Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Otwocku – III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: SSR Paweł Witan

Protokolant: sekretarka Ewa Wilczyńska

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2019 r. w Otwocku

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletnich J. W. i N. W. reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową R. D.

przeciwko G. W.

o podwyższenie alimentów

1)  alimenty ustalone ugodą sądową zawartą przed Sądem Rejonowym w Otwocku w dniu 17 listopada 2017 roku w sprawie o sygn. akt III RC 239/17 od pozwanego G. W. na rzecz małoletnich dzieci: J. W., ur. (...) i N. W., ur. (...) podwyższa z dniem 24 kwietnia 2019 roku z kwoty po 400 (czterysta) złotych miesięcznie na każdego z małoletnich powodów do kwoty po 500 (pięćset) złotych miesięcznie na każdego z małoletnich powodów, płatnej do rąk matki małoletnich R. D. do 10-go dnia każdego miesiąca z góry, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

2)  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3)  wyrokowi w pkt. 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności,

4)  nie obciąża powodów kosztami procesu,

5)  nieuiszczone koszty sądowe przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt III RC 62/19

UZASADNIENIE

R. D., działająca jako przedstawicielka ustawowa małoletnich: N. W. i J. W. pozwem z dnia 28 lutego 2019 r. (data wpływu pozwu do Sądu) wniosła o podwyższenie alimentów od pozwanego G. W. na rzecz ich wspólnych małoletnich dzieci - N. W. i J. W. z kwoty po 400 zł miesięcznie na każdego z małoletnich powodów do kwoty po 700 zł miesięcznie na każdego z małoletnich powodów.

Uzasadniając swoje żądanie przedstawicielka ustawowa małoletnich powodów wskazała, iż od momentu ustalenia po raz ostatni wysokości alimentów na rzecz małoletnich N. i J. W. w związku z ich naturalnym rozwojem zwiększyły się koszty ich utrzymania.

(pozew k. 2)

G. W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów kosztów procesu.

(stanowisko pozwanego na rozprawie z dnia 24 kwietnia 2019 r. k. 13)

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Po raz ostatni obowiązek alimentacyjny pozwanego wobec małoletnich dzieci został ustalony ugodą sądową zawartą w dniu 17 listopada 2017 r. w sprawie o sygn. akt Sądu Rejonowego w Otwocku III RC 239/17 na kwotę po 400 zł miesięcznie na każde z małoletnich dzieci.

W tym czasie przedstawicielka ustawowa małoletnich powodów miała 34 lata oraz przebywała na urlopie wychowawczym z tytułu opieki nad małoletnim synem J. W.. Matka powodów oraz G. W. zamieszkiwali oddzielnie.

(d. akta III RC 239/17)

Pozwany w czasie zawierania ugody w sprawie III RC 239/17 miał 29 lat oraz prowadził działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży sprzętu RTV i AGD. Prowadzona przez pozwanego działalność gospodarcza w 2016 r. przyniosła stratę w wysokości 8.502,60 zł (ponadto z innych źródeł w w/w roku podatkowym osiągnął on w sumie dochód brutto w wysokości 10 794, 14 zł), zaś w okresie 1 stycznia 2017 r. – 31 sierpnia 2017 r. stratę w wysokości 263 zł.

W tym czasie nie toczyło się wobec pozwanego żadne postępowanie egzekucyjne, miał on jednak zadłużenie w ZUS w wysokości ok. 30.000 zł, a nadto zadłużenie z tytułu kredytu gotówkowego w wysokości 10.000 zł.

(d. podsumowanie księgi przychodów i rozchodów k. 27, deklaracja PIT k. 28-31 akt III RC 239/17)

W chwili obecnej małoletnia N. W. ma 4,5 roku, natomiast małoletni J. W. - 3 lata. Małoletnia powódka uczęszcza do przedszkola, z kolei małoletni powód zacznie uczęszczać do przedszkola od września 2019 r. Powodowie w dalszym ciągu zamieszkują z matką.

Od czasu zawarcia ugody w sprawie sygn. III RC 239/17 zwiększyły się koszty utrzymania małoletnich powodów o ok. 150-200 zł miesięcznie na powoda, albowiem w związku z ograniczeniem liczby ubrań przekazanych przez rodzinę pozwanego na rzecz małoletnich powodów wydatki na zakup ubrań i butów dla nich wzrosły o ok. 50-100 zł miesięcznie na osobę, a nadto wzrosły również koszty wywozu śmieci – o niecałe 20 zł miesięcznie na osobę. Wreszcie w związku z naturalnym rozwojem małoletniej N. W. o 70 zł miesięcznie wzrosły koszty zajęć dodatkowych małoletniej w przedszkolu (małoletnia zaczęła bowiem uczęszczać na tańce i angielski), zaś w związku ujawnieniem się u małoletniego J. W. alergii na mleko krowie o ok. 50-100 zł miesięcznie wzrosły koszty wyżywienia małoletniego.

(d. przesłuchanie R. D. k. 13-14)

Przedstawicielka ustawowa małoletnich powodów w dalszym ciągu przebywa na urlopie wychowawczym. Z tytułu prac dorywczych osiąga dochód w wysokości ok. 200-300 zł miesięcznie (raz na dwa tygodnie wykonuje prace dorywcze w ogrodzie, ponadto dorywczo także sprząta). Oprócz małoletnich powodów R. D. opiekuj się także dwójką starszych córek (w wieku 9 i 11 lat).

(przesłuchanie R. D. – k. 13-14)

Pozwany G. W. ma obecnie 31 lat, posiada podstawowe wykształcenie, jest zdrowy. W dalszym ciągu prowadzi działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży telewizorów. Działalność ta nadal przynosi stratę, w 2018 r. strata ta wyniosła kilka tysięcy złotych.

Pozwany posiada zaległości w ZUS-ie w wysokości ok. 20.000 zł., a nadto ma 3 kredyty na łączną kwotę ok. 22.000 zł (w bieżącym roku zaciągnął dwa kredyty na łączną kwotę 14.000 zł).

G. W. oprócz prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej podejmuje się również wykonywania prac dorywczych takich jak prace w ogrodzie. W niedalekiej przeszłości pracował także jako barman. Z tytułu prac dorywczych pozwany osiąga miesięczny dochód w wysokości ok. 500 zł.

Aktualnie pozwany nie spotyka się z małoletnimi powodami (po raz ostatni widział ich kilka miesięcy temu).

(przesłuchanie stron k. 13-15)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci dowodów z dokumentów przedstawionych przez R. D. (k. 10-12), dowodów z akt sprawy sygn. Sądu Rejonowego w Otwocku III RC 239/17, a także dowodu z przesłuchania stron – R. D. (k. 13 - 14) i G. W. (k. 14 – 15).

Powyższy materiał dowodowy Sąd co do zasady uznał za wiarygodny. W szczególności Sąd dał wiarę złożonym przez R. D. dokumentom, albowiem ich wiarygodność nie był kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd co do zasady uznał za wiarygodne zeznania przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów. Sąd nie dał jedynie wiary zeznaniom R. D. odnośnie skali wzrostu kosztów ubrania i obuwia dla małoletnich powodów, albowiem w ocenie Sądu mając na uwadze doświadczenie życiowe, w tym w szczególności ogólne potrzeby ubraniowe kilkuletnich dzieci, wskazany przez R. D. wzrost kosztów zaspokojenia potrzeb małoletnich powodów w zakresie ubrań i obuwia na skutek znaczącego ograniczenia dostarczania ubrań przez rodzinę pozwanego (o ok. 150 zł miesięcznie) należy uznać za zawyżony – w ocenie Sądu wzrost ten wyniósł ok. 50-100 zł miesięcznie na dziecko.

Sąd nie dał również wiary zeznaniom przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów w zakresie, w jakim wynika z nich, że na skutek konieczności wyeliminowania (na skutek alergii) produktów z mleka krowiego, koszt wyżywienia małoletniego J. W. wzrósł o ok. 150 zł miesięcznie – w ocenie Sądu, mając na uwadze doświadczenie życiowe, wzrost ten był ok. dwukrotnie niższy i wyniósł ok. 50-100 zł miesięcznie.

Sąd odmówił także waloru wiarygodności zeznaniom pozwanego w zakresie, w jakim wynika z nich, że prowadzona przez niego działalność gospodarcza przynosi straty od ok. półtora roku, albowiem z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy III RC 239/17 (deklaracja PIT pozwanego, podsumowanie księgi przychodów i rozchodów) wynika, że przedmiotowa działalność przynosi straty co najmniej od 2016 r.

W pozostałym zakresie Sąd zeznaniom stron dał wiarę.

Sąd pominął dowód z dokumentów, do złożenia których zobowiązał pozwanego wzywając go na rozprawę (tj. dowód z deklaracji PIT pozwanego i zaświadczenia o zarobkach), albowiem pozwany nie złożył na rozprawie w/w dokumentów, a nadto wskazana przez R. D. wysokość strat, jakie przyniosła pozwanemu w 2018 r. prowadzona przez niego działalność gospodarcza, nie była przez G. W. kwestionowana.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z dyspozycją art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. O zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują w każdym razie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 kro). Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od różnych okoliczności natury społecznej i gospodarczej w których osoba uprawniona się znajduje. Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle można określić potrzeby życiowe, materialne i intelektualne uprawnionego (uzasadnienie do tezy IV uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86).

Potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie, tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego też w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 kro). Dla stwierdzenia czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu wyżej wskazanego przepisu, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i możliwości mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które
w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków, powstałych po jego wydaniu, a jej ustalenie następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi (uzasadnienie do tezy VII uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86). Przez zmianę stosunków w rozumieniu art. 138 kro rozumie się więc istotne zmniejszenie lub zwiększenie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego albo też istotne zwiększenie lub zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (tak np. T. Domińczyk, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. K. Piaseckiego, LexisNexis 2005 str. 839).

W ocenie Sądu ze gromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż od czasu ustalenia po raz ostatni wysokości alimentów na rzecz małoletnich powodów, koszt zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małoletnich N. i J. W. wzrósł o ok. 150-200 zł miesięcznie na powoda.

Wzrost w/w kosztów wiąże się przede wszystkim ze wzrostem wydatków na zakup ubrań i obuwia dla małoletnich powodów oraz wzrostem przypadających na małoletnich wydatków na wywóz śmieci. Nadto w związku z naturalnym rozwojem małoletniej N. W. zwiększyły się wydatki na zajęcia dodatkowe dla niej (przedmiotowe zajęcia to inwestycja w przyszłość małoletniej), zaś z uwagi na ujawnioną u małoletniego J. W. alergię, zwiększyły się wydatki na jego wyżywienie.

Jednocześnie w ocenie Sądu od czasu zawarcia ugody w sprawie sygn. III RC 239/17 nie zmieniły się istotnie możliwości zarobkowe (rozumiane jako środki pieniężne, które osoba zobowiązany może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności, stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych (tak np. uchwała pełnego składu (...) – Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42, wyrok SN z dnia 22 czerwca 2007 r., II UK 229/06, LEX nr 422753)) zarówno pozwanego jak i matki małoletnich powodów.

W tej sytuacji, mając na uwadze, iż od czasu zawarcia ugody w sprawie sygn. III RC 239/17 nie zmieniły się istotnie możliwości zarobkowe rodziców małoletnich powodów oraz fakt, że jednocześnie o ok. 150-200 zł miesięcznie wzrosły usprawiedliwione koszty utrzymania małoletnich powodów, zważywszy również na okoliczność, iż ciężar opieki nad małoletnimi N. i J. W. spoczywa aktualnie wyłącznie na ich matce (pozwany od kilku miesięcy nie widział się z dziećmi), za zasadne należy uznać podwyższenie alimentów należnych małoletnim powodom od ich ojca o 100 zł miesięcznie, a więc do kwoty po 500 zł miesięcznie na każdego z małoletnich powodów.

Zdaniem Sądu tak ustalone alimenty pozostają w zasięgu możliwości majątkowych i zarobkowych pozwanego. Mając na uwadze, iż działalność gospodarcza prowadzona przez pozwanego od kilku lat przynosi straty, winien on podjąć inne działania w celu zdobycia środków na utrzymanie zarówno własnej osoby jak i małoletnich powodów – w ocenie Sądu, mając na uwadze, iż G. W. jest osobą młodą i zdrową, jak również zważywszy na okoliczność, iż zamieszkuje on na terenie szeroko rozumianej aglomeracji (...) (gdzie bezrobocie jest niskie, zaś zarobki, co do zasady, wyższe niż na większości obszaru Polski) jest on w stanie zarobić miesięcznie (chociażby podejmując prace fizyczne) ok. 2000-2500 zł netto miesięcznie.

Z kolei kwotę alimentów żądaną przez przedstawicielkę ustawową powodów, tj. po 700 zł miesięcznie na powodów należy uznać za wygórowaną, albowiem nie znajduje ona uzasadnienia we wzroście kosztów utrzymania N. i J. W. oraz nie uwzględnia tego, iż także R. D. winna partycypować w zwiększonych kosztach utrzymania małoletnich powodów.

Z uwagi na powyższe, Sąd podwyższył alimenty należne małoletnim: N. i J. W. od pozwanego z kwoty po 400 zł miesięcznie do kwoty po 500 zł miesięcznie na każdego z powodów, płatnej do 10-tego każdego miesiąca z góry do rąk matki małoletnich powodów wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 24 kwietnia 2019 r. (a więc od dnia wydania wyroku), zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

Mając na uwadze, że małoletni powodowie (którzy przegrali proces w 66% procentach) nie posiadają żadnego majątku ani też (co oczywiste z uwagi na ich wiek) żadnych możliwości zarobkowych) Sąd na podstawie art. 102 kpc nie obciążył powodów kosztami procesu.

O nieuiszczonych kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 102 kpc, zaś o rygorze natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 333 § 1 pkt. 1 kpc.