Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 maja 2019 r.

Sąd Rejonowy w Pruszkowie, III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Marta Węglewska

Protokolant: Agnieszka Curyl

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2019 r. w Pruszkowie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. S. (1)

przeciwko małoletniej J. S. (2) reprezentowanej przez matkę M. S.

o obniżenie alimentów

1.  Oddala powództwo;

2.  Kosztami sądowymi obciąża powoda.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 lutego 2018 roku (data nadania), wniesionym do Sądu Okręgowego w Warszawie J. S. (1) wniósł o obniżenie alimentów zasądzonych wyrokiem z dnia (...) roku w sprawie o sygn. akt VII C 369/13 w kwocie 650 złotych. W uzasadnieniu pozwu J. S. (1) wskazał, że przebywa w (...), nie pracuje, posiada zadłużenie alimentacyjne. Wobec tego nie ma możliwości aby regulować bieżące alimenty (pozew, k. 6) W kolejnym piśmie, również datowanym na dzień 28 lutego 2018 roku powód wnosił o „wstrzymanie” płatności alimentów oraz umorzenie alimentów za okres w czasie kiedy przebywa w zakładzie karnym (pismo procesowe, k. 8). Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 19 lipca 2018 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI C 783/18 sprawa została przekazana według właściwości miejscowej i rzeczowej do Sądu Rejonowego w Pruszkowie (postanowienie, k. 16-17). Zarządzeniem Przewodniczącego III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich Sądu Rejonowego w Pruszkowie z dnia 1 października 2018 roku sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą akt III RC 430/18 (zarządzenie, k. 25).

W piśmie z dnia 15 października 2018 roku J. S. (1) ostatecznie sprecyzował, iż wnosi o obniżenie alimentów do kwoty 250 złotych od dnia 2 lipca 2017 roku (...) (pismo procesowe, k. 32).

W odpowiedzi na pozew z dnia 23 stycznia 2019 roku (data nadania) M. S. – przedstawicielka ustawowa małoletniej powódki J. S. (2) – wnosiła o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew M. S. wskazała, że małoletnia J. pochodzi ze związku małżeńskiego przedstawicielki ustawowej i pozwanego, rozwiązanego przez rozwód. W wyroku rozwodowym został ustalony obowiązek alimentacyjny pozwanego względem dziecka na kwotę 650 złotych miesięcznie. Ostatnie spotkanie małoletniej z ojcem miało miejsce 4 lata temu a ojciec nigdy prawidłowo nie opiekował się córką.

Obecnie J. ma 16 lat. Jest uczennicą Liceum (...)w P.. Uczęszcza na zajęcia dodatkowe z języka angielskiego, korepetycje z matematyki (koszt 60 zł za zajęcia) oraz z języka polskiego (koszt 50 zł). Bierze także udział w warsztatach (...), dla dzieci które chcą lepiej i efektywniej się uczyć. J. jest nastolatką, jej potrzeby systematycznie rosną. Jeździ na koncerty i inne wydarzenia kulturalne. Od kilku lat choruje. W 2016 roku stwierdzono u niej (...) przeszła dwie operacje. Z tego tytułu musi pozostawać pod kontrolą lekarską, leczenie jest kosztowne, są nawroty choroby. Raz na kwartał korzysta z wizyt stomatologicznych. W lipcu od lat wyjeżdża na obozy kondycyjno-sportowe. Miesięczne koszty jej wyżywienia wynoszą ok. 500 złotych. Do kosztów utrzymania zaliczają się także koszty mieszkaniowe w granicach ok. 300 złotych miesięcznie i inne wydatki związane z ubezpieczeniami, naprawami, benzyną. Dodatkowo przedstawicielka ustawowa ponosi koszty zakupu odzieży i obuwia w wysokości ok. 150 złotych, a także zaopatruje małoletnią w niezbędną chemię i kosmetyki co generuje koszt 50 złotych miesięcznie. J. otrzymuje kieszonkowe w wysokości 30 złotych oraz raz na dwa miesiące kwotę ok. 100 złotych na wyjścia z koleżankami i nieprzewidziane wydatki. Koszty związane ze szkołą wynoszą ok. 150 złotych rocznie, a zakup używanych podręczników to wydatek rzędu 300 złotych. M. S. wskazała, iż zatrudniona jest w (...). Jej miesięczne zarobki wynoszą 4 926 złote netto, z czego po potrąceniach do dyspozycji pozostaje kwota 3 842 złote. Ojciec małoletniej nie uiszcza alimentów od 2013 roku. W konsekwencji działań podjętych przez babcię ojczystą J. otrzymuje alimenty od grudnia 2017 roku, wpłaty są regularne i obejmują kwotę zasądzoną oraz zaległości (odpowiedź na pozew, k. 49-53).

