredytu w kwocie 3.000 zł., nie mając zamiaru spłaty dostarczył I. S. (1) uprzednio podrobione zaświadczenie o zatrudnieniu i wysokości osiąganych dochodów w swojej firmie Zakład (...) M. N. z/s w K. ul. (...), gdzie w rzeczywistości nigdy nie była zatrudniona, które to zaświadczenie I. S. (1) przedłożyła jako autentyczne w sklepie (...) w K. wraz z wnioskiem o udzielenie kredytu na zakup telefonu, wprowadzając tym samym w błąd pracownika sklepu co do okoliczności mających istotne znaczenie dla uzyskania w/w kredytu, po czym zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na negatywną weryfikację;

tj. o czyn z art. 297 § 1 kk i art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk przy zast. art. 11 § 2 kk

III. w dniu 8 czerwca 2016 r. w K., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z I. S. (1) w celu osiągnięcia korzyści majątkowej usiłował doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) Bank (...) S. A. w ten sposób, że w celu uzyskania kredytu w kwocie 2.000 zł., nie mając zamiaru spłaty dostarczył I. S. (1) uprzednio podrobione zaświadczenie o zatrudnieniu i wysokości osiąganych dochodów w swojej firmie Zakład (...) M. N. z/s w K. ul. (...), gdzie w rzeczywistości nigdy nie była zatrudniona, które to zaświadczenie I. S. (1) przedłożyła jako autentyczne w sklepie (...) z/s w K. wraz z wnioskiem o udzielenie kredytu na zakup telefonu, wprowadzając tym samym w błąd pracownika sklepu co do okoliczności mających istotne znaczenie dla uzyskania w/w kredytu, po czym zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na negatywną weryfikację;

tj. o czyn z art. 297 § 1 kk i art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk przy zast. art. 11 § 2 kk

1.  uznaje oskarżonego M. N. za winnego popełnienia zarzucanych mu przestępstw opisanych w punktach I - III części wstępnej wyroku przyjmując, że popełnił je w krótkich odstępach czasu z wykorzystaniem takiej samej sposobności i za to na podstawie art. 14 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk przy zast. art. 91 § 1 kk wymierza mu karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  na podstawie art. 624 § 1 kpk zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych i od opłaty w sprawie.

Sędzia:

Sygn. akt II K 344/18

UZASADNIENIE

W dniu 01 lutego 2016 r. M. N. rozpoczął wykonywanie działalności gospodarczej pod nazwą Zakład (...) M. N. z siedzibą przy ul. (...) w K..

W dniu 08 czerwca 2016 r. oskarżony zaproponował I. S. (1) oraz M. P. by zakupili w sklepie (...) telefon komórkowy w systemie ratalnym. W tym celu wystawił wymienionym zaświadczenia potwierdzające ich zatrudnienie w firmie (...).

Następnie I. S. (1) udała się do sklepu (...) w K. przy ul. (...), gdzie chciała nabyć telefon komórkowy w systemie ratalnym. I. S. (1) nie miała zamiaru spłacać ewentualnych rat zaciągniętego kredytu. Przedłożyła zaświadczenie o zatrudnieniu w firmie (...). Równocześnie oświadczyła, iż osiąga dochód w wysokości 2500 zł.

Zachowanie I. S. (1) wzbudziło niepokój pracownicy sklepu, jednak postanowiła zweryfikować wniosek w systemie komputerowym. I. S. (1) nie uzyskała zgody na zawarcie umowy kredytowej w banku (...) S.A. Równocześnie wniosek został zaakceptowany przez (...) S.A. Z uwagi na wątpliwości co do wiarygodności I. S. (1) pracownica sklepu poprosiła ją by przyszła ponownie następnego dnia.

W tym czasie do sklepu (...) przyszedł M. P.. Mężczyzna również chciał zakupić telefon komórkowy w systemie ratalnym pomimo, iż nie miał zamiaru spłacać kolejnych rat. Do wniosku dołączył zaświadczenie o zatrudnieniu w firmie oskarżonego. Równocześnie przedstawił zaświadczenie potwierdzające, iż osiąga dochód w wysokości 3000 zł. Po wprowadzeniu wniosku do systemu, został on negatywnie zweryfikowany przez (...) Bank S.A.

