Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 11 stycznia 2018r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w V Wydziale Gospodarczym w składzie:

Przewodniczący: SSR Robert Roliński

Protokolant: Paulina Frelicka

po rozpoznaniu w dniu 28.12.2017r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) S.A. z/s w L.

przeciwko : (...) S.A. z/s w S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej (...) S.A. z/s w S. na rzecz powódki (...) S.A. z/s w L. kwotę 11317,25 zł (jedenaście tysięcy trzysta siedemnaście złotych dwadzieścia pięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 10.09.2016r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanej (...) S.A. z/s w S. na rzecz powódki (...) S.A. z/s w L. kwotę 4183zł (cztery tysiące sto osiemdziesiąt trzy złote) tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 3617zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  nakazuje zwrócić pozwanej (...) S.A. z/s w S. kwotę 19,10 zł (dziewiętnaście złotych dziesięć groszy) tytułem zwrotu nadpłaconej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego sądowego.

Sygn. akt V GC 409/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 29 grudnia 2016r. pełnomocnik powoda (...) Spółka z o.o. z siedzibą w L. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z/s w S. kwoty 11.317,25 zł. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 10 września 2016r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania w tym kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych a także kosztami opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powoda podniósł, że w dniu 14.05.2016r. w wyniku kolizji drogowej doszło do uszkodzenia pojazdu stanowiącego własność T. D., sprawca kolizji był objęty obowiązkową ochroną ubezpieczeniową w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego u strony pozwanej. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność i wypłacił bezsporną część odszkodowania. W związku z uszkodzeniem pojazdu poszkodowany został zmuszony do wynajęcia pojazdu zastępczego. Poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego w okresie od dnia 24.05.2016r. do dnia 16.07.2016r. Stawka dobowa najmu została ustalona na kwotę 230 zł. netto. Powód w dniu 16.07.2016r. nabył wierzytelność obejmującą odszkodowanie za szkodę wynikającą z najmu pojazdu zastępczego. Strona pozwana wypłaciła powodowi odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego w kwocie 2.040 zł. netto plus 50% VAT, uznając za zasadny okres 24 dni oraz redukując stawkę najmu do kwoty 85 zł. netto za dobę. Wypłacone odszkodowanie w ocenie powoda nie naprawiło w całości przedmiotowej szkody.

(pozew k. 2-5 akt)

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 31 stycznia 2017r. Sąd Rejonowy w Kaliszu V Wydział Gospodarczy w osobie Referendarza Sądowego, w sprawie o sygn. akt V GNc 4/17, orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty, który został wniesiony w ustawowym terminie pozwany zaskarżył nakaz zapłaty w całości. Wniósł o oddalenie powództwa w całości. Ponadto pozwany wniósł o zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, a także opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu sprzeciwu pełnomocnik pozwanego podniósł, iż pozwany dołożył należytej staranności zmierzając do wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy wobec czego wypłacone odszkodowanie naprawiło szkodę w pełnej wysokości. Ponadto pełnomocnik pozwanego zakwestionował legitymację czynną powoda wskazując na brak causy dokonanej czynności przelewu wierzytelności. Poza tym wskazał, iż pozwany uznał 24 dni najmu tj. okres od dnia przesłania przez warsztat kosztorysu do dnia zakończenia najmu. W okresie do dnia przesłania kosztorysu zarówno poszkodowany jak i powód nie wykonali żadnych czynności zmierzających do naprawy pojazdu, bądź zagospodarowania pozostałości pojazdu. Ponadto pełnomocnik pozwanego wskazał, iż zastosowana przez powoda stawka dobowa najmu pojazdu zastępczego istotnie odbiega od średnich stawek stosowanych na rynku przez renomowane wypożyczalnie. Jednocześnie wskazując, iż w toku likwidacji szkody pozwany proponował poszkodowanemu bezgotówkowe i niezwłoczne zorganizowanie pojazdu zastępczego za cenę 85 zł. netto, jednakże pozwany nie skorzystał z tej propozycji.

(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 49-54 akt)

W piśmie procesowym z dnia 08 maja 2017r. pełnomocnik powoda wskazał, iż causa umowy cesji wierzytelności wyraża się uzyskaniu przez powoda zapłaty za korzystanie z pojazdu zastępczego w postaci przelania na powoda wierzytelności obejmującej to roszczenie ( cessio solutionis causa). Ponadto pozwany nie udowodnił, iż zastosowana przez powoda stawka dobowa najmu pojazdu zastępczego jest stawką zawyżoną, z kolei poszkodowany wybrał ofertę powoda bowiem była dla niego najkorzystniejsza. Poza tym wskazał, iż poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego przez okres niezbędny do zagospodarowania pozostałości pojazdu z uwagi na wystąpienie szkody całkowitej. W okresie korzystanie z pojazdu zastępczego pozwany nie dokonał wypłaty odszkodowania za uszkodzenie pojazdu. Biorąc pod uwagę, iż pozwany wypłacił odszkodowanie w dniach 05.08.2016r. i 25.08.2016r. uzasadnione było korzystanie przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego w okresie od dnia 24.05.2016r. do dnia 16.07.2016r. Z kolei fakt zdania pojazdu zastępczego przed dniem wypłaty odszkodowania świadczy o minimalizacji straty.

