Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Bożeny Grochowskiej-Małek

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2019 r.

sprawy P. M. (1) i K. R.

oskarżonych z art. 158 § 1 kk w zw. z art. 57 a § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

na skutek apelacji, wniesionych przez oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim

z dnia 13 grudnia 2018 r. sygn. akt II K 347/18

w zaskarżonej części wyrok utrzymuje w mocy; zasądza od oskarżonych P. M. (1) i K. R. na rzecz Skarbu Państwa po 310 zł kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt II Ka 185/19

UZASADNIENIE

P. M. (1), K. R. i R. S. zostali oskarżeni o to, że:

I.  w dniu 11 grudnia 2017 roku w miejscowości M., pow. (...), woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu wzięli udział w pobiciu P. K. (1), podczas którego uderzali go pięściami po twarzy, głowie i innych częściach ciała, czym narazili go na niebezpieczeństwo utraty życia lub nastąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 kk lub 157 § 1 kk, przy czym czynu tego dopuścili się działając publicznie i z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego, a nadto P. M. (1) i K. R. czynu tego dopuścili się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne,

tj. o czyn z art. 158 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk wobec P. M. (1) i K. R. oraz o czyn z art. 158 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk wobec R. S.;

a nadto K. R. o to, że:

II.  w dniu 11 grudnia 2017 roku w miejscowości M., pow. (...), woj. (...), dokonał uszkodzenia ciała I. K., w ten sposób, że uderzając ją pięścią w twarz spowodował obrażenia ciała w postaci stłuczenia ucha prawego z raną małżowiny usznej prawej, które to obrażenia spowodowały u pokrzywdzonej rozstrój zdrowia trwający w skutkach krócej od siedmiu dni, przy czym czynu tego dopuścił się działając publicznie i z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego, a nadto w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo,

tj. o czyn z art. 157 § 2 kk w zw. z art. 57a § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk.

Sąd Rejonowy w Mińsku Mazowieckim wyrokiem z dnia 13 grudnia 2018 roku:

I.  oskarżonych P. M. (1), K. R. i R. S. uznał za winnych dokonania czynu zarzucanego im w pkt I aktu oskarżenia wyczerpującego dyspozycję art. 158 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk wobec P. M. (1) i K. R., zaś dyspozycję art. 158 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk wobec R. S. i za czyn ten na podstawie art. 158 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk wymierzył oskarżonym kary: P. M. (1) i K. R. karę 1 (jednego) roku i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności, zaś R. S. karę 9 (dziewięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 57a § 2 kk orzekł od oskarżonych P. M. (1), K. R. i R. S. po 500 (pięćset) złotych nawiązki na rzecz pokrzywdzonego P. K. (1);

III.  oskarżonego K. R. uznał nadto za winnego dokonania czynu zarzucanego mu w pkt II aktu oskarżenia wyczerpującego dyspozycję art. 157 § 2 kk w zw. z art. 57a § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i za czyn ten na podstawie art. 157 § 2 kk w zw. z art. 57a § 1 kk wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pobawienia wolności;

IV.  na podstawie art. 85 § 1 kk i art. 86 § 1 kk orzeczone wobec oskarżonego K. R. jednostkowe kary pozbawienia wolności połączył i orzekł karę łączną w wymierzę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

V.  na podstawie art. 57a § 2 kk orzekł od oskarżonego K. R. nawiązkę w kwocie 500 (pięćset) złotych na rzecz pokrzywdzonej I. K.;

VI.  na podstawie art. 230 § 2 kpk nakazał zwrócić K. B. płytę CD-D m-ki V. (...) z zapisem monitoringu, tj. dowód rzeczowy szczegółowo opisany w wykazie dowodów rzeczowych i śladów kryminalistycznych nr I/43/18/P pod pozycją 1;

VII.  zwolnił oskarżonych P. M. (1), K. R. i R. S. od opłat, poniesionymi kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa.

Apelacje od powyższego wyroku wnieśli oskarżeni P. M. (2) i K. R..

Oskarżony P. M. (1) w osobiście wniesionej apelacji zaskarżył w całości wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 13 grudnia 2018 roku zarzucając mu:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę i mających wpływ na treść wyroku poprzez niezasadne ustalenie na podstawie faktów i dowodów, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu;

- obrazę prawa materialnego, tj. art. 18 kk, poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że oskarżony działał wspólnie i w porozumieniu, oraz że dokonał on pobicia, podczas gdy z toku sprawy wynika, iż była to „sprzeczka” i „przepychanka”.

Podnosząc powyższe zarzuty oskarżony P. M. (1) wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Oskarżony K. R. w osobiście wniesionej apelacji zaskarżył w całości wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 13 grudnia 2018 roku zarzucając mu:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę i mających wpływ na treść wyroku poprzez niezasadne ustalenie na podstawie faktów i dowodów, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu;

- obrazę prawa materialnego, tj. art. 18 kk, poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że oskarżony działał wspólnie i w porozumieniu, oraz że dokonał on pobicia, podczas gdy z toku sprawy wynika, iż była to „sprzeczka” i „przepychanka”.

Podnosząc powyższe zarzuty oskarżony K. R. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

W toku rozprawy odwoławczej oskarżeni poparli swoje apelacje oraz wnioski w nich zawarte. Prokurator wniósł o nieuwzględnienie apelacji i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

Sąd, zważył co następuje:

Wniesione apelacje okazały się bezzasadne, dlatego nie mogły doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku i umorzenia postępowania lub też do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Wobec faktu, że w obu wniesionych apelacjach o tożsamej treści podniesione zostały zarzuty oparte na podstawach odwoławczych z art. 438 pkt 1 i 3 kpk zmierzające do zakwestionowania wykładni przepisu art. 18 kk oraz dowodów i ustaleń będących podstawą przypisania przestępstw obu oskarżonym, zasadne było odniesienie się do ich obu łącznie.

Przechodząc do analizy poszczególnych zarzutów zawartych w tychże środkach odwoławczych, w pierwszej kolejności stwierdzić należy, iż podniesienie w pkt I zarzutu obrazy prawa materialnego, tj. naruszenia art. 18 kk, poprzez jego błędną wykładnię, nie było prawidłowe i może być jedynie rezultatem niezrozumienia przez skarżących istoty tego zarzutu.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że obraza prawa materialnego polega na wadliwym jego zastosowaniu bądź niezastosowaniu w orzeczeniu opartym na prawidłowych ustaleniach faktycznych. Nie można zatem mówić o obrazie prawa materialnego, gdy wadliwość orzeczenia w tym zakresie jest wynikiem błędnych ustaleń przyjętych za jego podstawę lub naruszenia prawa procesowego. Jeżeli zatem oskarżeni kwestionują zastosowaną w wyroku kwalifikację prawną, dopatrując się w swoim działaniu innej formy popełnienia przestępstwa lub w ogóle braku niektórych znamion w przypisanym czynie, to podstawą takiej apelacji może być tylko zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku ewentualnie obrazy prawa procesowego. Uchybienie określone w art. 438 pkt 1 kpk zachodzi tylko wówczas, gdy istnieje niezgodność między zastosowanym przepisem prawa materialnego, a prawidłowo ustaloną przez Sąd podstawą faktyczną orzeczenia. Skarżący w obu apelacjach zakwestionowali ustalony przez Sąd pierwszej instancji stan faktyczny, podnosząc jednocześnie dwie względne podstawy odwoławcze określone w art. 438 kpk pkt 1 i 3 kpk i wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania lub o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji.

Warto jednak zaznaczyć, iż Sąd odwoławczy w całości aprobuje stanowisko Sądu pierwszej instancji i zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku argumentację przemawiającą za przyjęciem wobec wszystkich oskarżonych formy zjawiskowej popełnienia czynu zabronionego pod postacią współsprawstwa w ujęciu art. 18 kk.

W świetle ugruntowanego stanowiska doktryny i orzecznictwa nie budzi wątpliwości, iż istotą współsprawstwa jest oparte na porozumieniu wspólne działanie co najmniej dwóch osób, z których każda obejmuje swym zamiarem urzeczywistnienie wszystkich określonych przedmiotowych znamion danego czynu przestępnego. Obiektywnym elementem współsprawstwa jest nie tylko wspólna - w sensie przedmiotowym - realizacja znamion określonego przestępstwa, lecz także taka sytuacja, która charakteryzuje się tym, że czyn jednego współsprawcy stanowi dopełnienie czynu drugiego współsprawcy albo popełnione przestępstwo jest wynikiem czynności przedsięwziętych przez współsprawców w ramach dokonanego przez nich podziału ról w przestępnej akcji. Natomiast subiektywnym elementem, a zarazem warunkiem koniecznym współsprawstwa jest porozumienie, oznaczające nie tylko wzajemne uzgodnienie przez wszystkich współsprawców woli popełnienia przestępstwa, lecz także świadome współdziałanie, co najmniej dwóch osób w akcji przestępnej.

W okolicznościach niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości, iż wszyscy oskarżeni działali wspólnie i w porozumieniu. Każdy z nich świadomie współdziałał w zamiarze pobicia P. K. (2), narażając go przy tym na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku w postaci ciężkiego lub średniego uszczerbku na zdrowiu. Działania P. M. (1) i K. R. miały charakter jednorodny, polegający na zadawaniu ofierze ciosów w twarz, głowę oraz inne części ciała. Zarówno P. M. (1) jak i K. R. swoim zachowaniem zrealizowali wszystkie znamiona przypisanego im czynu, tj. udziału w pobiciu. W tym miejscu dodać należy, iż twierdzenia apelujących, jakoby P. K. (2) brał czynny udział w zdarzeniu, będącym w ich ocenie nie pobiciem a „sprzeczką”, „przepychanką”, czy bójką, i do którego to udziału podżegała go I. K., nie mają racji bytu. Konstrukcja udziału w bójce polega bowiem na tym, że każdy jej uczestnik jest jednocześnie atakującym i atakowanym. Pobicie jest natomiast czynną napaścią dwóch lub większej ilości osób na jedną osobę albo grupy osób na inne osoby, przy czym w tym ostatnim wypadku cechą charakterystyczną jest przewaga osób napadających nad napadniętym i właśnie tym się różni od bójki, że da się odróżnić napastników od ofiar. Z zabezpieczonego nagrania osiedlowego monitoringu jasno wynika, iż to oskarżeni zaatakowali P. K. (1) i I. K., których udział w zdarzeniu był bierny, bowiem sprowadzał się wyłącznie do prób ucieczki i odbierania zadawanych przez napastników ciosów. Pokrzywdzony P. K. (2) chociażby ze względu na przewagę liczebną oskarżonych, nawet nie próbował ripostować na otrzymywane od nich liczne uderzenia. Postawa pokrzywdzonego, który, leżąc na ziemi, w celu odstraszenia przeciwnika wyjął z kieszeni i skierował przeciwko niemu niezidentyfikowany przedmiot, nie może być zatem poczytywana jako aktywny udział w bójce.

Odnosząc się do kolejnego zarzutu apelacji, nadmienić należy, iż Sąd Odwoławczy w pełni zaaprobował ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy i w tym zakresie podzielił argumentację zawartą w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia.

Sąd pierwszej instancji przeprowadził ocenę dowodów odpowiadającą zasadom logicznego rozumowania, z wykorzystaniem wiedzy i doświadczenia życiowego, zgodną z wymogami płynącymi z art. 7 kpk i na tej podstawie dokonał klarownych i pozbawionych uchybień ustaleń faktycznych. Analizował przy tym i rozważał wszystkie dowody zebrane w sprawie i nie pominął żadnego z nich, zachowując nakazany ustawą obiektywizm w stosunku do stron procesowych. Ocena zeznań świadków, a także pozostałych dowodów, poprzedzona została ujawnieniem w toku rozprawy całokształtu okoliczności niniejszej sprawy, zatem zarówno okoliczności korzystnych, jak i niekorzystnych dla oskarżonych. Podstawą ustaleń dokonanych przez Sąd Rejonowy było nagranie z monitoringu osiedlowego. Sąd w pełni dał wiarę przedmiotowemu dowodowi albowiem obiektywnie oddał on przebieg wydarzeń z dnia 11 grudnia 2017 roku. Nadto, treść przedmiotowego nagrania korespondowała ze spójnymi i logicznymi zeznaniami pokrzywdzonej I. K.. W świetle powyższego, pomimo iż żaden z oskarżonych nie przyznał się do winy, analiza całości zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż wina P. M. (1) i K. R. w zakresie przypisanych im czynów nie budzi wątpliwości.

Biorąc pod uwagę kategorię zarzutów podniesionych w apelacji, przy braku przesłanek z art. 440 kpk, Sąd Okręgowy nie miał podstaw, by na skutek ich treści odnieść się do rodzaju i wymiaru kary orzeczonej wobec oskarżonych. W powyższym kontekście, w ocenie Sądu Okręgowego, wystarczającym będzie zatem stwierdzenie, iż nie sposób stwierdzić, aby zaskarżony wyrok w zakresie orzeczenia co do represji karnej, cechowała rażąca niesprawiedliwość. Trzeba bowiem mieć na uwadze, iż zarówno P. M. (1) i K. R. działali umyślnie, z zamiarem bezpośrednim, a nadto stopień ich winy oraz stopień społecznej szkodliwości przypisanych im czynów był wysoki. Oskarżeni – w zakresie przypisanych im czynów działający w warunkach recydywy z art. 64 § 1 kk – działając publicznie, z oczywiście błahego powodu, rażąco lekceważąc porządek prawny, dokonali zamachu na zdrowie pokrzywdzonego P. K. (1), a K. R. także na szkodę I. K.. W ocenie Sądu Odwoławczego wymierzone w stosunku do oskarżonych kary jednostkowe oraz kara łączna odpowiadają wszystkim dyrektywom wymiaru kary, wskazanym w art. 53 kk, w związku z czym spełnią swoje cale zarówno w zakresie prewencji szczególnej jak i generalnej.

Kierując się przedstawionymi wyżej racjami, stosownie do treści art. 456 kpk w zw. z art. 437 § 1 kpk, Sąd Okręgowy w Siedlcach wyrok w zaskarżonej części utrzymał w mocy.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze, orzeczono na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 627 kpk.

Z tych wszystkich względów, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.