Kolejno I. S. (1) udała się do sklepu (...) w K. przy ul. (...). Poinformowała pracownicę sklepu, iż chciałaby zakupić telefon komórkowy w systemie ratalnym. Przedłożyła zaświadczenie o zatrudnieniu w firmie oskarżonego. Z zaświadczenia wynikało, iż I. S. (1) jest zatrudniona od dnia 06 stycznia 2016 r.

Pracownica sklepu wprowadziła dane do systemu celem zweryfikowania wniosku w (...) Bank (...) S.A. Równocześnie zaznaczyła, iż podejrzewa próbę wyłudzenia kredytu. Wniosek I. S. (1) został zweryfikowany negatywnie.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie:

- wyjaśnień I. S. (1) i M. P. złożonych w sprawie o sygn. (...) (k. 8 – 20, 117 – 119, 125 – 127, 131 – 132, 133 – 134, 288)

- zeznań świadków: M. B. (k. 13 – 16, 283v.), A. M. (k. 31, 283v.) i N. W. (k. 90 – 91, 283v.)

- opinii biegłego z zakresu badania pisma ręcznego i dokumentów (k. 194 – (...))

- wydruku z (...) (k. 11)

- pisma Prokuratury Rejonowej w K. K.(k. 252)

- odpisu wyroku (k. 254 – 255)

Oskarżony M. N. nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów. W złożonych wyjaśnieniach podał, iż był przesłuchiwany w Prokuratorze Okręgowej w charakterze świadka w sprawie wystawiania faktur oraz zaświadczeń na łączną kwotę 41000000 euro. Dodał, iż w tej sprawie podejrzanym jest J. P.. Równocześnie podkreślił, iż nie zna M. P. ani I. S. (1). Dodał, że nigdy nie wyrobił pieczątki firmy (...).

Oskarżony M. N. był w przeszłości wielokrotnie karany sądownie, w tym za czyny z art. 288 § 1 kk.

Z uwagi na uzasadnioną wątpliwość co do poczytalności oskarżonego w chwili popełnienia zarzucanych mu czynów, został on poddany badaniu przez biegłych psychiatrów. Biegli rozpoznali u oskarżonego m.in. padaczkę pourazową oraz zespół zależności od alkoholu. Równocześnie zgodnie stwierdzili, że w chwili popełnienia zarzucanych mu czynów oskarżony miał zachowaną pełną zdolność rozpoznawania ich znaczenia i pokierowania swoim postępowaniem – tym samym przesłanki z art. 31 § 1 i 2 kk nie znajdują zastosowania.

Dowód:

- wyjaśnienia oskarżonego M. N. (k. 79, 165, 283)

- karta karna (k. 249 – 251)

- opinia sądowo – psychiatryczna (k. 180 – 184)

Postawa oskarżonego, który nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów stanowi linię jego obrony i nie może zostać zaakceptowana przez Sąd. Oskarżony zaprzeczył by znał I. S. (1) i M. P.. Powołał się na postępowanie prowadzone w innej sprawie. Odpowiedzialnością chciał obciążyć inną osobę. Jak wynika z pisma Prokuratury Rejonowej w K. K., w ramach tej prokuratury nie prowadzono postępowań przeciwko J. P. , w których M. N. występował w charakterze świadka.