(pismo k. 463-467 akt)

W piśmie procesowym z dnia 04.08.2017r. pełnomocnik powoda poinformował Sąd o zmianie formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej przez powoda wskazując, iż obecnie powód prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki akcyjnej.

(pismo k. 469-470 akt)

Sąd poczynił następujące ustalenia faktyczne:

Powód (...) S.A. z siedzibą w L. wpisany jest do rejestru przedsiębiorców prowadzonego w ramach Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...).

(dowód: informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców k. 29-

33, 472-475 akt)

Pozwany (...) S.A. z/s w S. wpisany jest do rejestru przedsiębiorców prowadzonego w ramach Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...).

(dowód: informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców k. 57-63 akt)

W dniu 14 maja 2016 roku doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki V. (...) o nr rejestracyjnym (...) stanowiący własność T. D., sprawca kolizji był objęty obowiązkową ochroną ubezpieczeniową w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego u strony pozwanej.

(okoliczności bezsporne)

Poszkodowany zgłosił szkodę pozwanej. W okresie pierwszego tygodnia od powstania szkody poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego w ramach własnego ubezpieczenia asistans. Po upływie maksymalnego okresu uprawniającego poszkodowanego do korzystania z pojazdu zastępczego na podstawie w/w ubezpieczenia poszkodowany, który otrzymał od pozwanej maila z informacja o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego skontaktował się z wskazaną przez pozwaną firmą wynajmująca pojazdy zastępcze. Jednakże został poinformowany, iż firma ta nie jest w stanie udostępnić mu pojazdu o klasie pojazdu uszkodzonego, gdyż nie ma takiego pojazdu na stanie. Wówczas poszkodowany skontaktował się z powodem, od którego otrzymał informację, iż może otrzymać taki pojazd bez limitu kilometrów i bez dodatkowych opłat, przy czym od pozwanej otrzymał informację, iż w przypadku wynajęcia pojazdu za jej pośrednictwem będzie zobowiązany do uiszczenia kaucji. Poszkodowany odstawił pojazd uszkodzony do warsztatu po kilku dniach zgłosił się likwidator, który wycenił szkodę na 13.000 zł. Ponieważ kwota ta nie została zaakceptowana przez poszkodowanego przeniósł on pojazd do serwisu (...), gdzie wyceniono koszt naprawy na kwotę 75.000 zł. Pozwana nie zaakceptowała tej wyceny. Wówczas pozwany przeniósł pojazd do innego autoryzowanego warsztatu V., mając na uwadze maksymalna wartość kosztów naprawy na jaką pozwana wyraża zgodę. Pojazd został tam naprawiony. Pozwana wypłaciła poszkodowanemu pierwsza część odszkodowania w okresie, kiedy wynajmował już kolejny pojazd zastępczy od firmy znajdującej się na liście firm dostarczonej przez pozwaną.

(dowód: korespondencja mailowa k. 80-81 akt;

akta szkody k. 93-461 akt;

umowa najmu wraz z fakturą k. 261,263 akt;

zeznania świadka T. D. e-protokół z dnia 10.08.2017r. 00:08:57-

00:29:31 min)

W związku z zaistniałą kolizją i uszkodzeniem pojazdu, który był potrzebny poszkodowanym do użytku w życiu codziennym, poszkodowany w dniach 12.07.2016r., 05.07.2016r., 28.06.2016r., 21.06.2016r., 14.06.2016r., 07.06.2016r., 31.05.2016r. i 24.05.2016r. zawarł z powodem umowy najmu pojazdu zastępczego. Poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego na podstawie w/w umów najmu przez okres 53 dni tj. w okresie od dnia 24.05.2016r. do dnia 16.07.2016r. Stosownie do treści umów najmu poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego marki M. przy dobowej stawce czynszu najmu wynoszącej 230 zł netto.

(dowód: umowy najmu k. 12-28 akt)

Pojazd zastępczy został oddany powodowi przez poszkodowanego dnia 16 lipca 2016 roku. Tego samego dnia powód wystawił na poszkodowanego fakturę VAT dokumentującą 53 dni najmu pojazdu zastępczego – na kwotę 14.993,70 zł brutto. W tym też dniu poszkodowany przelał wierzytelność o zapłatę tej kwoty na powoda.

