Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący : SSO Monika Świerad

Protokolant : Martyna Miczek

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2019 r. w Nowym Sączu na rozprawie

sprawy z powództwa syndyka masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W.

przeciwko M. P. (1) i M. P. (2)

o zapłatę

I.  zasadza od pozwanych M. P. (1) i M. P. (2) solidarnie na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. kwotę 49.484,07 zł (czterdzieści dziewięć tysięcy czterysta osiemdziesiąt cztery złote siedem groszy) wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP jednak nie większymi niż dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi:

1. od kwoty 76.484,07 zł (siedemdziesiąt sześć tysięcy czterysta osiemdziesiąt cztery złote siedem groszy) od dnia 22.02.2017 roku do dnia 22.05.2017 r.

2. od kwoty 71.484,07 zł (siedemdziesiąt jeden tysięcy czterysta osiemdziesiąt cztery złote siedem groszy) od dnia 23.05.2017 do dnia 12.07.2017 roku

3. od kwoty 69.484,07 zł (sześćdziesiąt dziewięć tysięcy czterysta osiemdziesiąt cztery złote siedem groszy) od dnia 13.07.2017 roku do dnia 6.03.2019r.

4. od kwoty 49.484,07 zł (czterdzieści dziewięć tysięcy czterysta osiemdziesiąt cztery złote siedem groszy) od dnia 7.03.2019 roku do dnia zapłaty,

i tak zasadzoną kwotę rozkłada na 6 rat: I rata w kwocie 30.000 zł (trzydzieści tysięcy złotych) płatna w terminie do dnia 31.03.2019 roku, II rata w kwocie 4.000 zł (cztery tysiące złotych) płatna w terminie do dnia 30.04.2019 roku, III rata w kwocie 4.000 zł (cztery tysiące złotych) płatna w terminie do dnia 31.05.2019 roku, IV rata w kwocie 4.000 zł (cztery tysiące złotych) płatna w terminie do dnia 30.06.2019 roku, V rata w kwocie 4.000 zł (cztery tysiące złotych) płatna w terminie do dnia 31.07.2019 roku, VI rata w kwocie 3.484,07 zł (trzy tysiące czterysta osiemdziesiąt cztery złote i siedem groszy) powiększona o odsetki umowne wynikające z pkt I ust 1-4 płatna w terminie do dnia 31.08.2019 roku z tym, że opóźnienie w płatności którejkolwiek z 6 rat powoduje natychmiastową wymagalność całego roszczenia,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od pozwanych M. P. (1) i M. P. (2) solidarnie na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. kwotę 8.944,57 zł (osiem tysięcy dziewięćset czterdzieści cztery złote, 57/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

SSO Monika Świerad

Sygn. akt I C 798/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 20.03.2019 roku

W pozwie doprecyzowanym pismem z dnia 13.07.2017 roku strona powodowa syndyk masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. domagała się zasądzenia solidarnie od pozwanych M. P. (1) i M. P. (2) kwoty 69.484,07 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP liczonymi:

a) od dnia 22 lutego 2017 r. do dnia 22 maja 2017 r. od kwoty 76.484,07 zł,

b) od dnia 23 maja 2017 r. do dnia 12 lipca 2017 r. od kwoty 71.484,07 zł,

c) od dnia 13 lipca 2017 r. do dnia zapłaty od kwoty 69.484,07 zł,

oraz zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, cofając się ze zrzeczeniem się roszczenia powództwo co do kwoty 7.000 zł (k. 1-7 i k. 12-15) .

Motywując pozew strona powodowa podniosła, że podstawą materialnoprawną jej roszczenia jest brak spłaty pożyczki w kwocie 76.484,07 zł, udzielonej pozwanemu M. P. (1) na cele mieszkaniowe nr (...), poręczonej przez pozwanego M. P. (2). Pismem z dnia z dnia 14 marca 2016 r. oraz z dnia 25 kwietnia 2017 r. (...) wezwał pożyczkobiorcę do dobrowolnego uregulowania zaległych należności. O stanie zaległości w spłacie pożyczki został również powiadomiony poręczyciel. Wezwania do zapłaty nie spowodowały jednak spłaty kwoty zadłużenia przez pozwanych. Po upływie okresu wypowiedzenia, w którym pozwani nie dokonali wpłaty zaległych należności, cała pożyczka wraz z odsetkami i naliczonymi kosztami stała się natychmiast wymagalna. Zgodnie z umową pożyczki, wpłaty dokonywane przez pożyczkobiorcę zaliczane były w następującej kolejności na pokrycie: opłat z tytułu zwrotu kosztów ubezpieczenia, kosztów windykacji, prowizji i opłat, odsetek, a następnie kapitału kredytu. Na podstawie umowy, pożyczkodawca uprawniony był do pobierania prowizji i opłat określonych w Tabeli prowizji i opłat związanych z obsługą pożyczki. Na dzień wniesienia pozwu pozwani zalegli ze spłatą należności w wysokości 76.484,07 zł, na którą składały się: niespłacony kapitał pożyczki w kwocie 64.515,15 zł, odsetki umowne w kwocie 3.578,32 zł, odsetki z tytułu należności przeterminowanych (karne) w kwocie 8.351 zł oraz koszty windykacyjne w wysokości 39,00 zł. Pozwani po dniu wniesienia pozwu dokonali częściowej spłaty dochodzonej pozwem należności w łącznej wysokości 7.000 zł, przy czym wpłaty pokryły tylko część należności głównej. Strona powodowa dodała, że przedstawiała dowód w postaci raportu spłaty należności, wskazując stan zadłużenia na dzień wytoczenia powództwa.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 23.08.2017 roku ds. I Nc 104/17 tut. Sąd nakazał pozwanym M. P. (1) i M. P. (2) aby zapłacili solidarnie na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. kwotę 69.484,07 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP jednak nie większymi niż dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi:

- od kwoty 76.484,07 zł od dnia 22.02.2017 roku do dnia 22.05.2017 r.

- od kwoty 71.484,07 zł od dnia 23.05.2017 do 12.07.2017 toku

- od kwoty 69.484,07 zł od dnia 13.07.2017 roku do dnia zapłaty

oraz kwotę 4486 tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 3617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w terminie dwóch tygodni od doręczenia niniejszego nakazu albo wnieśli w tym terminie sprzeciw do tutejszego Sądu - k. 131.

Pozwani M. P. (2) i M. P. (1) działając samodzielnie w terminie złożyli osobno sprzeciwy od nakazu zapłaty (k. 137 i k.139). Wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych. Zaprzeczyli aby posiadali zobowiązanie wobec strony powodowej. Ich zdaniem nakaz zapłaty został wydany z rażącym naruszeniem prawa na podstawie nieprawdziwych dokumentów.

Pozwani reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika doprecyzowali, że roszczenie strony powodowej pozostaje nieudowodnione co do wysokości. Przyznali, że byli kredytobiorcami i powodowemu (...)-owi przysługuje roszczenie z tytułu spłaty kredytu. Jednakże, w trakcie okresu kredytowania dokonywali sukcesywnie spłat zadłużenia. W związku z tym pozwani nie kwestionowali istnienia samego roszczenia, ale zakwestionowali jego wysokość, poddając pod wątpliwość sposób wyliczenia kwoty dochodzonej pozwem. To strona powodowa powinna przedstawić szczegółowe zasady rozliczenia dochodzonej należności. Z ostrożności procesowej pozwani wnieśli o rozłożenie na raty dochodzonej należności w trybie art. 320 k.p.c. (k. 141-142)

W piśmie procesowym z dnia 6.08.2018 roku (k.211-216) strona powodowa podtrzymując powództwo w całości podkreśliła, że pozwani uznali powództwo co do zasady. Zakwestionowali tylko wysokość roszczenia z uwagi na dokonywane przez nich wpłaty, przy czym na potwierdzenie powyższego nie przedstawili żadnych dowodów. Na podstawie szczegółowego rozliczenia księgowego strona powodowa podniosła, że pożyczkobiorca otrzymał pożyczkę w wysokości 200 000 zł, dokonał spłaty zobowiązania głównego na łączną kwotę 135.484,85 zł, wobec czego niespłacony kapitał wynosi 64.515,15 zł (200.000,00 zł – 135.484,85 zł = 64.515,15 zł ). Na podstawie pkt 4 umowy pożyczka została oprocentowana wg zmiennej stopy procentowej ustalonej przez Zarząd (...), wynoszącej na dzień zawarcia umowy 15,50 % w skali roku. Stopa procentowa ulegała zmianie w okresie trwania umowy w przypadku m.in. zmiany stóp procentowych NBP. Maksymalna stopa procentowa nie przekraczała w stosunku rocznym czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. W trakcie obowiązywania umowy naliczone zostały odsetki umowne kapitałowe w wysokości 92.714,20 zł, przy czym z tego tytułu spłacono 89.135,88 zł, wobec czego do zapłaty z tego tytułu pozostało 3.578,32 zł (92.714,20 zł – 89.135,88 zł = 3.578,32 zł). Odsetki umowne kapitałowe naliczone zostały za okres obowiązywania umowy, tj. w okresie 9 czerwca 2011 r. do dnia 19 maja 2016 r. Na podstawie pkt 13 umowy naliczono odsetki od należności przeterminowanych wg rocznej stopy oprocentowania w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP. Na dzień zawarcia umowy odsetki karne wynosiły 23 %, a zmiana ich wysokości następowała w przypadku zmiany stopy kredytu lombardowego przez NBP, z tym zastrzeżeniem, że maksymalna stopa procentowa nie mogła w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. Raty spłaty pożyczki nie były regulowane zgodnie z harmonogramem spłaty przez pozwanego. Na etapie wysyłanych do pożyczkobiorcy wezwań do zapłaty były one naliczane za opóźnienie w spłacie poszczególnych rat, a po wygaśnięciu umowy, gdy cała pożyczka została postawiona w stan natychmiastowej wymagalność, naliczane były od całości zaległego i wymagalnego zobowiązania. Odsetki od należności przeterminowanych zostały naliczone w wysokości 10.282,21 zł. Pożyczkobiorca spłacił naliczone odsetki na kwotę 1.930,61 zł poprzez dokonane wpłaty przed dniem wniesienia pozwu (10.282,21 zł – 1.930,61 zł = 8.351 zł). Powód pierwotnie domagał się również zwrotu poniesionych kosztów za skierowanie wezwań do zapłaty wysokości 39,00 zł. Koszty windykacyjne zostały naliczone zgodnie z pkt 14 umowy oraz Uchwałami Zarządu (...) w sprawie wprowadzenia Tabeli Opłat i Prowizji dla pożyczek i kredytów. Z uwagi na dokonane wpłaty po dniu wniesienia pozwu, pozostała należność tytułem zwrotu kosztów windykacji, która została uregulowana. Aktualnie (...) w niniejszym postępowaniu nie dochodzi należności z tego tytułu. Strona powodowa podała, że pozwani składając wniosek o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty nie uzasadnili wystąpienia szczególnego wypadku z art. 320 k.p.c. Ponadto Sąd winien mieć na uwadze sytuację w jakiej znajduje się (...). Ogłoszona upadłość jest konsekwencją niewypłacalności, co wskazuje na jego bardzo złą sytuację finansową.

Na rozprawie w dniu 6.03.2019 roku (k. 264) strona powodowa podała, że w dniu 5.03.2019 roku strony doszły do porozumienia w przedmiocie rozłożenia należności dochodzonej pozwem na 6 rat, przy czym pierwsza rata będzie płatna w kwocie 50 tyś zł w terminie miesiąca od dnia wydania wyroku, 4 kolejne raty będą płatne w kwotach po 4 tyś zł płatne co miesiąc do ostatniego dnia kolejnych następujących po sobie miesięcy, ostatnia rata w wysokości 3.484,07 zł płatna do ostatniego dnia kolejnego następującego miesiąca. Dlatego strona powodowa podtrzymała żądanie pozwu doprecyzowane pismem z dnia 13.07.2017 roku przy rozłożeniu zasądzonego świadczenia na raty jw.

Pozwani postulowali o umorzenie odsetek i kosztów procesu, lecz strona powodowa nie wyraziła na to zgody.

Na rozprawie w dniu 18.03.2019 roku strona powodowa potwierdziła wpłatę przez pozwanego M. P. kwoty 20.000 zł, która została zaksięgowana na poczet zaległości głównej i w związku z powyższym strona powodowa wniosła o zasądzenie solidarnie od pozwanych kwoty 49.484,07 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia wniesienia pozwu tj. 22.02.2017 r. do dnia zapłaty od kwoty 76.484,07 zł. Ponadto wniosła o zasądzenie kosztów procesu w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Wyraziła też zgodę na rozłożenie kwoty dochodzonej pozwem na 6 rat, pierwsza w kwocie 50.000 zł płatna do końca marca 2019 r., kolejne w kwotach po 4.000 zł, z zastrzeżeniem, iż w przypadku uchybienia płatności którejkolwiek z rat cała należność staje się wymagalna.

Na rozprawie w dniu 18.03.2019 roku pozwany M. P. (1) podał, iż w dniu 18.03.2019r. dokonywał wpłaty 10.000 zł. Pozwani domagali się też rozłożenia należności dochodzonej pozwem na raty, przy czym I rata w kwocie 50 tys. zł płatna będzie do końca marca 2019 r. a kolejne raty w równej wysokości do kolejnego następującego miesiąca i wnieśli o nieobciążanie ich kosztami procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa w W. z siedzibą w W. w dniu 09.06.2011 zawarła z pozwanym M. P. (1) umowę pożyczki na cele mieszkaniowe nr (...) w kwocie 200.000,00 zł. Pożyczka miała być spłacana w miesięcznych ratach. Umowa została zawarta na okres 57 miesięcy do dnia 19.05.2016 r. Pożyczka oprocentowana była według zmiennej stopy procentowej ustalonej przez Zarząd (...) wynoszącej w dniu zawarcia umowy 15,50 % w skali roku. Stopa procentowa ulegała zmianom w przypadkach wskazanych w umowie, z tym zastrzeżeniem że maksymalna stopa procentowa w skali roku nie mogła przekraczać wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. Spłata pożyczki została poręczona przez pozwanego M. P. (2).

Zgodnie z umową w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu stawała się należnością przeterminowaną w dniu następnym. Wysokość odsetek od należności przeterminowanych wynosiła 4-krotność stopy lombardowej ogłoszonej przez NBP, przy czym każdorazowo ich wysokość ustalana była stosownymi uchwałami Zarządu (...) podejmowanymi w sprawie oprocentowania kredytów, tak aby nie przekraczały one wysokości odsetek maksymalnych. (...) zastrzegł sobie prawo wypowiedzenia umowy z 3-dniowym terminem wypowiedzenia i postawienia pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki.

Zgodnie z par 28 regulaminu stanowiącym integralną część umowy, wpłaty dokonywane przez pożyczkobiorcę zaliczane były w następującej kolejności na pokrycie: kosztów windykacji, prowizji i opłat, odsetek i kosztów, a następnie kapitału pożyczki. Na podstawie umowy, pożyczkodawca uprawniony był do pobierania prowizji i opłat określonych w Tabeli prowizji i opłat związanych z obsługą kredytu i pożyczki.

(dowód: umowa pożyczki z dnia 9.06.2011 roku k. 37-38, regulamin k. 39-41, uchwały Zarządu (...) o zmianie stopy procentowej i tabele opłat i prowizji z uchwałami zmieniającymi k. 63--107, statut k. 108-128)

W dniu 9.06.2011 roku (...) w W. przelał na wskazany przez pozwanego M. P. (1) rachunek bankowy kwotę kredytu tj. 200.000 zł. W okresie od 9.06.do 11.06.2011 roku pozwany wybrał ze swojego konta bankowego 187.893 zł.

(dowód: plan spłaty pożyczki k. 42-43, potwierdzenia wypłat k. 44-46, zestawienie operacji bankowych k. 47, wykaz wypłat i wpłat na pożyczkę nr (...) k. 48)

Pozwany M. P. (4) z uwagi na problemy finansowe zaprzestał regularnego spłacania rat kredytowych. W od września 2013 do kwietnia 2015 wpłacał do (...) różne kwoty w różnych odstępach czasowych. Ostatniej wpłaty na kwotę 38.000 zł dokonał w dniu 20.04.2015 roku.

(dowód: wykaz wypłat i wpłat na pożyczkę nr (...) k. 48)

(...) pismem z dnia 14.03.2016 r. oraz z dnia 25.04.2016 r. wezwał pozwanego M. P. (1) do spłaty całego niespłaconego zadłużenia wynikającego z nieterminowego regulowania rat pożyczki oraz innych należności, zastrzegając sobie prawo do wypowiedzenia umowy. O braku spłaty pożyczki został poinformowany też poręczyciel - pozwany M. P. (2).

(dowód: pisma z dnia 14.03.2016 roku k. 49-50, pisma z dnia 25.04.2016 roku k. 51-54)

Pismem z dnia 6.06.2016 roku (...) wypowiedział M. P. (1) umowę pożyczki nr (...) wobec zaprzestania terminowej spłaty zobowiązania z zachowaniem 3-dniowego terminu wypowiedzenia. Wypowiedzenie umowy M. P. odebrał w dniu 13.06.2016 roku. O wypowiedzeniu umowy (...) pismem z tej samej daty poinformował poręczyciela.

(dowód: pisma z dnia 6.06.2016 roku z dowodami doręczenia k. 55-60)

W dniu 22.05.2017 roku pozwany M. P. (1) wpłacił do (...) z tytułu spłaty pożyczki nr (...)2011 roku kwotę 5000 zł, a w dniu 12.07.2017 roku kwotę 2000 zł.

W dniu 5.03.2019 roku pozwany M. P. (1) dokonał kolejnej wpłaty z tytułu spłaty pożyczki nr (...)2011 roku w kwocie 20.000 zł. Kwota ta została zaliczona na należność główną ( okoliczność przyznana przez stronę powodową).

(dowód: wykaz wypłat i wpłat na pożyczkę nr (...) k. 48, potwierdzenie przelewu k. 261)

W dniu 18.03.2019 roku pozwany M. P. (1) dokonał kolejnej wpłaty z tytułu spłaty pożyczki nr (...)2011 roku na kwotę 10.000 zł.

(dowód: potwierdzenie przelewu z dnia 18.03.2019 r. k.270)

Na dzień 22.02.2017 roku zadłużenie z tytułu pożyczki nr (...) wynosiło: 74.484,07 zł w tym kapitał 64.515,15 zł, niespłacone odsetki umowne 3.578,32 zł, odsetki z tytułu należności przeterminowanych 8.351,60 zł, prowizje i opłaty dodatkowe 39 zł.

Na dzień 12.07.2017 roku zadłużenie z tytułu pożyczki nr (...) wynosiło: 69.484,07 zł w tym kapitał 64.515,15 zł, niespłacone odsetki umowne 3.578,32 zł, odsetki z tytułu należności przeterminowanych 1.390,60 zł.

(dowód: raport zadłużenia na dzień 22.02.2017 rok k. 61, raport zadłużenia na dzień 12.07.2017 roku k. 62, szczegółowe rozliczenie pożyczki k. 219-222)

Postanowieniem z dnia 5 lutego 2015 r. wydanym w sprawie o sygn. akt X GU 53/1 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, X Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i naprawczych ogłosił upadłość (...) z możliwością zawarcia układu, powierzając sprawowanie zarządu całym majątkiem upadłego Zarządcy w osobie L. K.. Następnie postanowieniem z dnia 19 marca 2015 roku wydanym w sprawie o sygn. akt X GUP 87/15 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, X Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i naprawczych zmienił sposób prowadzenia postępowania upadłościowego (...) z postępowania z możliwością zawarcia układu na postępowanie obejmujące likwidację majątku upadłego i ustanowił syndyka w osobie L. K..

(dowód: odpis KRS k. 19-25, postanowienie z dnia 5.02.2015 roku k.26, postanowienie z dnia 19.05.2015 roku k.27 )

M. P. (1) prowadzi wraz z bratem w formie spółki cywilnej działalność gospodarczą - stolarnię produkującą meble kuchenne. W związku z zainwestowaniem w nowy proces produkcyjny w 2009 roku pozwany zaciągnął kredyt bankowy na 1,5 mln zł i kredyt obrotowy na 300.000 zł. Zabrakło mu jednak środków bankowych na dokończenie inwestycji i zachwiała się płynność finansowa firmy. Powstały zaległości w płatności rat kredytowych, zaległości w opłacaniu podatków oraz składek w ZUS-ie oraz u prywatnych kontrahentów. W pewnym momencie przeciwko pozwanemu toczyło się 84 postępowań egzekucyjnych. W związku z wielością wierzycieli pozwany M. P. (1) podjął działania zmierzające do spłacenia zaległości. Spłacił część swoich zobowiązań, aktualnie toczy się przeciwko niemu 15 postępowań komorniczych o wartości około 40.000 zł. Pozwany posiada do spłaty kredyt w Banku Spółdzielczym w wysokości 380.000 zł, którego zabezpieczenie stanowi hipoteka ustanowiona na nieruchomość zabudowanej warsztatem stolarni o wartości 270.000 zł. Maszyny o wartości 600.000 zł stanowią własność banku. Rachunek obrotowy firmy został zamknięty. Pozwany zwrócił się do ZUS i US z wnioskami o rozłożenie zaległości na raty. US przychylił się do jego wniosku o rozłożenie na raty zobowiązania w wysokości około 100.000 zł. ZUS-nadal rozpatruje wniosek pozwanego, a należność wynosi 300.000 zł.

Pozwany nadal posiada liczne zlecenia dotyczące wykonania mebli. Uzyskał dochód na koniec 2018 roku. Pozwany mieszka z żoną i trojgiem dzieci w wieku 19 i 11 lat u swoich rodziców. Nie ma innych źródeł dochodu. Żona pozwanego pracuje w Sanepidzie z zarobkiem około 3.000 zł miesięcznie. Pozwany w związku ze stresującą sytuacją finansową leczy się na zapalenie jelita grubego.

Pozwany M. P. (2) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie handlu elektronarzędziami w formie spółki jawnej z kolegą. Działalność ta przynosi mu dochód na poziomie 3.000 zł do 6.000 zł miesięcznie. W związku z zaległościami płatniczymi M. P. pozwany ma trudności w zaciągnięciu kredytu, bo został wpisany do BIK-u. Pozwany utrzymuje niepracującą żonę i dwoje niesamodzielnych dzieci. Pozwany posiada zabudowaną nieruchomość w R. po pow. 10a, którą wynajmuje za 1000 zł/ miesięcznie. Mieszka w domu żony w G.. Pozwany posiada kredyt obrotowy w wysokości 230.000 zł, nie ma problemu z obsługą kredytu.

(dowód: zeznania pozwanego M. P. (1) k. 249 00:28:10, zeznania pozwanego M. P. (2) k. 249-250 00:56:11)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dołączonych do akt sprawy i wskazanych wyżej dokumentów, których prawdziwość i wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu, a także nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania. Ponadto Sąd uznał stan faktyczny sprawy w części za bezsporny, na podstawie art. 229 k.p.c.. Dotyczyło to kwestii nieterminowych i niepełnych spłat umowy pożyczki, kwestii samego stosunku zobowiązaniowego pożyczki łączącego strony. W tym zakresie pozwani we wniesionych sprzeciwach od nakazu zapłaty, nie kwestionowali faktu zawarcia umowy pożyczki oraz wystąpienia opóźnienia w regulowaniu spłat.

Ustaleń faktycznych dotyczących celu zawarcia umowy pożyczki, okoliczności jej zaciągnięcia, następczych trudności w spłacie oraz obecnej sytuacji zobowiązaniowo -finansowej pozwanych Sąd dokonał na podstawie zeznań pozwanych, dając im przymiot pełnej wiarygodności.

Sąd pominął dowód z opinii biegłego na okoliczność wyliczenia rzeczywistej wysokości należności kredytowej z uwzględnieniem dokonanych wpłat - z k. 234, ponieważ pozwany M. P. (1) nie uiścił w wyznaczonym terminie zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego stosownie do wezwania (k. 250). Sąd zastosował zatem zakreślony pozwanemu rygor.

Sąd zważył co następuje:

Sprecyzowane powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Z poczynionych ustaleń faktycznych wynika, że między stronami doszło w dniu 9.06.2011 roku do zawarcia umowy określonej jako umowa pożyczki, która jednak w świetle obowiązujących przepisów prawa, ze względu na to że pożyczkodawca - pozwany M. P. (5) występował jako konsument, a pożyczkę zawierał na cel mieszkaniowy, kwalifikowana jest jako umowa o kredyt konsumencki, do której zastosowanie znajdują przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2011 roku, Nr 126, poz. 715) . Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 tej ustawy przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1).

Żadna ze stron postępowania nie kwestionowała faktu zawarcia umowy o kredyt, jak również jej ważności, w ocenie Sądu umowa ta była skuteczna. W ustalonym stanie faktycznym jest zatem bezsporne, że strona powodowa udzieliła pozwanemu M. P. (1) pożyczki w kwocie 200 000 zł, której poręczycielem był pozwany M. P. (2). Zgromadzony materiał dowodowy, a także twierdzenia pozwanych, potwierdziły, że pozwany M. P. (1) nie wywiązał się z ciążącego na nim obowiązku terminowej spłaty pożyczonej kwoty wraz z odsetkami umownymi, co spowodowało wypowiedzenie przez (...) umowy pożyczki. (...) powołując się też na wygaśnięcie umowy w związku z zakończeniem terminu na jaki została zawarta, podkreślał, że postawił roszczenie umowne w stan wymagalności. Kwestia wymagalności nie była między stronami sporna.

Spór stron koncentrował się wokół wysokości przysługującego stronie powodowej zobowiązania umownego, bowiem pozwani wskazywali, iż nie została udowodniona jego wysokość, tym bardziej że pozwany M. P. (1) uiszczał raty pożyczki, zaś strona powodowa nie przedstawiła w jaki sposób rozliczyła wpłacone kwoty.

Podnieść należy, iż zgodnie z art. 6 k.c. obowiązek wykazania wysokości roszczenia spoczywa na powodzie, który winien przedstawić wyliczenie dochodzonej należności w sposób umożliwiający kontrolę przeprowadzonych wyliczeń.

W toku sprawy strona powodowa przedłożyła wykaz wypłat i wpłat na pożyczkę nr (...) - k. 48 i raporty zadłużenia na dzień 22.02.2017 i na dzień 12.07.2017 roku k. 61-62. Strona powodowa dokładnie w piśmie z dnia 2.08.2018 roku-k.211-217 przedstawiła też na jakiej zasadzie regulaminu do umowy i w jaki sposób zaliczyła dokonane przez pozwanego M. P. (1) wpłaty gotówkowe. Dołączyła też szczegółowe księgowe rozliczenie pożyczki - k. 219-222. Ten materiał dowodowy pozwolił uznać, iż strona powodowa wykazała wysokość dochodzonego roszczenia, które na dzień 12.07.2017 roku, po dokonaniu częściowej spłaty przez M. P. (1) łącznej kwoty 7000 zł wynosiło 69.484,07 zł w tym kapitał 64.515,15 zł, niespłacone odsetki umowne 3.578,32 zł, odsetki z tytułu należności przeterminowanych 1.390,60 zł. Jeszcze w dniu 7.03.2019 roku strona powodowa odnotowała wpłatę przez pozwanego M. P. kwoty 20.000 zł, którą zaliczyła na należność główną. Do zapłaty pozostała zatem kwota 49.484,07 zł należności głównej, którą zasądzono ostatecznie w wyroku wobec doprecyzowania żądania przez stronę powodową na rozprawie w dniu 18.03.2019 roku właśnie do tej sumy.

Dokumenty zaoferowane jako dowody przez stronę powodową miały charakter dokumentów prywatnych, jednakże w takim zakresie w jakim ich prawdziwość nie była podważana, zawarte w nich oświadczenia zostały uznane za zgodne z prawdą (art. 253 k.p.c.). W ocenie Sądu, strona powodowa – zgodnie ze spoczywającym na niej ciężarem dowodu wynikającym z art. 6 k.c. i art. 232 zd. 1 k.p.c. – wykazała istnienie i wysokość zadłużenia pozwanych, a jednocześnie pozwani, nie przedstawili na tą okoliczność przeciwdowodu, który podważałby wyliczenia strony powodowej, co skutkowało uwzględnieniem powództwa w całości. Pozwani, w zakresie w jakim nie zgadzali się z twierdzeniem pozwu powinni byli zgodnie z zasadą wyrażoną w wspomnianym powyżej art. 6 k.c. i art. 232 zd. 1 k.c. przedstawić dowody dla poparcia zgłoszonych zarzutów, a tego nie uczynili. Należy zaznaczyć, że pozwany M. P. (1) kwestionując wysokość wskazanych i naliczonych przez (...) kwot zadłużenia wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości. Na wniosek pozwanego Sąd dopuścił ten dowód pod warunkiem uiszczenia przez niego zaliczki na koszt wynagrodzenia dla biegłego. Wobec braku uiszczenia zaliczki na koszt opinii, dowód ten został ostatecznie pominięty. Tezy pozwanych kwestionujących roszczenie powoda co do wysokości pozostały zatem gołosłowne i nie poparte żadnym miarodajnym materiałem dowodowym.

Wobec powyższego powództwo uwzględniono do kwoty 49.484,07 zł według ostatecznego stanowiska strony powodowej i wpłaty dokonanej przez pozwanego w dniu 7.03.2019 roku w wysokości 20.000 zł. Zasądzając powyższą kwotę Sąd nie uwzględnił ostatniej wpłaty dokonanej przez pozwanego M. P. w dniu 18.03.2019 roku na kwotę 10.000 zł, bo okoliczności tej strona powodowa nie była w stanie potwierdzić. Nie odniosła się też do sposobu zaliczenia dokonanej wpłaty. Kwestia rozliczenia tej wpłaty pozostanie zatem do rozstrzygnięcia między stronami poza procesem sądowym.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c. stanowiącego, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Zgodnie z umową pożyczki, od zadłużenia przeterminowanego pobierane były odsetki, których oprocentowanie liczone było jako czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym. Uregulowanie to pozostaje w zgodzie z zasadą przyjętą w art. 481 § 2 k.c., która stanowi, że jeżeli stopa odsetek nie została umownie ustalona należą się odsetki ustawowe za opóźnienie, a skoro strony uregulowały tą kwestię to należą się odsetki umowne. Sąd dookreślił jednak, że odsetki te nie mogą przekroczyć odsetek maksymalnych za opóźnienie.

Dodać należy, że strona powodowa na dzień wniesienia pozwu dokonała kapitalizacji odsetek umownych i karnych i doliczyła je do dochodzonej kwoty, a od tak wskazanej sumy domagała się dalszych odsetek. Taki zabieg umożliwia art. 482 § 1 k.c., który daje możliwość domagania się skapitalizowanych odsetek za okres od terminu płatności wierzytelności do daty wniesienia pozwu oraz żądania odsetek od zaległych odsetek od momentu wytoczenia powództwa.

W związku z ograniczeniem przez stronę powodową żądania pozwu z kwoty 69.484,07 z odsetkami umownymi do kwoty 49.484,07 z odsetkami umownymi, ale bez cofnięcia żądania w tym zakresie i wyrażenia zgodny na to ograniczenie przez pozwanych, Sąd oddalił powództwo co do kwoty 20.000 zł, którą pozwany M. P. uregulował w dniu 7.03.2019 roku.

Ostatecznie doprecyzowaną na rozprawie w dniu 18.03.2019 roku kwotę zasądzono na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W.

Zgodnie z art. art. 449 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2016 r., poz. 1574) nowelizującej z dniem 1 stycznia 2016 r. ustawę z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze w niniejszej sprawie znajdą zastosowanie przepisy ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. w brzmieniu przed datą tej nowelizacji, skoro wniosek o ogłoszenie upadłości Kasy został złożony przed tym dniem (ogłoszenie upadłości nastąpiło w dniu 5 lutego 2015 r.). W świetle regulacji z art. 144 ust. 1 i 2 tej ustawy jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, postępowania sądowe i administracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i dalej prowadzone jedynie przez syndyka lub przeciwko niemu. Z dniem ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego upadły traci legitymację do występowania w sprawach dotyczących masy, pozostaje jednak stroną w znaczeniu materialnoprawnym, jako podmiot stosunku prawnego, z którego wyniknął spór.

Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. nie jest stroną powodową w znaczeniu procesowym. Stroną postępowania w tym znaczeniu jest syndyk, lecz pomimo procesowej legitymacji syndyka w niniejszej sprawie materialną legitymację zachował podmiot w upadłości i to na jego rzecz nastąpiło wyrzeczenie zapłaty. Podkreślić należy, że postępowania sądowe syndyk prowadzi na rzecz upadłego, lecz w imieniu własnym. Świadczenia dochodzone przez syndyka lub przeciwko niemu podlegają zasądzeniu na rzecz lub od upadłego (zob. wyrok SN z dnia 16 stycznia 2009 r., sygn. akt III CSK 244/08, Legalis nr 235114; wyrok SN z dnia 7 października 2004 r., sygn. akt IV CK 86/04, Legalis nr 67325; wyrok SA w Krakowie z dnia 9 grudnia 2015 r., sygn. akt I ACa 989/15, Legalis nr 1428066; wyrok SA w Poznaniu z dnia 14 września 2012 r., sygn. akt I ACa 600/12, Legalis nr 664109).

Odnosząc się do żądania pozwanych rozłożenia zasądzonej kwoty na raty, to Sąd przychylił się do niego, uznając, że w tej sprawie zachodzą nadzwyczajne okoliczności uzasadniające takie rozstrzygnięcie.

Przepis art. 320 k.p.c. pozwala sądowi w szczególnie uzasadnionych wypadkach, a więc szczególnie rzadkich, niecodziennych lub nadzwyczajnych na odroczenie wykonania wymagalnego roszczenia jeżeli ma charakter pieniężny przez rozłożenie go na raty. Przepis art. 320 k.p.c. upoważnia sąd orzekający do wzięcia pod rozwagę przy wydawaniu wyroku, czy jego orzeczenie będzie mogło być wykonane bez potrzeby przeprowadzania egzekucji, zwłaszcza czy pozwany będzie w stanie spełnić zasądzone świadczenie jednorazowo. Przesłanką zastosowania tego przepisu jest ustalenie, że w danej sprawie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony; decydują o tym okoliczności konkretnej sprawy. W zasadzie chodzi o okoliczności dotyczące pozwanego dłużnika, jego sytuację osobistą, majątkową, finansową, rodzinną, które powodują, że nierealne jest spełnienie przez niego od razu i w pełnej wysokości zasądzonego świadczenia. Przyjmuje się, że np. za zastosowaniem omawianego przepisu przemawia sytuacja, w której pozwany uznaje powództwo i podnosi, że nieuregulowanie długu jest spowodowane wyłącznie jego złą sytuacją majątkową (por. wyrok SN z dnia 9 kwietnia 2015 r., II CSK 409/14, LEX nr 1677131).

Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie zachodzą szczególne okoliczności uzasadniające zastosowanie tego przepisu. Sąd wziął pod uwagę trudności finansowe pozwanego M. P. (1), jego rozliczne zobowiązania wobec kontrahentów, liczne postępowania egzekucyjne, zadłużenie w ZUS-ie i US. Pozwany M. P. (1) wyjaśnił dokładnie w jakich okolicznościach popadł w zadłużanie i w jaki sposób stara się spłacić wszystkie swoje długi. Z częścią wierzycieli jak ZUS czy US prowadził pertraktacje dotyczące rozłożenia zadłużenia na raty. Do próśb pozwanego przychylił się US, a ZUS nadal rozpatruje jego wniosek. Zadłużenie pozwanego znacząco zmalało, gdyż z powodzeniem udało mu się spłacić część wierzycieli. Powyższe wskazuje na konstruktywne działania pozwanego, które wymiernie przekładają się na jego kondycję zobowiązaniowo- finansową. Należy dodać, że M. P. (1) nadal prowadzi dobrze prosperującą działalność gospodarczą w zakresie produkcji mebli, dzięki czemu jest w stanie spłacać swoje zadłużenie ratalnie. Należy mu umożliwić odroczenie spłaty zobowiązania strony powodowej z rozłożeniem jej na raty. Dodać należy, że jedyny wartościowi majątek pozwanego M. P. (1) dotyczący nieruchomości jest obciążony hipotecznie. Ewentualna egzekucja z tego majątku mogłaby nie zaspokoić roszczeń strony powodowej w całości. W ocenie Sądu należało zatem pozwanemu M. P. (1) dać szansę na spłatę zobowiązania w ratach jak ustalił Sąd. Sytuacja drugiego pozwanego M. P. (2) zobowiązanego solidarnie do spłaty jako poręczyciel jest natomiast dobra. Uwzględnienie wniosku pozwanych nie będzie zatem stanowiło rażącego pokrzywdzenie powoda.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na zasadzie art. 98 k.p.c. mając na uwadze wynik postępowania. Pozwani jako przegrywający proces w całości zwrócą solidarnie na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. kwotę 3518 zł uiszczonej opłaty od pozwu, pomniejszonej o 350 zł ( kwotę 350 zł zwrócono stronie powodowej po częściowym ograniczeniu pozwu k. 130) oraz kwotę 5417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego według stawek taryfowych obowiązujących w dniu wniesienia pozwu, powiększonej o opłatę skarbową od pełnomocnictwa i koszty opłaty manipulacyjnej w wysokości 9,57 zł. O w/w kosztach Sąd rozstrzygnął odnosząc je do żądania pozwu doprecyzowanego pismem z dnia 13.07.2017 r., w którym strona powodowa domagała się zapłaty kwoty 69.494,07 zł, bowiem kolejne ograniczenia wiązały się ze spłatą zaległości, których sukcesywnie w toku sprawy dokonywał pozwany M. P.. Sąd nie znalazł podstaw do zwolnienia pozwanych z obowiązku zwrotu stronie powodowej kosztów postępowania w trybie art. 102 k.p.c. To działania pozwanych związane z brakiem regulowania rat kredytowych doprowadziły do wytoczenia niniejszego powództwa. Strona powodowa poniosła koszty procesu, które pozwani powinni jej zwrócić. Żadne szczególne okoliczności uprawniające pozwanych do zwolnienia z tego obowiązku zdaniem Sądu w niniejszej sprawie nie występują.

SSO Monika Świerad