Z wyjaśnień I. S. (1), które złożyła w postępowaniu o sygn. (...) wynika, iż na początku czerwca 2016 r. wraz z M. P. poznała oskarżonego M. N.. Oskarżony zaproponował im „zajęcie”, które miało polegać na zakupie na raty telefonu komórkowego marki S.. I. S. (1) dodała, że informowała oskarżonego, iż jest osobą bezrobotną. Nadto ciąży na niej egzekucja komornicza. Dodała, iż początkowo wraz z M. P. nie chciała się zgodzić na propozycję oskarżonego. Wtedy M. N. zażądał zapłaty kwoty 50 zł. Zaświadczenia o zatrudnieniu wystawiła kobieta przebywająca w firmie. Podbił je M. N.. I. S. (1) przyznała także, że wspólnie z M. P. i M. N. udała się do sklepu (...). Jeden z wniosków został zweryfikowany pozytywnie, jednak pracownica sklepu poinformowała, że formalności zostaną dopełnione dopiero następnego dnia. Podczas kolejnej wizyty w sklepie obsługa zawiadomiła Policję. I. S. (2) dodała, że nie miała zamiaru spłacać ewentualnego kredytu. Wniosek złożyła jedynie na polecenie oskarżonego. Równocześnie I. S. (1) rozpoznała wizerunek oskarżonego M. N. podczas okazania.

M. P. – przesłuchany w charakterze podejrzanego w postępowaniu o sygn. (...) potwierdził informacje podane przez I. S. (1). Przyznał, iż zaświadczenie o zatrudnieniu otrzymał od M. N.. W rzeczywistości nigdy nie był zatrudniony w firmie (...). M. N. miał mu zapłacić za zakup telefonu na kredyt.

Zdaniem Sądu okoliczności wskazane przez I. S. (1) i M. P. należy uznać za wiarygodne. Potwierdzają one ustalenia stanu faktycznego i znajdują odzwierciedlenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w przedmiotowej sprawie. Równocześnie należy zauważyć, iż I. S. (1) wskazała, że zaświadczenia o zatrudnieniu w firmie oskarżonego wypisywała inna osoba. Fakt ten został potwierdzony przez biegłą sądową z zakresu badania pisma ręcznego i dokumentów. Biegła stwierdziła, iż na zaświadczeniach o zatrudnieniu i wysokości zarobków na dane (...) oraz (...) wypełnienie w treści oraz podpis nie zostały dokonane przez I. S. (1), M. P. oraz M. N.. Nie bez znaczenia jest fakt, iż zarówno I. S. (1), jak i M. P. wyrokiem Sądu Rejonowego w K. K. z dnia 07 lutego 2017 r., sygn. akt (...) zostali skazani za przestępstwa popełnione wspólnie i w porozumieniu z M. N..

Przesłuchane w charakterze świadków pracownice sklepów (...) oraz (...) w K.: M. B., A. M. oraz N. W. zgodnie potwierdziły, że w czerwcu 2016 r. I. S. (1) oraz M. P. próbowali zakupić telefony komórkowe w systemie ratalnym. Nadto zgodnie potwierdziły, że zarówno I. S. (1), jak i M. P. posługiwali się zaświadczeniem o zatrudnieniu w firmie (...). A. M. przyznała, że wygląd I. S. (1) zaniepokoił ją. Kobieta wyglądała niechlujnie. Jej wypowiedzi były chaotyczne. Nie kwestionowała żadnych warunków umowy kredytowej. Podobny niepokój wzbudził wygląd i zachowanie M. P.. Z kolei N. W. podała, że wprowadzając do systemu wniosek I. S. (1) (w celu dokonania weryfikacji) zaznaczyła, iż może być to próba wyłudzenia kredytu. Jej niepokój wzbudził fakt, iż I. S. (1) była zatrudniona od dnia 06 stycznia2016 r. mimo, iż firma została zarejestrowana dopiero w dniu 01 lutego 2016 r.

Zeznania M. B., A. M. oraz N. W. Sąd uznał za wiarygodne. Są one spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają. Przyznały one zgodnie, że I. S. (1) i M. P. posługiwali się zaświadczeniami potwierdzającymi, iż są zatrudnieni w Zakładzie (...) M. N., jak również potwierdzającymi wysokość osiąganego dochodu.

Sąd zważył co następuje:

M. N. został oskarżony o popełnienie czynów zabronionych z art. 297 § 1 kk i art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk przy zast. art. 11 § 3 kk.