(dowód: umowy najmu k.12-28 akt;

faktura Vat nr (...) k.9 akt;

umowa cesji wierzytelności k. 28 akt )

W dniu 08 czerwca 2016r. pozwany poinformował poszkodowanego, iż przyjmuje odpowiedzialność odszkodowawczą za zgłoszona szkodę i deklaruje niezwłoczną wypłatę odszkodowania po dostarczeniu wymaganych dokumentów. W dniu 07 lipca 2016r. powód zwrócił się do pozwanego o informację na jakim etapie jest proces likwidacji szkody z zapytaniem dlaczego poszkodowany nie otrzymał jeszcze kosztorysu. W dniu 08 lipca 2016r. pozwany przesłał kosztorys.

(dowód: korespondencja mailowa k. 350,339 akt)

Poszkodowana została poinformowana przez pozwanego o zakwalifikowaniu zgłoszonej szkody jako tzw. szkoda całkowita. W dniu 20 lipca 2016r. poszkodowany przesłał pozwanemu numer konta bankowego. W dniach 05 sierpnia 2016r. i 25 sierpnia 2016r. pozwany wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie z tytułu poniesionej szkody w związku z uszkodzeniem należącego do niego pojazdu.

(dowód: decyzje k. 173-174 i 158-159 akt;

korespondencja mailowa k. 328 akt)

Powód zgłosił pozwanemu roszczenie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego w dniu 2016r. W dniu 30 sierpnia 2016 roku pozwany wydał decyzję o wypłacie odszkodowania z tytułu poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego w wysokości 2.274,60 zł., Pozwany zweryfikował zasadny okres najmu pojazdu zastępczego do 24 dni oraz stawkę dobową najmu pojazdu zastępczego do kwoty 85 zł. netto.

(dowód: decyzja o wypłacie odszkodowania – k.10-11 akt)

( dowód: korespondencja mailowa k. 39 akt;

akta szkody k. 93-461 akt)

W dniu 07 października 2016r. pozwany wyraził zgodę na naprawę pojazdu.

(dowód: korespondencja mailowa k. 321, 153 akt szkody)

Przy założeniu, że pojazd był naprawiany uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego to 89 dni i liczony jest od dnia zgłoszenia szkody, do decyzji o przyznaniu odszkodowania, plus rzeczywisty okres naprawy pojazdu. Zastosowana stawka wynajmu pojazdu w wysokości 230 zł. netto, jest stawką rynkową, jaka obowiązywała w okresie maj-sierpień 2016r. na terenie Województwa (...) W związku z powyższym rzeczywista wysokość szkody związanej z wynajęciem pojazdu zastępczego w kwocie 14.993,70 zł. brutto jest uzasadniona i pozwala poszkodowanemu zaspokoić jego potrzeby.

( dowód: opinia biegłego k. 489-504 akt)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w postaci dokumentów. Dokumenty te, w ocenie Sądu nie budzą wątpliwości co do ich rzetelności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, albowiem ich treść i autentyczność nie była przez strony kwestionowana, a w toku postępowania nie pojawiły się żadne okoliczności rzutujące na ich autentyczność. W szczególności Sąd uznał za wiarygodne dołączone do sprawy akta szkody komunikacyjnej. Zebrana w aktach dokumentacja stała się podstawą opracowania opinii przez biegłego i w takim zakresie akta te mają istotne znaczenie dla sprawy.

Ponadto sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zeznania świadka T. D. bowiem w sposób logiczny, spójny i rzeczowy uzupełniły materiał dowodowy oparty na dokumentach oraz na podstawie opinii biegłego sądowego mgr inż. K. S..

Opinia biegłego ma na celu ułatwienie Sądowi należytej oceny zebranego materiału wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Sama opinia nie może być źródłem materiału faktycznego sprawy ani stanowić podstawy ustalenia okoliczności będących przedmiotem oceny biegłych. Opinia biegłego podlega, jak inne dowody, ocenie według art. 233§1 kpc, lecz co odróżnia ją pod tym względem, to szczególne dla tego dowodu kryteria oceny, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej (postanowienie SN z dnia 07.11.2000r., I CKN 1170/98, OSNC 2001/4/64). Specyfika oceny tego dowodu wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, w istocie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia i wiedzy powszechnej.

Z uwagi na powyższe okoliczności Sąd podzielił opinie biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej mgr inż.. K. S.. W ocenie Sądu opinia biegłego jest jasna i logiczna, a nadto została sporządzona fachowo i rzetelnie. Wnioski wywiedzione w opinii są należycie uzasadnione i wolne od błędów logicznych oraz wewnętrznych sprzeczności, co świadczy o dużym doświadczeniu zawodowym i rzetelnej wiedzy fachowej biegłego. Opinia ta, jako sporządzona zgodnie ze stanem wiedzy, przez fachowca w swojej dziedzinie jest rzeczowa, logiczna, pozbawiona wewnętrznych sprzeczności i oparta na zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Biegły w sposób kompleksowy i wyczerpujący wskazał na kryteria umożliwiające określenie technologicznego czasu naprawy pojazdu, który z kolei miał znaczenie dla ustalenia zasadnego okresu najmu pojazdu zastępczego, oraz wskazał rynkowe stawki najmu pojazdu zastępczego umożliwiające ustalenie, czy zastosowana przez powoda dobowa stawka najmu pojazdu zastępczego jest stawką rynkową i czy jest lub nie stawką wygórowaną. Jakkolwiek opinia biegłego została zakwestionowana przez pozwanego, to jednakże mając na uwadze w/w kryteria oraz okoliczności faktyczne sprawy Sąd podzielił wnioski biegłego zawarte w treści opinii.

Sąd zważył, co następuje:

Wobec zgłoszonego przez pozwanego zarzutu braku legitymacji procesowej czynnej należało w pierwszej kolejności odnieść się do zasadności tego zarzutu. I tak Sąd mając na uwadze treść umowy cesji wierzytelności znajdującej się w aktach sprawy uznał zarzut ten za niezasadny bowiem faktyczne poniesienie kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest warunkiem skutecznego domagania się zwrotu tych kosztów. To stanowisko jest wynikiem analizy uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28). Analizując zaś, czy osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej może domagać się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego Sąd Najwyższy zaznaczył, że poszkodowanemu nie przysługuje roszczenie z tytułu samej utraty możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu, a poszkodowany będzie miał roszczenie jeżeli w związku z uzyskaniem pojazdu zastępczego w jego majątku powstanie uszczerbek.

Poszkodowany musi wykazać, że faktycznie skorzystał z pojazdu zastępczego. Tak więc dochodzenie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest uzależnione od faktycznego opłacenia kosztów najmu pojazdu zastępczego, ale od wykazania uszczerbku w majątku w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego. Uszczerbek w majątku w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego powstaje zaś nie tylko w sytuacji opłacenia faktury za najem tego pojazdu, ale także wówczas kiedy jedynie została wystawiona ta faktura, bowiem w tej sytuacji w majątku powstają pasywa. Poszkodowany przedkładając fakturę za najem pojazdu zastępczego udowadnia, że w jego majątku powstał uszczerbek w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego. W sytuacji cesji wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego skuteczne dochodzenie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przez powoda będącego cesjonariuszem, który wynajął poszkodowanemu pojazd zastępczy, uzależnione jest zatem od wykazania, że poszkodowany wynajął pojazd zastępczy i jest zobowiązany do poniesienia kosztów z tym związanych. Dowodem wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu zastępczego i powstania z tego tytułu pasywów w jego majątku jest faktura za najem pojazdu zastępczego.

Poniesienie przez poszkodowanego kosztu najmu pojazdu zastępczego nastąpiło poprzez przeniesienie na rzecz powoda wierzytelności przysługującej poszkodowanemu względem pozwanego z tytułu odszkodowania, w zakresie kosztów pojazdu zastępczego. Już bowiem samo powstanie wymagalnej wierzytelności o zapłatę czynszu najmu przysługującego wynajmującemu wobec poszkodowanego powoduje u tego ostatniego powstanie nowych lub zwiększenie się istniejących pasywów. Zwiększenie pasywów lub powstanie nowych jest niczym innym jak poniesieniem straty przez poszkodowanego w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. Podobne stanowisko zajął SN w uchwale z dnia 10.07.2008 r. w sprawie III CZP 62/08 wskazując, że pojęcie strat jakie poszkodowany poniósł w rozumieniu powołanego artykułu obejmuje także niezaspokojone przez poszkodowanego, wymagalne zobowiązanie na rzecz osoby trzeciej.

Koszty najmu pojazdu zastępczego, choć nie pokryte bezpośrednio przez poszkodowanego mogą wchodzić w skład szkody. Poszkodowany przenosząc bowiem wymagalną wierzytelność z tytułu czynszu najmu na rzecz powoda dokonał w ten sposób zapłaty. Podkreślić w tym miejscu trzeba, że przenoszona wierzytelność już istniała i była skonkretyzowana, w szczególności co do podstawy faktycznej i prawnej. W sprawie niniejszej przedmiot przelewu został określony w umowie cesji zawartej pomiędzy powodem a poszkodowanym. Przedmiotem cesji było prawo do zwrotu kosztów z tytułu najmu w firmie powoda pojazdu zastępczego, przysługujące poszkodowanemu (cedentowi) w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 14.05.2016r., za którą odpowiedzialność z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ponosi pozwany. Wysokość czynszu najmu, wynika z umów najmu pojazdu zastępczego oraz faktury VAT, a także z zaakceptowanego przez poszkodowanego cennika obowiązującego u powoda.

Ponadto należy wskazać, iż rację ma pełnomocnik powoda twierdząc, iż niniejszy zarzut pozwanego jest bezprzedmiotowy bowiem na etapie postępowania likwidacyjnego strona pozwana nie kwestionowała skuteczności dokonanego przelewu wierzytelności z tytułu poniesionych kosztów wynajmu pojazdu zastępczego, czego wyrazem była decyzja pozwanego z dnia 05.08.2016r. i 25.08.2016r.

Wobec powyższego powód posiada legitymację procesową do wystąpienia z przedmiotowym powództwem, gdyż wstąpił skutecznie w prawa i obowiązki poszkodowanego.

Stosownie do art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba na rzecz której zawarta została umowa ubezpieczenia. Powyższy przepis stanowi podstawę odpowiedzialności strony pozwanej za skutki kolizji w której uczestniczył pojazd poszkodowanego. Warunki odpowiedzialności pozwanego jako zakładu ubezpieczeń za szkodę spowodowaną przez ubezpieczonego przez niego posiadacza pojazdu mechanicznego określa ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 392 z późn. zm.). W myśl art. 34 cytowanej wyżej ustawy, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym (art. 36 w/w ustawy). Przy czym skoro doszło do zderzenia się dwóch pojazdów mechanicznych to podstawę odpowiedzialności stanowi art. 415 k.c., bowiem jak to wynika z art. 436§2 k.c. obowiązek naprawienia szkody związany jest z winą sprawcy.

Z prezentowanego stanowiska pozwanego wynika, że nie kwestionuje ona swojej odpowiedzialności co do zasady bowiem w toku postępowania likwidacyjnego uznał roszczenie powoda za usprawiedliwione w części wypłacając kwotę 2.274,60 zł. Sporny był natomiast okres najmu pojazdu zastępczego powyżej 24 dni oraz stawka najmu pojazdu zastępczego powyżej kwoty 85 zł. netto za dobę.

Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierowcy pojazdu mechanicznego wyznaczona jest - zarówno co do zasady, jak i co do granic - przez odpowiedzialność tego posiadacza lub kierowcy. Podstawową zatem przesłanką decydującą o zasadności roszczeń poszkodowanego w analizowanym przypadku jest wykazanie, że w majątku poszkodowanego na skutek kolizji doszło do uszczerbku podlegającego naprawieniu w drodze zapłaty określonej sumy pieniężnej przez zakład ubezpieczeń na podstawie art. 361 k.c. w zw. z art. 363 k.c. Zgodnie z brzmieniem art. 361 § 2 k.c., w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Jak stanowi art. 363 § 1 k.c., naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Dyspozycja art. 361 § 2 k.c. wyznacza zakres obowiązku odszkodowawczego, stanowiąc, że naprawieniu podlegają poniesione straty i utracone korzyści, a więc określa regułę pełnego odszkodowania w granicach szkody prawnie relewantnej. Przez sformułowanie „w powyższych granicach" ustawodawca odwołuje się bowiem do unormowania związku przyczynowego. W tych granicach podmiot odpowiedzialny jest do naprawienia szkody ustalonej metodą dyferencyjną. Podstawę obliczenia utraconych korzyści stanowić powinna różnica między stanem majątku osoby poszkodowanej, który rzeczywiście istnieje po nastąpieniu zdarzenia wywołującego szkodę, a hipotetycznym stanem majątku, pomyślanym jako taki stan, który urzeczywistniłby się, gdyby zdarzenie wywołujące szkodę nie nastąpiło. W przypadku, gdy na skutek pozbawienia możliwości korzystania z rzeczy uszkodzonej poszkodowany korzysta odpłatnie z usługi mającej na celu wyrównanie tego uszczerbku, koszt zakupu towaru lub usługi stanowi szkodę podlegającą naprawieniu przez ubezpieczyciela sprawcy szkody.

Zgodnie z zasadą pełnej rekompensaty szkody poszkodowany jest uprawniony do żądania od ubezpieczyciela odszkodowania obejmującego straty, które poniósł, i korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Skoro skutkiem wypadku komunikacyjnego z udziałem poszkodowanego jest uszkodzenie pojazdu mechanicznego uniemożliwiające poszkodowanemu korzystanie z niego, uszczerbkiem w jego majątku są koszty najmu pojazdu zastępczego. Stanowisko to znalazło potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 6 stycznia 1999 r. (II CKN 109/98) legalis nr 222489, Sąd Najwyższy stwierdził, iż między faktem uszkodzenia w wyniku wypadku samochodu używanego przez poszkodowanego a faktem wynajęcia przez poszkodowanego innego samochodu i poniesienia kosztów z tego tytułu istnieje normalny związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 k.c. Odnosząc się do kwestii związku przyczynowego, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 maja 2000 r. (III CKN 810/98) Legalis nr 315818, wskazał, że odpowiedzialność dłużnika dotyczy tylko skutków typowych. Typowy jest skutek, jaki daje się przewidzieć w zwykłym porządku rzeczy, taki, o którym na podstawie zasad doświadczenia życiowego wiadomo, że jest charakterystyczny dla danej przyczyny jako normalny rezultat określonego zjawiska. W praktyce sądowej przyjmuje się, że ponoszenie kosztów najmu pojazdu zastępczego pozostaje w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym. (por. wyrok Sadu Najwyższego z dnia 2 lipca 2004 r. (II CK 412/03) Legalis nr 66096 oraz wyrok Sadu Najwyższego z dnia 5 listopada 2004r.( II CK 494/03) Legalis nr 67722.

Utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia lub uszkodzenia stanowi szkodę majątkową. W piśmiennictwie podkreśla się, że normalnym następstwem w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. jest bardzo często niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego, nie tylko w sytuacji jego uszkodzenia, ale również zniszczenia. Jeżeli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne, na wynajem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu. Postulat pełnego odszkodowania przemawia więc za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela tzw. wydatków koniecznych, potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z niego wskutek uszkodzenia. (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 r. w sprawie IV CK 672/03 Legalis nr 277761). Termin wydatków koniecznych oznacza przy tym wydatek niezbędny dla korzystania z innego pojazdu w takim samym zakresie w jakim poszkodowany korzystałby ze swego środka lokomocji gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W przedmiocie uzasadnionego czasu najmu pojazdu zastępczego, którego koszt powinien być refundowany w ramach odpowiedzialności ubezpieczyciela wynikającej z umowy obowiązkowej ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 listopada 2013 r. (III CZP 76/13, OSNC 2014 nr 9, poz. 85, str. 9) podnosząc, że - Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego, jeżeli odszkodowanie ustalone zostało w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy wartością pojazdu mechanicznego sprzed zdarzenia powodującego szkodę, a wartością pojazdu w stanie uszkodzonym, którego naprawa okazała się niemożliwa lub nieopłacalna (tzw. szkoda całkowita).

Czyniąc ustalenia odnośnie czasu najmu pojazdu pozostającego w adekwatnym związku przyczynowy ze zderzeniem pojazdów, należy mieć na uwadze możności nabycia nowego pojazdu w miejsce uszkodzonego przez konkretnego poszkodowanego z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy (dysponowanie odpowiednimi środkami finansowymi, możliwością zagospodarowania wraku, wiedzą o rynku motoryzacyjnym, dostępnością na rynku pojazdów odpowiadających stanem pojazdowi uszkodzonemu, etc.). Przyjęcie poglądu przeciwnego ( tak jak zdaje się twierdzić pozwany) wiązałoby się zatem z przerzuceniem ciężaru naprawienia szkody na poszkodowanego. Zauważyć bowiem należy, że powszechnie przyjęte jest nauce i praktyce prawa cywilnego, ustalanie wysokości szkody metodą deferencyjną, tj. poprzez porównanie majątku poszkodowanego sprzed i po zdarzeniu wywołującym szkodę. Oznacza to, że abstrahowanie od zdolności finansowych poszkodowanego i oczekiwanie na substytuowanie uszkodzonej rzeczy bez wypłaty odszkodowania przez sprawcę szkody lub ubezpieczyciela, wiązałoby się z wymaganiem, by poszkodowany nakładem własnych sił i środków powiększał swój majątek, wyrównując jego stan do daty sprzed szkody.

W dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego i w orzecznictwie sądów powszechnych dominującym stanowiskiem było, że okres celowego i ekonomicznie uzasadnionego najmu pojazdu zastępczego w przypadku szkody całkowitej w pojeździe obejmuje okres od dnia wynajęcia pojazdu zastępczego do dnia, w którym poszkodowany mógł nabyć analogiczny pojazd, ale nie później niż do dnia otrzymania świadczenia odszkodowawczego za szkodę całkowitą w pojeździe. Takie stanowisko zaprezentował Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 września 2004 r. (sygn. akt IV CK 672/03). Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tego wyroku wskazał, że „że postulat pełnego odszkodowania przemawia za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela tzw. wydatków koniecznych potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z niego wskutek zniszczenia, z tym, że tylko za okres między dniem zniszczenia a dniem, w którym poszkodowany może nabyć analogiczny pojazd nie dłuższy jednak niż za czas do zapłaty odszkodowania". Mając na uwadze powyższe skoro poszkodowany zakończył najem przed dniem wypłaty odszkodowania, w sytuacji gdy pozwany nie zakończył postępowania likwidacyjnego to nie ulega wątpliwości, iż okres w którym najmował pojazd zastępczy jest okresem celowego i ekonomicznie uzasadnionego najmu pojazdu zastępczego.

W kontekście kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, Sąd Najwyższy wskazał, że odszkodowanie przysługuje od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu, obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy ustalone według cen występujących na lokalnym rynku. Ze względu na podobieństwo zastosowanego kryterium, zdaniem Sądu w niniejszej sprawie zasadne jest uwzględnienie sposobu i zasad ustalenia wysokości odszkodowania, również w sprawach o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego. W orzecznictwie wskazywano, że kosztami ekonomicznie uzasadnionymi są koszty ustalone według cen, którymi posługuje się warsztat dokonujący naprawy. Nie ma przy tym znaczenia, że ceny te odbiegają od cen przeciętnych dla określonej kategorii usług występujących na rynku. Jeśli nie kwestionuje się prawa poszkodowanego do wyboru przez niego warsztatu samochodowego mającego dokonać naprawy miarodajne w tym zakresie powinny być ceny stosowane przez ten warsztat naprawczy. Jak już wskazano wyżej, te same zasady można przyjąć dla określenia wysokości stawek za najem pojazdu zastępczego. Poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwać firmy, która wynajmuje pojazdy najtaniej.

Odnosząc się do podniesionego przez pozwanego zarzutu, iż poszkodowany przyczynił się do zwiększenia rozmiaru szkody bowiem mając możliwość wynajęcia pojazdu od firmy współpracującej z pozwanym za stawkę dobową wynosząca 85 zł. netto zdecydował się na wynajęcie pojazdu zastępczego od powódki za kwotę 230 netto należy wskazać, iż w świetle okoliczności faktycznych sprawy zarzut ten jest bezzasadny bowiem do wynajęcia pojazdu od firmy współpracującej z pozwanym nie doszło z winy poszkodowanego, ale na skutek braku w ofercie tej firmy pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego. Ponadto należy mieć na uwadze, iż oferta pozwanej była mniej korzystna dla poszkodowanego skoro jak to zeznał poszkodowany, pozwana poinformowała go o konieczności uiszczenia kaucji, gdzie takiego obowiązku nie nakładał na niego powód.

Ponadto należało uznać za zasadny okres najmu pojazdu zastępczego bowiem jak wynika z materiału dowodowego sprawy poszkodowany zakończył najem pojazdu zastępczego od powoda przed dniem wypłaty odszkodowania, co też nastąpiło dopiero w dniach 05.08.2016r. i w dniu 25.08.2016r. Przy czym należy mieć na uwadze, iż poszkodowany od dnia następnego wynajmował kolejny pojazd zastępczy tym razem już od firmy wskazanej przez pozwanego, co też było uzasadnione trwającym w dalszym ciągu postępowaniem likwidacyjnym. W tej sytuacji zarzut pozwanego, że w dniu 08 czerwca 2016r. pozwany powiadomił poszkodowanego o przyjęciu odpowiedzialności jak również, iż poszkodowany już w dniu 18 maja 2016r. powinien przesłać pozwanemu nr rachunku bankowego celem dokonania wypłaty odszkodowania jest zupełnie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy skoro pozwany nie zakończył postępowania likwidacyjnego, a decyzję o przyznaniu pierwszej części odszkodowania wydał dopiero w dniu 05 sierpnia 2016r. co też już nastąpiło po zakończeniu najmu przez poszkodowanego pojazdu od powoda.

Odnosząc się do zarzutu pozwanego jakoby przyjęta przez strony umowy najmu stawka była zawyżona, należy wskazać, iż na rynku nie istnieją średnie ceny najmu pojazdu. Strony nie zawierają umowy po cenach średnich. Na rynku występują ceny najwyższe i najniższe, a także ceny pośrednie między nimi. Nie można odnosić treści zawartej przez strony umowy najmu ani do cen najniższych, ani średnich. Wobec powyższego domaganie się przez pozwanego w zarzutach do opinii sporządzonej przez biegłego, aby ten wskazał średnią stawkę najmu jest żądaniem niezasadnym. W tym miejscu należy wskazać, iż zastosowana przez powoda dobowa stawka najmu pojazdu zastępczego stosownie do opinii biegłego jest stawką rynkową.

Ponadto należy mieć na uwadze, iż w sytuacji, gdy nie jest kwestionowany fakt prowadzenia przez wynajmującego działalności w zakresie najmu pojazdów zastępczych, to stosowane przez niego stawki mieszczą się w stawkach rynkowych, ponieważ są jednymi z tych, które występują na rynku. Skoro powód przedstawił rachunek w postaci faktury VAT za wynajem pojazdu zastępczego, a autentyczność dokumentu nie była kwestionowana przez zakład ubezpieczeń, to ubezpieczyciel sprawcy szkody ma obowiązek kwotę wydatkowaną na najem pojazdu zastępczego zwrócić. Dopiero wykazanie, iż poszkodowany świadomie lub przez niedbalstwo zapłacił kwotę wyższą, niż powinien, mogłoby zwolnić ubezpieczyciela z odpowiedzialności za tę nadwyżkę. Tak też trafnie stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 kwietnia 2002 r. (I CKN 1466/99) Legalis nr 55215, zgodnie z którym możliwe jest przypisanie ubezpieczonemu naruszenia wynikającego z art. 354 § 2 k.c. obowiązku współpracy z dłużnikiem, jeżeli świadomie lub przez niedbalstwo kupił części droższe. Tę zasadę w ocenie Sądu należy odnieść również do kosztów najmu pojazdu zastępczego. Możliwość przerzucenia ciężaru dowodu przez zastosowanie domniemań faktycznych dopuścił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 kwietnia 1986 r. (I CR 34/86) Legalis nr 25272. Ubezpieczyciel, negując prawdziwość danych zawartych w fakturze potwierdzającej najem pojazdu zastępczego, powinien zakwestionować autentyczność dokumentu, przeprowadzając postępowanie dowodowe dotyczące okoliczności sporządzenia dokumentu stanowiącego fakturę VAT. W niniejszej sprawie pozwany nie wykazał powyższych okoliczności. Nie wykazał również, iż zastosowana stawka nie jest stawką rynkową.