W toku postępowania i do momentu zamknięcia rozprawy powód popierał powództwo i wnosił o obniżenie alimentów, natomiast przedstawicielka ustawowa małoletniej pozwanej wnosiła o oddalenie powództwa w całości (protokół elektroniczny z dnia 20 maja 2019 roku, protokół skrócony, k. 309-309v).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia J. S. (2) urodzona dnia (...) jest dzieckiem pochodzącym ze związku małżeńskiego J. S. (1) i M. S., rozwiązanego przez rozwód z winy J. S. (1) wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia(...) roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt VII C 369/13. W wyroku tym Sąd obciążył kosztami utrzymania małoletniej oboje rodziców, ustalając udział J. S. (1) w tych kosztach na kwotę 650 złotych miesięcznie, ograniczył ojcu władzę rodzicielską. Ustalono także kontakty J. S. (1) z córką. Orzeczenie uprawomocniło się w dniu (...) roku.

W dacie orzekania w sprawie rozwodowej J. S. (1) miał (...)lat. Utrzymywał się głównie z prac dorywczych. Osiągał dochody na poziomie 500-600 złotych. Ponosił koszty utrzymania samochodu i zakupu paliwa. Mieszkał w P. w mieszkaniu własnościowym o powierzchni 38 m ^{( 2)}. Posiadał samochód marki O. (...). Nie pracował. Od (...) roku miał status osoby bezrobotnej z prawem do zasiłku w kwocie 794,20 zł w okresie pierwszych trzech miesięcy i 623,60 zł w okresie kolejnych miesięcy. Od (...) roku utracił prawo do pobierania zasiłku. W roku 2012 osiągnął dochód w kwocie 15 171,27 złotych. Od stycznia 2009 roku do stycznia 2013 roku pracował w firmie (...)w charakterze (...). Otrzymywał z tego tytułu wynagrodzenie w wysokości 2 000 złotych miesięcznie. Poprzednio pracował jako (...), (...)oraz pracownik (...). Na początku 2012 roku przebywał w W..

J. S. (1) ma obecnie (...)lata. Z wykształcenia jest (...). Przebywa w (...). Nie pracuje odpłatnie, był i jest w (...) zatrudniony nieodpłatnie. Cierpi na (...), przeszedł terapię. Posiada mieszkanie w P., które obecnie jest wynajmowane. Niebawem przejdzie w (...) operację (...). Chce obniżenia alimentów aby spłacić dług alimentacyjny, (...).

W dacie orzekania w sprawie rozwodowej J. S. (2) miała (...)lat. Była uczennicą 5 klasy szkoły podstawowej w P.. Była dzieckiem ogólnie zdrowym. Od marca 2013 roku pozostawała pod opieką (...). Przedstawicielka ustawowa szacowała jej koszty utrzymania na kwotę ok. 2 000 złotych miesięcznie. Od czerwca 2013 roku ojciec nie utrzymywał z nią kontaktów. Nieregularnie przekazywał na jej utrzymanie kwotę 400 złotych miesięcznie. W przeszłości pracował w różnych zawodach, m. in. w (...)i jako (...).

J. S. (2) ma obecnie (...)lat. Zamieszkuje wraz z matką w domu dziadków macierzystych. Jest uczennicą I klasy Liceum (...) w P.. Uczęszcza na korepetycje z matematyki. Bierze udział w kursie języka angielskiego (koszt 2 450 złotych za rok szkolny). Ma trudności w nauce. Cierpi na (...)i (...). Dwukrotnie przeszła operację (...). Miała zaleconą (...) w okolicy rany pooperacyjnej. Jednorazowy koszt (...)wynosi 200 złotych. Odbywała konsultacje (...)(koszt jednej wizyty 150 złotych). Korzysta z prywatnych usług stomatologicznych. W roku 2018 odbyła kompleksowe leczenie stomatologiczne (koszt 700 złotych). Otrzymuje kieszonkowe w wysokości 30 złotych. Miesięcznie przeznacza na doładowanie telefonu komórkowego kwotę 25 złotych. Przedstawicielka ustawowa szacuje jej koszty utrzymania na kwotę 3 012 złotych miesięcznie.

M. S. w dacie sprawy rozwodowej miała (...)lata. Pracowała w (...) na stanowisku (...) w pełnym wymiarze czasu pracy. Osiągała średnie miesięczne wynagrodzenie w wysokości 4 089,16 złotych netto. Otrzymywała również nagrody i premie uznaniowe. W 2012 roku otrzymała je w łącznej kwocie 3 200 złotych. Była właścicielką samochodu marki V. (...). Od (...) roku przebywała na zwolnieniu lekarskim z uwagi na (...). Swoje miesięczne koszty utrzymania szacowała na kwotę ok. 2 400 złotych.

M. S. ma obecnie (...)lat. Nadal pracuje w (...). Jest zatrudniona na stanowisku (...), na czas nieokreślony od dnia (...) roku. Pracuje w pełnym wymiarze czasu pracy. Za okres od lipca do grudnia 2018 roku uzyskała następujące kwoty wynagrodzenia netto po potrąceniach w tym raty na kasę zapomogowo-pożyczkową (w tym nagrody): w lipcu oraz w sierpniu po 3 842,04 zł, we wrześniu 5 766,09 zł, w październiku 5 627,04 zł, w listopadzie 5 208,90 zł oraz w grudniu 6 671,90 zł. W roku 2017 uzyskała dochód w wysokości 103 575,37 złotych. Przeszła zabieg operacyjny (...). Korzysta z biletu miesięcznego (...)za kwotę 138 złotych. Opłaca polisę na życie ze składką w wysokości 220,42 złote miesięcznie oraz ubezpieczenie komunikacyjne ze składką roczną w wysokości 1 282 zł. Wobec niepłacenia alimentów przez powoda spowodowała prowadzenie egzekucji komorniczej i kiedy dojść miało do egzekucji z mieszkania, matka powoda zaangażowała się w wynajęcie mieszkania J. S. (1), z czego ma on obecnie dochód. Od grudnia 2017r. otrzymuje zatem pozwana zasądzone alimenty. Od lutego 2018 roku przedstawicielka ustawowa regularnie otrzymuje za pośrednictwem komornika alimenty na córkę w wysokości 650 złotych. Na konto wpływają alimenty zaległe oraz bieżące. Swojej matce przekazuje kwotę 600 złotych miesięcznie tytułem udziału w opłatach za mieszkanie. Utrzymuje poprawne relacje z matką byłego męża. Swoje miesięczne koszty utrzymania szacuje na kwotę 2 090 złotych. Jest współwłaścicielem samochodu. Nie posiada innego majątku.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następujące dowody: zaświadczenie, k. 44, k. 57; wydruk ocen, k. 58-58v; potwierdzenia operacji bankowych, k. 59-69a; faktura wraz z potwierdzeniem przelewu, k. 70-72; opinia psychologiczna, k. 73-74; dokumentacja medyczna, k. 75-87; faktury, k. 88-89, 90; zestawienie kosztów utrzymania, k. 97; potwierdzenia operacji bankowych, k. 98-99; k. 102-113; zaświadczenie, k. 124-125; zeznanie PIT, k. 126-127v; dokumentacja medyczna, k. 131-142; potwierdzenia operacji bankowych, rachunki i faktury dołączone do odpowiedzi na pozew; k. 163-178; polisa oraz potwierdzenie operacji bankowych, k. 183-186; zestawienie kosztów utrzymania, k. 214; zaświadczenie, k. 308; potwierdzenia operacji bankowych; zeznania świadka L. G., protokół elektroniczny z dnia 20 maja 2019 roku, protokół skrócony, k. 310; zeznania J. S. (1) w charakterze strony, protokół elektroniczny z dnia 20 maja 2019 roku, protokół skrócony, k. 310-310v; zeznania M. S. w charakterze strony, protokół elektroniczny z dnia 20 maja 2019 roku, protokół skrócony, k. 310v.

Ponadto, Sąd posiłkował się ustaleniami poczynionymi w toku postępowania w sprawie rozwodowej VII C 369/13- uzasadnienie postanowienia z (...)

Sąd poddał dokładnej analizie cały materiał dowodowy zgromadzony w aktach niniejszej sprawy. Dokumenty te posłużyły Sądowi do określenia wysokości kosztów utrzymania małoletniej powódki i pozwoliły na ocenę jak w okresie będącym przedmiotem zainteresowania Sądu zmienił się charakter usprawiedliwionych potrzeb J. S. (2), a co za tym idzie czy i ewentualnie w jakim stopniu zmniejszyły się wydatki tytułem jej utrzymania w rzeczonym okresie.

Ustalenia Sądu znajdują uzasadnienie w przeprowadzonych dowodach, które zostały powołane przy ustalaniu podstawy faktycznej w niniejszej sprawie. Należy także wskazać, iż niektóre z pism zostały złożone w kserokopiach, jednak nic nie wskazuje na to, by ich treść nie odzwierciedlała wiernie treści dokumentów oryginalnych.

Sąd dopuścił dowód z zeznań świadka L. G., albowiem jego przeprowadzenie nie spowodowało przedłużania procesu. Zeznania świadka były wiarygodne.

Także zeznania stron były w przeważającej mierze wiarygodne. Sąd krytycznie odniósł się jednak do twierdzeń powoda w zakresie, w jakim wskazywał on, iż nie jest w stanie łożyć na rzecz córki alimentów w zasądzonej dotychczas wysokości. Okoliczność, iż zobowiązany do alimentów powód odbywa karę pozbawienia wolności nie ma bowiem znaczenia dla jego obowiązku alimentacyjnego.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 133 k.r.o. na obydwojgu rodzicach ciąży obowiązek łożenia na utrzymanie dzieci, które nie są jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Zakres tego obowiązku, stosownie do przepisu 135 k.r.o., wyznaczają z jednej strony usprawiedliwione potrzeby osoby uprawnionej, z drugiej zaś zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć nie tylko elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji, ale także takie, które stworzą uprawnionemu normalne warunki bytowe odpowiadające jego wiekowi, stanowi zdrowia, wykształceniu i statusowi rodziców. Stosownie do treści przepisu art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może zatem prowadzić do obniżenia alimentów wówczas gdy zmianie ulegną potrzeby uprawnionego albo zmienią się możliwości zarobkowe lub majątkowe strony do alimentacji zobowiązanej. W niniejszej sprawie wysokość alimentów od J. S. (1) na rzecz małoletniej córki J. S. (2) została ustalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia (...) roku w sprawie VII C 369/13 na kwotę po 650 złotych miesięcznie. Orzeczenie uprawomocniło się w dniu (...) roku. Obniżenie wysokości obowiązku alimentacyjnego ciążącego na powodzie wobec pozwanej uzasadniałoby wykazanie w niniejszym postępowaniu pogorszenia się sytuacji zarobkowo-majątkowej powoda bądź zmniejszenia się potrzeb małoletniej J. S. (2), względnie znaczącego zwiększenia się dochodów matki pozwanej w porównaniu z sytuacją istniejącą w dacie zakończenia postępowania w sprawie o rozwód zarejestrowanej za sygnaturą akt VII C 369/13.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, iż w przedmiotowym okresie koszty utrzymania małoletniej pozwanej J. S. (2) nie uległy zmniejszeniu.

Przyjmuje się, że potrzeby dziecka, których zaspokojenie jest obowiązkiem rodziców wraz z wiekiem zwiększają się i obejmują nie tylko potrzeby bytowe związane z wyżywieniem, zakupem odzieży i zapewnieniem odpowiednich warunków mieszkaniowych, ale także potrzeby kulturalne i wychowawcze, mające zapewnić prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy dziecka. W okolicznościach niniejszej sprawy, sytuacja bytowa, zdrowotna i edukacyjna małoletniej – w okresie będącym przedmiotem zainteresowania – uległa znaczącej zmianie i zdaniem Sądu Rejonowego zmiana ta z całym przekonaniem nie ma wpływu na obniżenie kosztów utrzymania J. S. (2). Przedstawicielka ustawowa oszacowała koszty utrzymania małoletniej na kwotę ok. 3 000 złotych. W ocenie Sądu kwota ta została nieznacznie przeszacowana, jednak podzielając w tym zakresie stanowisko przedstawicielki ustawowej usprawiedliwienie znajdują następujące wydatki tytułem utrzymania dziecka: wyżywienie 500 zł, media 300 zł, odzież 150 zł, kosmetyki 50 zł, opieka lekarska, leki, stomatolog 300 zł, korepetycje 500 zł, koszty związane z edukacją, wydatki szkolne/wycieczki 200 zł, kieszonkowe 100 zł, wypoczynek 200 zł, zajęcia dodatkowe 200 zł.

Powyższe skutkowało oceną, iż po stronie pozwanej J. S. (2) nie wystąpiła przesłanka, która uzasadniałaby obniżenie alimentów. W porównaniu do poprzedniej sprawy alimentacyjnej przedstawicielka ustawowa małoletniej musi ponosić dodatkowe koszty związane z edukacją pozwanej, m.in. w zakresie konieczności opłacenia korepetycji czy zapewnienia córce uczestnictwa w organizowanych przez szkołę wycieczkach; dodatkowe koszty generują także wydatki związane ze schorzeniami małoletniej i koniecznością zapewnienia jej odpowiedniej profilaktyki zdrowotnej. W tym zakresie powód nie wykazał zatem, iż nastąpiła zmiana w zakresie potrzeb małoletniej, która uprawniałaby do wydania rozstrzygnięcia zgodnego z jego żądaniem. Zresztą, uzasadniając swoje roszczenie powód opierał się wyłącznie na twierdzeniu, iż to po jego stronie zaszły okoliczności, które uniemożliwiają mu łożenie na rzecz córki alimentów w zasądzonej kwocie. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy nie tylko od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, ale również od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, gdyż górną granicą świadczeń alimentacyjnych są zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego. Decydująca zatem dla rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy stała się ocena możliwości zarobkowych i majątkowych powoda. Do obniżenia alimentów prowadzi bowiem także zmniejszenie się możliwości zarobkowych lub majątkowych strony do alimentacji zobowiązanej. Na uzasadnienie zgłoszonego przez siebie żądania J. S. (1) wskazywał głównie na okoliczność, iż jego obecna sytuacja finansowa, a zatem brak możliwości zarobkowania w związku z pobytem w (...), nie pozwala mu na łożenie alimentów w kwocie 650 złotych.

W sprawie zostało ustalone, iż J. S. (1) nie jest odpłatnie zatrudniony. Posiada natomiast majątek w postaci nieruchomości położonej w P., która jest wynajmowana i z tego tytułu czerpie regularny dochód, niestety od niedawna.