Przepis zawarty w art. 297 § 1 kk jest nazywany w literaturze "oszustwem kredytowym", ponieważ spośród wszystkich przewidzianych w tym przepisie instytucji finansowo - gospodarczych, najczęściej wyłudzeniu podlega kredyt. W ujęciu art. 297 § 1 kk oszustwo jest przestępstwem umyślnym o charakterze kierunkowym. Sprawca bowiem musi wiedzieć, że przedkłada fałszywe lub poświadczające nieprawdę dokumenty, lub złożyć nierzetelne pisemne oświadczenie w celu uzyskania pożyczki bankowej, kredytu lub innego świadczenia, o których mowa w tym przepisie. Przepis art. 297 kk pozwala uznać za dobra prawne, podlegające ochronie przez art. 297 § 1 kk, także wymienione w tym przepisie instytucje: kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, dotacji, akredytywy, subwencji. Czynność sprawcza określona została przy użyciu syntetycznego sformułowania "przedkłada". Przez "przedkładanie" rozumieć należy wszelkie działania polegające na składaniu dokumentów lub oświadczeń, oddawaniu ich do przejrzenia lub oceny, a także na występowaniu z dokumentami lub oświadczeniami w stosunku do organu lub osoby. Dla wypełnienia znamienia ujętego jako "przedkładanie" wystarczające jest przedłożenie przez sprawcę jednego dokumentu, o którym mowa w art. 297 § 1 kk (por. wyrok SA w Krakowie z 26 lipca 2000 r., II Aka 93/00, Prok. i Pr. 2002, nr 1, s. 24). Przez pisemne oświadczenia rozumieć należy wszelkie wypowiedzi zawarte w piśmie, sporządzonym własnoręcznie przez sprawcę lub sporządzonym przez inną osobę, lecz przedkładanym przez sprawcę w toku postępowania. Oświadczeniami w rozumieniu art. 297 § 1 kk będą zarówno pisma wymagane przez przepisy prawa w trybie postępowania prowadzącym do uzyskania jednej z instytucji wymienionych w tym przepisie, jak i oświadczenia samorzutnie składane przez sprawcę podczas postępowania prowadzonego w związku z ubieganiem się o uzyskanie kredytu, pożyczki pieniężne itp. Oświadczenia nierzetelne to zarówno takie oświadczenia, które zawierają informacje nieprawdziwe lub niepełne, jak i takie, które ze względu na sposób wypowiedzi mogą sugerować adresatowi istnienie stanu rzeczy niezgodnego z prawdą. Podstawą odpowiedzialności jest przedłożenie podrobionego, przerobionego, poświadczającego nieprawdę dokumentu lub nierzetelnego pisemnego świadczenia, mającego istotne znaczenie do uzyskania wymienionych w art. 297 § 1 kk form wsparcia finansowego, uzyskania elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia.

Oszustwo (art. 286 § 1 kk) może być popełnione jedynie umyślnie z zamiarem bezpośrednim kierunkowym, obejmującym cel i sposób działania. Przestępstwo oszustwa jest przestępstwem materialnym, znamiennym skutkiem w postaci doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem co oznacza pogorszenie sytuacji majątkowej rozparzającego. Do znamion przestępstwa należy działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, pod którym to pojęciem należy rozumieć wszelki pożytek i zysk majątkowy, jaki sprawca odniósł lub zamierzał odnieść z przestępstwa, a także sposób przestępczego działania polegający na wprowadzeniu w błąd, wyzyskaniu błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Wprowadzenie w błąd oznacza każde zachowanie prowadzące do wywołania u pokrzywdzonego błędu z wykorzystaniem wszelkich środków i metod, które doprowadzają do powstania rozbieżności między świadomością osoby rozporządzającej mieniem, a rzeczywistym stanem rzeczy.

Zgodnie z utrwaloną w prawie polskim formułą (analogiczne było jej określenie w poprzednich kodeksach) usiłowaniem z art. 13 § 1 kk jest czyn podjęty w zamiarze popełnienia przestępstwa zmierzający bezpośrednio do dokonania, które jednak nie następuje. Brak dokonania oznacza, że zachowanie się sprawcy nie zrealizowało wszystkich znamion czynu zabronionego, w szczególności nie spowodowało skutku, do którego sprawca zmierzał.