W ocenie Sądu, w sytuacji, gdy pozwany kwestionował wysokość dochodzonego odszkodowania, twierdząc, że stawka zastosowana przez powoda jest stawką zawyżoną, to na nim spoczywał ciężar dowodu zgodnie z art. 6 k.c. i 232 k.p.c. (por. E. B., Najem pojazdu zastępczego – uwagi o sposobie ustalania stawek rynkowych czynszu najmu oraz K. M., Kilka uwag w związku z postępowaniami o odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczych, Kwartalnik SSP Iustitia, Nr 1/2014, Dodatek – Odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego – materiały z konferencji).

Mając na uwadze przebieg postępowania prowadzonego przez pozwanego, a zmierzającego do likwidacji szkody nie sposób zarzucić poszkodowanemu, iż to on swoim zachowaniem przyczynił się do zwiększenia rozmiaru szkody. Wobec czego za chybiony należało uznać zarzut pozwanego, iż poszkodowany mógł rozpocząć naprawę samochodu przed dniem 05 sierpnia 2016r., skoro poszkodowany nie dysponował w tym okresie zgodą pozwanego na dokonanie naprawy pojazdu po zaakceptowanej przez niego cenie.

W świetle zgromadzonego materiału dowodowego należy uznać, że poszkodowany nie naruszył dyspozycji art. 354 § 2 k.c., jako przepisu ogólnego, jak i przepisów szczególnych, tj. art. 16 ust. 1 pkt. 2, ust. 2 pkt. 2 i ust. 3 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych Należy mieć w tym względzie na uwadze, że zgodnie z art. 17 tejże ustawy, pozwany jako ubezpieczyciel mogłaby ograniczyć swoją odpowiedzialność z tytułu naruszenia przez poszkodowanego obowiązków opisanych w art. 16 tylko wtedy, gdy to niedopełnienie obowiązków miało charakter umyślny lub rażącego niedbalstwa i ciężar udowodnienia tych faktów spoczywa na zakładzie ubezpieczeń (art. 17). Pozwany zaistnienia takich okoliczności pomniejszających jego odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu najmu przez poszkodowanego pojazdu zastępczego w rozpoznawanej sprawie nie wykazał.

Reasumując, w ocenie sądu powód wykazał zasadność, celowość i wysokość kosztów najmu pojazdu zastępczego. Z kolei mając na uwadze, iż łączny koszt najmu pojazdu zastępczego wyniósł 14.993,70 zł., natomiast pozwany tytułem odszkodowania wypłacił z tego tytułu kwotę 2.274,60 zł., to w cele naprawienia szkody w pełnej wysokości pozwany powinien zapłacić powodowi po uwzględnieniu 50% podatku VAT kwotę 11.317,25 zł., co też mając na uwadze Sad orzekł jak w sentencji wyroku.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie liczonych od dnia opóźnienia w zapłacie ustalonego świadczenia odszkodowawczego Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 476 k.c. i art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 392 z późn. zm.). Ponadto Sąd miał na uwadze, że strona pozwana dysponowała fakturą potwierdzającą wysokość tego świadczenia oraz to, że w dniu 30 sierpnia 2016r. pozwana wydała decyzję, którą odmówiła przyznania odszkodowania z tytułu poniesionych kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w pełnej wysokości. Wobec czego uznać należało, iż w tej dacie całe świadczenia było już wymagalne i nie było przeszkód do jego spełnienia w całości. Wobec czego sąd zasądził odsetki od dnia 10 września 2016r. zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z art. 98 k.p.c. Stosownie do w/w przepisu, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Powołany przepis ustanawia dwie zasady rozstrzygania o kosztach procesu, tj. zasadę odpowiedzialności za wynik procesu oraz zasadę orzekania o zwrocie kosztów niezbędnych i celowych. Przepisy art. 98 § 2 i 3 k.p.c. statuują niezbędne koszty procesu, i tak stosownie do § 3 do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa w sądzie. Kosztami postępowania sąd obciążył pozwanego jako stronę, która przegrała proces i zasądził ich zwrot od pozwanego na rzecz powoda w całości. W niniejszej sprawie koszty postępowania po stronie powodowej wyniosły 4.183 zł. i złożyły się na nie: opłata sądowa od pozwu w kwocie 566 zł., wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 3.600 zł., ustalone w oparciu o § 2 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. (Dz.U.2015.1800 ze zm.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Z kolei na podstawie art. 84 ust. 1 w zw. z art. 80 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2005 Nr 167, poz. 1398 ze zmianami) Sąd orzekł jak w pkt. 3 sentencji wyroku.