W tym miejscu należy wskazać, iż powoływanie się powoda na fakt niemożności zarobkowania z uwagi na pobyt w (...) nie jest przesłanką warunkującą możliwość orzeczenia zgodnego z żądaniem pozwu. N. dochodów w okresie osadzenia w (...) nie wpływa na ocenę możliwości zarobkowych, jakie (...)miałby, gdyby (...). (...) jest bowiem zawinionym uniemożliwieniem podjęcia pracy zarobkowej, a co za tym idzie uprawniony do alimentów nie może ponosić z tego faktu negatywnych konsekwencji. (...) Można przyjąć, iż gdyby powód nie został (...), jego możliwości zarobkowe – jako pracownika fizycznego (zgodnie z jego wykształceniem kierunkowym) z całą pewnością nie byłyby niższe aniżeli najniższe wynagrodzenie krajowe. Powód (...) i trudno przyjąć aby była to okoliczność usprawiedliwiająca pogorszenie się jego sytuacji zarobkowej. Nie pozostaje bez znaczenia, że to własnym, zawinionym działaniem powód znalazł się w obecnej sytuacji. Małoletnia nie może zaś ponosić konsekwencji tego działania.

Rodzic jest zobowiązany do dzielenia się z małoletnim dzieckiem wszystkimi, nawet najmniejszymi swoimi dochodami. Powód musi mieć świadomość, iż potrzeby małoletnich w wieku jego córki sukcesywnie zwiększają się. W takiej sytuacji winien poczynić wszelkie starania by choć w minimalnym stopniu wywiązywać się z obowiązku alimentacyjnego na rzecz J., zwłaszcza, że nie sprawuje nad nią żadnej pieczy, a wszelkie obowiązki związane z jej wychowaniem i zapewnieniem jej opieki spoczywają na przedstawicielce ustawowej. Podkreślenia wymaga także fakt, iż powód nie utrzymuje kontaktów osobistych z córką, co również musi znaleźć swoje odzwierciedlenie w wysokości należnych dziecku alimentów. Reasumując, w ocenie Sądu obecna sytuacja majątkowa J. S. (1) jest analogiczna, jak w czasie orzekania w poprzedniej sprawie alimentacyjnej, a kwota zasądzonych alimentów w dalszym ciągu mieści się w granicach jego możliwości zarobkowych. Zdaniem Sądu, potencjał dochodowy powoda jest dużo wyższy niż wykazywał to w toku niniejszego postępowania. Zawód, który posiada pozwala mu (...) na podjęcie dobrze płatnej pracy, pozwalającej na zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb oraz na wywiązywanie się z obowiązku alimentacyjnego w pełnej wysokości.

I to skutkowało oceną, że po stronie powoda brak było przesłanki uzasadniającej obniżenie alimentów.

Także w sytuacji finansowej przedstawicielki ustawowej nie nastąpiły żadne istotne zmiany, które uzasadniałyby korektę wysokości obowiązku alimentacyjnego ciążącego na powodzie. M. S. nadal pracuje w (...). Należy wskazać, iż jej dochody w okresie będącym przedmiotem zainteresowania Sądu są co prawda na wyższym poziomie aniżeli w dacie poprzedniej sprawy alimentacyjnej, jednakże nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż przedstawicielka ustawowa musi ponosić wyższe koszty utrzymania zarówno małoletniej pozwanej, jak i siebie. Obniżenie alimentów w ustalonym stanie faktycznym oznaczałoby nieuzasadnione przerzucenie obowiązku finansowania potrzeb małoletniej w jeszcze większym zakresie na jej matkę.

Uwzględniając zatem wszystkie powyższe ustalenia oraz na podstawie art. 138 k.r.o., Sąd doszedł do przekonania, iż powództwo o obniżenie alimentów nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem nie nastąpiła istotna zmiana, która determinowałaby niekorzystną, z punktu widzenia małoletniej pozwanej, modyfikację wydanego wcześniej orzeczenia.

Z tych względów powództwo zostało oddalone.

  O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.