Przepis art. 270 § 1 kk penalizuje przestępstwo używania jako autentyczny, przerobienia lub podrobienia dokumentu. Zgodnie z art. 115 § 14 kk dokumentem jest przedmiot, z którym związane jest określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa. W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z faktem podrobienia dokumentu oraz używania jako autentycznego dokumentu podrobionego. Przez podrobienie dokumentu rozumie się sporządzenie przedmiotu (pisma, druku, umowy), który ma limitowy dokument autentyczny. Podrobienie może dotyczyć także nieistniejących części autentycznego dokumentu, np.: dopisanie treści, której autentyczny dokument nie zawiera. Orzecznictwo SN podkreśla, że z podrobieniem dokumentu mamy do czynienia, gdy nie pochodzi od tej osoby, w imieniu której został sporządzony (zob. wyrok SN z 27 listopada 2000 r., III KKN 233/98, Prz. Prok. i Pr. 2001, nr 5, poz. 4). Należy dodać, że podrobieniem będzie spreparowanie dokumentu w imieniu osoby istniejącej lub fikcyjnej, a nawet podpisanie autentycznego dokumentu cudzym nazwiskiem, chociażby za zgodą osoby zainteresowanej (por. wyrok SN z 25 października 1979 r., II KR 10/79, OSNPG 1980, nr 11, poz. 127). Ponadto dla bytu przestępstwa z art. 270 § 1 kk wystarczy popisanie się na dokumencie za osobę nieistniejącą. Dokument jest bowiem podrobiony wówczas, gdy nie pochodzi od osoby, w której imieniu został sporządzony. Podpisanie innej osoby – nawet nieistniejącej, jej nazwiskiem na dokumencie mającym znaczenie prawne, nawet za zgodą tej osoby, stanowi przestępstwo z art. 270 § 1 kk. Czyn z art. 270 § 1 kk ma charakter formalny, nie jest zatem konieczne by przedstawienie sfałszowanego dokumentu innej osobie wywołało u niej przekonanie i prawdziwości tego dokumentu.

Oskarżony swoim działaniem wyczerpał znamiona wyżej opisanych przestępstw. Materiał dowodowy zgromadzony w przedmiotowej sprawie pozwala uznać M. N. za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów przy przyjęciu, iż popełnił je w krótkich odstępach czasu z wykorzystaniem takiej samej sposobności współdziałając m.in. z M. P. i I. S. (1).

Czyny przypisane oskarżonemu są zawinione. Można mu przypisać winę w czasie ich popełnienia, albowiem uzasadnionym było w konkretnych sytuacjach wymagać od oskarżonego zachowania zgodnego z normą prawną, a nie zachodziły jednocześnie przyczyny, które odmowę takiego zachowania uzasadniałyby. W opinii Sądu oskarżony współdziałał m.in. z I. S. (1) oraz M. P. zarówno w aspekcie podmiotowym, jak i przedmiotowym. Działania oskarżonego M. N. były dopełnione przez działania I. S. (1) i M. P., co w konsekwencji pozwala na przypisanie oskarżonemu M. N. czynności sprawczej.

Za czyny opisane w punktach I – III części wstępnej wyroku, przyjmując że popełnił je w krótkich odstępach czasu z wykorzystaniem takiej samej sposobności, Sąd na podstawie art. 14 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk przy zast. art. 91 § 1 kk skazał M. N. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Przy wymiarze kary Sąd wziął pod uwage dyrektywy wymiaru kary z art. 53 kk. Zdaniem Sądu taki wymiar kary jest w pełni adekwatny do stopnia zawinienia oskarżonego. Oskarżony był w przeszłości wielokrotnie karany sądownie – w tym na kary pozbawienia wolności. Już sam ten fakt czyni niemożliwym zastosowania wobec niego dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności z art. 69 § 1 kk. Zdaniem Sądu jedynie bezwzględna izolacja w warunkach zakładu karnego jest w stanie odnieść zamierzony skutek resocjalizacyjny i wychowawczy.

Na podstawie art. 624 § 1 kpk Sąd zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych i opłaty w sprawie.

Sędzia: